Þjóðviljinn - 24.12.1972, Side 13

ÞJÖÐVILJINN — aukablað — StÐA 13.
ÉG SKAL
Framhald af bls. 11.
— Jú, en ég skal segja þér það,
að einn maður af Snæfellsnesi,
hann heitir Kristófer Jónsson,
hann hefur gert það, sennilega,
sem enginn hefur gert á lslandi,
hann hefur gaggað ut alla
yrðlingana og læðan var inni.
Hann er það likur tófu, að það
kemst enginn i hálfkvisti við
hann.
Hefurðu heyrt í-tófu? Ef maöur
kemur nálægt greni og tófan sér
mann úr háfjalli, þá sendir hún
kall. Viltu heyra hvernig? Nú er
hætta, hundur eða maður kemur
nálægt greninu og yrðlingarnir
hingað og þangað úti, þá er kallið
svona: gagagagagg gagg gagó-ó-
ó- Þetta merkir það, að
yrðlingarnir íara allir inn og
hreyfa sig ekki i íleiri tima. En
svo þegar tófan kemur með fugl
eða lamb i kjaftinum, þá kemur
hljóðið útum nefið og það er ná-
lægt þessu: uhmhmhm
uhmhmhm uhmhmhm. Allir
yrðlingarnir út og rifa þetta af
henni, rifast og slita þetta, en
tófan situr bara og horfir á.Stund-
um verða sumir yrðlingarnir
Utundan, en hún skiptir sér ekkert
af þvi. Svo , þegar hinir eru búnir
að éta nóg og farnir inni grenið,
þá tekur sá semað varð útundan
restina, hleypur með það langt i
burt frá greninu, étur það þar og
grefur afganginn.
begar að yrðlingarnir eru litlir
þá kemur hún meö egg i kjaft-
inurn, og hún brýtur eggið ekki,
Ég hef skotið tófu með egg og
eggið brotnaði ekki, hún heldur
svona fast á þvi og lika ungunum.
Mest hef ég tint 13 unga i einu úr
tófukjafti. Og þegar maður fer að
athuga það, þá er bros á andlitinu
að koma með þetta handa ungun-
um, hamingjan yfir að vera búin
að veiða þetta. En þá heyrir mað-
ur lika á nóttunni, hvaðan tófan
kemur, þviað þá er sorgarhljóð i
fuglinum, bæði lóum, öndum og
öðrum, semað hún er að tina
ungana frá, maður heyrir alveg
sorgartóninn. Þessvegna verða
refaskyttur að skilja alveg bæði
tófumál og fuglamál. öll hljóð.
Uppeldið
Ég ætlaði að segja þér svolitiö i
sambandi við uppeldið. Meðan
yrðlingarnir eru litlir, hugsar
tófan svona vel um þá, kemur
með nýtt handa þeim á hverjum
degi, bæði egg, nýjan fugl og ann-
að og þeir stækka og stækká. Svo
eru þeir orðnir nokkuð stórir og
þá kemur hún kannski ekki nema
þriðja hvern dag til þeirra. bá
i'ara þeir að grafa upp snigla og
leita að fóöri sjálfir. Þvi efað hún
mundi ala þá framá vetur og þeir
lærðu ekki að bjarga sér, þá
mundu þeir ekki lifa af veturinn.
En aftur eru það mennirnir, þeir
ala þessi börn sin, þangað til þau
eru fullorðin og þá eiga þau vont
með að bjarga sér efað i harð-
bakkann slær. Og þannig má taka
náttúruna og dýrin og tófuna til
lyrirmyndar. Og það er með yrð-
lingana, efað þeir lærðu ekki að
hlýöa meðan þeir eru ungir, þá
mundu þeir allir farast og tófan
lika.
bviað það er alveg eins með
það einsog hann Sigurður i Holti,
guðsmaður og skáld,segir, þegar
hann lýsir þvi þegar guð skildi
mennina eftir á jörðunni:
lléðanal verður þú sjólfur að
segja þér allt,
en seinna við getum talað um
aflátamál.
bað liljómar hver opinberun
þú skalt, þú skalt,
en skerandi sultur mun kenna
þér þúsund ráð.
Og það var hinn skerandi sultur,
sem kenndi tófunni að lifa.
— F’er manni ekki að finnast
vænt um tófuna, þegar maður
kynnist henni svona 'vel?
— Jú, mér þykir vænt um hana.
Og mér þykir leiðinlegt að þurfa
að eyðileggja svona falleg heim-
ili.
— En gerir það samt.
— Ja, það eru aðallega frúrnar,
þær eru bara svoleiðis snar-
vitlausar.
— Frúrnar? En bændurnir þá?
SEGJA ÞÉR ...
— Nei, þeir æru ekki eins dug-
legir. skal ég segja þér. Bændur
eru aldrei eins duglegir að drifa
hlutina áfram. Og svo töfra þær
mann til að skjóta tól'una með
allskonar brögðum, semað má
ekki nefna.
— Eru þá einhver laun i boði?
— Hm. Aldrei fengið lungna-
bólgu þóað ég kæmi kaldur af
Ijöllum. Það er ekki von að ungt
fólk skilji. Hvernig á það að geta
skilið, sko. hverninn gamlir menn
einsog ég , búnir að reyna svona
langa ævi, hverninn þeir hafi ekki
íengið kvef á fjöllum. Af þviað
þeir eru hitaðir upp.
— Ekki á fjöllum þó?
— Efað það er bara gert nógu
vel þegar þeir koma úr fjalli. Ég
hef aldrei fengið kvef og hef þó
orðið það kaldur, að ég hef varla
getað staðið upp. Hef setið niu
tima undir sama steininum. Og er
ekki enn farinn að setja upp vett -
linga, get ég sagt þér.
— Hvernig er það, ferðu lika á
veturna á fjöll?
— Það var gert hérna áður.
Það var legið mikið úti á veturna,
meðan þetta var i tizku.
— Tizku? Meinarðu skinnin?
— Skinnin, já. Vissirðu það
ekki, að það voru sjö skott á
bakinu og tveir kjaftar að fram-
an. Eftir þvi hefðin hærri, sem
fleiri voru skottin. En svo bara
þegar vinnukonurnar fóru að
koma með þetta, ja, þá var ekki
gaman fyrir þessar tizkufrúr,
einsog þig, að vera með refa-
skinn.
— Þótt vetrarskinnin þá eitt-
hvað betri eða hvað?
— Skelfingar barn geturðu
verið! Þú þarft að læra svolitið.
Sjáðu nú til. Tófan fer úr hárum
alveg einsog kindur á vorin og þá
er hún svo snögg, mas. hvitar
tófur, aö það er ekkert variö i
skinnið af henni. En svo þegar
vetrar, þá verður þetta eins og ull
og vindhárin standa úti loftið til
að hlifa fyrir kuldanum. Náttúran
sjálf sér fyrir þvi. Og þá eru þær
svo feitar, tófurnar, að þegar
maður ætlar að fara að flá þær,
þá er alveg snjóhvitur skrokkur-
inn, en á sumrin eru þær magrar.
bessvegna eiga allar frúr, efað
þær ætla að vera hraustar, að
vera alveg spikfeitar á vetrin, en
á sumrin að leggja af,
— En karlmenn, gildir þetta
ekki um þá?
— Gildir alveg eins. En karl-
menn eru svo vitlausir, þeir hafa
ekki vit á þessu.
Bara þaö sem er
skemmtilegt
— Ég skal segja þér það, að ég
er það gamall maður orðinn 66
ára,að ég hef vit á þvi, að ég geri
ekkert nema það semað er
skemmtilegt. Þegar maður er
orðinn gamall, þá þarf maður
ekki að safna að sér hinu og þessu
rusli, og ég hafði vit á að gera það
ekki, það gerir mann vitlausan.
Og nú geri ég ekkert, nema bara
skemmti mér.
— Hvað finnst þér þá skemmti-
legt?
— Tala af mér!
—• Ekki hefurðu gert það núna.
— Ég hef nú verið orðvar,
svona þegar frúr eru. Svo yrki ég
visur mér til skammar. Og ég
kannski mála mynd og ég fer
stundum i veiðitúra, fór td. i
sumar nokkrar ferðir á litlum bát
til að fá mér i soöið, bæði skötu og
fisk.
— Hvaðan?
— Frá Arnarstapa. Er þar á
sumrin, en hef herbergi i Hafnar-
firði á vetrin. Semsagt ég held
uppi menningu Jöklamanna og
flakka um einsog þeir gerðu i
gamla daga. — Þvi að sælust hef
ég setið viö söngva förumannsins,
sagði Ólina Andrésdóttir.
Hvernig lizt þér á að haga sér
svona illa?
— Ekki sem verst. En hefurðu
aldrei verið giftur?
—■ Það er nú saga að segja frá
þvi. Ég skal segja þér, að þegar
ég var að alast upp, þá var svo
mikið af efnilegum, ungum
mönnum, aö ég varð útundan.
— Þú hefur verið of mikið á
grenjunum!
— Það var það. Ég varð
útundan. en þó er það þannig, að
ég hef unnið meiri afrek en
nokkur stælkóngur.
— t kvennamálum?
— t kvennamálum. Þviað:
Alltal’ inun ég sannast segja
nú sit lijá diiinuni og or til
lilés.
Kg lieí beðið allra nieyja
endilangt um Snæíellsnes.
500 á einu kvöldi
Ég veit ekki, hvort ég á að segja
þér einhverja þá mestu kvenna-
farssögu, semað helur verið á
tslandi. bað var aðalfundur
slysavarnardeilda kvenna, og
konur af Snæfellsnesi báðu m ig að
yrkja kvæði, þeim til heiðurs og
dýrðar, og það voru konur af öllu
landinu, hringinn i kringum
landið, og höfðu safnað miklu i
björgunarskýli og fleira. Ég orti
kvæðið og l'íutti, en þarna voru
bara tveir karlar og 500 konur
Sólin er sokkin i niistur
og siðustu geislarnir falla,
að iandinu æðir aldan,
ómurimi berst til fjalla.
llún syngur iim sorg og dauða,
sjáll' er Iiiíii lieli buiidiii
og ber við bergið liláa,
i briiiignv er dauðastundin.
Þér konur vitana kyndið
af kærleik og sólarelili,
þér voruð lietjur dagsins
i liærra og nieira veldi.
Yðar liugsjónir lýsa sem leiflur
lof yður skáldin suiigu,
og fegurð lirifur liugann
i brynjanda islen/.krar tuiigu.
Þetta er byrjunin, þú sérð
svona tóninn i þessu. Jæja, nema
hinn karlmaðurinn var söngvari
og fór strax, en ég varð eftir. Og
þá var mesta gamanið eftir. Svo
var það luin Herdis ólalsdóttir
l'rá Akranesi, við vorum eitthvað
að tala saman við borðið og hún
yrkir til min andskoti góða visu:
Það var nii ekki til einskis,
að andskotinn vildi ekki þig,
þvi fininihiindrnð fallegar konur
flestar nú öfiinda niig.
Svo fóru þær hinar að koma og
vita . hvað við værum að segja.
Og.þær fara að mana mig og ein
segir, að Jóhannes úr Kötlum hafi
verið þar fyrir fjórum árum og
ort um þær visu. — Nú verður þú
að yrkja um okkur visu, segja
þær. Og mér þótti nú helviti þunnt
að yrkja ekki visu. Svo bý ég til
visuna bara i hvelli við borðið og
þegar að þær fóru að dansa hver
við aðra og þótti hundleiðinlegt,
þá bara stoppaði ég dansinn og
sagðist ætla að leyl'a þeim að
heyra þær endurminningar, sem
ég t'æri með þaðan. A ég að leyt'a
þér að lieyra visuna:
Nú er seiðinagn i Sjálfsta-ðis-
lnisi,
þar sat ég og orti ljóð
iini l ini ni liundruð lallegar
koim r
og l'egurstu skraiilbúin fljóð.
Aldrci ég undi betur.
nú átti ég bamiiigjtidag.
Þærkysstu mig allar iim kvöldið
þá komið var sólarlag.
Og það l'ór el'tir, skal ég segja
þér. Bæði hún Gróa og hún Maria
Maaek, hún Sigriður Jónasson og
allar hinar, allar kysstu mig, og
ég var bara allur i varalit, þegar
ég kom heim. Þarna sérðu: Hver
hel'ur slaðið sig betur? Kysstar
500 konur á einu kvöldi!
Konur standa sig betur
—- Áttu nokkur börn, Þórður?
— Ja, ef þú athugar á Snæíells-
nesi, þá er þar voðalega mikið af
strákum, seni eru fljötir að svara
fyrir sig og segja allt satt!
Nú skal ég segja þér eitt, áður
enþúl'erð. Og.þér l'innst gaman að
heyra það. Konur eru hteði vitrari
en karlar og meiri kjarkur i þeim
Af liverju segirðu það?
Jú. Konur hafa alltaf verið
undirokaðar gegnum þúsundir
ára og þessvegna hal'a þær ekki
komið sinu fram. Þessvegna
kunna þær alltaf mörgum sinnum
l'leiri ráð en karlar og hafa td.
mikið næmari tilfinningar l'yrir
öllu og geta þessvegna snúið , þær
semaö gál'aðar eru, þesstim
karlatetrum alveg um fingur sér
Tilt'ellið er. að konur hal'a
yfirleitt staðið sig betur en karl
menn, þegar ,ki er nógu stórt eða
mikiö reynir á. Við sjáuin það td
á sögunni, vað konur hat'a staöiö
sig vel og verið ráöabetri en karl-
menn. i hallæri, þegar fólk léll úr
hungri. Það var td. kona á
Snæfellsnesi, sem átti börn, það
er mjög langt siðati, en þetta
sagði mér gamalt fólk, og hún fel*
að hugsa sitt ráð, þvi liún átti
ekkert lianda börnunum, og þa
sauð hun töðuseyði og gal þeini og
börnin höt'ðu l'ullan mátt og litu
vel út.
Annars lield ég, að islendingar
séu sterkasta þjóð i heimi að þola
hungur og liörku, en liklegast
lélegasta þjóð i heimi að þola auð
og allsnæglir.
Og með það kveðjum við Þórð
að sinni, en hver veit nema maður
berji uppá hjá honum, helzl að
sumri á Stapa. Og séu l'rúr vel
leitar, gela þær kannski l'engiö að
fara með honuni á greni... — vb

^
U w
U LJ Vy V7 V7 ^ ^
U U N/
v /j w w v v v v w vy
lyV wU V LJ vj y U u KJ/
W U U Lé' u U, J iú V ,u u U
v Uw v u v ^ y y y '
J j jj \J \j ''J 'v L/ v vv L/! /
U V v- V V V J ^J V V W V /
v/ V V V ÚV V V V V Ws/ V w /
9-4

J\
i ljósi þess, hve fæðingum hefur fjölgað i Keykjavik á yfirstandandi ári, bendum við innanhússarkitekt-
um viðbótarbyggingar Fæðingardeildarinnar á ofanrissaða lausn, en myndin birtist i þýzku blaði undir
nafninu „Sjálfvirkni”.