Þjóðviljinn - 06.01.1978, Blaðsíða 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 6. janúar 1978
Blaðberar
Vinsamlegast komið á afgreiðsiu blaðsins
og sækið rukkunarheftin.
Afgreiðslan opin: mánud. — föstud. frá kl.
9-17.
Þjóðviljinn Síðumúla 6 sími 81333
■ ANDL£G HKEYSTI-AU.RA HEILLB
Munið
frimerkjasöfnun félagsins.
Innlend & erl. Skrifst. Hafnarstr. 5,pósth.
1308 eða simi 13468.
Bæjarmálafundur á Akranesi.
Alþýðubandalagið á Akranesiog nágrenni heldur félagsfund mánudag-
inn 9. janúar kl. 20.30 i Rein. Dagskrá: Jóhann Arsælsson hefur fram-
sögu um bæjarmál. 2. Rædd drög að reglum um forval til bæjarstjórn-
arkosninga. 3. önnur mál. —Stjórnin.
Formannafundur á Norðurlandi vestra
N.k.sunnudag8. janúarkl. 14.00 koma formenn alþýðubandalagsfélag-
anna á Norðurlandi vestra saman til fundar ásamt nokkrum stjórnar-
mönnum úr hverju félagi.
Fundurinn verður i Villa Nova á Sauðárkróki. Ragnar Arnalds verður á
fundinum.
Alþýðubandalagið Norðurl. vestra.
Opnir stjórnmálafundir
Almennir stjórnmálafundir verða:
í félagsheimilinu Blönduósi 14. janúar n.k. kl.
16.00.
1 Villa Nova á Sauðárkróki sunnudaginn 15. janú-
arkl. 16.00. Ragnar Arnalds og Baldur Óskarsson
sitja fyrir svörum um stjórnmálaviðhorfið.
Ahersla lögð á frjálsar og liflegar umræður,
spurningar og svör og stuttar ræður.
Fundirnir eru öllum opnir.
Fundur á Skagaströnd
Almennur stjórnmálafundur veröur haldinn i félagsheimilinu á Skaga-
strönd næst komandi laugardag 7. janúar kl. 16.00.
Ragnar Arnalds situr fyrir svörum um stjórnmálaviðhorfið og hags-
munamál kjördæmisins.
Frjálsar umræður. Fundurinn er öllum opinn. Alþýðubandalagið.
Ragnar
F’élagsmálanámskeið á Skagaströnd, Sauðárkróki
og Siglufirði
Alþýðubandalagið efnirtil félags-
málanámskeiða á eftirtöldum
stöðum á næstunni.
A Skagaströnd dagana 14. — 17.
janúar.
bátttaka tilkynnist: Eðvaröi
Hallgrimssyni (heimasimi:
4685—vinnusimi: 4750) eða Sæ-
vari Bjarnasyni (heimasimi:
4626)
Rúnar
Baldur
A Sauðárkróki dagana 15. — 19.
janúar.
Þátttaka tilkynnist Huldu Sigur-
björnsdóttur (heimasimi: 5289)
eða Rúnari Bachmann, rafvirkja,
(vinnusimi: 5519).
A Siglufirði dagana 20. — 22.
janúar. '
Þátttaka tilkynnist Sigurði Hlöð-
verssyni (heimasimi: 71406).
Baldur Óskarsson og Rúnar
Baehmann verða leiðbeinendur á
námskeiðunum.
Þátttaka er öllum heimil.
Þátttökugjald 1000 kr.
Alþýðubandalagið i Kópavogi. Þréttándagleði
Félagsvist og dans i Þinghól, föstudaginn 6. janúar kl. 8.30.
Fjölmennið stundvislega og takið með ykkur gesti.Skemmtinefndin.
Alþýðubandalagið í Hveragerði
Almennur félagsfundur
Alþýðubandalagsfélagið i Hveragerði, heldur
almennan félagsfund sunnudaginn 8. janúar kl.
8.30 i kaffistofu Hallfriðar.
Fundarefni: I. Ilreppsmál. 2. Framboðsmál. 3.
Fulltrúar á landsfundi og kjördæmisfundi segja
fréttir.Gestirfundarins eru Garðar Sigurðsson og
Baldur óskarsson.
Garðar
Alþýðubandalagið á Suðurnesjum
Umræðufundur um Spán
Fundur um vinstri hreyfingu á Spáni veröur
haldinn i Vélstjórasalnum miðvikudaginn 11.
janúar kl. 20.30. Framsögu hefur Tömas Einars-
son.Félagar eru hvattir til að fjölmenna. Fundur-
inn er opinn öllum. -Fræðslunefnd.
Tómag
Sveinn Tryggvason:
Endurskoða þarf verð-
lagskerfi landbúnaðar
t gær birti Landpóstur fyrrl
I hluta viðtals við Svein Tryggva-
■ son, um verölagskerfi landbiin-
I aðarins. Siðari hlutinn kemur
hér:
■ Framleiðsluráð verð-
I leggur ekki búvöruna
I lengur,
Siðan hefur þetta gengið
þannig, að Framleiðsluráö
missti alveg tökin á þvi, eða þaö
1 var tekiö frá þvi valdið til aö
! verðleggja búvörur I heildsölu
I og smásölu eða þaö, að leggja
I kostnaðinn ofan á fram-
1 leiðendaveröið, og einnig aö
J skipta brúttótekjunum á milli
I tegunda, en það er mjög mikils-
I vert frá markaöslegu sjónar-
[ miði.
| Hlutverk Framleiðsluráðsins
I núna i þessu er ekki annaö en
það, að það kýs einn af þremur
[ fulltrúum framleiðenda i sex-
. manna nefndina.
Auk þess er það nefndinni til
I aðstoöar I gagnaöflun og gengur
[ frá löglegri verðlagningu með
• auglýsingum I Lögbirtingablað-
I inu og útvarpi og með verðlist-
I um, sem eru hérna I skrifstof-
, unni og allir geta fengið.
Það er dálftiö gagnrýnt að við
I skulum auglýsa svona mikið,
I það sé alltaf verið að vekja
, athygli á þvi, að svona óheilla-
I vænleg þróun sé á landbúnaöar-
I vörum, en ástæðan er sú, að við
| töpuöum einu sinni máli, vegna
, þess að viö höfðum ekki auglýst
■ nema bara einu sinni I útvarp-
inu, og ég vildi ógjarnan að það
I kæmi fyrir aftur.
{ Vantar sveigjanleika i
I verðlagninguna
Sex-manna nefnd deilir verð-
■ lagningu milli búgreina og á er
I sá galli, aðhún villhelst aö allar
I vörutegundir taki jafna hækk-
, un. En ef framleiðsluráð verð-
■ legði þetta, hef ég trú á þvi að
þarna yrði farið nokkuö eftir
I markaðsaðstæðum, þvi það var
, meining okkar allt frá upphafi.
Ég hef gagnrýnt þetta fyrir-
I komulag og taliö, að þaö væri
I búið að ganga sér til húðar. Sú
, sannfæring min stafar af
■ tvennu. í fyrsta lagi hef ég rekið
mig hastarlega á það, að land-
I búnaðarvörur, sem við fram-
, leiðum, þola ekki allar jafnt
• hækkanir frá markaöslegu
I sjónarmiði Sumar þola meiri
I hækkun, aörar minni. Það
a vantar allan hreyfanleika og
| möguleika til að breyta verði
I varanna i samræmi við eftir-
I spurn.
■ Svo er annaö atriöi, Ég. hef
I lengi verið þeirrar skoöunar að
I sex-manna nefndin sé óábyrg
I gerða sinna. Bak við hana
• stendur ekkert fjármagn, og
I þau samtök, sem standa á bak
I viö neytendafulltrúana, eru
I eðlilega ófús til að fórna þarna
• nokkru fé. Þau meira að segja
I borga ekki vinnu sinna eigin
I manna i nefndinni. Hana borgar
I rikissjóður. Og ég hef haldið þvi
■ fram, að það sé alltof mikil
I áhætta að láta ábyrgðarlausa
nefnd, eins og ég kalla hana,
I bera ábyrgð á jafn þýðingar-
• miklu verki, eins og verðlagn-
I ingu landbúnaðarvara er, þvi
þar er ekki bara verið aö ákveða
I verðlag til neytenda. Þar er
• verið að ákveða lifsmöguleika
bændastéttarinnar, eftir þvi
kerfi, sem hér er.
Hitt er svo annað mál, að ég
• hef talið að það þyrfti að breyta
I um kerfi, auk sex-manna nefnd-
arinnar, á þann veg, að tekjur
' bænda kæmu ekki allar inn I
■ gegnum verðlagninguna. Þar
mætti haga þessu eins og ýmsar
aörar þjóöir gera. Fá rikisstyrk
' i staðinn fyrir niðurgreiöslur og
' útflutningsuppbætur að
einhverju leyti, til fram-
kvæmda, sem bændurnlr
beinlinis kosta sjálfir núna.
Það er engin þjóö, sem setur
alltúti verðlagið, vegna þess að
það á sinn þátt I þvi að stækka
þann snjóbolta, sem dýrtiðin er.
Ein samtök neytenda, sem
lögum samkvæmt eiga fulltrúa I
sex-manna nefnd, Alþýöusam-
bandið, eru hætt þátttöku I
nefndinni, og þá varð félags-
málaráöherra aö tilnefna mann
i stað Aiþýðusambandsins, Eitt
aöalatriðið i málflutningi
þeirra, sem vildu hafa þetta
fyrirkomulag áfram 1958 var
það, að það væri svo mikill
styrkur fyrir landbúnaðinn að
geta sagt það, að neytendur
væru viðsemjendur og þá væri
minni aðHnnslur við verölagn-
inguna. En þaö sýndi sig, að
þetta voru alveg gangslaus rök,
og þá eru allir kostir þessa kerf-
is fallnir.
Beina samninga við
rikisstjórnina
Hitt hefur svo orðið upp á sið-
kastið, ennþá meira á hverju
ári, að sótt hefur veriö til rikis-
stjórnarinnar um niðurgreiðsl-
ur um hverskonar fyrirgreiðslu
i sambandi við verðlagninguna.
Fyrir nú utan það, aö siðustu tvö
árin hefur ekki mátt auglýsa
nokkurt verð, nema rikisstjórn-
in hafi samþykkt. Og þá vil ég,
að rikisstjórnin sé samningsað-
ili við bændurna. Hún hefur
fingurna i þessu öllu hvort sem
er.
Ástæðan fyrir þvi, að rikis-
stjórnin og pólitikusar kæra sig
ekki um þetta er eflaust sú, að
þetta er óvinsælt verk.
Óvinsældirnar geta verið mikl-
ar en það geta lfka orðið
vinsældir, eftir þvi, hvernig
stendur á. Flestir pólitikusarnir
hafa viljað leika lausum hala.
Hæla sér af þvi, sem gert hefur
veriö, ef vel hefur tekist til, ef
það hefur verið talað til bænd-
anna, en ef illa hefur verið talað
til bændanna kemur mér það
ekkert viö, það er sérstök nefnd,
sem ákveöur þetta.
Ég vil ekki lofa rikisstjórn og
Alþingi að leika svona lausum
hala I þessu þýðingarmikla
máli, þvi þeir bera ábyrgö á
bændastéttinni, eins og öörum
borgurum þessa lands.
Sveinn Tryggvason var að þvi
spurður hvaða fyrirkomulag
tlökaðist á þessum málum hjá
öðrum þjóðum.
— í Noregi er þaö nefnd, sem
semur um verðlag land-
búnaðarvara og um aðrar fyrir-
greiðslur fyrir bændur. Með
þingsályktun frá 1947 var
ákveðið að bændur skyldu njóta
sömu launa og iönverkamenn,
en sú ályktun var aldrei fram-
kvæmd I raun. Og þó að norskir
bændur hafi samið viö rlkiö hafa
þeir ekki haft nema 40-60% af
launum iðnverkamanna. En
siðastliðið vor var gerður samn-
ingur við bændasamtökin, sem
á að jafna þetta á tveimur árum
þannig að þeir verði komnir upp
I 100% af launum viömiðunar-
stéttanna. Er þetta að mestu
fólgið I ýmsum styrkjum og
fyrirgreiðslum, fyrst og fremst
viö þau býli og þá bændur, sem
illa standa, hafa annað hvort
lltiö land eða búa á þeim stöðum
I landinu, sem eru erfiðir til
búskapar. Þannig eru þeir að
reyna að komast hjá einum
megin galla kerfisins, sem við
höfum og sem fólginn er I bilinu
milli stórframleiöandans, sem
býr við búskaparaðstöðu frá
fyrri tima, þegar tilkostnaður
var frekar lltill, en framleiöir
mikið nú, og smábóndans. Stór-
framleiðandinn hefur gagn af
verðhækkunum en smábóndinn
siöur. Þessvegna verður bilið
milli fátæka bóndans og þess,
sem betur er stæður, alltaf
breiðara og breiðara.
I Svíþjóð semja bændur beint
við rlkisstjórnina. Þaö heitir svo
I Svlþjóö að frjáls innflutningur
sé á helstu búvörum til landsins.
1 reynd er þaö ekki þannig
vegna þess að verðið á helstu
búvörutegundum innanlands
hreyfist eftir erlendu markaðs-
verði. En þaö gera innflutnings-
gjöldin lika en I öfugu hlutfalli.
Sviar hafa innflutningsgjöld á
öllum búvörum og renna þau I
sérstakan sjóð. Þegar heims-
markaðsverðið lækkar hækka
aðflutningsgjöldin og þegar
verðlag hækkar á heimsmark-
aði, lækka aðflutningsgjöldin.
1 Finnlandi semja bændasam-
tökin einnig beint viö rikið.
A Norðurlöndunum þremur
sem um er rætt hér á undan
verða þjóðþingin að samþ.
samningana við bændasamtök-
in. Þannig ber þjóðin öll ábyrgð
á landbúnaðinum sem atvinnu-
vegi og enginn einn flokkur get-
ur eignað sér sérstaklega það,
sem vel er gert né kennt öðrum
um það, sem miður fer.
1 Efnahagsbandalagslöndun-
um er þetta með öörum hætti.
Dregið er úr valdsviði hvers
viðkomandi lands. Verðlag fer
að nokkru leyti eftir framboði
og eftirspurn. t þessum löndum
er þó hægt að veita uppbætur I
formi útflutningsbóta.
í Bandarikjunum semja
bændur við rikisstjórnina. Þar
er llka samið um framleiðslu-
magnið og ákveðiö meöalár lagt
til grundvallar. Ef búvörufram-
leiðslan minnkar mikiö hækkar
verðið og öfugt.
Ég veit ekki af neinni þjóð,
mælti Sveinn að lokum, sem
getur séö bændum fyrir fullum
tekjum af verðlaginu einu
saman. Það eru allsstaðar
einhverjar opinberar ráöstafan-
ir Þetta þurfa menn að gera sér
ljóst I umræöum um búvöru-
verðið hér á landi.