Þjóðviljinn - 23.03.1974, Blaðsíða 1

Þjóðviljinn - 23.03.1974, Blaðsíða 1
DJÚÐVUHNN Laugardagur 23. mars 1974 — 39. árg. — 69. tbl. ÞAÐ BORGAR SIG AÐ VERZLA í KRON k' á HERINN BURT Sl. fimmtudagsmorgun, 21. mars, bundust stjórn- arflokkarnir fastmælum um það hvernig brott- flutningi hersins verði hagað. Herinn fer i fjórum á- föngum á tveimur árum, bandariska hermanna- sjónvarpið verður strax takmarkað við völlinn ein- an, Keflavikurflugvöllur verður hluti af islensku landi á eðlilegan hátt. Hér er um að ræða áfanga- sigur. Nú reynir á framkvæmdina, en það mun liggja fyrir innan næstu vikna hvort Bandarikja- menn fallast á tillögur rikisstjórnar eða hvort al- þingi segir upp herstöðvasamningnum, eins og rikisstjórnin mun gera tillögu um ef Bandarikja- menn fallast ekki á tillögur islensku rikisstjórnar- innar. Rœtt við Magnús Kjartansson, ráðherra, um samkomulagið í rikisstjórninni um brottflutning hersins Miðstjórn Alþýðubandalagsins kom saman til fundar i fyrra- kvöld og fjallaði um samkomu- lagið i rikisstjórninni. Samþykkti miðstjórnin samhljoða að flokk- urinn stæði að tillögunum. Blaðið sneri sér til Magnúsar Kjartanssonar vegna fréttarinn- ar frá rikisstjórninni um sam- komulag um tilhögun brottflutn- ings bandariska hersins. Þjóð- viljinn spurði fyrst! I hverju er samkomulagið fólgið? Herinn burt — Það er fólgið i þvi að nú hef- ur endanlega verið gengið frá brottflutningi bandariska hersins frá tslandi og áfangaskiptum brottflutningsins. Áfangarnir verði þannig að f jórðungur liðsins verði farinn fyrir lok þessa árs, 1974, annar fjórðungur fyrir lok kjörtimabilsins, þriðji fjórðung- urinn fyrir lok næsta árs, 1975, og afgangurinn fyrir mitt ár 1976. Þannig verði herinn farinn að fullu einu ári eftir lok kjörtima- bilsins og helmingur hans fyrir lok kjörtimabilsins Rétt er að taka það fram að við ráðherrar Alþýðubandalagsins lögðum áherslu á að herinn færi að fullu á kjörtimabilinu. Þetta atriði var sérstaklega rætt þegar málefnasamningur stjórnar- ilokkanna var gerður. Við Al- þýðubandalagsmenn óskuðum þá eftir þvi, að við gerð málefna- samningsins skyldi tekin ákvörð- un um að brottflutningi herliðsins lyki á kjörtimabilinu. En sam- starfsflokkar okkar i rikisstjórn vildu ekki kveða skýlaust á um þetta efni og þess vegna er talaö um að stefnt skuli að brottflutn- ingi hersins á kjörtimabilinu. Þannig getum við með engu móti sakað samstarfsflokkana um vanefndir þótt brottflutningurinn dragist eitt ár fram yfir lok kjör- timabilsins. En hitt cr að sjálfsögðu megin- atriði þessa máis, að nú hefur vcrið tekin endanlcg ákvörðun um það hvernig brottflutningi herliðsins verði háttað og settar hafa vcrið ákveðnar dagsetning- ar i þvi skyni. Skuldbindingar — Þetta var fyrsti hluti sam- komulagsins innan rikisstjórnar- innar, en siðan eru ákvæði um skuldbindingar gagnvart Atlants- hafsbandalaginu og hvernig þær skuli uppfylltar. — Það er rétt að i sambandi við afgr. þessa máls i rikisstjórn- inni lögðu samstarfsflokkar okk- ar á það áherslu að gengið yröi frá þvi hversu skuldbindingum Islands innan NATO skyldi hátt- að. Við Alþýðubandalagsmenn erum andvigir aðild Islands að NATO, en þegar stjórnarsamn- ingurinn var gerður var samið um að aðild Islands að Atlants- hafsbandalaginu skyldi óbreytt. 1 umræðum um skyldur okkar inn- an NATO i rikisstjórninni höfum við Lúðvik Jósepsson jafnan lagt á þaö þunga áherslu að hlita bæri að fullu fyrirvörunum frá 1949 um að hér skuli ekki vera erlendur her né erlendar herstöðvar á frið- artimum. Innan þessa ramma er það samkomulag sem við höfum nú gert i rikisstjórninni. Lendingarréttur Þar er um það að ræða að flug- vélar á vegum NATO skuli hafa lendingarrcttindi á Keflavikur- flugvelli þegar þörf þykir að mati Framhald á 14. siðu. o Sjónvarpið takmarkað víð völlinn og lokað á næsta ári. o Brottflutningi hersins lokið á miðju ári 1976 — helmingur farinn fyrir lok kjörtímabils o Keflavíkurflugvöllur verði aftur eðlilegur hluti af íslensku landi Aðalatriðin Samkomulag tókst í rikisstjórninni um tillögur um brottflutning hersins sl. fimmtudag 21. mars. Tillögurnar gagnvart Bandaríkjamönnum eru i meginatriðum þessar: 1. Herinn fari i f jórum áföngum. Fyrsti f jórðung- ur fyrir árslok 1974, annar f jórðungur fyrir mitt ár 1975, þriðji f jórðungur fyrir árslok 1975 og afgang- urinn fyrir mitt ár 1976. 2. Til að fullnægja skuldbindingum islands við NATO leggur íslenska ríkisstjórnin til að málum verði komið fyrir á þennan hátt: • Flugvélar á vegum NATO hafi lendingarleyf i á Keflavíkurflugvelli þegar þurfa þykir að mati ís- lenskra stjórnarvalda. Þó skal ekki vera hér föst bækistöð herflugvéla. • Vegna lendinganna hafi NATO heimild til að hafa hér 100—200 manna hóp flugvirkja og annarra tæknimanna sem ekki eru hermenn til að sjá um eftirlit með flugvélunum. • Við brottför hersins taki íslendingar við allri löggæslu á flugvellinum. • islendingar taki við radarstöðvunum á Suður- nesjum og í Hornafirði ef þurfa þykir. Þetta voru aðalatriði tiilagnanna. Jafnhliða á- kvörðun um tillögur þær sem að ofan er greint frá tók ríkisstjórnin þær ákvarðanir, sem ekki eru samningsatriði við Bandaríkjamenn: • Sjónvarp hersins verði þegar í stað takmarkað við völlinn einan. Sjónvarpinu verði alveg lokað á miðju næsta ári. • Öll stjórnarfarsleg meðferð mála á vellinum falli undir stjórnarráð Islands og hin einstöku ráðu- neyti þess með venjulegum hætti, eins og hvert ann- að íslenskt landsvæði. Og loks um málsmeðferð: • Sendiherra Bandarikjanna hefur verið beðinn um að koma tillögum ríkisstjórnarinnar á framfæri við stjórn sína. Síðan mun utanríkisráðherra ræða við fulltrúa Bandarikjastjórnar. Náist þá ekki sam- komulag verður lögð fyrir það þing er nú situr — þ.e. á næstu vikum — tillaga ríkisstjórnarinnar um uppsögn herstöðvasamningsins. Tillögurnar verða fljótlega lagðar fyrir í gær sendi rikisstjórnin frá sér frétta- tilkynningu i tilefni af þvi samkomulagi, sem gert hefur verið milli stjórnarflokk- anna um herstöðvamálið. Fréttatilkynn- ingin er á þessa leið: „Rikisstjórnin gekk i gær frá drögum að viðræðugrundvelli við Bandarikjamenn um endurskoðun varnarsamningsins. Hafa þær tillögur nú verið kynntar utan- rikismálanefnd Alþingis og viðræðufund- ur við Bandarikjamenn verður væntan- lega ákveðinn á næstunni”. Samkvæmt upplýsingum, sem Þjóðvilj- inn fékk hjá Einari Ágústssyni, utanrikis- ráðherra, hefur nú þegar verið óskað eftir slikum fundi með fulltrúum rikisstjórnar Bandarikjanna sem fyrst, en bandariski sendiherrann hér hefur komið þeim boð- um á framfæri, að Bandarikjamenn séu ekki reiðubúnir til viðræðna fyrir 1. april n.k.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.