Þjóðviljinn - 21.09.1972, Qupperneq 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 21. september 1972
Hagsmunir brezkra togarasjómanna á Islandsmiðum
falla ekki saman við hagsmuni útgerðarauðvaldsins
UR ERLENDUM BLÖÐUM

Þessi mynd birtist með ivitnaðri grein i Morning Star. Brezkir sjómenn Mynd úr Spiegel sem sýnir togara og islenzkt varðskip.
yfirfara veiðarfæri i heimahöfn.
EEVOKUNARHRINGAR
í ÚTGERÐ BRETA OG
V ESTUR-ÞJ ÓÐVERJ A
Þaö hefur verið sterkur
áróður i gangi hjá and-
stæðingum okkar í land-
helgismálinu í Bretlandi og
Vestur-Þýzkalandi um
vesalings sjómennina og
vinnslustöðvafólkið sem
missti atvinnu sina ef við,
vondir islendingar, rækjum
erlend fiskiskip af miðun-
um okkar. Það hefur óspart
verið reynt að höfða til
samúðar okkar með þessu
fólki til þess að fá okkur til
að slá af i landhelgis-
málinu. En það hefur verið
þagað yfir þvi hverjir raun-
verulega eiga brezku og
vestur-þýzku togarana og
hagnazt á rekstri þeirra.
Um þetta flytur Þjóðviljinn
nú upplýsingar á grundvelli
þýzkra og brezkra
heimilda.
Sjálfsagt er að líta á
tímabundin vandkvæði al-
þýðufólks sem stafa af út-
færslu okkar, þótt það geti
ekki verið á okkar valdi að
leysa atvinnumál fjarlægra
landa. En hvaða
íslendingur hefur áhyggjur
af plús eða mínus í risa-
vöxnum bókhaldsstærðum
aðila eins og BUT og
Unilevers?
Þýzka fréttaritið Spicgel
birtir grein i heftinu frá 18
septembcr um vestur-
þýzkan sjávarútveg i ljósi
ákvörðunar islendinga um
útfærslu landheiginnar.
Haft er eftir Joachim
Genschow, formanni þýzka út-
gerðarsambandsins, að það
mundi skapa mikið atvinnuleysi
ef fslendingar hefðu sitt fram. bá
yrðu 45 af alls 95 togurum Vestur-
Þjóðverja að liggja heima að-
gerðarlausir, 1,700 sjómenn og 6
þúsund manns i fiskvinnslu
misstu atvinnuna.
Siðar i greininni ræðir um styrk-
veitingar vestur-þýzka rikisins
handa útgerðinni, og er þá komizt
svo að orði að það séu engir
fátæklingar sem njóta góðs af að-
stoðinni frá Bonn. Togaraflotinn
hafi á siðustu árum komizt á æ
færri hendur, og það séu nú örfáir
einokunarherrar sem hafi á hon-
um öll ráð.
Vestur-Þjóðverjar eiga, sem
áður segir 95 togara, þar af eru 26
frystitogarar en 69 veiða i is. öll
þessi skip eru i eigu 4ra fyrir-
tækja aðeins, og það er athyglis-
vertað fyrrgreindur formaður út-
gerðarsambandsins, sem hafði
mestar áhyggjur af atvinnu-
leysinu, hann er forstjóri stærsta
útgerðarfyrirtækisins,
,,Nordsee”.
Það er samtals 58 togarar sem
geröir eru út hjá Nordsee i
Bremerhaven. „Nordsee” er
hlutafélag og meirihluti hluta-
bréfanna er i eigu matvæla-
auðhringsins Unilever.
..Ilanscatiska” útgerðin i
Bremerhaven gerir út
20 togara, og veiða þeir
fyrir ötker-hringinn. Ötker á
hagsmuna að gæta i margs konar
atvinnurekstri, þar á meðal mat-
vælaframleiðslu.
10 togarar sigla undir fánai
„Nordstern” útgerðarinnar, en
meirihluti hlutafjárins i
„Nordstern” er i eigu Walther J.
Jacobs, sem á hið mikla kaffi-
brennslufyrirtæki Joh. Jacobs &
Co i Bremen.
Að lokum tilheyra 7 togarar
Pickenpack-fyrirtækinu i
Hamborg.
Þá eru upptalin öll þau skip
VesturÞjóðverja sem stunda
veiðar á fjarlægðum miðum,
einsog við fsland. Ekkert þeirra
er i eigu einstaks útgerðarmanns
eða sa m v i n nu f y r i r tæ k i s
sjómanna, heldur er það stórauð-
valdið sem hér hefur tögl og
hagldir.
MORNING STAR, dagblað
brezka kommúnistaflokks-
ins, flutti grein i tilefni af
þorskastriðinu 13. þ.m.
Höfundur hennar heitir þvi
merkilega nafni JIM ARNI-
SON og skal ósagt látið hvort
hann cr nokkuð skyldur okk-
ur islendingum. En hitt er
óhætt að fullyrða að þar
höfum við ágætan banda-
mann sem ekki hlifist við að
fletta ofan af brezka út-
gerðarauðvaldinu.
Greinarhöfundur vill skilja
rækilega á milli hagsmuna
einokunarhringanna, sem eiga og
reka togarana, og hagsmuna
mannanna sem vinna á þeim
sömu togurum.Hann minnist þess
þegar þrir brezkir togarar fórust i
sama veðrinu hér við land i
febrúar 1968 og 58 manns
drukknuðu. Þá þurftu eiginkonur
togaramannanna i Hull undir
forustu Lil Bilocca („Big Lil”) að
fara i miklar mótmælaaðgerðir
til þess að fá togaraeigendur til að
bæta öryggisráðstafanir ofboð-
litið.
A árinu 1970 voru verkföll hjá
sjómönnum til að krefjast hærri
launa, bættra vinnuskilyrða og
öryggisráðstafana og þess að
togarasjómenn skyldu vera i
verkalýðsfélagi. Togaraeigend-
um tókst að smeygja sér út úr
verkfallinu útlátalitið með aðstoð
verkfallsbrjóta.
Þess vegna segir Jim Arnison,
að það sé full ástæða til að skoða
þá sýndarhagsmunasamstöðu
sem nú hafi verið komið upp milli
útgerðarmanna og sjómanna.
Sjómennirnir standi i hættunni á
höfum úti, hvernig sem veður
eru, og eftir þvi sem erfiðið er
meira, bera þeir minna úr býtum.
En útgerðarmennirnir þurfa ekki
að hafa neinar slikar áhyggjur.
Sá aðili sem mestra hagsmuna
hefur að gæta i brezku togaraút-
gerðinni er „Associated
Fisherics”. Þetta er auðhringur
með 25 dótturfyrirtækjum, þ.á.m.
eru 7 verzlunarfélög með
dreifingarkerfi fyrir frystar af-
urðir, svo og flutningafyrirtæki.
Frá 1968 til 1970 jókst ágóði
hringsins um 185% og komst það
ár upp i 1.779.237 sterlingspund
(yfir 400 milj. kr.). Þá hafði
tekjuhæsti forstjóri hans 11.479
pund i laun yfir árið (2 1/2 milj.
kr.), en meðalkaupið hjá 9 þúsund
starfsmönnum hans var aðeins
1.413 pund (rúml. 300 þús. kr.).
Einokunareftirlitið lagðist á
móti þvi 1966 að „Associated
Fishcries” og útgerðarfélagið
„Ross” (sem átti alla „Ross”
togarana) yrðu sameinuð, eins og
eigendur þeirra vildu. En þeir
fóru i kringum það þannig að
sameiningin tæki einungis til út-
gcrðarinnar. Þá varð til „British
United Trawlcrs”, sem er það
fyrirtæki i Vestur-Evrópu sem
gerir út stærstan togaraflota.
Ross—hringurinn að öðru leyti
hefur orðið að „Imperial Foods”,
en meirihluti hlutabréfanna er i
eigu „Imperial Tobacco”-tóbaks-
fyrirtækisins.
Stjórnarformaður i Imperial
Foods er hr. A.S. Alexander.
Hann fékk árið 1969 17 þúsund
sterlingspund i laun þótt hann
hafi aldrei dregið fisk úr sjó.
12.318 starfsmenn hans höfðu
aðeins 917 pund að meðaltali i
kaup yfir árið (annars vegar 4
milj., hins vegar 200 þúsund
kr.). Næst á eftir þessum auð-
hringum ber að nefna „Boston
Fish”-hringinn, sem er mjög at-
kvæðamikill i útgerðarmálum.
Agóði hans 1969 nam
1.899.000 pundum (fyrir 400 milj.
kr.) Stjórnarformaður þess
hrings hafði 15 þúsund pund i laun
en 2,500 starfsmenn hans höfðu
1.356 pund að meðaltali hver( yfir
3 milj. og um 300 þús kr. ). Þá gaf
hringurinn eitt þúsund pund i
styrktarfé i flokkssjóði
ihaldsmanna.
„Það er starfsemi þessara hringa
og annarra svipaðra i Vestur-
Þýzkalandi sem valda islenzku
stjórninni mestum áhyggjum”
segir Jim Arnison.
Allur úthafsveiðifloti Vestur-Þjóðverja er i
eigu 4ra stórfyrirtækja. Yfir helmingur til-
heyrir hinum illræmda Unilever-hring sem
borið hefur á góma hér innanlands siðustu
daga.
Stærsta útgerðarfélag i allri Vestur--
Evrópu er BUT eða British United Trawlers
sem varð til fyrir samruna nýlega. Stærstu
brezku hringarnir sem eiga hagsmuna að
gæta i útgerð græða mörg hundruð miljónir
á ári.