Þjóðviljinn - 08.01.1976, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 8. janúar 1976. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
f f|P - ?l| •••»*»?
»1/1/ / • * jMÆi*
ZrZ&J- ' J-U.úl l mwp. • *i:KW | ■ Ki *
m ■■ i» iJpf^í sj
Arásir breta
— ríkisstjórn
og varnarlið
Enn er hafið strið á Islandsmið-
um við fámenna vopnlausa þjóð
um meginlifsbjörg hennar og
efnahagstilveru. I þriðja sinn á
rúmum hálfum öðrum áratug.
Allt er þá þrennt er, segir mál-
tækið. En ekki er einu sinni vist
að það ætli að rætast hér.
Við erum i einu miklu banda-
lagi, þar sem einn er fyrir alla og
allir fyrir einn. Svo mun standa i
gerðum sáttmáia. Við hlið okkar
eru þar meðal annarra mesta
herveldi vesturálfu og sennilega
heimsins alls og öflugasta her-
veldi Vestur-Evrópu. Bæði titt-
nefnd sem vinaþjóðir okkar.
Annað þeirra hefir hér her,
okkur til verndar og varnar, eftir
þvi sem fullyrt er. Hitt herveldið
sækir hingað á herskipum og
veiðiflota.Togararnir til að hirða
þá mikilsverðustu lifsbjörg sem
er undirstaða efnahagslegs sjálf-
stæðis okkar og tilveru. Herskipin
til að laska og sigla niður þá fáu
varðbáta, er islendingar hafa til
gæslu fiskimiðanna. Þessum
striðsflota og ránsfleytum ræður
rikisstjórn, sem lengi hefur kennt
sig öllu öðru fremur við jafnrétti
og bræðralag. Svona er hún i
framkvæmd bræðralagshugsjón-
in og réttlætisfullnægingin sem
blikað hefir yfir hug og sálum
margra þjóða og óteljandi ein-
staklinga löng undanfarin tima-
skeið.
Kjóðirnar þóttust treysta fram-
gang friðarhugsjóna sinna með
viðtæku bandalagi fyrir nokkrum
áratugum. Einn aðili þess hefir
nú i þriðja sinn sent árásarflota
upp að ströndum Islands til
beinna eyðileggingarverka, þar
sem hending ræður, hvort mann-
dráp hljótast af eða ekki. Það er
ekki ónýtt fyrir jafnaðar- og
bræðralagshugsjón heimsins að
eiga sér slika forystu og fá að
njóta hennar með þvilikum hætti
og breska rikisstjórnin hefir hér
synt. Hittherveldið og „vinaþjóð-
in” hefir hér herstöð og herlið i
landi okkar. Það er kallað
varnarlið. Það er hér ekki sist til
að verja land og þjóð að talið er. 1
samningi sem gerður var að nafni
til við Bandarikin vorið 1951 er
meðal annars tekið fram, að þetta
herveldi „geri ráðstafanir til
varnar Islandi”, og samningur-
inn kallaður varnarsainningur.
Og var ekki fyrir skömmu uppi
hópur manna, er söfnuðu áskor-
unum um „Varið land”? Ég man
ekki betur en að það væri þessi
sami bandariski her, sem átti að
verja landið. Hvernig finnst þess-
um mönnum að varnirnar hafi
tekist? t þrjú skipti hefir á þetta
reynt. Hvernig þykir áskorendun-
um þessar varnir hafa reynst?
Myndi það ekki nálgast einsdæmi
að mesta herveldi heims, sem
tekið hefir að sér vernd litillar,
vopnlausrar þjóðar —og hefir her
sinn í landi hennar — sitji að-
Hailgrimur Jónasson
gerðarlaust og horfi á annað her-
veldi gera á hana árás uppi við
landsteina þar sem enginn efi
getur leikið á yfirráðaréttinum.
„Bandamaðurinn”, sem þennan
leik fremur, bretinn, reynir að
eyðileggja þau einu fáu tæki, sem
vopnlausa þjóðin hefir til að verja
þá auðlind, er staðið fær undir til-
veru hennar og sjálfstæði. Er
furða þótt þjóðin spyrji: Til hvers
höfum við varnarlið i landinu?
En islendingar eiga sér rikis-
stjórn. Oghvernig svosem lands-
fólkið litur yfirleitt á störf hennar
og stefnu virðist það alveg aug-
ljóst mál, að i þessu efni — strið-
inu um einu auðlind þjóðarinnar
við breta — veitir stjórninni ekki
af ráðleggingum frá þjóðinni. t
nær stöðugum og allt að óteljandi
samþykktum sem um þetta mál
hafa verið gerðar hvarvetna á
landinu, jafnt i kaupstöðum,
þorpum, sveitum og sýslum.
mestu þéttbýlissvæðum og fá-
mennustu byggðum hafa stjórn-
inni borist áskoranir og tillögur
og ráðleggingar um á hvern hátt
skuli svara árásum breta á lifs-
hagsmuni okkar og rétt.
Rikisstjórninni er bent á ráð og
mótleiki, sem talin eru likleg til
árangurs, mikl.u liklegri en þau
viðbrögð, er hún hefir gripið til —
og litinn sem engan árangur hafa
borið að þvi er virðist. Auk stjórn-
málaslita við breta, sem hér
verður ekki fjölyrt um, hve á-
hrifarik kynnu að reynast, er á
það bent að gera bandariskum
stjórnvöldum það ljóst, að fyrst
þau hafi hér herlið i landi, sem
nefnist varnarlið, og fyrst við
erum ibandalagi Við þessi stjórn-
arvöld — varnarbandalagi — án
þess að vopnleysi okkar fái þaðan
hinn minnsta varnarstuðning
gegn þriendurteknum ofbeldis-
árásum annars bandalagsrikis,
sé ekki annað fyrir islendinga að
gera enloka herstöð þeirra hér og
yfirgefa það hernaðarbandalag
sem svo fánýtilega reynist, þegar
lifstilvera okkar er i bráðri hættu.
Þessi afstaða og mótleikir er svo
sterk, að áliti almennings, nær
þvi hvaða stjórnmálaskoðanir,
sem menn aðhyllast,að herskipin
bresku myndu hypja sig út úr
landhelginni eftir skipun ofjarla
þeirra, bandarikjamanna. Slikur
er aflsmunur og áhrifavalds þess-
ara tveggja þjóða. Svo mikils
verður útvörður er tsland talið i
viglinu Bandarikjanna að sin
vegna myndu þau hiklaust þvinga
breta til undanhalds frá ofbeldi
norður við tslandsstrendur. Og
mætti þá segja að sannaðist efni
málsháttarins, að fátt sé svo með
öllu illt að ekki geti af sér leitt
neitt gott. Þetta ráð islendinga aö
loka herstöðinni i Keflavik og af-
þakka herbandalag, sem lætur
niðast á einu vopnlausu þjóðinni
innan þess, telur almenningur að
duga myndi. Hún hefir hrópað
þessa ábendingu inn i eyru rikis-
stjórnarinnar i fleiri samþykkt-
um en ég man tölu á.
Heill þjóðarinnar er i veði. Lifs-
hagsmunir hennar eru i veöi, og
lif gæslumanna okkar á hinum
litlu og litt búnu skipum okkar er i
veði.
Fréttir berast um að bretar
sendi fleiri og fleiri herskip og að-
stoðarskip á tslandsmið, sum til
þess hlutverks eins að sigla niður
og brjóta gæsluskip okkar, a.m.k.
er það álit og fullyrðing okkar
kunnasta varðskipstjóra. Ætli
mannslifum yrði þá ekki hætt?
A meðan eyða óvinir okkar fiski-
stofnum, sem þegar eru að
þrjóta, sé ekki við spornað.
Hræsni breta i skrafi um það,
að þeir séu að færa sig til á mið-
unum til þess að hlffa fiskistofn-
unum er brosleg og auvirðileg,
enda afsönnuðum leið og henni er
slegið fram. Þeirra veiðihættir
eru tiilitslausir.
Ris nokkur islensk rikisstjórn
undirþeirri ábyrgð, sem þvi fylg-
ir að senda áhafnir litilla og fárra
varðskipa út i jafnlifshættulegan
leik við fullvopnuð herskip og á-
siglingarflota, sem hér er fyrir
ströndum og á leiðinni hingað, ef
hún hefir ekki áður eða samtimis
teflt fram þeim stjórnmálavið-
brögðum, sem ráðherrunum er
innanhandar og þeim hefir verið
nær ótal sinnum bent á i sam-
þykktum fólks um allt land, og
hér er litillega á drepið?
Ráðherrar okkar segjast lita á
þetta atferli breta mjög alvarleg-
um augum, sem tæplega er nú að
furða. En ef Bandarikjastjórn
sannfærðist raunverulega um
þessa alvöru islensku ráðherr-
anna værihún nógumikil ogsterk
— miklu meiri en orðin ein — vissi
herstjórnin að lið hennar á Mið-
nesheiði ætti brottvisun yfir höfði
sér sökum auðsýnilegs gagns-
leysis er mest á reið, myndi henni
ekki reynast skotaskuld að fá ó-
vinaflota okkar út úr landhelg-
inni.
Eigi tfminn fyrst og fremst að
vinna með okkar málstað á næstu
hafréttarráðstefnu eða ráðstefn-
um, geta liðið ár til fullra úrslita.
Vi'st hefir breskur almenningur
deildar skoðanir á aðförum
stjórnar sinnar, og þarlendir ein-
staklingar hafa stutt málstað
okkar af skilningi og drengskap.
Þvi má ekki gleyma. En stór-
veldaofstæki hvarvegna i þessum
hrjáöa heimi austurs og vesturs
er ógæfa mannkynsins og hefir
jafnan verið.
Einhverjir, sem þessa grein
mina lesa, kunna að undra sig á
að höfundur hennar, sem engin
afskipti hefur haft af stjórnmál-
um i um það bil aldarfjórðung
skuli nú — gamall maður —
leggja hér fáein orð i belg. Það er
satt. Ég hefi siðastliðinn rúman
áratug látið mér nægja að reyna
til eins og áður að auka athygli
landa minna á fegurð og náttúru-
fjölbreytni ættlands okkar, og
skal ekki fjölyrða um það hér.
En ég er seldur undir samskon-
ar dóm og f jölmargir landar min-
ir, ,,að finna til i stormum sinna
tiða”.
Égerihópi þeirra, sem vilja að
það kom fram og sé rikisstjórn-
inni fullljóst, að okkur þykir
geysimiklu varða, að hér sé beitt
likegustu og tiltækustu ráðum
gegn þeim öflum, sem á lifshags-
muni islendinga, sjálfstæði og
sæmd hafa ráðist af þvilikum ó-
mannlegum þjösnaskap. rudda-
mennsku og siðleysi, er hér hefir
á sannast.
Mannslif höfum við misst fyrir
beinar aðgerðir breta. Ofbeldi
höfum við af þeim reynt marg-
sinnis. Varnir höfum við engar
utan sjálfra okkar aðgerðir, eins
og sárlega hefir sannast undan-
farin ár, þrátt fyrir svonefnt
varnarlið i landinu.
Þá nýjársósk vildi ég færa nú-
verandi rikisstjórn, sem ég hef nú
hófsamlegt álit á, að henni eflist
þrek og djörfung til ab mæta of-
beldinu og aðgerðarleysisvesal-
dómi hins svonefnda varnarliðs
með þeim svörum og tiltektum,
sem þorri þjóðarinnar hefir bent
á og krafist og telur hin sigursæl-
ustu i þeim ójafna leik, sem nú er
i þriðja sinn háður við strendur
tslands, og beita þeim tiltektum
áður en mannslif tapast og
þjóðarógæfa hlýst af.
3. jamíar 1976.