Þjóðviljinn - 08.01.1976, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 8. janúar 1976. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
af erlendum vettvangi
Ósigur verkamanna-
flokksins í Astralíu
1 New Statesman 19. desem-
ber 1975 birtist grein eftir Alan
Ashbolt um ósigur Verka-
mannaflokksins i þingkosning-
unum i Astraliu 13. desember
s.l. Greinin fer hér á eftir, i
mjög lauslegri þýðingu, tals-
vert stytt.
Ósigur Verkamannaflokksins
i kosningunum til sambands-
þings Ástraliu kom fáum á
óvart. Þótt fólk væri sem steini
lostið á fyrsta áfanga kosninga-
baráttunnar, sótti fljótlega og ó-
hugnanlega i sama far sem 1966
Annars vegar var feikilegt kapp
og eldmóður flokksmanna og
eindreginna stuðningsmanna
Verkamannaflokksins, sem
þúsundum saman flykkjast á
kosningafundi og létu i ljós
vandlætingu sina með klappi og
uppörvunarköllum, — 1966
vegna ihlutunar Ástraliu i strið-
inu i Vietnam, en 1975 vegna
storkunar landsstjórans við for-
ræði sambandsþingsins. Hins
vegar ólu fjölmiðlar á gremju
og ótta millistéttarfólks i út-
hverfum borganna, 1966 við
sókn kommúnista i Asiu suður á
bóginn, 1975 við slæleg tök á
efnahagsmálum, einkum átu-
meini dýrtiðarinnar. Og i landi,
þarsem öllum er skylt að kjósa,
skyldi ekki vanmeta kjörstyrk,
pólitiskan barnaskap og pen-
ingalegan sjálfbirgingsskap út-
hverfabúa með eiginkonu, hálft
þriðja barn og flottan bil, slig-
aðra af veðskuldum og öðrum
siærum skuldum, sem eru til-
kall þeirra til að teljast til
bjargálna manna.
Verkamannaflokkurinn bar
ekkert úr býtum með þvi að
harpa sifellt á greiðasemi rikis-
stjórnar sinnar við snauða,
sjúka, öreiga og olnbogabörn
eða jafnvel skólafólk eða hús-
mæður, sem vinna úti. Beindust
ekki einmitt að þessu fólki
dylgjur Malcolm Frazer um
„amióða”, þegar hann vék að
misnotkun____styrkjagreiðslna?
Voru þessar hugmyndir um al-
mannaheill ekki einhvern veg-
Whitlam
inn i ætt við bannsettan sósial-
ismann. „Hvers vegna hverfið
þiðekki aftur til Peking?” hróp-
aði Frazer að þeim, sem gripu
fram i fyrir honum á kosninga-
fundum, vantrúaðir á heilindin
og raunhæfnina að baki boð-
skapar hans um félagslegan
Darwinisma og sjálfsbjargar-
viðleitni. Mikið kann ekki þykja
til þessa andsvars hans koma,
en áhrif i einni mynd eða ann-
arri fara ekki á milli mála.
Umbætur Verkamannaflokks-
ins, smáar i sniðum og skornar i
þröngan stakk, voru útmálaðar
sem skref út i niðamyrkur al-
ræðisins.
Frazer á án efa sigur sinn að
þakka áróðurshrið, magnaðri
upp af eigendum stórblaðanna,
sem ráða lika helstu útvarps- og
sjónvarpsstöðvum. i einkaeigu.
Þörf var ekki á pólitisku frum-
kvæði eða forystu eða jafnvel
stefnumörkun af hálfu þessa
setta forsætisráðherra. Það,
sem honum þóknaðist að kalla
stefnuyfirlýsingar, var umlukt
hulu undanbragða, málaleng-
inga og mótsagna. Ljóst er, að
honum er umhugað um athafna-
menn, bændur og aukna fjár-
festingu stórfyrirtækja, niður-
skurð útgjalda rikisins, eflingu
tengsla við gömul vinalönd, (en
ekki nýknýttra tengsla við lönd
þriðja heimsins), vinnusemi og
löghlýðni. En hann hélt sig inn-
an þessa óskýrt afmarkaða
sviðs. Hann setur meira að
segja ekki fyrir sig að vikja sér
undan beinum spurningum
blaðamanna, enda fullviss þess,
að vinabönd við stjórnarmenn
blaðanna vernduðu hann gegn
afflutningi.
Stórblöðin veittust að Verka-
mannafiokknum af illkvittnis-
legri áfergju ekki aðeins i rit-
stjórnargreinum heldur lika að
öðrum hætti: Með þvi að flytja
fáar og stopular fréttir af kosn-
ingabaráttu Verkamanna-
flokksins og verja til þeirra litlu
rúmi og með hlutdrægnislegri
uppsetningu fyrirsagna og dag-
legra blaðsöluauglýsinga og um-
fram allt með þvi að haga svo
orðum og áherslu, að á milli lina
yrði lesið, að ihaldssömu sam-
steypuflokkarnir bæru aðeins
þjóðarhag fyrir brjósti. Þessar-
ar hlutdrægni gætti þó siður i
beinum frásögnum heldur en i
baksviðsefni og túlkun frétta.
Slikur raddblær var þyrnir i
augum blaðamönnum og öðrum
þeim, sem að þessum hlutum
vinna. Við blað Rupert
Murdoch, Australian, kom til
eins dags verkfalls, — hins
fyrsta sem orðið hefur vegna á-
greinings um siðeæði blaðs.
Þótt rikisstjórn Verkamanna-
flokksins setti upp fremur ó-
burðuga stjórnardeild fjölm.,
voru það meginmistök hennar
að láta undir höfuð leggjast að
færa út fámennisstjórnir fjöl-
miðla og að veita fleirum eigna-
aðild að þeim. Satt að segja hef-
ur engin breyting orðið á efna-
hagslegum grundvelli ástralsks
þjóðfélags á stjórnartið Whit-
lams. Þess ber þó að gæta að
hlutur rikisstjórnar hans sýnd-
ist meiri, ef fram hefðu náð að
ganga stjórnarfrumvörpin 21,
sem öldungadeildin settist á. 1
viðleitni til að skapa gott og á-
byrgðarfullt mannlif i frjáls-
lyndu kapitalisku þjóðfélagi
reyndi rikisstjórn hans að hefja
til vegs nýtt félagslegt mat. En
rikisstjórn Verkamannaflokks-
ins reiknaði ekki með nýrri
heimskreppu, sem svifta mundi
hulu af óhæfni frjálslegs kapi-
talisma til að takast á hendur
skipulega og skynsamlega nýt-
ingu mannafla og náttúrulegra
auðæfa. Að lokum varð henni að
fótakefli sá ásetningur ráðandi
stéttar, — heiti, sem á ný er orð-
ið stjórnmálamönnum tamt,
eftir að hafa legið i láginni árum
saman, — að koma fulltrúum
sinum aftur á valdastólana i
Canberra.
Þær grunsemdir láta lika á
sér bæra. að stofnanir i Banda-
rikjunum eða aðilar, sem hags-
muna eiga að gæta, kunni að
vera ekki alsaklausar af falli
rikisstjórnar Verkamanna-
flokksins. Bandarisk stjórnvöld
hafa ávallt litið hornauga
vinstri arm verkalýðshreyfing-
Fraser
arinnar. að nokkru sakir and-
stöðu við innflutning fjármagns
og áhrif fjölþjóðlegra risafvrir-
tækja og að nokkru sakir and-
stöðu hans við heimsvaldastefn-
una á alþjóðlegum vettvangí.
einkum þó bandariskar her-
stöðvar i Ástraliu.
Lánahney kslin svonefndu.
(sem ekki snefill af misferlí loð-
ir við,) voru vandlega sett á svið
til að bregða fæti fyrir Caírns.
málsvara vinstri armsins á
sambandsþinginu.
Traustir stuðningsmenn
Verkamannaflokksins láta ekki
bilbug á sér finna, þótt flokkur-
inn tapaði jafn mörgum þing
sætum sem raun bar vitni. Hvað
sem þvi tapi liður, hlaut flokk
urinn 43% greiddra atkvæða. en
samsteypa stjórnarflokkanna
um 52%. Að sjálfsögðu eru þessi
43% greiddra atkvæða flokkn
um breiður grundvöllur. Til
samanburðar má taka fram. að
1966 hlaut flokkurinn nær þessa
sömu tölu greiddra atkvæða
Kosningaskipan, sem leyfir tið
ar breytingar á markalinum
kjördæma og yfirfæranleg at
kvæði. veldur þvi, að þessi 43%
greiddra atkvæða veita flokkn
um aðeins 25% þingsæta i neðri
deildinni. Litil von er til, meðan
svo er um hnútana búið. að
Verkamannaflokkurinn hljóti
meirihluta á sambandsþinginu
nema við óvenjulegar aðstæður
og tii skammrar og áveðurs
samrar setu.
—II.J
Þjóðartekjur á íbúa
Bandaríkin hafa misst
forystu meðal iðnríkja
Bilið milli ríkra þjóða og snauðra breikkar stöðugt
Allt frá þvi byrjað var að reikna
út þjóðartekjur rikja og deila
þeim niður á ibúana hafa Banda-
rikin verið efst á lista og oft lang-
efst. Fjórföldun oliuverðs fyrir
tveimur árum breytti þó þessari
mynd og fyrir hennar tilstilli
skutust strjálbýl oliuriki langt
fram úr iðnaðarrikjunum.
En árið 1974 markaði þau tima-
mót i þessum útreikningum að þá
misstu Bandarikin forystusæti
sitt meðal iðnrikjanna. Það ár
tyllti Sviþjóð sér á toppinn með
6.720 dollara þjóðartekjur á ibúa.
Næst kom Sviss með 6.650 dollara
en Bandarikin urðu að vikja i
þriðja sæti með 6.640 dollara.
Eins og sjá má er munurinn þó
ekki mikill á þessum þremur
þjóðum. Af iðnrikjunum komu
Kanada, Vestur-Þýskaland og
Danmörk næst á listanum.
Þessi tekjuhæstu iðnriki voru
þó aðeins hálfdrættingar á við
Sameinuðu arabisku fursta-
dæmin. Þjóðartekjur á hvern
ibúa þeirra námu 13.500 dollurum
árið 1974 en næst kom Kuwait
með 11.640 dollara.
Þessar tölur er að finna i árbók
Alþjóðabankans fyrir árið 1974.
Þar segir ennfremur um auð oliu-
rikjanna að ef tekið er mið af
gengisbreytingu og verðhækkun-
um á oliu árið 1974 hækki tölurnar
fyrir oliurikin til muna. Þá verði
þjóðartekjur SAF 22.060 dollarar
á ibúa og 20.700 dollarar á
hvern ibúa Kuwait.
Á blaðamannafundi sem Hellis
Chenery forseti Alþjóðabankans
efndi til vegna útkomu árbókar-
innarsagði hann að það sem lesa
mætti úr tölum bókarinnar væri
það helst að bilið milli rikra
þjóða og snauðra færi enn
breikkandi. Og hann bætti þvi við
að versnandi hagur oliusnauðra
þróunarrikja „stafar ekki af
verðhækkunum á oliu þótt
auðvitað hefðu þær haft sitt að
segja.”
Chenery vitnaði til bókarinnar
máli sinu til stuðnings þar sem
segir að brúttóþjóðarframleiðsla
34 fátækustu rikja heims hafi að-
eins aukist um 0.08% að meðaltali
á ári timabilið 1968-74. — Ég vil
ekki á neinn hátt draga úr af-
leiðingum oliuverðhækkana,
sagði Chenery, en þær voru ekki
upphafið á þessari stöðnun. Þær
voru bara ein plágan til viðbótar.
Þetta álit Chenerys er i algerri
andstöðu við fullyrðingar banda-
riskra ráðamanna um að „snögg-
ar og vanhugsaðar”
verðhækkanir sem OPEC-rikin
knúðu i gegn hafi valdið þeirri
efnahagskreppu, sem heimurinn
á nú við að striða.
1 árbókinni er að finna tölur
sem sýna ljóslega hve gifurlegur
munur er á kjörum ibúa þróaðra
og vanþróaðra ríkja. Arið 1974
voru meðaltekjur á hvern ibúa
iðnrikjanna um það bil 4.550
dollarar og höfðu aukist um 3% á
ari timabilið 1970-1974. Á þessum
sama tima varð bein töluleg
afturför i mörgum rikja Asiu og
Afriku og þar hjarði meir en
miljarður járðarbúa á llfidollara
þjóðartekjum á ibúa. —ÞH
(heimild IHT)
Samkvæmt upplýsingum Alþjóðabankans rikir stöðnun eða bcin aftur-
för i efnahagsþróun fjölmargra þróunarrikja. Ef svo lieldui áfram
verður götumynd sem þessi frá Indlandi algengari og um leið vunlaus-
ari.
Frá Námsflokkum
Hafnarfjarðar
Innritun fer fram laugardaginn 10/1 og
sunnudaginn 11/1 kl. 3—6 báða dagana i
húsi Dvergs, Brekkugötu 2. Simi 53292.
Kennsluskrá liggur frammi i bókabúðum
bæjarins.
Sérstök athygli er vakin á nýju námskeiði
i sérréttum og nýjum byrjendaflokki i
ensku. Nemendur af haustönn eru minntir
á að staðfesta umsóknir sinar á innrit-
unartima,
Forstööumaður