Þjóðviljinn - 20.07.1972, Side 6

6. SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur. 20. j-.'llí 1972
Stofnimin Aðstoð íslands
við Þróunarlöndin
kynnir starf sitt
FYRIRHUGUÐ AÐSTOÐ í
KENYA OG TANZANÍU
Massai-konurnar eru hávaxnar og myndarlegar og þær er viða að finna
i Austur-Afriku. Munu þær njóta aðstoðar frá islandi til uppbyggingar?
Á efri myndinni er forseti Tan/.aniu Julius Nycrere leggur hornsteininn
að samnorrænu verkefni i Tanzaniu sem var bygging skólamiðstöðvar,
en Tanzaniubúar liafa nú yfirtekið rekstur miðstöðvarinnar.
Stofnunin Aðstoð íslands
við þróunarlöndin boðaði til
blaðamannafundar í fyrra-
dag til að kynna starfsemi
Tímaritið
Bygging
Timaritið BYGGING er komið
út i fyrsla sinn, en eins og skýrl
hcfur verið frá áður er útgáfa
þess beint framhald af útgáfu
llandbókar húsbyggjenda, sem úl
kom i annað sinn siðastliðið sum-
ar.
BYGGING er eins og Ilandbók
húsbyggjenda ritað af sérlróðum
mönnum á hverju sviði bygginga-
l'ra-ða, og dreifing ritsins er fyrst
og l'remst bundin þeim aðilum, er
slarl'a við eða stunda alvinnu-
rekstur innan byggingariðnaðar-
ins, en þó er gerð ritsins i senn
miðuð við að fólk almennt hafi
gagn af ritinu, og þá e.t.v. ekki
si/.l þeim greinum er fjalla um
hibýlahætti.
Aðalgrein fyrsta tölublaðs
MYGGINGAK, sem er offset-
prentað i fjórum litum i prenl-
smiðjunni t)I)I)A, fjallar um raf-
lagnir og lýsingu, og skrcyta hana
fjiildamargar myndir, i fullum
litum. llöf. greinarinnar er
Daði Ágúslsson, rafta'knilræðing-
ur. Meðal annars efnis má svo
nelna grein um plast og notkun
þess i byggingariðnaðinum, rit-
aða af llerði Jónssyni, verklræð-
ingi.
Kins og áður var skýrt frá
koma tvii liilubliið af BYGGINGll
út á þessu ári, en á na'sta ári er
ráðgert að ritið komi út ársljórð-
ungslega.
Bók
um mengun
Kins og undanfarin ár gefur
Landvernd út veggspjald til að
hvetja til góðrar umgengni. Að
þessu sinni minnir spjaldið á um-
hverfi þéttbýlisins og er prentað i
svart-hvitu. Heilbrigðisnefndum
sveitarfélaganna hefur verið sent
spjaldið og þær beðnar að koma
þvi fyrir, þar sem þurfa þykir.
RIT LANDVERNDAR:
i vor kom út bókin Mengun,
sem erhin fyrsta i flokki bóka um
umhverfisvernd. er nefnast munu
Rit Landverndar. Hér er um að
ræða safn erinda um mengun,
sem flutt voru á ráðstefnu á veg-
um Landverndar og fleiri aðila i
fyrra.
Á næstunni kemur út önnur
bókin i þessu flokki. og neínist
hún Gróðurvernd. Það er ritgerð
eftir Ingva Dorsteinsson. um
eyðingu, nýtingu og vernd
gróðurs. Ingvi fékk styrk úr
m i nn i n ga r s jó ð i Ármanns
Sveinssonar til að skrifa rit-
gerðina og var þvi verki lokið um
sl. áramót.
Verðí bókanna er mjög stillt i
hóf, til að sem flest áhugafólk um
umhverfismál geti eignazt þær.
stof nunarinnar. Ölafur
Björnsson prófessor, for-
maður st jórna ri nna r,
skýröi þar frá aðdraganda
að samþykkt laganna og
skoðunum sem þá komu
fram varðandi þau.
Til þessa hel'ur iill aðstoð Is-
lands við þróunarliindin larið i
gegnum stofnanir Sameinuðu
þjoðanna og hel'ur rikisvaldið
engin iinnur afskipli hal't af þess-
um málum.
Allur á móti hafa ýmis félags
samtiik og einkaaðilar haft af-
skipli af ýmsum málefnum varð-
andi þróunarliindin og þó oft af
vanelnum.
Með tilkomu stofnunarinnar
hafa altur á móti skapa/.t miigu-
leikar á beinni aðstoð, að ein-
hverju leyti, við einstiik þróunar-
liind. þ.e. bein þátttaka rikis-
valdsins i aðstoð við þessi liind.
Krumvarp um Aðstoð Islands
við þróunarliindin var samþykkt
sem liig frá Alþingi 22. mar/. 1971,
ogiiðluðúsl þausiðan gildi 1. april
það sama ár. Dingmenn allra
i'lokka stóðu að samþykkt þess.
Samkv;emt liigunum er hlut-
verk stol'nunarinnar fjórþætt:
I. Gera tilliigur um hugsanleg-
ar l'ramkvæmdir i þágu þró-
unarlandanna, er kostaðar
yrðu af islen/.ka rikinu með
fjárlagaheimild. annað hvort
cingiingu eða i samstarfi við
iinnur liind. Skai stofnunin og
sjá um skipulagningu og eftirlit
með slikum framkvæmdum.
II. Vinna að auknum samskipt-
um íslands og þróunarland
anna bæði á sviði menningar-
mála og viðskipta. Skal i þvi
sambandi liigð áherzla á kynn-
ingu á þróunarlöndunum og
málefnum þeirra meðal al-
mennings, auknum menn-
ingartengslum við þróunar
liindin, m.a. með þvi að rann-
saka möguleika á þvi. að Island
taki þátt i menntun ungs fólks
frá þróunarliindunum, ba'ði
með þvi að veita þeim mennt-
unaraðstöðu hérlendis og að fá
hæfa islenzka menn til kennslu
við erlendar menntastofnanir.
er reknar eru i þágu þróunar
landanna. athugun miiguleika á
auknum viðskiptatengslum við
þróunarliindin, eftir atvikum i
samvinnu við aðra opinbera
aðila og einkaaðila og veita
opinberum aðilum og einka-
aðilum. er hafa með hiindum
hjálparstarfsemi i þágu
þróunarlandanna, upplýsingar
og leiðbeiningar. eftir þvi sem
þessir aðilar kunna að óska.
III. Skipuleggja og hafa eflirlit
með framkvæmdum i þágu
þróunarlandanna. er Islandi
kynnu að vera íaldar á vegum
Sameiuðu þjóðanna eða stofn-
ana þeirra.
IV. Vinna á annan hátt að þvi,
að framliig íslendinga i þessu
skyni nái sem fyrst þvi marki,
sem samþykkt hefur verið á
þingi Sameinuðu þjóðanna, að
þau nemi 1% af þjóðartekjun-
um.
í liigunum segir að Alþingi skuli
kjósa 5 menn i stjórn stofnunar-
innar til fjiigurra ára og skal
utanrikisráðherra skipa formann
úr þeirra hópi. Samkvæmt þvi
kaus Alþingi eftirtalda menn i
stjórn: Ólaf Björnsson prófessor,
sem jafnframt var skipaður for-
maður. dr. Gunnar Schram, Jón
Kjartansson forstjóra. Ólaf R.
Kinarsson menntaskólakennara
og órlyg Geirsson fulltrúa. Vegna
starfa dr. Gunnars Sehram er-
lendis hefur Skúli Möller kennari
gegnt starfi hans i nefndinni und-
anfarna mánuði.
Störf stofnunarinnar.
Kljótlega eftir að liigin ööluðust
gildi, tók stjórn stofnunarinnar til
starfa og hefur hún haldið reglu-
lega fundi siðan, þar sem rædd
hafa verið framtiðarverkefni
stofnunarinnar.
Samkvæmt lögum skal kostn-
aður við stofnunina greiðast úr
rikissjóði samkvæmt fjárlaga-
heimild hverju sinni. Fjárlaga-
beiðni stofnunarinnar til Alþingis
fyrir árið 1972 var 25 miljónir
króna. en voru stoínuninni aðeins
veittar :i miljónir.
Af þeim :i miljónum, sem stofn-
uninni voru veittar, hefur 300 þús-
und krónum verið varið til að
standa. að hluta, straum af kostn-
aði við kennslu i meðferð báta
sem smiðaðir voru hérlendis og
seldir til Indlands. Einnig kom
stofnunin á fót skrifstofu og réð
sér starfsmann, Björn Þorsteins-
son cand. mag.. i mai s.l. Skrif-
stofan er til húsa I Lindargötu 46,
og mun. til að byrja með, vera op-
in einn dag i viku, þriðjudag frá
kl. 13—17 e.h.
Aðild að Norrænni
aðstoö.
Undanfarna mánuði hefur verið
haft samband við og viðræð-
ur farið fram, fyrir milligöngu isl.
utanrikisráðuneytisins. við hin
Norðurlöndin vegna væntanlegr-
ar þátttökutslands i samnorrænni
aðstoð við þróunarlöndin. Er þess
að vænta að samningar takist
með haustinu og island hefji starf
sitt þar sem fullgildur aðili.
Er þá gert ráð fyrir að tsland
muni taka þátt i kostnaöi við
verkefni, sem nú er veriö að
vinna aö i þróunarlöndunum á
vegum Norðurlandanna. Sérstak-
lega er þar um að ræða tvð verk-
elni, annað i Kenya og hitt i
Tanzaniu. Hið fyrra var hafið i
Kenya árið 1967 og mun þvi eiga
að ljúka 1973; áætlaður heildar-
kostnaður við það verkefni er um
462 miljónir króna. Verkefni þetta
er aðstoð við að byggja upp fyrir-
læki á samvinnugrundvelli. t
þessu sambandi hefur stjórn
stofnunarinnar rætt við forstjóra
S.Í.S. um hugsanlega samvinnu á
þessu sviði. Siðara verkefniö var
hafið i Tanzaniu árið 1970 i sam-
vinnu við þarlend yfirvöld. Þetta
mikla landbúnaðarverkefni er i
Mbeyahéraði i Tanzaniu, og er
þar um að ræða byggingu og
rekstur tilraunastöðvar og land-
búnaðarskóla. Áætlaður heildar
kostnaður er 598 miljónir isl.
króna, en fyrir timabilið 1971—75
er kostnaður áætlaður um 278,2
miljónir isl. króna. Tilraunastöð-
in á að vera ein af mörgum hér-
aðamiðstöðvum lyrir landbún-
aðarvisindi. og er þessi ætluð
lyrir suðvestur-hluta landsins.
Stiiðin á að taka til starfa i júli
1973 og á starfsliðið að vera 15
manns. Landbúnaðarskólanum
er ætlað að taka 400 nemendur,
helmingurinn konur. i tveggja
ára nám. Einnig er gert ráð fyrir
að 100 nemendur geti komið i eins
árs viðbótarnám. Skólinn mun
byrja kennslu i febrúar 1974.
Fjárlagabeiðni stofnunarinnar
fyrir áriö 1973 er 17 miljónir
króna og er það minni fjárhæð en
stjórnin hefði viljað. Gert er ráð
fyrir að um 1/3 hluti þessarar
fjárhæöar gangi til samnorræna
samstarfsins, en hitt gangi til
annarrar aðstoðar erlendis, bæði
beinnar og til alþjóðastofnana og i
fræöslu- og upplýsinga
starfsemi hérlendis.
Nú þegar hefur stofnunin hafizt
handa við undirbúning að vænt-
anlegri fræðslustarfsemi, sem
byrjað verður á i skólum landsins
á hausti komandi.
Það skal tekið fram, að hingað
til hafa fjárframlög tslands til
þróunarlandanna verið afar litil,
og má i þvi sambandi benda á, að
samanlögö fjárframlög tslands
árið 1972 eru rúmar 23 miljónir
isl. króna, og eru þá meðtaldar 3
miljónir króna til Aðstoðar ls-
lands við þróunarlöndin.
Aftur á móti hefur lsland þegið
i aðstoð frá Þróunarstofnun Sam-
einuðu þjóðanna. frá upphafi og
til og með árinu 1972, fjárhæð sem
nemur 49.3 miljónum isl. króna.
Á árinu 1971 voru samþykkt
þróunarverkefni á Islandi að fjár-
hæöca. 31— 39 miljónir isl. króna,
sem verið er að framkvæma.
Þá héfur verið áætluð aðstoð
við tsland árin 1972—76 samtals
að fjarhæð 88 miljónir isl. króna.
Það er þvi augljóst að tslendingar
veita ekki ýkja-miklu fé til
þróunarlandanna.
Frá blaðamannafundi Aðstoðar tslands við þróunarlöndin. Taldir frá vinstri Björn Þorsteinsson, starfs-
inaður, Olafur K. Einarsson, menntaskólakennari, ólafur Björnsson, prófessor, og Jón Kjartansson,
forstjóri.