Þjóðviljinn - 30.10.1971, Blaðsíða 5

30. dkitóíber 1071 — ÞJÓÐVXLJINN — SlÐA g
Picasso er ekki aðeins elztur málLara, ntesfcur,
frægastur og ríkastur. Hann er að ölium líldndnm
þeinm frjósamastur, já það getur verið að í
listasögunni finnist enginn maður annar sem hefur
skapað eins mikið og hann. Hann hefur fylit
hver'ja vinnustofuna eftir aðra, vinnustofurnar hafa
orðið að fbúðum, íbúðimar að hoisum. húsin
að höllum. Og þegar fuiit er orðið allt í krinigum
hann flytor hann ...
GOÐSÖGN UM
GALDRAMANNINN
PICASSO
Picasso Iieima hjá sér: ÍÞegar húsið er fidit orðið flytur hann
Þannig hefisit grein eftir
Torsten Bergmank um Pioasso
nírasdan. Máske er húin fiull-
hryssingsleg aímælisgrein —
en allavega forvitnileg og því
birt hér í diag.
Málum er ekki svo háttað,
1 einu að hætta verði á verð-
fiaiLLi, og jþetta er aflieiðlng
þess, að Pioasso hefiur frá upp-
hafi vega safnað eigin verik-
um kerfisbundið.
Þagar Picasso þarf nýtt hiús-
næði — og nú orðið er þá um
„Ég hafði étið hádegisverð í
Oatalain mánuðum samain'‘,
segir Picasso, „og mánuðuim
samnan hafði ég horfit á glasa-
skápinn þar án þess að huigisa
anniað en að „þama er gliasa-
skápiur“. En dag einn ákvað
Það sem yar glasaskápur, áð-
ur en Pioasso málaði mynd
sína, var alls ekki neinn sikáp-
ur upp frá þvií. Hann var ekki
lengur til. En það var til mynd
af honum efitir Pioasso. Picasso
neytir alls — það er hans að-
Mynd Picassos af árás fasista á spænska sveitaþorpið Guemica: Yfirlýsing xun samstöðu eða raunveruleg, pólitísk athöfn?
segir Berigmark, að hann miáli,
teikni og geri höggimyndir í swo
sitóirum st'íi að efitinsipuirnin
hafi ekki við. Rejmdiar sýnist
friamleiðni hans óháð þeirri
hvatningu sem eftirspum get-
ur slcapað. Nei — verk hans
safnast einnig siaman vegna
þess. að þau koma á miarkað
í skynsamlegri skömmtum,
eikiki eru boðin svo mörg verk
Hvað getur
verið betra?
Nautabaninn spurði hann,
hvort hann, hálffimmtugur
maðurinn, ætti að ganga aft-
ur út á leikvanginn. Picasso
svaraði á þessa leið: ,,Luis
Miguel, þú átt það á hættu
að tarfur drepi þig. En get-
urðu búizt við einhverju öðru
betra? Og ég, hvers get ég
óskað mér betra en að detta
niður steindauður meðan ég
er að mála? Þegar maður
kann að gera eitthvað, hætt-
ir hann að vera maður ef
hann gerir það ekki. Þess
vegna átt þú, Luis Miguel, að
ganga aftur út á leikvanginn
og deyja eins og þú bezt get-
ur“.
heilar hallir að ræða — þá
er harun. í þeirri einstæðu að-
stöðoi, að hann þarfi ekki ann-
að en takia sér penna í hönd
til að ílá það sem hann vill.
Strax eftir stríð kieypti hann
hús fyriir litla kyxiralffismyind.
Hann getur dregið strik um-
hverfis hlut og hliuturinn er
hans. Hér er um hiagfræðileg
a-triði að ræða, en sú hagfræði
er prýdd galdrastöfium..
MroAS KONUNGUR
Pioasso hiefiur verið líkt við
Midas konung, sem breytti öllu
í gull sem hann snerti. En
Midas var að því kominn að
sivelta í hel því að miaturinn
breyttist einnig í gull sem
hann kom við.
Pioasso virðist sjálfiur líta
á list sína sem einskonar gald-
ur. Hún verður að aðferð til
að rílcja yifir veruleikanum,
innlima hann í tilveru lista-
mannsins. Ekkert er raunveru-
legt fyrr en það er komið í
hans hendiur. Picasso bjó í
París á hemámsárunum Svo
til á hverjum degi át hann á
veitingaihúsi sem hét La Cata-
lan. Ef til vill gerði hann
það vegna þess að nafnið
minnti hann á heimaliand hans,
Spán, en íyrst og fremst gerði
hann það vegna þess að veit-
ingahúsið var í sömu götu og
vinnustofia hans, Rue des
Grand-Auigustins.
ég að mála mynd af honum.
Það gerði ég. Næsta dag, þeg-
ar ég kom í veitingahúsið, var
skápurinn horfinn... Ég hlýt
að hiafia tekið hann með mér,
meðan ég máliaði hann, án þess
að tatoa eítir því..
fiorð við að gefia hlutunum
líf. Utan hians sjáltfs og listar
hans er hluturinn ektoi gædd-
ur lííi.
KONURNAR
Oig það virðist siama eiga við
um manneskjur og um hluti.
Konur Picassos eru og hluti
afi goðsögndnni um hamn, hæfii-
leiki hans til að finna nýjar
og nýjar foonur sér til föru-
neytis. En þegar hann hiefiur
yfirgefið toonu þýðir það ekki,
að hann hafi sleppt henni út
úr galdralhring sínum. Frá því
hefiur verið skýrt, hvemig
hann beldur áfiram að vatoa
yfiir lífi hinna yfirgefinu
kvenna, hvemig bann neitar
að leyfia þeim að lifia eigiin. lífi
ufcan hans tilvem Þær verða
með einibverj'um hætti að halda
áfram að vera hans eign, eins
og myndir hans og hús.
Svo getur virzt sem Pieasiso
sé haldinn hjátrúaúóitta við
að standa allt í einu einn uppi
í heiminum, eigrualaus í tóma-
rúmi. Er þessi ótti efi tii vill
éin ástæðán fyrir hinum miklu
afiköstum bans. sem enn er
ekfoert lát á? Stafiar þetta e.t.v.
af því að í verki sínu er hann
alednn og utan sannra tenigsla
við raunveiuieitoann? Hann
verður að sanna að veruleik-
inn sé til og það getur bann
aðeins gert með því að bræða
hann upp í öðmm miðli, flytja
bann yfir í þann eina veru-
leika sem hann hefiur samna
þekkimgu á og kærir sig um
•— veruleitoa listaiinnar. í
mymdir af veruleikanum. Mynd-
ir sem síðan breytaist í pen-
imga.
PENINGARNIR
Francoise Gilot, ein af kon-
um hans og móðir þrigigja
bamia hams, hefur sagt frá
því. að Picasso hafi alltaf orð-
ið að hafa kistu með penimg-
um heima, reiðufé Þótt ekki
væri til anmars en að vita að
það væri fyrir hendi. Þeir
veittu honum einskonar öryigg-
istoennd. Hann fór otft og toíkti
á peningana. Nótt eima vakn-
aði Picasso og hiafði áhyggjur
af syni sínum, Claude. Hann
hafiði dreymt að drengurimn
lægi ekki í sæng sinni. Hann
spurði Francoise hwar bamið
væri — „ou est Tentfant" —
í raiun og verp „ou
est l’argent“ — hvar em pen-
inigamir?
Raunverulegt inntak gaildr-
anna eru penimgar. Getur það
verið að goðsögnin um Pioasso
sé í raun og vem eins barirrí-
sögiuleg og sagan um Mídias
kóng?
Þegar menn reyna að dæmm
um þýðingu Picassos sem lisfca-
manns — en hann er reyndar
allt að því samnefnari listar
þessarar aldar — þá verða
menn einnig að líta á mikil-
leik bans, frægð og auðtagð
sem einkenni á og svar við
því þjóðfélagi, sem hann hefi-
ur starfiað í. Skörmnarmátbur
hans og snilld er stórtfemgleg,
það þarf ekki aS styðja með
rökum. En mælikvarðinn á
það er sá. sem verðið á mynd-
um hans gefiur tái kynna.
ANDBORGARALEGUR
Aifstaöa Picassos hefinr verið
með ótvíræöum hætti amdborg-
araleg. Em inmigan'ga hams í
kommún istaflaklki ran 1945 ber
Framhald á 7. síðu.
i