Þjóðviljinn - 05.08.1972, Blaðsíða 6

6. SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 5. ágúst 1972
Nýlega var kunngerð
niðurstaða af könnun sem
Þorbjörn Broddason,
lektor, gerði að tilhlutan
Félagsmálaráðs Reykja-
víkur á almennri þörf fyrir
aukið dagvistunarrými
fyrir börn í Reykjavfk.
Könnunin fór fram haust-
ið 1971 og meginniðurstaða
hennar var sú, að hér í
borginni vantaði dag-
vistunarrými af ýmsu tagi
fyrir a.m.k. 3000 börn, en
mest var þörfin fyrir leik-
skóla. Þar vantar sam-
kvæmt könnunni viðbótar-
rými fyrir 1200 börn á dag-
heimilum og vöggustofum
fyrir 900 börn, og á skóla-
dagheimilum vantar sama
viðbótarrými eða fyrir 900
börn.
I nýútkominni ársskýrslu
Félagsmálastofnunarinnar
gerir Þorbjörn ýtarlega
grein fyrir niðurstöðum
könnunarinnar, forsendum
hennar og hvernig að henni
var staðið.
Þar sem kannanir af
þessu tagi eru tiltölulega
nýjar af nálinni má búast
við því, að margir sem
heyra um niðurstöður
hennar spyrji sem svo,
hvort aðferðir þær sem hún
byggist á séu nægilega
nákvæmar til að gefa raun-
sanna mynd af því ástandi
sem Reykvíkingar búa við í
þessum efnum.
Þjóðviljinn vill því að
þessu sinni einkum víkja að
tveimur atriðum í greinar-
gerð Þorbjörns:
1. Hvernig að könnuninni
var staðið í stórum drátt-
um.
2. Heildarniðurstöðum um
þörfina fyrir aukið dag-
vistunarrými og umsögn
Þorbjörns um þær.
Síðar mun verða vikið að
þeim þáttum könnunar-
innar sem varpa skýrara
Ijósi á núverandi fyrir-
komulag gæzlumála yngri
barna og þeim almennu
viðhorfum sem könnunin
leiddi í Ijós í þeim efnum.
Það vantar dagvistunarrými
fyrir 3000 börn í Reykjavík
Hvernig var staðið
að könnuninni?
Tilgangur könnunarinnar var
að komast að þvi hver væri al-
menn þörf fyrir aukið dag-
vistunarrými i Reykjavik en jafn-
framt að athuga núverandi fyrir-
komulag gæzlumála yngri barna
og kanna almenn viðhorf i þeim
efnum, eins og segir i greinar-
gerðinni.
Til þátttöku i könnuninni varð
að velja ákveðið úrtak úr fyrir-
fram skilgreindum hópi fólks sem
könnunin beindist að. Þessi hópur
(i greinargerðinni nefndur ,,þýöi"
sem þýöing á erlenda oröinu
population) var eftir vandlega
yfirvegun skilgreindur sem:
allar konur i Keykjavik sem
hefðu eitt eða fleíri börn á aldrin-
um 0—10 ára á heimilum sinum i
ágúst '71.
Samkvæmt þessu náði könnun-
in fyrst og fremst til allra mæðra
barna á þessum aldri, en jafn-
framt rúmuðust innan þessarar
skilgreiningar börn, sem voru á
framfæri annarra en mæðra sinna
Þær konur sem lent gátu i
úrtakinu vorurúmlega lOþúsund.
talsins, en úr þessum hópi voru
valdar 1000 konur. Við val þeirra
var notuð svonefnd slembiaðferð,
þ.e. tilviljanakennt val, og var
það gert i tölvu. A þennan hátt
var tryggt að allir einstaklingar i
þýðinu (hópnum) hefðu sömu
möguleika til að lenda i úrtakinu.
í greinargerðinni segir, að til
grundvallar þessu vali á þýði hafi
legið sú hugmynd ,,að daggæzlu-
mál barna va>ru fyrst og fremst
áhugamál fjölskyldna þeirra, og
þvi væri rétt að einskorða þýðið
við þær." Þess er getið að körlum
hafi verið sleppt úr úrtakinu ein-
göngu af hagkvæmnisástæðum;
svör kvennanna hefðu verið talin
mikilvægari einkum vegna
spurninganna um útivinnu hús-
mæðra, sem mikla þýöingu höfðu
i könnuninni sem heild.
Spurningalisti var sendur til
þeirra 1000 kvenna sem tölvan
valdi á framangreindan hátt.
Spurningarnar voru 14 talsins, en
við flestum þeirra var gert ráð
fyrir nokkrum svarmöguleikum,
fíest 9 möguleikum. I fylgibréfi
var tilgangur könnunarinnar
útskýrður rækilega og það undir-
strikað, að með svör þátttakenda
yrði farið sem algert trúnaðar-
mál, þannig að engin hætta væri á
að svör yrðu rakin til einstakra
þátttakenda.
Endanlegur fjöldi nothæfra
svara varð 766.
Ef litið er á ástæður fyrir brott-
falli þeirra 234ra kvenna, sem
ekki voru með i könnuninni, voru
26 fluttar úr bænum, 25 kváðust
ekki eiga börn á umræddum
aldursskeiðum og ein var látin.
Aðrar ástæður voru:
— Svör reyndust ónothæf þegar
kom að úrvinnslu 5 — Neituðu
þátttöku — 7 — ósvarað og engar
upplýsingar um viökomandi 170.
Samtals: 1S2
Þannig reiknað varð raunveru-
legt brottfall úr könnuninni 182 af
948, sem er 19,2 %
Um áhrif þessa brottfalls á
könnunina segir i greinargerö-
inni: ,.bótt vissulega sé eftirsjá
að þessum 182 konum, þá er
svarshlutfall yfir 80% mjög vel
viðunandi i bréflegri úrtaks-
könnun til almennings”.
Eins og gefur að skilja varðaði
miklu fyrir könnunina i heild að
sem bezt samræmi væri milli
raunverulegs barnafjölda i
Reykjavik á aldrinum 0—10 ára
og barna þeirra kvenna sem lentu
i úrtakinu. 1 greinargerðinni
segir, að i desember 1970 hafi ver-
ið um það bil 17.240 börn á
aldrinum 0—10 ára i Reykjavik,
og samkvæmt þvi hefði mátt
búast við þvi, að konurnar i úr-
takinu ættu nálægt þvi 1,724 börn
á þessum aldri. Hinn raunveru-
legi barnafjöldi kvennanna i úr-
takinu var 1.696 börn og varð þvi
naumast á betra samræmi kosið.
A sama hátt átti barnafjöldinn
hjá þeim 766 konum sem svöruðu
spurningunum að vera 1299 börn
(0—10 ára) að þvi tilskildu, að
ekkertsamband væri milli barna-
fjölda og þess hvort konan
svaraði spurningunum. Börn
þessara kvenna reyndust vera
1.329, eða aðeins rúmum 2%
fleiri, ,,sem er mjög litili munur
og naumast marktækur” eins og
segir i greinargerðinni, ,,en til-
hneigingin er i þá átt, sem vænta
mátti, þ.e. að konum með mörg
börn mundu fremfur svara en
hinar".
Eróölegt er að athuga hvernig
svarshlutföllin dreifast á aldurs-
flokka, eins og meðfylgjandi tafla
sýnir.
bessar tölur eru reiknaðar af
upphaflega úrtakinu, 1000, en
ekki þvi raunverulega (eins ög
áður er vikið að), og heildar-
svarahlutfallið er þvi 76,6%, en
ekki 80,8%, sem væri réttara.
betta raskar þó ekki verulega
innbyrðishlutfalli aldursflokk-
anna. Eins og sjá má, eru skilin
um fertugt. Konur undir fertugs-
aldri svara mjög vel, en hinar
eldri sýnú miður, og þvi verr
sem ofar dregur i aldursflokkum.
ÞÖRFIN FYRIR AUKIÐ
DAGVISTUNARRYMI
Spurningin um þörf þátt-
takenda i könnuninni fyrir aukið
dagvistunarrými var á þessa
leið:
Vantar yður dagvistun eins og
stendur eða á næstunni (umfram
það sem þér hafið ef til vill nú
þegar)?
Með spurningunni er gerð grein
fyrir þeim dagvistunarstofnunum
sem til greina koma.
Dagvöggustofa tekur börn
yngri en 2ja ára.
Dagheimili tekur 2ja—6 ára
börn kl. 8 til 5.
Leikskóli tekur 2ja—6 ára
börn hluta úr degi, kl. 9 til 12
eða 1 til 5.
Skóladagheimili tekur börn
á skólaaldri utan skólatima.
Svarshlutföll eftir aldursflokkum:
^Samtals:
Konur: Leitað til: Svör fengust frá: Svarshlutf
yngri en
tvitugar 16 13 81%
20—29 ára 376 304 82%
30—39 " 328 264 80%
40—49 " 240 165 69%
50—59 " 36 19 53%
60—69 " 4 1 25%
1000 766 76.6%