Þjóðviljinn - 18.11.1971, Page 6

g SÍDA — ÞaÓÐVTOJTNlí — Pimimtudagt«p 18. ndwember 1931.
Skipuiagssjónarmið til næstu aldamóta
Borgarar þurfa að taka virkari þátt í
mótun skipulags en nú er.
^ Skipulagsstarf á fyrst og fremst að snú-
ast um mannlegar athafnir fremur en
efniskennda hluti.
Um næstu aldamót má búast við að ís-
lendingar verði 300 - 350 þúsundir.
Gott skipulag er ekki aðeins fjárhags-
legt og stjórnunarlegt hnoss, heldur
menningarlegt og manneskjulegt verð-
mæti, sem aldrei verður ofmetið.
Skúli Norðdahl að tala á ráðstefnu Sambands íslenzkra sveitarfélaga um skipulagssjónarmið til
að við verðum sjálfir að ifrao'n-
A ráðsteflnu Samrnbands is-
lenzkra sveitarfélaga um sikipu-
lagssjónarmið til nœstu alda-
móta, sem haldin var í Reylqja-
vfk fyrir nokkru í tilefni af 50
ára afmæli fyrstu skipulagslag-
anina á íslandi, bar eftirfarandi
sjónarmáð hæst:
Aukin þátttaka
borgaranna í mótun
skipulags
Gott skipulag veróur ekM
gert af einstaklingi eöa tiltek-
inni stétt manina, heldur með
samstarfi mairgra aðila. E!kki
sízt 'þarf að fá hinn almenna
horgara til virkari 'þátttötou í
mótuin skipuilags en nú er. Það
er höfluðnaiuðsyn, að elmenn-
ingur hafi aðstöðu til að fylgj-
ast með skipulagsstarfinu mieð-
an það er að þróast, með al-
mennari kynningu og umræðu.
Þé er þaö og brýn naiuðsyn,
að néið samstarf og gagnkvæm-
ur skilningur ríki milli sveit-
arstjómairnianna og þeirra sér-
fræðinga, sem að skipulaigsmál-
um starfe. Vonlaust sé, aö únnt
verði að ná viðhlítaaídi töfeum
á sikipuiagsverkefnum, nema til
komi samstarf manna úr mis-
munandi sérgreinum, svo sem
arkitekta, verkfræðingia, hagfr.,
og félagstflræöiniga.
Breyttar forsendur
skipulagsstarfs
Fórsenidur skipuiaigs áðurfyTr
voru staðbundið samféíiaig, þar
sam öll efnaihaigs- og Mlags-
starfsemi var seinvirk og a■-
menn lífskjör bégborin. For-
sendur nútímaskipulags hljóta
hins vegar að vera hreyfenlegt
samiflélag með mikiMi og hraðri
efnalhags- og fiélagsstarfSemi,
næstu aldamóta.
þar sem bastt iífskjör almenn-
ings ýta undir kaöÆur um góð-
an aöbúnaö og fjödlbireytt líf.
Þess vegna er ekki lengur unirat
að líta á skipulagsTraál sem af-
markaða starfsemi, sem ekki
þurfi á að halda nánum tengsl-
um við aðra þættd opimiberrar
stjömunar. Nú beri að líta svo
á, að skippiagsstarf stouli smúast
fyrst og fremst um manmlegar
athaflnir flremur en efniskenmda
hluti. Elkki einigötngu um nið-
urröðun húsa og gatna eða mæl-
iirugar með reglustifcu, heldur
umfram alllt annað um vellíð-
an miannsáns og mótun um-
hverfis hams.
Þörf ýtarlegra
rannsókna
Nútima skiipulaig fcre&t ma'ög
ýtariegrar rannsóknar á ýmsum
grundvallaratriðum, sem tafca
verður tillit til. Islairad er við
heimsklautsbauig, og aif 3500
mfljón jarðarbúum búa aðedns
um 3-5 miljlónir á svipaðri
breiddargráðu, svo aiugljöst er.
kvæma margskonar ranmsófcnir
á þeim vanda, sem þvl fylgir
og hmaittstöðu landsins. Ráð-
stefnan beándist því að aðferð-
um við söfnun og úrvinmslu
gagna, sem orðið gætu étfevjgir
við gierð framitíðarskipulags.
RæfcileK alhliða fcönmm á auð-
lindum lands og sjévar, at-
vinnuháttum og öðrum að-
stæðum ætti að gefa vísbend-
ingu um þaö, hvemig helzt sé
unmt að bæta lifskjör þjóöar-
innar og þá jafnlfiramt, hvers
fcomar dredfling búsetu í land-
iinu sé eftirsófcnarverðust Um
næstu aldamót má búast við,
að ísiemdingar verðd 330-350
þúsumddr, svo að skapa þarf
störf og lífvæmlegt umlhvet'fi
fyrir um 100 þúsumd rraamms á
naastu 30 árum. Augljóst þótti,
að lamdbúmaður og sjávarútveg-
ur megni eteki að taka við
nema örlitlum hlrtta þessarar
íbúafjölligumar. Því beri að eifla
nýjar atvimnugireiinar svo sem
iðnaö, em megimsjónairmiö við
sfcipulag hljóti þó ávallt aðvera
að forðast, eftir því sem fram-
ast er umnt, að rasfca jafnvæ.al
náttúrummar.
Nauðsyn hreyfanleika
í skipulagi
Lö'gð var áherzla á mauðsyn
þess, að skipulag sé hreyfamlegt
í samræmi við síféliLdar breyt-
imgar á þjóðfölaginu. Ráðstefn-
am var sammála um, aö efcki
sé unmt eð tafca algilda á-
kvörðum um maitamiið í skipu-
lagsmálum til langnar framtíð-
ar, heldur verði úrlaiusn á
sfcipulaigsvamda i hverju tilvikl
aflteíðing af efmahaigBlegiuimi,
tæknilegum og þjóðféilagslegum
framförum á hverjum tíma. Af-
ar áríðamdi er, að skipulag að-
lagást tfljótt og auðveldlegamýj-
um viðhorfum. Ekfci var þó
talið sennilegt, að íslemzkt þjóð-
félag tastoi jafn mdfclum stötek-
breytimgum á mæsta 30 ára
tímabili og átt hefur sér stað
seimustu áratugi, er þjóðfélag-
ið breyttist meira em á mörg-
um öldurni á undam. Þió megi
telja fyirirséð, að fljarlægðir
Framfhald á 10. síðu.
Ljúflingsdilla
Menn ættu að forðast að ámælia nokk-
urri stúlíku fyrir það, þótt hún geti
ekki feðrað barn sitt, því hver veit
nema huldumaður sé faðir að baminu,
og hann komi svo einhvem góðan veð-
urdag og kveði Ljúflíngskvæði yfir því
og það verði síðan ágiætismaður. Hér er
ein siaga, sem sýnir að þetta getur átt
sér stað.
Einhverju sinni ól stúlka bam. og
gat ekki feðrað það; fyrir því lögðu
vandamenn hennar fæð á hana. Ein-
hverju sinni grét bamið mjög og gat
stúlkan ei huggað það, hvemig s«n
hún reyndi til þess, og fór þá fólkið
að ámæla henni mjög fyrir það, að
hún gat ei huiggað bamjð og hallmælti
henni jafnframt fyrir það. að hún
hefði ekfci getað feðrað það; fór þá
stúlkan að gráta; heyrði fólkið þá, að
maður kom á gluggann uppi yfir rúmi
því, er stúlkan sat á, og kvað kvæði
það, sem fer hér á eftir. Varð bamið
gæfumaður.
Myndin sem fylgir kvæðinu er eftir
Sigrúnu Birnu Jakobsdóttur, 12 ára.
Bjór hjá vötnum,
í björgum skarfur,
refur í hreysi,
reyr í tjömum,
álft á isi,
önd í bökkum,
otur í gljúfrum.
Sofðu, eg unni þér.
Sofi sofi sonur minn;
sefur selur í sjó,
svanur á báru,
már í hólmi,
manngi þig svœfir,
þorskur í djúpi.
Sofðu, eg unni þér.
Kýr á bási,
kálfwr í garða,
hjörtur á heiði
en í hafi fiskar,
mús undir steini,
maðkur í jörðu,
ormur í urðu.
Sofðu, eg unni þér.
f

Selar á flúðum,
en i sundi mwrtwr,
bjöm í híði
með breiða hramma,
vargwr í viði
en í vatni gedda,
áll í iðu.
Sofðu, eg unni þér.
Nú hefi eg svæfðan
son þinn, kona.
Ljúfling okkar
i litlu bragði,
alinn í elli
allan í hvílu,
heill hann veri,
en hálfan á eg.
Heill hann vakni
og horskur mörgu,
ör og auðugwr,
almannavirtur,
gjarn góðra verka,
Guðs fulltrúi,
hóflindur við hvem
og hollur veslingum.
Skurðhagur við skip.
og skjóti manna bezt,
upphár að eikum
þar aldin glymur,
tafls fulltrúi,
tíður hörpusláttwr,
vakur á velli,
vinur höfðingja.
Viða liggja vatnsgötwr,
vindur er torrænastur,
öl er annar maður,
eldurinn viðinn fuðrar
sœt er syndaást.
svipul er sjóargjöf,
létt falla lostverk,
langwr er konungsmorgunn.
Hirðum um háð eigi,
höfum Pétwrs vísu;
það veitir lið lítið
Ijótu að svara hrópi;
fyrirgefum gjarnan
grimmar bakslettwr,
Öll mun einn dæma
orðin hin sögðu.
Veri nú allir
vinir Ámunda
og um líf léttara,
sem hlýtt hafa
Hljóti þeir allir,
sem hlÝtt hafa
góðar heillir
af Guði sjálfum.
Myndaþraut
Þessar fjórar stelpur hafa tvær blöðr-
ur hver. Ef þú tekur eina blöðru frá
hverri stelpu, getur þú, rrueð því að
leggja Saman töluimar á þeim blöðrum
\ sem eftir verða, fengið út töluna 100.
Hvaða 4 blöðrur eru það sem þú átt
að leggja saman tölumar á?
Ef þú vilt beldur taka eina blöðru
frá þrem af stelpunum og leggja þær
saman, getur þú lífca fengsð út töluna
100. Hverjar verða þá þessar þrjár
setn þú villt leggja saman?
t
' *
b
2
3