Þjóðviljinn - 11.04.1973, Blaðsíða 6

(i SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 11. april 1973.
UQÐVIUINN
MALGAGN SÓSiALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 <5 linur).
Askriftarverö kr. 300.00 á mánuöi.
Lausasöluverö kr. 18.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
TRAUSTIR SKULU HORNSTEINAR
Að tveim mánuðum liðnum er hálfnað
það kjörtimabil alþingismanna, sem hófst
að loknum kosningum i júni 1971. Núver-
andi rikisstjórn var mynduð að þeim
kosningum loknum, er meirihluti
þjóðarinnar hafði á mjög afdráttarlausan
hátt hafnað forsjá Sjálfstæðisflokksins og
þess hækjuliðs er honum þjónaði.
Sigurvegarar i alþingiskosningunum
voru Alþýðubandalagið og Samtök frjáls-
lyndra. Sú mikla hreyfing til vinstri, sem
kom i ljós i alþingiskosningunum.var að
allra dómi ekki hvað sizt unga fólkinu að
þakka, sem á undanförnum árum hefur i
æ rikara mæli hafnað forsjá stjórnmála-
afla, er hafa einkagróðann að æðstu
viðmiðun i stefnu og starfi. Það er and-
staðan við pólitiska stefnu fyrri valdhafa á
Islandi, þá stefnu er setti samvinnuna við
erlent auðvald og hervald ofar þjóðlegum
hagsmunum, — það er þessi andstaða,
sem er rauði þráðurinn i allri pólitiskri
hugsun meginþorra ungs fólks á íslandi i
dag.
Núverandi rikisstjórn á tilveru sina að
þakka þessum straumum i islenzkum
stjórnmálum og vilji menn spyrja, hvort
stjórninni verði langra lifdaga auðið, —
þá er svarið fyrst og fremst undir þvi
komið, hvernig henni auðnast að halda
með verkum sinum trausti þess fólks, sem
færði henni völdin, og þá fyrst og fremst
unga fólksins.
Það er ekki ætlunin að tiunda að þessu
sinni þau verk sem rikisstjórnin hefur
þegar hrundið i framkvæmd á tæpum 2
árum. Þar hefur vissulega margt verið vel
gert og sumt með ágætum, ekki sizt sé
samanburður við margvislega eymd og
niðurlægingu viðreisnaráranna hafður i
huga.
En hér skal minnt á það stórmál, sem er
einn af hornsteinum þessa stjórnarsam-
starfs, eins og það hefur verið orðað, —
ákvæði stjórnarsáttmálans um brottför
Bandaríkjahers af Keflavikurflugvelli á
kjörtimabilinu. Mörgum hefur þótt
dragast ærið lengi að hafizt væri handa i
þvi máli og fyllum við þann flokk.
Við drögum ekki i efa þá ætlun allra
þeirra flokka, sem að rikisstjórninni
standa, að hrinda þessu ákvæði i fram-
kvæmd, eins og öðru sem um var samið
og miklu varðar.
En timinn liður. Samkvæmt herstöðva-
samningnum frá 1951 eiga Bandarikja-
menn kröfu á 6 mánaða umþóttunartima
til formlegra viðræðna við islenzk stjórn-
völd, áður en hægt er að segja samningn-
um upp, og siðan að uppsögn lokinni
kemur eins árs frestur til að framkvæma
brottflutning herliðsins.
Samtals eru þetta 18 mánuðir.
Þjóðviljinn telur þvi brýna nauðsyn bera
til, að hið allra fyrsta verði teknar upp
þær formlegu viðræður við Bandarikja-
stjórn, sem Einar Ágústsson utanrikis-
ráðherra undirbjó með vesturför sinni i
vetur. Þar með færi 18 mánaða fresturinn
að liða.
Við minnum á að Alþýðubandalagið
fékk við gerð stjórnarsáttmálans ekki
framfylgt stefnu sinni varðandi samskipti
við erlend herveldi, það er úrsögn úr
NATO, heldur varð aðeins samkomulag
um þann þátt, sem sameiginlegur var i
stefnuyfirlýsingum allra núverandi
stjórnarflokka, þ.e. brottför hersins. Þetta
stefnuatriði er skýrt bæði i stjórnmála-
yfirlýsingum flokkanna þriggja og i
stjórnarsáttmálanum, og við það verður
að standa eigi stjórnin að halda sæmd
sinni.
Við megum hafa vel i huga nýlegt for-
dæmi Dana, sem nú nýverið hafa dregið
verulega úr allri hervæðingu á danskri
grund, þrátt fyrir hin ólmustu mótmæli
herráðs Atlanzhafsbandalagsins og þeirra
stjórnmálamanna þarlendra og erlendra,
sem hengja sina pólitisku kænu aftan i
striðsskipin frá Brussel og Pentagon.
Gils Guðmimdsson:
Reynt var að samræma friðunar-
og hagnýtingarsjónarmið
A kvöldfundi i noöri deild
alþingis i fyrradag kom til 1.
umræöu frumvarp rfkisstjórnar-
innar til laga um veiöar meö
botnvörpu, flotvóVpu og dragnót I
fiskveiöilandhelginni. Viö birtum
frumvarpiö og greinargcrö þess i
blaðauka Þjóöviljans i gær.
FrumvarpiÓ er samiö og lagt
fram aö tilhlutan Fiskveiölaga-
nefndar, en i henni eiga sæti 5
alþingismenn, einn úr hverjum
flokki, þeir Gils Guömundsson,
forinaöur nefndarinnar, Guö-
laugur Gislason, Jón Armann
lléðinsson, Karvel Pálmason og
Steingrimur llermannsson.
Nefndin var skipuö af sjávarút-
vegsráöþerra i október 1971.
Gils Guömundsson fylgdi'frum-
varpinu úr hlaði. Hann sagði, að
ástæðan fyrir þvi hve. seint
frumvarpið kæmi fram væri sú,
að nefndin hafi viljað leita eftir
sem allra viðtækustu samkomu-
lagi um hin margvislegu álita-
mál, sem hér væri um að ræða.
Rætt hafi verið við þingmanna-
hópa hinna einstöku kjördæma og
við fjölmarga aðila utan þingsins.
Hagsmunir væru margvislegir en
reynt hafi verið að samræma þá
eftir þvi sem tök voru frekast á.
Gils skýrði frá þvi, að áður en
nefndarmenn gengu frá þvi frum-
varpi, er þeir hafa nú lagt fram
sameiginlega, hafi nefiidiii haldiö
55 skráða fundi auk almennra
funda i öllum kjördæmum lands-
ins. Nefndinni bárust 50 skrif-
legar tillögur. sumar mjög ýtar-
legar auk fjölmargra munnlegra
tiliagna og ábendinga. Nefndin
hefur leitazt við að samræma
friöunarsjónarm iðið annars
vegar og eðlileg hagnýtingar-
sjónarmið liins vegar— af þessu
tvennu mótast heildarstefna
frumvarpsins, sagði Gils.
1 frumvarpinu eru veigamikii
þingsjá þjóðviljans
ákvæði um aukna vernd fiski-
stofna. Þetta er óhjákvæmilegt
vegna veikrar stöðu fiskistofn-
anna og i landhelgisbaráttu okkar
við aðrar þjóðir, er ein beittasta
röksemd okkar sú, að við vcrðum
sjálfir aö ráöa málum á fslenzka
landgrunninu til aö koma i veg
fyrir ofveiöi.— Kn þá veröum viö
einnig aö þrengja nokkuð aö
okkar eigin veiðiskipum.
Meðalhófið i þessum efnum er
vandratað, sagði Gils, en það
vildurn við reyna að rata. Ýmsir
segja sjálfsagt að átt hefði að
friða meira, en aðrir telja um of
þrengt að togbátum og togurum
okkar.
Þær reglur sem hafa verið i
gildi siðustu ár um togveiðar is-
lenzkra skipa i fiskveiðilandhelg-
inni hafa verið flóknar og marg-
brotnar og eftirlit þvi torvelt.
Frumvarpiö stefnir m.a. að þvf
aö aö einfalda mörkin og auð-
velda þannig eftirlit landhelgis-
gæzlunnar.
Togskipunum er eins og áður
skipt i 3 stærðarflokka. Fyrst
koma skip upp i 105 tonn að stærð,
og fá þau heimildir til að veiða
næst landi. Annar flokkur er skip
106 — 350 tonn og svo stærstú
skipin yfir 350 tonn.
Varðandi togveiðiheimildir
fyrir Norðurlandi, Austurlandi og
stórum hlúta Vestúrlands er þó
aðeins um tvískiptingu að ræða,
þ.e. i skip minni eða stærri en 310
tonn.
Gils sagði, að nefndarmenn
hefðu að athuguðu máli, orðið
sammála um að leggja til, að for-
réttindum minni togbátanna væri
haldið i verulegum mæli, enda
ósýnt hvað við tæki hjá þeim, ef
þeir nytu ekki slfkra réttinda
lengur.
Gils rakti siðan hvaða togveiði-
heimildir frumvarpið gerir ráð
fyrir að verði leyfðar islenzkum
skipum á hinum ýmsu miðum, og
visast i. þeim efnum til blaðáuka
Þjóðviljans i gær með tilheyrandi
korti.
Varðandi Vestfirði minnti Gils
sérstakiega' á- ákvæði 4. gr. þar
sem segir: „Þar sem linuveiðar
eru stundaðar i rikum mæli, er
sjávariítvegsráðherra skylt að
ákveða friðun fyrir botnvörpu á
tilteknum svæðum og um til-
tekinn tima, ef fram koma tilmæli
um slikt frá heildarsamtökum
sjómanna og útvegsmanna á við-
komandi stöðum”
Einnig gat Gils um heimild
fyrir ráöherra til aö koma á
skyndifriöun, þar sem þess þykir
brýn þörf.
Gils ræddi um nauðsyn þess, að
Hafrannsóknarstofnunin gæti
haldið uppi meira eftirliti með
veiðum og könnunum á þvi, hvar
nauðsyn byði að loka um stundar-
sakir fyrir veiðar með litlum
fyrirvara. Taldi hann mjög brýnt
að slíku eftirliti væri komið á.
Um sektarákvæðin sagði Gils,
að frumvarpið gerði ráð fyrir
þeirri meginbreytingu, að bátum
yrði nú skipt i 5 stærðarflokka,
hvað þetta snertir i stað 3ja áður.
Gils lauk máli sinu með þvi, að
láta i ljós von um að gott sam-
komulag tækist um afgreiðslu
málsins á alþingi, enda þótt málið
væri viðkvæmt og veigamikið.
Lýsti hann þvi yfir að fiskveiði-
laganefndin væri reiðubúin að
taka til athugunar allar hug-
myndir og breytingatillögur, sem
F’rh. á bls. 15
Gallar í íbúð í Breiðholti
Umræður um, hvort ríkið skuli kanna íbúðirnar
A fundi Sameinaðs þings i gær
koni til umræöu þingsályktunar-
tillaga þeirra Bjarna Guönasonar
og Stefáns Valgeirssonar um
rannsókn á ibúðum og sameign-
uin i Breiðholti I.
Hannibal Valdimarsson,
félagsmálaráðherra. lagðist gegn
tillögunni og taldi að alþingi ætti
ekki að skipta sér að þessum mál-
um. Viðkomandi aðilum bæri að
snúa sér til dómstólanna. með
kvartanir sinar.
llannibal Valdimarsson rakti
efni greinargerðar framkvæmda-
nefndar um þessi mál. Kom fram,
að eigendur ibúðanna hafa átt i
útistöðum við hana allt frá 1969.
Sagði Hannibal frá þvi, hvað
nefndin hefði gert ti! að lagfæra
ýmsa galla á ibúðunum. Á
sumum þáttum viögerðanna hefði
orðið alliangur dráttur og hefði
hann stafað bæði af erfiðleikum
við að fá ýmsa aðila til að upp-
fylla ábyrgðarioforð sin (gler frá
Sandsölunni) og af þvi, hve erfitt
hefði verið að fá menn til að
framkvæma lagfæringarnar.
Bjarni Guðnason taldi það
fráleitt, að félagsmálaráðherra
liti aðeins á þetta mál frá sjónar-
hóli Framkvæmdanefndarinnar.
Þetta væri deilumál tveggja aðila
og þingsályktunartillagan gerði
einmitt ráð fyrir hlutlausu mati.
Ekki vildi Bjarni samþykkja þá
skoðun Hannibals, að þetta væri
eingöngu mál eigendanna. Sagði
hann, að það' væru gamaldags
ihaldssjónarmið, að álita, að
seljenda kæmu ekki við galíar á
söluvörunni. Rikið hefði fjár-
magnað þessar framkvæmdir að
miklum hluta, og þvi gæti rikis-
valdið alls ekki sagt, að menn
skyldu bara fara lagaleiðina og
höfða mái á hendur seljenda, ef
þeir teldu, að þeim hefði verið
seld gölluð vara.
Að lokinni umræðu var til-
lögunni visað til allsherjar-
nefndar.