Þjóðviljinn - 04.11.1973, Blaðsíða 3

Sunnudagur 4. nóvember 1973. \ ÞJÓÐVILJINN — StÐA 3
af eiiendum vettvangi
f TILEFNIÁFORMA
UM TÍTANVINNSLU
Hvar og
hvað er
Gambía?
Þetta kort af Senegal sýnir vel stöftu Gambiu; mjór dalur upp meö því
fljóti sem einna lengst er skipgengt I Vestur-Afriku.
Fyrir skemmstu var frá þvi
skýrt að ráðagerð væri uppi um
að tsland og Gambia hefðu sam-
vinnu um vinnslu á titan — kæmi
hráefnið frá Gambiu en orkan frá
Islandi. Það hefur vakið athygli
viðar en á Islandi, að Islendingar
gera, eins og Magnús Kjartans-
son iðnaðarráðherra hefur frá
skýrt, tillögur um sameiginlegt
eignarhald þessara tveggja smá-
þjóða bæði á námufyrirtæki og
málmvinnslu, og þykir þetta eins-
dæmi um samvinnu við þróunar-
Smábátaeigendur og sjómenn i
Neskaupstað hafa sent frá sér
svofellda áskorun:
Við undirritaðir smábáta-
cigendur og sjómenn i Neskaup-
stað skorum á sjávarútvegs-
ráðherra að friða svæðið frá
N'orðfjarðarhorni suður að Seley
fyrir veiðum togbáta og togara,
en þeim verði ekki heimilað að
vciöa innan 12 niílna á þessu
svæði, eins og þeim á að vera
heimilt eftir 1. nóvember.
Tcð svæði er aðalveiðisvæði
smábáta frá N'orðfirði svo og frá
Eskifirði, cn vcrði togskipum
heimiluð veiði þar, eru smá-
land. Enda hefur Morgunblaðið
þegar komist að þvi, með tilstilli
bresks timarits sem er svo göfugt
að það má ekki nefna það, að öll
sé þessi áætlun runnin undan rifj-
um Rússa.
En hvað er annars um Gambiu
að segja?
Forsagan
Hvorki er landið stórt né sögu-
frægt, svo mikið er vist. Það er
aðeins um 6800 ferkilómetrar,
bátarnir um leið útilokaðir frá
frekari veiðum.
Neskaupstað, 31. október 1973.
Undir áskorunina rita eftir-
taldir 14 menn:
Sófus Gjöveraa, Friðjón Þor-
leifsson, Steingrimur Kol-
beinsson, Karl Þorst. Guð-
mundsson, Þorleifur Friðjónsson,
Ólafur Baldursson, Jóhann
Hjálmarsson, Þorvaldur Einars-
son, Halldór Þorsteinsson,
Ásmundur Þorsteinsson, Gunn-
laugur Þorgilsson, Gunnar
Jósepsson, Ármann Herbertsson,
Einar Sólheim, og Sigfús Einars-
son.
mjó landræma sitt hvorum megin
við ána Gambiu. Er landið um 320
km að lengd og varla meira en
um 30km á breidd. Landið er eins
og kortið sýnir á allar hliöar um-
kringt af Senegal, og hefur
reyndar við það riki nána sam-
vinnu, til dæmis á sviði utanrikis-
mála. Ibúar eru tæplega 400
þúsund, um helmingur þeirra eru
af Mandingoþjóö, en hinir eru af
ættum Fúla eða Wolloff. Þessar
þjóðir búa einnig i Senegal.
Gambia er skipgeng alllangt
upp i land, og þvi slógust nýlendu-
veldin á miðöldum mikiö um að-
stöðu og virkjagerð fyrir mynni
hennar — Portúgalar, Bretar,
Frakkar. Var þrælum skipað út á.
þessum slóðum. Bretar urðu hlut-
skarpastir i þessum átökum, en
Frakkar eignuðust landið allt i
kring, Senegal. Stundum var
Gambiu slegið saman við Sierra
Leone i nýlendustjórnssýslu
Breta, en siðan 1888 var land
þetta sérstök eining i þvi kerfi.
Landið þróaðist i átt til sjálf-
stjórnar i takti við önnur nýlendu-
svæði Afriku. Arið 1962 var gengið
til kosninga samkvæmt nýrri
stjórnarskrá og eftir þær varð
foringi Framfaraflokks alþýðu,
PPP, Dawda K. Jawara, forsæt-
isráðherra. Landið hlaut póli-
tæiskt sjálfstæði 1965 og gerðist
lýðveldi 1970. Er Jawara fyrsti
forseti landsins. Hefur flokkur
hans nú 28 menn á þingi, Samein-
ingarflokkurinn þrjá og einn ó-
háður. Bendir þessi skipting
til þess, að i rikinu sé kosið i
einmenningskjördæmum og hafi
sá flokkur þá mikið forskot sem
stóð i þvi aö landið fengi pólitiskt
sjálfstæði.
Það er best að geta þess að
Gambia hefur engan her sem þvi
nafni má kallast — frekar en við
hér á Islandi. En i lögreglunni
hafa Gambiumenn um 600
manns.
Einhæft efnahagslif
Landið er sem fyrr Gambiudal-
MÁLUM
FRESTAÐ
Löngum hafa borgarstjórnar-
menn verið málglaðir. cn þó
sjaldan sem nú er hver fundurinn
eftir annan stcndur framá nótt án
þess þó að dagskráin sé tæmd og
er borgarstjórnin nú orðin hcilum
fundi á eftir afgreiðslu mála.
Þannig var á fundi borgar-
stjórnar sl. fimmtudag (eða öllu
heldur aðfaranótt föstudagsins)
frestað öllum nýjum málum, sem
fyrir fundinum lágu, og aðeins af-
greiddar fundargerðir nefnda og
ráða og þau mál, sem frestað
hafði verið frá siðasta fundi á
undan!
Er ekki orðið óalgengt að um-
ræður standi allt uppi 3 og 4 tima
um hvern málaflokk; þannig var
td. fjallað um málefni aldraðra i
amk. 4 tima fyrir hálfum mánuði,
en um tillögu skipulagsmála i
rúma 3 á siðasta fundi.
Og hvað skyldi svo valda hinum
mikla áhuga? Jú, það ku nefnin-
lega verða kosningar i vor...vh
ur, sem er harla nálægt miðbaug.
1 fljótinu, sem er lifæð landsins,
svamla krókódilar og flóðhestar
og votlendið við fljótið er mikil
paradis fuglaskorðurum — finn-
ast þar um 400 fuglategundir.
Gambia er fyrst og fremst land-
búnaðarland, með mjög einhæf-
um búskap eins og margar fyrr-
verandi nýlendur. Meira en 90%
af útflutningi Gambiu eru jarð-
hnetur og hnetuolia — sem skipa
sama sess og fiskafurðir hjá okk-
Og að sjálfsögðu eru Gambiu-
menn þá mjög háðir sveiflum á
heimsmarkaði. Auk þessa fluttu
þeir i fyrra út um 22 þúsund tonn
af fiski.
Arið 1968 var talið að 15% þjóð-
arinnar væri læs á ensku og 20% á
arabisku, en flestir landsmenn
eru reyndar múhameðstrúar. Um
100 skóiar eru i landinu með 22
þúsund nemendum og þar af um
helmingur i höfuðborginni, sem
áður hét Bathurst en nú Banjul.
tbúar höfuðborgarinnar eru tæp-
lega 40 þúsund. Þar i borg er skóli
sem undirbýr menn til háskóla-
náms, sem verður að sækja til
annarra landa. 1 höfuðborginni er
kennaraskóli. Stærsta blaðið i
landinu, _ Gambia New Bulletin,
kemur út þrisvar i viku i 2000 ein-
tökum. Útvarpsstöð landsins i\t-
varpar á ensku og á landsmálum
til um 50 þúsund viðtækja.
Gambia er eitt þeirra rikja sem
hafa til orðið upp úr átökum
evrópskra stórvelda um þræla-
sölur, hráefni og nýlendur, og
tekur i arf vanþróun og einhæft
efnahagslif. Það væri ekki ó-
skemmtilegt ef að samvinna við
annað smáriki og fyrrverandi ný-
lendu, lsland, gæti að nokkru
breytt hlutskipti þessa landa á já-
kvæðan hátt.
(áb. tók saman)
Timarit um
sjávarútveg
Sjávarfréttir heitir nýtt
timarit, sem hefur göngu sina um
þessi mánaðarmót. Það er útg-
a f u f y r i r t æ k i ð Frjálst
framtak hf., sem gefur blaðið út,
en sem kunnugt er stendur það nú
þegar að útgáfu Frjálsrar
verslunar og Iþróttablaðsins.
Eins og nafnið gefur til kynna
mun efni hins nýja timarits aðal-
lega fjalla um sjávarútvegsmál,
fiskiðnað og þær þýðingarmiklu
þjónustugreinar, sem gegna þvi
þýðingarmikla hlutverki aö gera
aðalatvinnuvcg landsmanna
starfhæfan. 1 bréfi frá útgefanda
1. tbl. Sjávarfrétta segir m.a.:
„Tilgangur blaðsins er að flytja
lesendum fréttir og fróðleik af
vettvangi sjávarútvegsins og
vera upplýsingarit um þau mál-
efni, sem að þessari atvinnugrein
lúta. Stefna biaðsins markast af
þeim hagsmuna málum, sem
sjávarútvegnum er nauðsynlegt
að halda fram hverju sinni.
Blaðið mun stefna að þvi að eiga
sem best samstarf við þá aðila
sem að útgerð og fiskiðnaöi starfa
og þjónustuaðila”.
Margur maðurinn segir við
sjálfan sig og jafnvel aðra:
Uaó
kemur
aldrei
neitt
fyrir
mig
Þetta eru staðlausir stafir,
því áföllin geta hent
hvern sem er,hvar sem er.
Það er raunsæi að tryggja.
Hikið ekki — Hringið strax
ALMENNAR
TRYGGINGARI
Pósthússtræti 9, sími 17700
Þessi madonna er af Mandingoþjóö.
Vilja takmarka
veiðar togskipa