Þjóðviljinn - 16.06.1976, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 16. júni 1976
DJOÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Ótgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Kitstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Kari Haraldsson
úmsjón með sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólavörðust. 19. Slmi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
KJÓSANDINN MUN DÆMA UM „SIGURINN”
Nú veiða bretar i stórum flokkum við-
kvæma fiskistofnana við landið, ekki, eins
og áður, með herskipaútgerð og
kostnaðarsömum vigdrekum sinum, held-
ur samkvæmt samningi sem islenska
rikisstjórnin gerði þvert á mótmæli
meginþorra landsmanna. Samningar þeir
sem rikisstjórnin gerði við breta fólu i sér
að þeim var afhentur á silfurdiski sá sigur
sem islensku varðskipsmennirnir og ein-
hugur þjóðarinnar hafði þegar unnið. Með
samningunum voru störf varðskipsmanna
smáð; til hvers vorum við að berjast allan
þennan kalda vetur ef þetta átti svo að
gerast, spurðu varðskipsmennirnir þegar
Oslóarsamningurinn var undirritaður.
Það að samningurinn i Osló skuli hafa
tekið gildi þegar er auk þess stjórnar-
skrárbrot eins og rækilega hefur verið
sýnt fram á hér i blaðinu. Þannig ber allt
að sama brunni, og þó að forsætisráð-
herra landsins geri viðreist nú til þess að
sannfæra þjóðina um hið gagnstæða
breytir sú för engu um þá staðreynd að
samningarnir eru hveyksli, — það á eftir
að sjást enn betur um næstu áramót ef að
likum lætur.
í landhelgisdeilunni við breta virtist
vera nokkur munur á stjórnarflokkunum i
túlkun þeirra, og margir voru svo barna-
legir að láta sér koma til hugar að Fram-
sóknarflokkurinn myndi stöðva glap-
ræðissamninga við breta. Þá töldu ýmsir
að innan Sjálfstæðisflokksins, i forustulið-
inu, væru nokkrir einstaklingar, sem
myndu beita sér gegn samningum á þeim
grundvelli sem gengið var frá i Osló. Það
var einkum túlkun Dagblaðsins á land-
helgismálinu sem hafði það i för með sér
að margur maðurinn bjóst við þvi að
innan Sjálfstæðisflokksins væri jafnvel að
vænta sjálfstæðrar afstöðu gegn Nató-
dýrkun forustunnar.
En þegar á átti að herða kom það auð-
vitað i ljós sem glöggir menn máttu vita;
hvorki i Framsóknarflokknum né Sjálf-
stæðisflokknum varð nokkur fyrirstaða að
marki. Sá siðarnefndi samþykkti Oslóar-
samninginn umyrðalaust og i Fram-
sóknarflokknum voru samningarnir
einnig samþykktir. Dagblaðið sem lagst
hafði gegn samningum snerist með samn-
ingum á úrslitastundu — og framsóknar-
forustan tók að hef ja áróður i blaði sinu
um hinn mikla sigur sem unnist hefur i
landhelgismálinu.
Þannig varð það ljóst við frágang
Oslóarsamkomulagsins, að andstaðan og
fyrirstaðan i stjórnarflokkunum varð eng-
in — gagnrýnin sem fram hafði komið i
málflutningi Dagblaðsins og Timans,
Guðlaugs Gislasonar og Steingrims Her-
mannssonar, reyndist aðeins hafa verið
ómerkilegasta sviðsetning til þess að
blekkja landslýðinn.
Þennan loddaraleik forustumanna
stjórnarflokkanna mun almenningur i
landinu fordæma harðlega strax og fyrsta
tækifæri gefst. Hvort sem kosningar verða
að ári eða eftir tvö ár verður kjósandinn
að hafa það i huga hvernig stjórnarherr-
arnir reyndu að blekkja almenning með
ósvifnum hætti fyrir samningana við
breta. Eftirmáli Oslóarsamninganna
verður skráður með atkvæðatölum kjós-
enda stjórnarflokkanna i næstu kosning-
um. Þá mun sá sigur sem stjórnarflokk-
arnir nú hæla sér af snúast upp i ósigur
þeirra fyrir kjósandanum i kjörklefanum.
í siðustu kosningum fékk Framsóknar-
flokkurinn þúsundir atkvæða vegna þess
að honum tókst að villa á sér heimildir:
hann kom fram sem vinstriflokkur i kosn-
ingabaráttunni, en eftir kosningarnar
kom hið sanna eðli flokksins i ljós er hann
gekk til ihaldssamstarfsins við Sjálf-
stæðisflokkinn þar sem heildsalavaldið og
hermangsfyrirtæki framsóknar samein-
uðust i heilagt bandalag gegn islenskri al-
þýðu. í Oslóarsamningunum staðfesti
Framsóknarflokkurinn viðhorf forystu
sinnar endanlega svo skýrt sem völ er á;
flokkurinn er ekki framar trausts verður
að mati vinstri manna. 1 næstu kosningum
verður hann þvi að sæta svipuðum örlög-
um og Alþýðuflokkurinn forðum; það væri
að minnsta kosti maklegt eftir loddara-
leikinn sem hann hefur orðið ber að á vor-
dögum ársins 1976. —s.
Og Gröndal líka
t viðtali við Visi i gær segir
Benedikt Gröndal aö sér finnist
það „athugandi að fara fram á,
aö varnarliöið taki þátt i ein-
hverri mannvirkjagerð, eða
greiði eitthvað sem jafngildi
sköttum og skyldum umfram
það sem verið hefur.”
Þessari yfirlýsingu fylgir svo
eftirfarandi varnagli: „Enn-
fremur vil ég að viö gætum þess
aö vera aldrei efnahagslega
háðir varnarmálunum.”
Hvernig Benedikt ætlar að
sameina þessi tvö markmið veit
liklega enginn nema hann.
Um hættuna sem er þvi sam-
fara aö ætla að græöa meira á
hernum en nú viðgengst fjallar
Baldur Guðlaugsson i grein i
Visi i gær. Hann vill lita á veru
Bandarikjahers hér sem fram-
lag okkar til sameiginlegra
varna Atlantshafsbandalagsins.
Þessvegna beri ekki að taka fé
fyrir aöstöðuna. Baldur átelur
harðlega þá tvo hópa sem nú
vilja fá meiri afrakstur af her-
setunni. Annar hópurinn telur
aö mati Baidurs aö sjálfsagt sé
að taka beint gjald fyrir herset-
una vegna þess aö hún sé ein-
göngu i þágu Bandarikjanna en
ekki islendinga. Hinn hópurinn
telur eðlilegt að Bandarikin taki
þátt i kostnaði viö mannvirkja-
gerð, svo sem vega- og flug-
vallagerð, þvi að þaö styrki
beinlinis varnir þeirra og þá
væntanlega landsins um leið.
Hermangsféð
eins og eiturlyf
Niöurlagsorð Baldurs eru
ákaflega athyglisverð og þörf
áminning til þeirra sem nú vilja
leggja ofurkapp á hergróðann
eftir að hiö rétta eðli herstöðv-
arinnar opinberaðist þorra al-
mennings. Baldur segir:
Þetta sjónarmiðer að visu geð-
þvi nokkurn minnsta kostnað.
Jafnframt skin I gegnum all-
an málflutning af þessu tagi, að
menn hafi vamarþarfir að yfir-
varpi fyrir hugmyndum um,
hvernig bæta megi samgöngur
ókeypis og telji sig þá allt i einu
bera hagsmuni varnarliðsins
fyrir brjósti og vita hvers varnir
landsins þurfi meö.
Nei, viðverðum að vinna okk-
ur út úr erfiðleikunum, eins og
Eysteinn Jónsson komst nýlega
að oröi. Annars kynni aö fara
fyrir okkur eins og eiturlyfja-
neytendum. Þeir byrja kannski
á meinlitlum fiknilyfjum,
stækka siðan og fjöiga skömmt-
unum og eru fyrren varir teknir
að neyta sterkari lyfja, tapa
sjálfstæði sfnu og sjálfsvirðingu
og verða áður en langt um liður
ofurseldir þeim, sem skammta
þeim eitrið. (Feitt—þjv.)”
Það eru semsagt enn til Sjálf-
stæðismenn sem telja sig ekki
vera orðnir fórnarlömb eitur- »
áhrifa bandarisku hersetunnar.
Læknisráöið til þeirra er náttúr-
lega þetta: Verið ekkert að fikta
við fiknilyfin. Island úr NATÓ
og herinn burt.
Samvinna lista-
manna og
fjölmiðla
Eftirfarandi klausa ætti eigin-
lega heima í lokuðu bréfi til
fréttastjóra fjölmiðlanna átta.
Hún snertir þó listamenn ekki
siður, og vegna alkunnrar
pennaleti skulu hér siegnar
nokkrar flugur i einu höggi i
þeirri von að einhverjir úr báð-
um hópunum lesi þessar linur.
Þaö er ekki litill hluti af
starfsfólki biaðanna, sem veriö
hefurmeira og minna upptekinn
viö að sinna atburðum Lista-
hátiðar siðustu daga eins og
eðlilegt má teljast. Hér er nátt-
úrlega um „törn” að ræöa sem
gengur yfir. Þó hvarflar það æ
oftar aö þeim sem eru að reyna
að stjórna fjöimiðlum hvort
ekki megi koma i veg fyrir allan
þann tviverknað sem á sér stað I
sambandi við atburöi af þessu
tagi. Ekki er óalgengt að fjórir
til sjö ljósmyndarar af jafn-
mörgum fjölmiðlum komi á
sama staöinn til þess aö taka
myndir af sama mótivinu. Á
þessu sviöi gætu fjölmiðlarnir
áreiðaniega komið sér upp
meiri samvinnu.
En þetta á ekki einungis viö
um Listahátið. Á hverjum vetri
eru ótal listsýningar haldnar i
Reykjavik. Fyrir hverja þeirra
er boðað til blaðamannafundar.
Fyrir helgar, t.d.á föstudögum,
er ekki óalgengt aö fréttamenn
og ljósmyndarar séu boðaðir á
kynningarfundi vegna þriggja
til fjögurra sýninga. Stundum
koma ljósmyndarar frá öllum
blöðunum á vettvang og jafnvel
blaðamenn lika.
Mergðsýninga er svo mikil að
ekki er um neina sjálfstæða úr-
vinnslu að ræöa i' flestum tilfell-
um. Það eru sömu myndirnar
sem birtast i velflestum blöðun-
um meö samskonar upplýsinga-
textum. Sér til hægðarauka
gætu blööin örugglega skipst á
myndum i sambandi viö svona
atburöi og beint starfskröftum
ljósmyndara sinna og blaða-
manna að ööru.
Hitt er svo lika spurningin
hvort fjölmiðlarnir ættu ekki að
bindast samtökum um það að
krefjastþess af listamönnum aö
þeir skiluðu myndum og upplýs-
ingaplaggi til blaðanna fyrir
hverja sýningu. Þaö sparaöi
ónauösynlega blaöamanna-
fundi, en blöðin myndu eftir sem
áður veita listamönnum þjón-
ustu. Þaö er að visu satt að
margir listamenn koma sýning-
um upp af miklum vanefnum,
en úr þvi að þeim tekst þaö eins
oft og raun ber vitni, ætti þeim
ekki að verða skotaskuld úr að
útvega myndir og útbúa upplýs-
ingatexta til blaðanna lika. Að
sjálfsögðu er það svo forráða-
manna blaðanna i samræmi við
fréttamat þeirra að ákveða
hvort ástæða sé til að gera eitt-
hvað frekar úr framlagi ein-
stakra listamanna en að sinna
þessari sjálfsögöu upplýsinga-
þjónustu.
Þessari hugmynd er hér með
komiö á framfæri, og mættu
bæði blaöamenn og listamenn
ræða þetta I sinn hóp og saman,
þvi að hér er um talsvert vanda-
mál að ræða. Listin er að vaxa
okkur á blöðunum yfir höfuð.
Þaö er aö mörgu leyti ánægju-
legur vottur um ástandið i list-
unum, en mættum viö biöja um
svolitla hagræðingu og skyn-
semi I vinnubrögöum.
— ekh.
Benedikt
Ba Idur
felidara en hið fyrra, en að mati
þess, sem þetta ritar, rangt
engu aö siður. Það byggir nefni-
lega, þegar grannt er skoðað á
sömu meginhugsun og sjónar-
miðfyrri hópsins, sem sé þeirri,
að varnirnar og það sem þeim
fylgir sé hér eingöngu til hags-
bóta Bandarikjunum og þess
vegna sé óþarft að við berum af