Þjóðviljinn - 12.10.1971, Blaðsíða 2

2 SlÐA — ÞJÖÐVILJIlSrN — Þriðjudagur 12. cfctóber 1971.
ÞÉR SPRRIÐ STÓRFÉ
MEÐ PVÍ flÐ RflUPfl IGNIS
FRYSTIRISTUR
HAGKVÆMAR — VANDADAR — ÖRUGGAR
145 LTR. — 190 LTR. — 285 LTR. 385 LTR. — 470 LTR. — 570 LTR
UMBOÐSMENN UM LAND ALLT.
RAFIÐJAN VESTURGÖTU H SÍMI 19294
RAFTORG V/AUSTURVÖLL SÍMI 2666Ó
ALLIANCE FRANCAISE
Frönskimámskeiðin
hefjast bráðlega. Kennt er í mörgum flokkum.
Kennarar eru fransk'i sendikermarinn Jacques
HAYMOND og frú Marcelle RAYMOND.
Innritun og upplýsingar í Bókaverzlun Snæbjam-
ar Jónssonar & Co., Hafnarstræti. Sími 1-19-36.
Væntanlegir nemendur ko'mi til viðtals í Háskól-
ann (3. kennslustofu, 2. hæð) þriðjudaginn 12. okt.
kl. 6,15 síðdegis
Húseigendur
Sköfum og endumýjum hurðir og útiklæðningar
Vinnum allt á staðnum.
Sími 23347.
Minningar á kveðjustund
Guðrún Guðmundsdóttir
Fædd 12. apríl 1906, dáin 2. október 1971
„Það syrtir að er sumir kveðja."
Þau kveðja nú lífið hvert á fæt-
ur öðru gömlu skólasystkinin,
gömlu félagarnir. Eftir verða
minningarnar — og arfur mann-
dófns og hugsjónatryggðar, sem
þau skilja eftir handa komandi
kynslóðum.
Sú, sem nú kveður og eftirlæt-
ur þennan arf, er Dadda, — Guð-
rún Guðmundsdóttir, ekkja Einars
Ástráðssonar læknis, — sem and-
aðist 2. október síðastliðinn.
Hálfrar aldar minningar úr
sameiginlegri hugsjónabaráttu
líða fyrir hugskotssjónir. Hin
gömlu kynni varpa glampa sínum
á löngu liðnar stundir og atburði.
o
Guðrún var dóttir húsvarðarins
í Menntaskólanum, er þá bjó þar.
Fædd var hún 12. apríl 1906.
Veturinn 1920—21 var hún í
fyrsta bekk Menntaskólans (ásamt
Bjarna Benediktssyni o. fl.), þegar
ég var í sjötta. Við sáum hana
auðvitað oft, þennan fjörkálf, svo
viðbragðsfljóta og einarða. En
sérstaklega minnist ég eins atviks.
Ég hafði haldið hneykslanlega
ræðu um skólann á sjálfri skóla-
hátíðinni, — og þegar við geng-
um niður tröppurnar ofan af lofd,
stöðvar þessi unga stúlka mig og
biður mig að láta sig hafa hand-
ritið af ræðunni, hvað ég gerði
umsvifalaust. Það var ekki mikið
um að ungar stúlkur sýndu þá
áhuga á uppreisnarmálum, yfir-
leitt lítið um stúlkur í skóla, eng-
in til dæmis í okkar bekk. Þessi
urðu upphöf okkar kynna.
Sósíalisminn kveikti þennan
vetur eld í mörgum hjörtum og
uppreisn í hugum. Meðal þeirra,
er þá gerðust sósíalistar og gengu
í Jafnaðarmannafélagið í Reykja-
vík, vorum við bekkjarbræðurnir
og samstúdentarnir, Einar Ást-
ráðsson og ég,
Einar las síðan læknisfrseði við
háskólann hér. Þau Guðrún felldu
hugi saman og gifmst 1926, sama
ár og Dadda lauk stúdentsprófi.
Einar Iauk háskólaprófi hér 1928
og var síðan eitt ár við fram-
haldsnám í Þýzkalandi. Guðrún
vann við Hagstofuna er námi
hennar var lokið — og átti hún
einnig síðarmeir, er Ieiðin lá aftur
til Reykjavíkur, athvarf þar til at-
vinnu, og var henni ætíð hugð-
næm stofnun sú og starfsfólk
hennar.
Árið 1931 varð Einar héraðs-
læknir á Eskifirði (í Reyðarfjarð-
ar-Iæknishéraði) og fluttust þau
Guðnin þá þangað.
o
Á Eskifirði bar fundum okkar
Guðrúnar næst saman og standa
mér þeir endurfundir enn fyrir
hugskotssjónum, — í stóra og
mikla timburhúsinu, sem manni
fannst læknisbústaðurinn þá
vera. í þeim bústað voru og
sjúkra-stofumar, sem héraðslækn-
irinn og kona hans oft líka urðu
að annast sjúklingana í. — Það
er mikið rætt og réttilega um
læknavandræði dreifbýlisins nú.
En þegar minnst er fornra tíma,
þá má og gjarnan muna hver
vandkvæði voru lækna þá. Hinar
Iöngu ferðir í því stóra Iæknis-
héraði, sem Einar lengst af
gegcdi, hinar erfiðu aðstæður,
baráttan við berklana, „spítalinn"
í heimahúsum, — og allt hvíldi
þetta ekki síður á læknisfrúnni,
sem auk alls annars varð oft að
vera hjúkrunarkona og einskonar
aðstoðarlæknir. Og þar ofan á
bættist svo hve efnahagur og af-
koma almennings var ill lengst af,
sérstaklega á kreppuárunum, sem
komu alveg sérstaklega illa við al-
þyðu Eskifjarðar, sem varð svo
hastarlega fyrir barðinu á at-
vinnuleysinu. Þeir voru ófáir
reikningarnir fyrir læknisþjón-
ustu, sem Einar brenndi þá. Það
voru ekki ferðir til fjár, sem
farnar voru af lækninum þarna.
En hlýhug og þakkir fátæks fólks
mátu læknishjónin meira en fé.
Heimili þeirra Guðrúnar og
Einars á Eskifirði var þá orðið
mikil miðstöð sósíalistískrar
hreyfingar, er fundum okkar bar
saman á ný. Einar hafði verið
einn af forystumönnum Alþýðu-
flokksins þar á staðnum, meðan
Kommúnistaflokkurinn starfaði,
og undir forystu hans og Arn-
finns Jónssonar skólastjóra hins-
vegar var einn af fyrsm samfylk-
ingarsamningum þessara flokka
gerður í árslok 1935, en síðan
lágu leiðirnar saman í Sósíalista-
flokknum.
Á þessu gestrisna heimili Guð-
rúnar og Einars dvöldu félagarn-
ir, sem á ferð voru fyrir flokkinn
og oft keyrðu læknishjónin okkur
ferðalangana í bíl sínum til fund-
arhaldanna í fjórðungnum. (Bíla-
eign var þá ekki orðin eins al-
menn og nú). Eiga margir okkar
gömlu félaganna góðar endur-
minningar frá fundunum með
þeim hjónum bæði heima hjá
þeim og víðar í Austfirðinga-
fjórðungi. Gestrisnin, hlýhugur-<j>
inn, áhuginn, — öll fórnfýsin
fyrir málstaðinn, — sem gagntók
þau Guðrúnu og Einar gleymist
ekki þeim, sem reyndu. Það, sem
maður nú saknar um seinan, er
að samfundirnir voru of fáir, hlý-
hugarins notið of sjaldan.
o
Árði 1956 lét Einar af læknis-
störfum þar eystra og eftir stutta
læknisþjónustu í Keflavíkurhér-
aði, fluttust þau Guðrún til
Reykjavíkur. Kröftunum hafði
verið slitið í þjónusm þjóðfélags-
ins, heilsan var tekin að bila hjá
báðum eftir erfitt og þrautseigt
starf beggja. Eftirlaun voru þá rýr
og því reynt að vinna eftir mætti,
Einar við kennslu í Hjúkrunar-
kvennaskólanum og hjá land-
lækni, en Guðrún á Hagstofunni,
er heilsan leyfði. Bjuggu þau
hjónin öll þessi síðustu ár í hinu
gamla húsi fjölskyldu Einars við
Smiðjustíg, þar sem Einar bjó og
á skólaárunum.
Svo furðuleg er firring manna
í borgum, að líkast er því smnd-
um, er góðir félagar flytja til
Reykjavíkur utan af landi sem
gangi þeir í björg. „Nú sjáumst
við líklega aldrei framar," sagði
vinkona mín ein, ágætur félagi,
fyrir norðan, er ég kvaddi þau
hjón eitt sitt eftir að hafa gist hjá
þeim sem oftar, — „Nú erum við
að flytja til Reykjavíkur." Svo
miklar sem f jarlægðirnar era milli
Eskifjarðar og Reykjavxkur, þá
eru þær samt meiri innan Reykja-
víkur sjálfrar, þótt af öðrum toga
séu spunnar. En þegar það tókst
að brjóta þennan vítahring borg-
arlífsins og fundum okkar bar
saman, — allra þriggja unz Einar
dó 1967 — og síðan okkar Guð-
rúnar, — það var gott að rifja
upp gömlu kynnin og láta liðna
tíma öðlast líf á ný.
Hreystin, og hispursleysið, ein-
beitnin og áhuginn, sem ein-
kenndi Guðrúnu allt hennar líf,
fylgdi hermi fram til ins hinsta
og lýsti af augum hennar, er ég
heimsótti hana á spítalánum í
síðasta sinn. Hún átti þann kjark,
er harkaði af sér allan sársauka,
þá aðrir voru nærri. Mynd hennar
og minning lifir í hugskoti okkar
samferða nannanna, sem í langri
kynningu lærðum að meta mann-
kosti hennar og sterkan persónu-
leika. Börnum hennar, Auðuni,
Björk og Ingu eru sendar hugheil-
ar samúðarkveðjur á þessari skiln-
aðarstund, — eh gott er að hafa
átt slíka konu að móður, að fé-
laga og vin.
Einar Olgeirsson.
Þessi kveðjuorð era hvorki
mörg né merkileg. Við bekkjar-
systur Döddu vildum þó aðeins
minnast hennar lítilsháttar á
prenti. Hún er sú fyrsta okkar, er
leggur upp í langferðina svoköll-
uðu — þann veg, sem við verðum
nauðugar, viljugar allar að ganga.
Dadda okkar var svo fárveik, að
við hyggjum hún hafi dáið södd
lífdaga. Hún átti raunar við
heilsuleysi að stríða öðra hverju
áram saman.
Það er eins og vill verða, ekki
sízt nú á dögum, að fundum okk-
ar bar ekki eins oft saman og
skyldi — en einatt hefur sinnan
verið hin sama milli okkar bekkj-
arsystranna, einlæg vinátta.
Dadda giftist æskuvini sínum,
Einari Ástráðssyni, lækni, — átti
með honum tvær dætur og tvö
fósturbörn.
Við litum í skóla og æ síðar
upp til Döddu, hún var snemma
andlega þroskuð, afar Ijóðelsk,
námsmaður í betra lagi, mjög
greind, kát og hress. — Líf henn-
ar var þó ekki alla tíð dans á
rósum, hún fékk sína reynslu í
Iífsins skóla eins og allflestir, en
bar sig með afbrigðum vel. Við
minnumst hennar í kærleika og
kveðjum hana með Ijóði, sem
Tómas Guðmundsson orti til
hennar ungrar.
Ég leitaði blárra blóma
að binda þér dálítinn sveig
en fölleit kom nóttin og frostið
kalt
á fegurstu blöðin hneig.
Og ég gat ei handááffiað héldur
bá hljóma, sem flögraðu um mig.
Því það vora alltsaman orðlausir
draumar
um ástina, vorið og þig.
Bekkjarsystur.
Trésmiðir óskust
GLUGGASMIÐJAN,
Síðumúla 20.
Hjúkrunurkonur
óskast á bamadeild Sankti Jósepsspítala,
Landakoti.
Upplýsingar gefur forstöðukona spítalans. >
SENDILL
Sendill óskast hálfan eða allan daginn. —
Þarf að hafa vélhjól eða reiðhjól.
, Sími 17-500.