Þjóðviljinn - 11.03.1975, Page 8

8 StÐA — ÞJÓDVILJINN Þriðjudagur 11. marz. 1975.
Passíu-
sálmarnir á
ungversku
í þýöingu
Lajos
Ordass
Af tilefni þrjú hundruð
ára ártíðar séra Hall-
gríms Péturssonar hefur
söfnuður Hallgríms-
kirkju í Reykjavík gefið
út Passíusálmana í þýð-
ingum á tveimur tungu-
málum, þýsku og ung-
versku. Þriggja alda dán-
arafmæli Hallgríms Pét-
urssonar var sem kunn-
ugt er 27. október s.l. ár
og tókst að koma þýsku
útgáf unni út á þeim tima,
en vegna tafa við bók-
band hefur útgáfa ung-
versku þýðingarinnar
dregist þangað til nú.
Fyrri heildarþýöingar á
Passiusálmunum eru þýðing á
ensku eftir Arthur Cook, sem
Hallgrimssöfnuður gaf út 1966,
og á dönsku eftir Þórð Tómas-
son, en sú þýðing var gefin út i
Kaupmannahöfn 1930. Áður
hafði hluti Passiusálmanna
komiiýút á ensku i þýðingu C.V.
Pilchers, og þeirri þýðingu var
svo aftur snúið á kinversku af
Harry Price og gefin út i Hanká
Mið-Kina. Atti ólafur Ólafsson
kristniboði hlut að þeirri útgáfu.
Elstu þýðingar á Passiusálmun-
um voru hinsvegar gerðar á
latinu á átjándu öld, og einnig er
talið að islendingur, sem um
þær mundir settist að i Þýska-
landi, hafi snúið sálmunum á
þýsku, en sú þýðing er glötuð.
Þýðandinn
ungverskur biskup
Þeir Sigurbjörn Einarsson,
biskup, og Hermann Þorsteins-
son, formaður sóknarnefndar
Hallgrimskirkju, skýrðu frétta-
mönnum frá að útgáfa sálm-
anna á ungversku hefði lengi
verið á döfinni og handrit legið
fyrir, en fjárskortur hindrað
framkvaemdir. Þýðandinn er
ungverji að nafni Lajos Or-
dass, fæddur 1902 og nam guð-
fræði bæði i heimalandi sinu og
erlendis, þar á meðal lengi i Svi-
þjóð. Hann tók ungur prest-
vigslu og varð biskup 1946. 1947,
þegar Lútherska heimssam-
bandið var stofnað, var hann
kosinn varaforseti þess og val-
inn i stjórnarnefnd Alkirkju-
ráðsins, þegar það var formiega
stofnað 1948. 1949 var Ordass
sviptur embætti vegna ágrein-
ings við stjórnvöld og sat i varð-
haldi eða stofufangelsi tii ársins
1956, er uppreisnin var gerð i
Ungverjalandi. Varð hann þá
aftur biskup, en var sviptur
embætti á ný 1958 og hefur siðan
setið i einskonar stofufangelsi.
Á þeim tima hefur Ordass rit-
að margt, þótt útgáfumöguleik-
ar hans i föðurlandihans séu litl-
ir sem engir, og tók hann þá
meðal annars að leggja sig eftir
islensku máli og lærði það til
furðulegrar hlitar. Ordass er
skáldmæltur veieg þykir snjall i
meðferð ungverskrar tungu.
,,Hann hefur margoft látið i ljós
að Passiusálmarnir hafi orðið
honum mikil uppgötvun og hann
hafi sótt meira til þeirrar bókar
á undanförnum árum en flestra
annarra,” sagði biskup. ,,Ég
veit ekki með vissu hvenær
hann byrjaði á þýðingunni, en
Dr. theol. Lajos Ordass.
PASSlð ÉNEKEK
ELMÉ1.KEOKSF.K
KHISZTl-'S liKliNK
SZF.NVEDÉSF. f'El.RTT
irta
HA1 ir.KlMUR i’lrrtTb'úN
IzUtndi tnvd«tibrH
* OKflASS I UO> #
Titilsiða ungversku útgáfunnar
á Passiusálmunum.
það er alllangt siðan ég fékk
handritið i hendur. Ég hef sýnt
það ýmsum ungverskum
menntamönnum, sem hafa lokið
upp einum munni um að þýðing-
in væri mjög gott verk bók-
menntalega séð.”
Tvær gerðir
23. sálms
Út á þetta verk og fleiri verð-
leika um guðfræði og kirkjuleg
efni var Lajos Ordass gerður
heiðursdoktor við Háskóla Is-
lands árið 1971, og við ýmsa há-
skóla erlendis hefur honum ver-
ið hliðstæður sómi sýndur.
Þessari útgáfu fylgir einnig
þýðing Ordass á sálminum Um
dauðans óvissan tima (Allt eins
og blómstrið eina), og annað,
sem sérstakt er við útgáfuna er
að 23. sálmur er þar tvöfaldur.
Eftir séra Hallgrim er sem sé til
önnur gerð á þeim sálmi en sú
sem venjulega er prentuð, og
hefur hún til þessa aðeins verið
prentuð á tveimur stöðum, i inn-
gangi Grims Thomsen að þeirri
útgáfu, sem hann sá um undir
aldamótin, og i bók Magnúsar
Jónssonar um Hallgrim. Ber
það ljósan vott um þá alúð, sem
hinn ungverski þýðandi hefur
lagt við verkið, að hann skyldi
uppgötva þennan sálm og þýða
hann einnig.
Bókinni fylgir formáli eftir
Sigurbjörn Einarsson biskup og
inngangsorð eftir Ordass sjálf-
an. Prentun þessarar þýðingar
á Passiusálmunum, sem á ung-
versku heita Passið-Énekek,
hefur Prentsmiðjan Hólar ann-
ast.
Þýska þýðingin, sem kom út
siðastliðið ár, er eftir Wilhelm
Klose og gerð á fjórða áratug
aldarinnar. Utgáfa þeirrar þýð-
ingar tafðist vegna heimsstyrj-
aldarinnar. Að endingu skýrðu
þeir biskuð og Hermann Þor-
steinsson svo frá að i ráði væri
að Hallgrimssöfnuður og Stofn-
un Árna Magnússonar gæfu út i
félagi heildarsafn verka Hall-
grims Péturssonar, en sú útgáfa
útheimtir mikla leit og rann-
sóknir, svo að enn er óvist
hvenær af henni getur orðið.
dþ.
Á ráðstefnu Fóstrufélags ts-
lands og Rauðsokkahreyfingar-
innar um dagvistunarmál, sem
haldin var I Reykjavik nýlega,
gerðu fulltrúar tveggja dagheim-
ila, sem foreldrar reka grein fyrir
starfsemi heimilanna. Þar sem
þessi starfsemi er öll hin forvitni-
iegasta birtir Þjóðviljinn hér á
siðunni meginhlutann af fram-
söguerindi EDDU AGNARS-
DÓTTUR, en hún er ein þeirra
foreldra sem i sameiningu reka
barnaheimilið Krógasel. Á ráð-
stefnunni gerði Hjörleifur
Stefánsson grein fyrir starfsemi
dagheimilisins að Ósi við Duggu-
vog.
Þegar ég kom inn i foreldra-
hópinn sem stofnaði Krógasel
sem er sameignarfélag, voru þau
búin að fá húsnæði undir dag-
heimilisreksturinn og skipuleggja
starfsemina i aðalatriðum. A.ð-
*dns eitt dagheimili, Ós við
Dugguvog, hafði verið stofnað áð-
ur af foreldrum með svipuðu
fyrirkomulagi og hafði það starf-
að i 8 mánuði, þegar okkar tók til
starfa þann 1. júni s.l.
Voru þessi tvö dagheimili þvi
alger nýjung i rekstri dagheimila
hér i Reykjavik bæði fyrir þá að-
ila sem stóðu að stofnun þeirra og
þá foreldra sem einungis höfðu
haft kynni af starfsemi Sumar-
gjafar, á þessu sviði. Við byrjuð-
um af krafti að koma Krógaseli i
gang og reyndum að opna það
sem allra fyrst eftir að það hafði
verið stofnað, þótt ýmsir erfið-
leikar væru fyrir hendi, og#lög-
bann vofði yfir okkur frá ibúum
húsa i sömu götu og dagheimilið
Krógasel er staðsett við.
13.000 á mánuði
Aður en Krógasel opnaði var
búið að gera það að sameignarfé-
lagi sem var rekið af 13 hjónum
og borguðu hver hjón 20.000 kr. i
stofnkostnað án tillits til barna-
fjölda. Með þessu fjármagni hóf-
um við starfsemina, en siðan
var ákveðið að mánaðargjald
fyrir hvert barn yrði 8.500 kr. sem
siðan hækkaði upp I 10.000 og nú
siðast upp i 13.000 kr. Við höfðum
þvi aðeins okkar eigin fjárfram-
lög til að hefja rekstur heimilis-
ins. Fjölda barna I byrjun var 14,
en er nú orðinn 18. Við heimilið
starfar ein fóstra, og hefur hún
starfað frá þvi heimilið var opn-
að. Með henni vinna tvær starf-
stúlkur og 1 matráðskona. Ég vil
gjarnan taka það fram að Króga-
sel var fyrst og fremst stofnað af
áhuga, en ekki út úr neyð, jafnvel
þótt skortur væri á dagheimilis-
plássum.
Edda Agnarsdóttir.
Dag-
heimili
og
leikskóla
þarf að
opna
öllum
börnum
Hlýtur að þykja vænna
um fiskinn en börnin
Mikill misskilningur virðist
vera rikjandi i viðhorfum al-
mennings til dagheimila og á til-
gangi þeirra, ekki siður hjá kon-
um en körlum, og langar mig að-
eins að ræða þennan misskilning
og þetta viðhorf dálitið nánar hér.
Margir halda að dvöl barna á
dagheimilum sé eingöngu fyrir
foreldra og hagsmuni þeirra, og
að börnin séu þar einungis af
þeirri ástæðu að móðirin þurfi
nauðsynlega að vinna úti um
óákveðinn tima, þar sem eigin-
maðurinn er annað hvort i námi,
eða þá að hann er láglaunámað-
ur. Það er aldrei gert ráð fyrir að
konur sem eiga börn hafi áhuga á
að vinna úti. Þeim mæðrum, er
langar til að vinna úti,er núið þvi
um nasir að þær séu vondar
mæður, sem ekki nenni að hugsa
um sin eigin börn og börnum