Þjóðviljinn - 22.08.1971, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVTUTNN — Sunnudlagiur 22. ágúst 1971.
— Málgagn sósíalisma, verklýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Utgefandi: Utgáfufélag Þjóðviljans.
Framkv.stjórl: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, SigurSur Guðmundsson.
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson (áb).
Fréttastjóri: Slgurður V. Friðþjófsson.
Auglýstngastjórl: Heimir ingimarsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Sími 17500
(5 línur). — Askriftarverð kr. 195,00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 12.00.
Aðgerða er þörf
^llt frá því ríkisstjórnin tók við völdum í síð-
asta mánuði, hafa blöð stjórnarandstöðunnar
sífellt reynt að telja lesendum sínum trú um, að
hin nýja stjórn hafi setzt að gildu búi og sé nú
byrjuð að sóa hinum gildu sjóðum. Að hætti
sölumanna hafa þau þó þagað um hinar dökku hlið-
ar. Eitt af einkennum neyzluþjóðfélags okkar tíma
er að það vanrækir hinn félagslega geira, stofn-
anir sem ekki skila arði, en nauðsynlegar eru í
hverju samfélagi, eru ekki reistar fyrr en ófremd-
arástand hefur skapazt. Hins vegar sér neyzluþjóð-
félagið fyrir því að viðskiptahallir rísa ört af
grunni. Sinnuleysi stjórnvalda á síðustu árum um
málefni þeirra er minna mega sín í hinni hörðu
samkeppni segir nú víða til sín. Skemmst er að
minnast þess er viðreisnarliðið á Alþingi felldi
allar tillögur um hækkun fjárveitinga til Klepps-
spítalans. Tómas Helgason prófessor lýsti 1 við-
tali í vor „að þróunin í byggingu geðsjúkrahúsa
á íslandi á þessari öld hefði verið með endem-
um“ ög „sinnuleysi stjórnvalda sé ótrúlegt í því
að bæta úr sjúkrarúmaskortinum.“ En það er ekki
aðéins í málefnum geðsjúkra, sem ófremdarástand
ríkir. Margra ára sinnuleysi um málefni drykkju-
sjúkra, vangefinna, fatlaðra o.fi. segir til sín og
sést bezt á þeim mikla skorti á hælisrými og öðr-
um félagslegum stofnunum fyrir þessa aðila. Rík-
ið hefur lengi getað skotið sér undan að gera
stórátak fyrir þessa þjóðfélagsþegna, vegna þess
að einstaklingar og félagasamtök hafa með ötulu
og fórnfúsu starfi lyft grettistökuim og leyst brýn-
asta vandann. En það er skylda þeirra er hafa ó-
skerta starfsorku og þá um leið stjórnvalda að
veita þeim er minna mega sín þá samfélagsað-
stoð er öryrkjar þarfnast.
þaa er einkenni þeirra flokka sem standa að
núverandi ríkisstjórn, að þeir láta félagsleg við-
horf sitja í fyrirrúmi við lausn vandamála, en sér-
hagsmunastefna þeirra aðila er að Sjálfstæðis-
flokknum standa hefur orðið að víkja frá stjóm-
araðstöðu. í málefnasamningi ríkisstjórnarinnar
var birt sú viljayfirlýsing að ráðin skuli „bót á
ófremdarástandi í málefnum geðsjúkra og
drykkjusjúkra.“ Það er í anda hinna sósíalisku
viðhorfa, að núverandi stjórn sýnir skilning á
nauðsyn félagslegrar aðstoðar við þá er minna
mega sín í samfélaginu. Það hefur komið í hlut
annars ráðherra Alþýðubandalagsins, að fjalla um
málefni þess fólks. Magnús Kjartansson heilbrigð-
ismálaráðherra sagði í viðtali fyrir nökkru að hann
teldi brýna nauðsyn að flýta öllum áformum um
byggingu geðdeildar við Landspítalann og taka
sem fyrst ákvörðun um byggingu hennar. Þá hef-
ur ráðherrann skipað nefnd til að gera tillögur
og annas't undirbúning að. byggingu lokaðs hælis
fyrir drykkjusjúklinga. Þetta gefur fyrirheit um
að markvissar aðgerðir leysi loks sinnuleysið af
hólmi. — óre.
— Skattheimta — ýmislegt týnist í skattakerfinu -
synlegt að fá löggiltan endursko ðanda til aðstoðar ?
er nauð-
Síííi
ÍÖ£
Hver kostar fram-
færslu skólanema?
Þótt 'þaö sé auð'vitað engin
sanngimd að setLast til þess að
þú getir leyst úr öllum spum-
ingum, sean íávísum lesanda
kann að detta í bug að demiba
yfir þig, þá langar mig til að
spyrjast fyrir um noíkkur at-
riði varðandi skattheimtu. Nú
er það svo, að sextán ára
unglingar eru ekkj taidir vera
á framfæri foreldra sinna, og
þá væntanlega gert ráð fyrir,
að þeir séu á sínu eigin fram-
færi. Yfirleitt eru þessir ung-
lingar í skólum 8—9 mánuðd á
ári, og hafa því 3—4 mánuði
til að virrna fyrir ársviðurværi
sínu. Öllum er kunnugt, hve
drengilega stjómarvöld hafa
á undanfömum árum hlutazt
til um að einhver atvinna
væri fyrir hendi fyrir skóla-
fólk; það hefur nánast verið
algert happdrætti, hvort það
hefur fengið sæmilega vinnu
eða ekki. Og ef svo vei tekst
til, að unglingamir komist í
vinnu og fái tíu til tólf þús-
und krónur á mánuði, þá er
skattheimtan óðar komin með
hramminn í hýruna og hirðir
25—30% af fyrstu útborgun
þeirra, þ.e. af segjum tólf
þúsund krótna mánaðankaupi
fæir viðfcomiandi útborgaðar
8-9 þúsund krónur. (Það má
skattheimtan sem sé eiga, oð
hún er svo hugulsöm að skipta
tryggitngaigjaldinu í tvenilt, en
innhedmtir það ekki allt í
einu lagi). Síðian koma við-
komandi stéttarféiög og hirða
félagsgjöld og lífeyrissjóðs-
gjöld af hým ungjinganna.
Ég get vel fallizt á, aö stétt-
arfélögum sé gert heimilt að
innheimta þannig félagsgjöld,
eða hluta af þeim, en hins
vegar nær engri átt, að ung:
lingur, sem vinnur stuttan
tíma í einhverri íhlaupavinnu,
borgi lífeyrissjóðsgjald til
viðkomandi félags. Nú hljóta
aíllir, sem einhverje nasasjón
hafa af því, hvað það kostar
að Ufa á Islandi í dag, að sjá
að framfærsla þessara ung-
lingia lendir auðvitað að lang-
mestu leyti á foreldrum þeirra
eða forráðamönnum; 301—40
þúsund króna sumarfcaup (hjá
þeim sem fá saamilega borg-
aða vinnu) hrekkur skammt
upp í ársuppihald otg kostnað
við skólagöngiu. Nú vil ég
spyrja:
1. Hvar kemur persónufrá-
dráttur þessara uniglinga
frapi í skattakerfinu? Eiga
þeir ekki rétt á 58 þúsund
toróna persónufrádrætti sem
sjálfstæðir framtel.iendur?
2. Hviar og hvemig kemur
skólafrádráttur unglinga
fram í slkattáketrfinu?
3. Hvaðan gerir skattakerfið
ráð fyrir að það £é komi,
sem á vantar til að sumar-
kaup ungiinganna hrökkvi
fyrir ársframfærsiu þeirra?
Það er alkunnugt, að ung-
lingar á þessum aldri geta
orðið fyrir margvíslegum út-
gjöldum. Ég nefni rétt sem
dæmi tannviðgerðir Það er
fljótt að koma í hvem þúsund-
kallinn hjá þeim, sem þurfa
á tannviðigerðum að halda.
Þetta var nú um unglingana
og viðhorf skattheimtunnar til
þeirra. — Þá kem ég að skatt-
heimtunni hjá fullorðnum.
Kunningi minn sagði mér eft-
irfarandi: Hann sjálfur (við
skulum kaila hann A), og vin-
ur hans, (sem við skulum
kalla B) vinna báðir hjá opin-
beru fyrirtæki og hafa svipuð
laun, en auk þess vinnur kona
B úti hluta úr degi. A heifur
þrjú börn á framfæri sínu, B
tvö. Við álagmdngu úisvars og
skatta í sumar var þeim báð-
um gert að greiða tæpar 80
þúsund krónur í allt. Báðir
kærðu til framtalsnefndar. B
fékk nokkra lækkun. A fékk
enga lækkun.
B taldj að þetta lægi i því,
að hann fékk löggiltan end-
urskoðanda til að sjá um sína
kæru, en A stílaði sína sjálf-
ur. —
•'
Nú spyr ég: Getur það skipt
einhverju máli. hver gerir
skattskýrslu eða semur kæru?
Er skýrslam ekki annaðhvort
í lagi eða ekki, hver sem gerir
hana? Og er framtalsnefndum
ekki skylt að taka kæru til at-
hugunar án tillits til þess,
hver hafi samið þær? Nú má
öllum vera ljóst, að þótt tveir
menn hafi svipaðar tekjur,
geta aðstæður þeirra að öðru
leyti verið gerólíkar. Og ég
hélt satt að segja. að það vasri
ekki hvað sízt hlutverk laun-
aðra framtalsnefnda að vega
og meta mismunandi aðstæður
manna. en ednblína ekid ein-"
göngu á hinn óraunhæfa og
rangláta skattstiga og útdeila
gjöldum samkvæmt honum.
Manni virðist það talsvert stór
ábyrgðarhluti hjá framtals-
nefndum að skikka skattgreið-
endur, án minrista tillits til
ástæðna þeirra. til að greiða
svo há gjöld. að engar skyn-
samlegar líkur séu til að þeir
geti innt þau af hendi. án þess
að heimili þeirra beinlínis líði
við það að meira eða minna
leyti. Skattþegn.
Hjálmar R. Bárðarson, siglingamálastjóri: '!“u ™sr[
_ M ® f nunqpv/no
Strand Caesars og sjavarmengun
1 Skuggsjá' Þjóðviljans láúg-
ardaginn 7. ágúst sl. er rætt um
strand brezka togarans Cafesars
við Amames, í tilefni yfirlits-
greinar minnar í Morgunblað-
inu um málið. Þar er þess getið
að hið furðulegasta við allt þetta
Vceri, að ekki skyldu gérðar
viðeigandi ráðstaifanir meðan
skipið lá í ísafjarðarhöfn til
þess að ná olíunni úr tönkum
skipsins, og sagt er að fjarstæða
sé að fullyrða að slíkt sé ó-
framkvæmanlegt.
Þess skal strax getið að ég
veit ekki til að ég hafi nokk-
urn tímann talið. að ófram-
kvæmanlegt værj að ná olíunni
úr tönkum skipsins. Ég benti
á að það væri erfiðleikum háð
sérstaklega á strandstað. þar
sem tankop væru að verulegu
leyti undir sjó, og koma þyrfti
fyrir gufukatli og hitaspirölum
auk dælubúnaðar og olíuflutn-
ingaskips ásamt leiðslum í það.
Eftir að togarinn var kominn
í höfn á ísafirði var auðveld-
ara að komast að tönkunum,
en samt hefði þurft gufúketil,
hitunarbúnað tengdan við hita-
spírala í tönkunum og dæluút-
búnað til að ná olíunni úr
sldpinu, Eins og áður hefur
komið fram, þá er brennslu-
olían í tönkum Caesars mjög
þykk. 1500 " redwood viscosity
við 100° F. Til samanburðar
má geta þess, að þykkasta
brennsluolía, sem undanfarið
hefur verið flutt inn frá Rúss-
landi er aðeins 147 redwood
viscosity við 100° F, en sam-
kvæmt samningum, má þykkt
þessarar olíu fara upp í 700
redwood viscosity. í olíutönk-
um í birgðastöðvum á ísafirði
eru engir hitaspíralar, og þar
var því ekki hægt að taka
við þesari þykku ohú í geyma
á landi, nema gera sérstakar
ráðstafanir. setja í þá hitaspír-
ala og tengja við gufulœtil, sem
heldur ekki var til á ísafirði.
Til að taka við olíunni hefði þó
mátt senda olíuflutningaskip til
ísafjarðar, fara með olíuna
suður, og þynna hana með
dieselolíu til að hún væri við-
ráðanleg hér.
Fyrst skipinu hafði verið lyft,
og leyft hafði verið að þétta
það á fsafirði til að hægt
væri að draga það til Englands
eða að minnsta kosti út fyrir
100 mílna íslenzka ohúmeng-
unarlögsögu, þá varð að telja
það viðunandi lausn eftir því
sem á stóð, þótt óneitanlega
sé óæskilegt að sökkva olíu í
skipi, þótt lítið magn sé og
þótt langt sé frá landi. Enginn
gait væntanlega þá látið sér
koma til hugar að skipið sykki
39 mílur frá ströndinni, eins
og naun varð á.
Síðari fyrirspumin, sem beint
er til mín í Skuggsjá Þjóð*
viljans 7. ágúst s.l er: „Af
hverju skrifar hann sem opin-
ber embættismaður grein í eitt
blaðanna af fimm um þetta
mál? Telur hann að Morgun-
blaðið eigi eitt að sitja að þvi
efni sem kemur frá opinberum
skrifstofum, eins og embætti
si gli n gamála s tj óra ? Af hverju
sendir siglingamálastjóri eíkki
skrif sín á öll blöðin þannig
að bvert og eitt þeirra geti
unnið úr þeim að vild. Morg-
unblaðið er nefnilega ekkert
blað fyrir opinber tíðindi —
einskonar stjórnartíðindi —. eins
og margir aðrir embættismenn
ríkisins virðast halda“. —
Því hefi ég tekið þennan
kafla hér upp orðrétt að ég er
að mörgu lpyti sammála þeim
sjónarmiðum sem hér koma
fram. Þó vil ég biðja menn jafn-
framt að líta á málið svolítið
frá öðrum sjónarhóli en sam-;
keppni blaðanna um efni, i
þeirri von, að skýrt megi verða,
að mál þetta hefur tvær hliðar.s
Fréttatilkynningar hetfi rg& i
Frambald á. 11. sjðÚ-fO
FRÁ
HÚ SGAGN AVERZLUN
REYKJAVÍKUR
i
Svefnsófasett, eins og tveggja manna svefnsófar, svefn-
bekkir, skrifborð og Skrifborðsstólar.
KAUPIÐ HÚSGÖGN HJÁ
Hásgagnaverzlun Reykjavíkur
Braularholti 2 — Sími 11940. /