Þjóðviljinn - 23.07.1977, Blaðsíða 5

Laugardagur 23. júll 1977. ÞJ6ÐVILJINN — SIÐA 5|
Islenskir rithöfundar
hafa eignast hauk í horni
þar sem er Svíinn Knutson.
Hann hefur á síöustu árum
gerst stórtækur þýðandi á
isienskum bókmenntum og
mun næstu fimm árin
helga sig einvörðungu
þýðingum á íslenskum
verkum.
Til þessa verks nýtur hann
næstu fimm árin styrks frá
sænska rithöfundasjóönum. Allar
þýðingar Inge Knutson hafa
fengið mjög lofsamlega dóma,
nema hvað nokkurrar gagnrýni
hefur gætt á þýöingarnar á
ljóðum Ölafs Jóhanns Sigurðs-
sonar. Samt er það staðreynd að
öll helstu blöð Sviþjóðar hafa
fjallað lofsamlega um islensku
bókmenntaverkin á sænsku og
þau verið tekin til umræðu i
bókmenntaþáttum sænska út-
varpsins. Þetta sýnir að áhugi er
og markaður fyrir bókmenntaiðju
islendinga i Sviþjóð. Að mati Inge
Knutsons sjálfs geta sænskir
höfundar lært margt af
islenskum, sérstaklega hand-
bragð og stil.
Mánasigd Thors
Nú þegar hafa komið út i
þýðingu Inge Knutsons eftirtalin
verk: Orð frá útskeri (ljóðasafn
eftir ýmsa Isl. höfunda)i Pilar af
ljus, (Ljósörvar) — ljóð eftir
Einar Braga- Aö laufferjum og
Hlaut fimm
ára styrk
til þýðinga á
íslenskum
bókmennt-
um
á sænsku
Inge Knutson: Hreint tæknilega séö standa margir islenskir rit-
höfundar sænskum starfsbræörum sinum framar.
Sænskir höfundar geta
lært af íslenskum
minn hlut. Og mér þótti vænt um
að heyra það frá skáldinu sjálfu
að þvi fannst ég hafa unnið sæmi-
lega. Af öðrum þýðendum má
nefna Inger Paulson, en ég hef
grun um að þær þýðingar eftir
hana sem nú eru að koma út hafi
verið gerðar fyrir nokkrum
árum.
Hljóölát barátta
— Hefur þú einhverja Hnu I
þinum þýöingum?
— Já, þvi verður ekki neitað,
að fyrir mér vakir að hafa
bókmenntapólitísk áhrif. Ég hái á
minn hátt hljóðláta baráttu gegn
sósial realismanum i sænskum
bókmenntum. Ekki þannig að
skilja að ég hafi neitt á móti
honum. Við höfum átt marga
höfunda sem hafa valdið þessari
aðferð enda haft fleira en eitt til
brunns að bera, svo sem Eyvind
Johansson, Ivar-Lo Johansson,
Vilhelm Moberg o.fl. En að ber
alltof mikið á þvi meðal ungra
höfunda að þeir telji nægilegt að
hafa um eitthvað að skrifa og
setjast svo niður og rubba af
bókum. Það er kannski snobberi
af mér, en ég held þó fast við, að
saman þurfi að fara handverk og
efni. Rithöfundar þurfa að minu
mati að kunna sitt fag.
r
Islenskir kunna
handverkið
— Geta sænskir rithöfundar
lært af islenskum höfundum
hvaö þetta snertir?
— Það held ég alveg tvimæla-
laust. Hreint tæknilega séð
standa margir islenskir rit-
höfundar sænskum starfs-
bræðrum sinum framar. Hiá
þeim fer oft saman góður sti’l,
frumleg efnismeðferö og samié-
lagsleg viðfangsefni. Þar vildi ég
t.d. að öðrum ólöstuðum nefna
Þorgeir Þorgeirsson.
Norska skáldið Einar öklánd er
mjög að minu skapi. Hann skrifar
um félagsleg viðfangsefni, og
blandar saman prosa og lyrik.
Hann ætla ég lika að reyna að
þýða hvað liður.
Týrir á skáldinu
Að brunnum eftir Ólaf Jóhann
Sigurðsson; Guðsgjafaþula Lax-
ness^ Yfirvald Þorgeirs Þor-
geirssonar og eftirþankar Jó-
hönnu eftir Véstein Lúðviksson.
Inge Knutson hefur siðustu
vikur dvalist hér á landi ásamt
fjölskyldu sinni. Þjóðviljinn átti
við hann stutt viðtal áöur en hann
hélt heimleiðis.
— Hvaö ertu meö I takinu af
þýöingum þessa stundina?
— Ég er að þýða Mánasigð
Thors Vilhjálmssonar fyrir -
Norðurlandaráð, en hún hefur
verið lögð fram til bókmennta-
verðlauna 1978. Aður en ég fékk
það verkefni var ég byrjaöur á
Ópi bjöllunnar, og það liggur nú i
salti hjá mér meðan ég sinni
Mánasigðinni. Þetta er erfitt verk
að þýöa og gengur seint.
segir Inge
Knutson og
greinir frá þvi aö
bókmenntaiöja
íslendinga
þyki áhugaverö
í Sviþjóö
w
Islensk verk vekja
umtal
Svo er ég með hugann við úrval
úr ljóöum Jóhannesar úr Kötlum,
einkum úr ljóöum hans frá siðari
árum, frá Sjödægru og framúr.
Það er lika á dagskránni að
steypa saman i eina bók Kvunn-
dagsfólki og Það er eitthvaö sem
engin veit eftir Þorgeir Þor-
geirsson.
— Hvernig hefur þeim bókum
veriðtekiðsem þegar hafa komiö
út I þinni þýöingu?
— É)g get ekki annaö sagt en að
ég sé ánægöur með minn hluta af
kritikinni. Það hefur aðeins
komiö fram gagnrýni á þýöingar
minar á Ólafi Jóhanni Sigurðs-
syni, og get ég tekið undir hana að
sumu leyti. Mér sárnar það hins-
vegar þegar Heimir Pálsson
segir i Timariti Máls og
menningar að vissar ljóðlinur
verði i minni þýðingu „leir-
burður” einn.
í Sviþjóö hafa öll helstu blöð
landsins getið um þýöingarnar,
jafnt skáldsögurnar sem ljóðin,
fjallað lofsamlega um verkin og
snörunina. Það er ekki sist um
vert að útkoma islenskra bók-
menntaverka vekur athygli og
má taka sem dæmi um það að ég
held að rætt hafi verið um allar
þýöingar minar i bókmenntaþætti
sænska útvarpsins.
Yfirvaldið hefur
selst vel
— En hvað um markaðinn,
seljast islenskar bækur i Sviþjóö?
— Ég hef ekki fylgst nægilega
vel með þvi, en eftir athyglinni
sem þær vekja, ættu þær að gera
það. Þetta þyrfti að athuga við
tækifæri, en ég veit það aö Yfir
valdið hefur selst alveg óvenju-
lega vel miðað við flestar þýddar
skáldsögur af svipaðri tegund.
r
Ahuginn ræður
úrslitum
— Hefur norræna þýöingar-
miðstöðin veruleg áhrif i þá átt að
auðvelda þýöingar milli Noröur-
ianda?
— Óneitanlega hafa Norræna
þýðingarmiöstööin og
Bókmenntaverðlaun Noröur-
landaráðs verulega auðveldaö
þetta starf.
— Það má gera ráö fyrir að 15
til 20% af útgáfukostnaði bókar
séu laun greidd þýöanda, og
vissulega hefur það sitt að segja,
þegar útgefendur sjálfir þurfa
ekki að bera þennan kostnað.
Þetta veldur þó ekki úrslitum
heldur þaö að áhugi er fyrir
islenskum bókmenntum á
Norðurlöndum.
Fimm ára þýðingar-
styrkur
— Hvernig er aö lifa af þvi aö
þýða islenskar bækur?
— Það hefur ekki verið feitt á
stykkinu til þessa. Ég hef veriö
styrkþegi Háskólans i Lundi og
ætlaði mér að doktorera i nor-
rænum fræðum, en bókmennt-
irnar hafa tekið hug minn allan.
Nú er að rætast úr þessu meö þvi
að Sænski rithöfundasjóðurinn
styrkir mig frá og meö árinu i ár i
fimm ár til þess alfariö að sinna
þýðingum á islenskum
bókmenntum. Það er merkileg
stofnun — rithöfundasjóðurinn
— og hefur nú séð svo um að ég
svelt ekki næstu fimm árin. Hún
er býsna dugleg að koma i veg
fyrir að rithöfundar i Sviþjóö
hljóti þvilik örlög, og gefur þeim
lika tækifæri til þess að feröast og
sjá sig um.
Guðbergur og ís-
lendingasögur m.a.
— Og hvað er svo á fimm ára
áætlun hjá þér?
— Það er semsagtað helga mig
aðallega islenskum bókmenntum
með sem minnstu framhjáhaldi.
Og þá fyrst og fremst nútimabök-
menntum. Bækur Guöbergs
Bergssonar ætla ég að skoða
betur og ý mislegt annað kemur til
greina. Þá eru enn óþýddar á
sænsku ýmsar islendingasagna
og þær eru aö sjálfsögöu
skemmtilegt viðfangsefni.
Frelsi til
verkefnavals
— Hefur þýðandi sama frelsi
og rithöfundurinn. Getur þú valiö
frjálst hvað þú þýöir af íslenskum
bókmenntum?
— Það sem ég hef unniö fyrir
Norðurlandaráð eru pöntunar-
verk, en hafa alls ekki verið mér
óljúf. Að öðru leyti er ég nokkuö
sjálfráður um verkefni. Þýöingar
minar hafa verið gefnar út hjá
tveimur forlögum > Cavefors og
Norstedts. Hið siöarnefnda
virðist eiga i nokkrum kröggum
og hefur veriö keypt upp af SLT-
hringnum. Nokkuð er þvi óvist
um framtiðaráhuga þess. Um
Cavefors gildir það að forlagið
lætur mig sjálfan um að meta
það, hvað af islenskum
bókmenntum eigi erindi til
sænskra lesenda, og fer þvi út-
gáfan eftir áhuga minum og
smekk að mestu. Það er óneitan-
lega nokkurs um vert að hafa
bæði fjárhagslegt öryggi til þess
að sinna starfinu og um leið frelsi
til þess aö velja verkefni til
þýöingar.
Fáir þýðendur
— Eru þeir ekki fáir sem
stunda þýöingar á fslenskum
bókmenntum á sænsku?
— Jú, þeir eru sárafáir. Peter
Hallberg er nú tekin að reskjast
og stundar auk þess fulla vinnu
sem prófessor. Hann hefur þvi
ekki lengur tima til Laxness-
þýðinga, og var þaö m.a. ástæðan
til þess að Guðsgjafaþula féll i
— En hvaö meö skáldiö i
þýöandanum sjálfum?
— Það týrir á þvi, þakka þér
fyrir. I ár kom út ljóðabók eftir
mig sem nefnist þvi skáldlega
nafni: „Morgonen talar havets
sprSk”. Þetta eru prósaljóð,
nema hvað þrjú eða fjögur eru
sett upp I hefðbundnu ljóöformi.
Þetta er eins og sagt er á bókar-
kápum, táknræn náttúrulyrik,
sem fjallar þó um skáldið sjálft.
Bókin fékk bara vinsamlega
dóma i nokkrum stærri blaðanna i
Sviþjóð.
Um leið og við óskum Inge
Knutson velfarnaðar i þvi
merkilega starfi, sem hann
hefur þegar hafið, má geta þess
að hann hefur ekki eingöngu þýtt
■fslensk verk, heldur einnig fær-
eysk: Smásögur eftir Jens Pauli
Heinesen og safn ljóða eftir 10
færeysk ljóðskáld. Hann hefur þvi
viba komiö við en næstu fimm
árin verða islenskar bókmenntir
hans aðalviðfangsefni.
—einar karl.
Kennarar
2 kennara vantar við barna- og unglinga-
skóla Hólmavikur næsta skólaár.
Ódýrt húsnæði.
Upplýsingar gefur Bergsveinn Auðuns-
son skólastjóri i sima 95-3123.