Þjóðviljinn - 29.12.1970, Side 6

w
w
0 SÍÐA — ÞJÓÐVIUXNN — Þ>riðjttdagur 29. desamlber 1970.

Vc.t epputt.

.IJUNOaiWfH I. AMífcSt
SKYKlNGm
ÞU&RKVt
vtoasfrOFtattvaaz'H
SKiPfít-rÞrn er&rr-.fíttsti-rrtfíBfíviir
SMtajfí oa vxfíHitrMf)
i.mEir
/VÝSMrar 04 ■ V)0tlHSlfí»>fí-
XÝSHkn
,SfítH>SUfí ofí VSfíKstrrtm-
fíOófívsrurrtfíifírfírKt
rfKi.iniu.unfuiu
REYK3AUJKURHDFN
rygarg-
TffiSSE
KLSiPPSVÍR
ÞURRKVÍ í REYKJAVÍK
Úr greinargerS hafnarsf}óra, Gunnars B. GuSmudssonar
Með foréfl dags. 3. febr. 1967
var foafaarstjám send eftirtar-
andi tiilaga, er samlþyiktet foafði
verið í borgarstjóm.
„Með því að 1. áfangi Sunda-
hafnar er í byggingu, telur
borgarstjóm nauðsynlegt að
kanna ýtarlega iþörf fynir drátt-
arforaut (eða) þurrkví i tengsl-
um við foina nýjiu foöfn.
Pelur borgarstjóm því foafn-
arstjóm að framtevæsma atfoug-
un þessa og fcanna jafnframt,
hverjar áætlanir eru uippi fojá
þeim fyTirtækjum í borginni,
sem annast sikipajviðgerðir og
líkleg væru til þess að foefja
nýsmíð fiskiskipa, og atfouga
möguieitea á samstarfi foeirra í
þessu d£ni, eftir því sem henta
þykir".
Hafnarstjóm £ól Braga Hann-
essyni, Guðmundi J. Guð-
mundssyni og foafnarstjóra að
framkvagma þessa athugun.
1 fyrstu voru teannaðar til-
lögur og álit þurrtevíamefndar,
er Alþingi skipaði 1951. Voru
á foennar vegum gerðar allvíð-
tækar tæfcnilegar kannanir á
staðsetningu og gerð þurrkvíar
á nokkrum stöðum á landinu.
Niðurstöður þessarar atfoug-
unar leiddu til þess, að nefndin
raælti með því, að byggð yrði
þuntevi fyrir 6000 t. sfcip, er
síðar mætti stækfca til afnota
fyrir 18000 fc skip.
1 nefndarálitinu segir m. a.:
„Að lokum vill nefndin leyfa
sér að tatea fram, að hún er
einfouga um að leggja tíl, að
hafinn verði nú þegar undir-
búningur undir að forinda þessu
máíií í framfcvæmd. Mundi
þetta verk ekki einasta skapa
mjög mikla vinnu í landinu, á
meðan á byggingu foennar
stendur, er dreifa mætti e. t.
v. yfir þá tíma árs, sem foenn-
ar væri mest þörf, heldur
mundi þurxtevíin steapa foér allt
önnur og betri steiiyrði til við-
gerðar á steipastól landsonanna
en er fyrir foendi, þar sem þá
fyrst vaeru möguleiikar fyrir því
að nota við þau verk hag-
tevaamari aðferð við alla flutn-
inga á efni til og frá en nú
er gert og á þann hátt gera
viðgerðir ódýrari, fljótari og
öruggari og skapa jafnframt
möguieika tfyrir stóraukinni
vinnu í landinu í þedrri iðn-
grein í framtíðinni. Hún telur,
að raeð þeim siglingum, sem
nú eru foingað til landsins, sé
tæpast forsvaranlegt að eiga
enga möguleika til að tafea
stærri slcip á land en nú er
hægt að taka í slippinn, og að
úr því verði efeki bætt á neinn
annan foátt betur en með bygg-
ingu þu!rrtevíar“.
Nefndin virðist einnig hafa
verið sammála um, að rekstur
þurrtevíar geti ekki staðið und-
ir stofnkostnaði og yrði foann
því að leggjast fram af opin-
X>eru fé. Engar tillögur gerði
nefnd þessi um rekstrarform
fyrirtækisins.
Gögn á hafnarskrifstofunni
um síðari athuiganir (1954) géfa
til kynna eftirfarandi:
1. Fyrirtækið ætti að geta
staðið undir bedmtm rekstrar-
útgjöldum.
2. Nauðsynlegt rtfkdsframlag
var talið 90% af stofnkostnaði,
en að öðru leyti yrði mann-
virkið reist irrnan ramima þá-
gildandi foafnarlaga,
3. Samfcvæmt 2. yrði Reykja-
víteurfoöfn eigandi og tæki að
sér retestur fyrirtætoisins (eða
ledgði það út). Enn fremur
legði Reykjavíteurborg til
ókeypis til land til mannvirteis-
ins og hæfilegt land ætlað til
annarra mannvirkja, er nauð-
synleg eru í samivinnu við
þurrkrvína.
4. eðlilegt er talið, að slík
mannviiitei, er reist yrðu sem
bein afleiöing þurrtevdarinnar,
nytu 40% ríikisfraimlags.
Þessar alfouganir munu hafa
strandað söteum þess, að eteki
fannst tfjárhagslegur grundvöll-
ur fyrir framtevæmdunum.
Árið 1962 bar Gísli Jónsson
alþingismaður fram tillögu á
Alþingi um nýjan tekjustofn
fyrir foafnarbótasjóð, 2% gjald
af kostnaðarverði nýrra skipa,
og skyldi helmingur þeirra
tekna renna til þess að koma
upp og reka þurrteví í Reykja-;
vtfk. Tillaga þessi náði efcki
fram að ganga, og mun málið
hafa legið kyirrt síðan.
1 dráttarbrautarmálum hefur
aftur á móti það gerzt, að a.
m. k. 4 nýjar dráttarbrautir
hafa verið teknar í notkun fyr-
ír minni ífiskiskip 300—400 br.fc,
og á Afcureyri foefur verið tekdn
í notkun tíráttarbraut með um
2000 þungatonna lyftigetu, sem
er sama og stærsta braut Slipp-
félagsins í Reykjavík. Dráttar-
brautir þessar hafa ýmist verið
byggðar af einkaaðilum eða
hafnarsjóðum. Pær dráttar-
brautir, sem eru í eign foafn-
arsjóðanna, hijóta í ríkisstyrk
40% af stofnteostnaði, og er
augljós sá mitelil munur á
reikstraraðstöðu, er þessu er
samfara.
Álykta má, að starfandi
dráttarbrautir annd upptöteu
fiskiskipaflotans, svo sem Ihann
nú er, til viðhadds og viðgerðar,
en nolktouð mun á ricoria, að
staðsetning og starfsaðstaða
vi ðgerðarverks tæða sé hag-
kvaom, þanniig að viðgerðar-
kostaður verður a£ þeim söteum
hærri en ella. Á þetta ekki
hvað sízt við foér í Reykjavík.
Er fjárlhagsgrundvöillur þurr-
tevtfar var atihu-gaður 1955, voru
íslenzk flutningasikip 24 talsins,
þar af 7 stærri en 2000 br.fc og
8 undir 1000 br.t. Samsvarandi
tölur nú eru 40 Skip alis (með-
talin skip í smíðum), þar af
13 stærri en 2000 br.t. og 17
minni en 1000 br.t.
Elktei virðist hafa verið tekið
tiillit til upptötouþarfar alls
skipastóis landsmanna, er byggð
var ný dráttarbraut af ná-
kvæmlega sömu stærð og sú,
sem fyrir var, því augljóst er,
að um tiltölulega litla nýtingu
er að ræða, verðd þriðja stöðin
byggð, þar eð hver um sig
astti að geta annað 30—40 stkip-
um.
Við tilkomu Ateureyrarslipps-
ins hefur því Skapazt nýtt
vandamál, sem sé það, að
bygging þurrkvíar hlýtur ófojá-
kvæmilega að draga úr þeirri
nýtingu, sem er nú á tveim
stærstu dráttarbrautum lands-
ins, en sú nýting er edns og
Gunnar B. Guðmundsson.
Fyrir Alþingi því sem nú
sítur llggur frumvarp til
laga um þurrkví í Reykja-
vík, flutt af tveim þing-
mönnum Alþýðubandalags-
ins, Magnúsi Kjartanssyni
og Eðvarð Sigurðssyni.
1 fréttum Þjóðviljans
hefur verið getið ákvæða
lagafrumvarpsins og grein-
argerðar, en fylgiskjal með
frumvarpinu er greinargerð
Gunnars B. Guðmundsson-
ar hafnarstjóra um þurrkví
í Reykjavík, langt og ýtar-
legt mál sem ástæða er til
að vekja athygli á; því eru
birtir hér kaflar úr þessari
greinargerð hafnarstjóra.
stendur of lítil. Renna mé lfk-
um að því, að þurrtevtt' mundi
draga frekar úr nýtingu 2000 t.
brautar Slippfélagsins íReykja-
vik heldur en Akureyrarslipps-
ins, þar sem þau yrðu stað-
sett á sama stað.
Nýting þurrtevíar fyrir önnur
skip en kaupskipafitotann,
stærstu togarana og í einstaka
V (\rP
tiHMlum önnur flskiskiip virðist
x augnatolikinu eteki. mundu
verða miteil. Þó hafa umboðs-
menn try ggi ngarfélaga greint
frá, að fyrirspumir toerist um
upptökumöguleifca skipa, og að
sjálfsögðu mundu erlend fiski-
skip í vissum tilfellum þurfa á
þessari þjónustu að foalda. Inn-
lend útgerðarfélög hafa tjáð
áfouga sinn á að korna þessu
mannvirid á fót og telja að því
mdkið foajgræði, þótt engan veg-
inn sé fosegt að tryggja, aS inn-
lenda aðstaðan verði eingöngu
nýtt. Hugsanlegt væri, að foeinn
hagnaður yrði í tryggjngarið-
gjöldum.
Eriend flutningaskip, sem
hingað si-gla nú, eru flest af
sömu stærð og þau íslenzku
nema oliuskip og tflutningaskip
á vegum Isals. Þessi skip eru
nú af stærðargráðu 15000—20000
t.dwt. \
Rætt er um, að álflutndngs-
skipin verði almennt af stærð-
inni 30000 t.dwt. oig síðar
60000 t.dwfc, og verði af bygg-
ingu olíuhreinsunarstöðvar hér,
verða olíuflutningaskipin af
stærðinni 50—100 þús. t.dwt.
Þessi skip eru allt að 100 m
lengri en lengstu skip okkar í
dag.
Af framansögðu er ljóst, að
upptökuaðstaða í Sundalhölfn
verður fyrst og fremst að mið-
ast við staarri skipin (stærri en
1000 br.t.) og þá sérstakllega
þau, sem ekki er aðstaða til
að tafca á land í dag, aukn-
ingu á þeim upptaksmöguleik-
um, sem nú eru fyrir hendi,
jafnframt því sem um iflutn-
ing á núverandi aðstöðu og e.
t. v aukningu gæti verið að
ræða, þannig að fyllstu hag-
kvæmni verði við komið í hví-
vetna.
Árlegur kostnaður vegna
Skipaviðgerða erlendis hefur
numið 60 millj. ísl. kr. (með
núverandi gengi 120 millj. kr.),
og mundi verulegur hluti þeirr-
ar upþhæðar sparast við til-
komu þurrtevíar.
Aufc þessa verður að telja
i
*
i
i