Þjóðviljinn - 07.03.1971, Qupperneq 7

Sunnuda,gur 7. marz 1971 — ÞJÖÐVILJINN — SÍÐA J
mengunarráöstefnan
:
u
:-an
Eins fram hefur komið
í fréttum, var haldin í ,
Reykjavík um síðustu helgi
27. og 28. febrúar, ráðstefna
um mengun, sem Landvernd
— Landfræðslu- og náttúru-
vemdarsamtök'íslands, Rann-
sóknaráð ríkisins, Náttúru-
verndarráð og Eiturefna-
nefnd ríkisins boðuðu til i
sameiningu.
Ætlunin var að kanna stöðu
íslands með tilliti til meng-
unarhættu og mengunarvarna,
eins Og forustumaður Land-
vemdar Hákon Guðmundsson
lýsti í setningarræðu. Meng-
un er lítil á íslandi miðað
við önnur lönd en blikur á
lofti og þarf að komast að
af hverju stafar helzt meng-
unarhætta og íslendingar
þurfa að ákveða, hvort og
hverju má fórna af íslenzkri
náttúru á altari þess hag-
vaxtar, sem þeir stefna að.
Loft, vatn, sjór og jarðveg-
ur eru undirstaða lífs á þess-
um hnetti og um þessa undir-
stöðu ber okkur að standa
vörð jafnt og öðrum jarðar-
búum. Það kom þó berlega í
ljós á ráðstefnunni, að þann
vörð höfum við þvi miður
vanrækt og þótt mengun gé
hér lítil miðað við mörg önn-
ur lönd, er það meira legu I
landsins og staðháttum að '
þakka en okkur sjálfum og '
reyndar er langt frá því. að |
landið sé jafn hreint og við ;
viljum vera láta og umgengni .
Iandsmanna er vægast sagt '
ábótavant. Mengunarhætta er
hér þegar fyrir hendi. bæði
frá atvinnurekstri og af úr-
gangi frá þéttbýli, en fátt er
um varnir. Á ráðgtefnunni
fjölluðu islenzkir sérfræðing-
ar í ólikum greinum um ýms-
ar tegundir mengunar og
tveir útlendir gestir ráðstefn-
unnar sögðu frá mengun
og mengunarvörnum erlendis.
Kom margt fróðlegt i ljós
og þar sem ástæða er til að
ætla að fleiri en ráðstefnu-
gestir hafi áhuga á ýmsu því
sem fram kom er efni erind-
anna rakið hér. — vh.
LOFT
VATN
SJÓR
JORÐ
Jafnvægið milli hagvaxtar og
umhverfisverndar — Tilraun
til úttektar á mengun á Islandi
Robert E. Boote, formaður
náttúruverndarn. Evrópuráðsins
hóf mói sitt með því að
óska íslendingum til ham-
ingju með að byrja að
hiuiga að mengunarvandanium
áður en hann yrði of erliður
viðfangs. Hann sikilgreindi
mengun sem það ástand, að
nægilega miikið magn efnis eða
orikiu - í ednhverri mynd, sem
stafaði frá atihafnasemi manns-
ins, væri í umlhjverfinu til að
hafa eða geta haft skaðleg, ó-
þægileg eða óæskileg álhrif.
Mengun fylgdi sívaxandi fólks-
fjölgun heimsins og aukinni
taekni, sem reyndar hefði bætt
kjör margra, en ekild nærri
allra. Aukinn iðnaður með úr-
gangi sánum og aukin landibún-
aðarframleiðsla með nútíma-
hætti, tilbúnum áburði og skor-
dýraeitri hefði orsakað mestu
mengunina, — reyndar væri
mengunin sjólf að verða iðn-
aður, siaigði Boote hlæjandi,
þ.e. fyrir fjölmiðlana og fleiri
aðila! Persónulega kvaðst hann
hafa mestar áhyggjur af meng-
un vatns og sjavar. Hann sagði,
að ekki mætti kenna iðnaðin-
um alla mengunina, hún væri
tilkomin fyrix tímia nýtízku
iðnaðar, t.d. hefði lemgi verið
hin vsrsta loftmemgun í Ankara
frá brúnkolakyndingu,' svo ekki
værii«minnZtrSr Kalkútta í Ind-
landi, þar sem kyndimg með
kúamykju mengaði andrúms-
loftið.
Boote bar fram fimm einföld
boðorð í sambandi við meng-
unarvarnir:
1) Betra er heilt en gróið,
þ.e. betra er að reyna að koma
í vetg fyrir mengun en bæta úr
henni eftir á. 2) Sekt þar til
sakleysi er sannað, — þ.e. litið
sé á verksmiðjur og aðra at-
hafnasemi sem memgunarvailda
nema annað sé beinlínis sann-
að. 3) Mengunarvaldur verður
að borga fyrir mengunina. Þeir
sem mengun valda með at-
vinnurekstri sínum eða öðru
verða að kosta mengúnarvarnir
og úrbætur, sömuleiðis skaða-
bætur. 4) Enginn hefur rétt
eða frelsi til að menga urn-
hverlQ sitt, — það væri t.d.
ekki rétf.að nota DDT í garð-
inum ; siínum, jafnvel þótt þar
væru skordýr, sem þyrfti að
eyða. 5) Jákvætt skipulag og
fnmmlkvæmdir, þ.e. skipulega
yrði að vinna að því að koma
í veg fyrir, draga úr eða eyða
skaðlegri memgun.
Memgun er í senn sameigin-
leg öllum jarðarbúum, og sér-
stök fyrir lönd og landssvæði
Og áhirifia hienmair geituir gættum
allan heim eða verið staðbund-
in. Aðgerða gegn mengun væri
þörf á breiðum grundvelli,
sagði Boote, og þyrfti að setja
upp á alþjóðavettvangi ramma,
einkum fyrir iðnrekstur, með
yfirlýsingum, samiþykkitum og
mengunarmörkum. Sem stæði
væru of margir að vinna að
siömu rannisóknum á ednstÖkum
sviðum, en þær þyrfti að sam-
ræma og koma á imeiri sam-
vinnu stofnana víða um heim.
Aðferðirnar þyrfti að sann-
reyna og styðjast við rannsókn-
ir, svo sem á samlbandi á milli
áhrifa mengunair tng veðurfars
Frá mengunarráðstefnunni