Þjóðviljinn - 31.01.1978, Síða 6

6 SIÐA — ÞJOÐVILJINN Þriðjudagur 31. janúar 1978.
Skattgreidslur fyrirtækja á siðasta ári:
Aöeins 1,6% af veltu
í gær lagði Ragnar Arnalds
fram á Alþingi þingsályktunartil-
lögu um endurskoðun skattalaga.
i greinargerð með tillögunni
kemur fram aö heildarvelta
tekjuskattslausra fyrirtækja er
áætluð 142 þús. miljónir. A fylgi-
skjali með tillögunni er birtur listi
yfir félög sem greiddu ekki neinn
tekjuskatt á árinu 1977, og á
Reykjavikurlistanum er einnig
yfirlit yfir félög sem fengu átagö-
an lægri tekjuskatt en 100 þús.
krónur. Tillaga Ragnars er svo-
hljóðandi:
Tillaga
Ragnars
„Alþingi ályktar, að brýna
nauðsyn beri til, að islensk
skattalög verði tekin til gagn-
gerrar endurskoðunar. Við þá
endurskoðun ber einkum að
stefna að þvi:
að atvinnureksturinn i landinu
greiði skatt af tekjum sinum og
veltu með eðlilegum hætti;
aö óbeinir skattar séu lækkað-
ir^
að skattabyrðin á tekjum og
útgjöldum láglaunamanna léttist,
en þyngist á háum tekjum og
miklum eignum;
að skattkerfið sé einfaldað, en
innheimta og eftirlit hert.
Alþingi samþykkir að kjósa 7
manna nefnd til að undirbúa
frumvörp um breytingar á
skattalögum. Nefndinni ber að
hraða störfum sinum og skila áliti
svo fljótt sem verða má. HUn skal
skila bráðabirgðaáliti fyrir 1.
mars n.k. um þær breytingar,
sem þurfa að koma til fram-
kvæmda á næstu mánuðum vegna
álagningar tekjuskatts á þessu
ári og til að veruleg lækkun sölu-
skatts geti átt sér stað sem fyrst.
Með eftirfarandi breytingum á
tekjuskattslögum verði tryggt, að
hæfilegur skattur sé greiddur af
tekjum fyrirtækja:
fyrningar atvinnutækja séu
miðaðar við eðlilegan endingar-
tima þeirra og ákvæði um fyrn-
ingu samkvæmt verðhækkunar-
stuðli og flýtifyrningu verði
afnumin;
þingsjé
reglur um skattfrjálsan sölu-
hagnað og varasjóð félaga, svo og
aðrar óeölilegar heimildir til
ivilnunar verði endurskoðaðar;
álagning tekjuskatts á fyrirtæki
og hvers konar rekstur verði
greinilega aðgreind frá skatt-
greiðslum þeirra, sem eiga rekst-
urinn. Tekjur, sem einstaklingar
hafa Ur öðrum áttum, skerðist
ekki við skattálagningu, þótt
rekstur i eigu þeirra skili bók-
haldslegu tapi.
Til að tryggja, að þegar á þessu
ári greiði atvinnureksturinn hæfi-
leg framlög til samneyslu i þjóð-
félaginu, verði lagður á sérstakur
veltuskattur.
Álagning tekjuskatts á launa-
tekjur verði verulega einfölduð og
að þvi stefnt:
að tekjurnar verði skattlagðar
jafnóðum og þær verða til,
að hjón verði skattlögð hvort
fyrir sig,
að tekjur láglaunamanna verði
undanþegnar tekjuskatti,
að takmörk verði sett fyrir þvi,
hve mikTa vexti megi draga frá
tekjum, þannig að hámark vaxta-
frádráttar sé ákveðið árlega með
hliðsjón af meðalvöxtum, ibúðar-
verði og fjölskyldustærð.
að sjúkratryggingagjald verði
afnumið.
Skapað verði sem mest svig-
rúm til lækkunar óbeinna skatta
til að draga Ur verðbólgu:
söluskattur verði lækkaður
verulega,
innheimta söluskatts verði
hert, m.a. með þvi að nota
heimildir gildandi laga um inn-
siglaða peningakassa.”
Tekjuskattslaus
fyrirtæki
t greinargerð með tillögu sinni
bendir Ragnar á að núgildandi
lög heimila stórfelldan undan-
drátt tekna, áður en skattur
er á lagður, með þeim afleið-
ingum, að verulegur hluti af
atvinnurekstri i landinu sleppur
með að borga litinn eða
engan tekjuskatt. Á listan-
um sem Ragnar birtir yfir
þessi fyrirtæki er lágmarksstærð
fyrirtækja sem lögð eru til grund-
vallar miðuð við 20 þús. kr.
greiðslu aðstöðugjalds, en það
táknar lágmarksársveltu á bilinu
1.5 milj. kr. til 10 milj. kr., eftir
þvi hvers konar rekstur á i hlut.
Heildarvelta fyrirtækja á árinu
1976er áætluð 426 þús. milj. króna
og þar af hjá fyrirtækjum i
félagsformi 343 þús. milj. króna.
Um 41% af veltu félaga eða um
142 þús. milj. kr. lentu þó ekki I
tekjuskatti.
Fjöldi félaga, sem var tekju-
skattskyldur og greiddi meira en
20þUs. kr. i aðstööugjald var 3313,
en þar af greiddu 1170 fyrirtæki
engan tekjuskatt eða 35%.
Meðalvelta þessara fyrirtækja
var um 12 milj. kr.
Fyrirtæki með
litinn tekjuskatt
Mikill fjöldi félaga greiðir litinn
tekjuskatt. Sem dæmi má nefna,
aö 414 félög á landinu velta tæp-
um 19 þús. milj. kr., en greiða
hvert um sig innan við 100 þús. kr.
i tekjuskatt. Meðalvelta þessara
fyrirtækja var 46 milj. kr.
Fjöldi fyrirtækja i félagsformi,
sem greiða engan tekjuskatt eða
innan við 100 þús. kr. hvert, er þvi
1584 (af 3313 fyrirtækjum af þess-
ari stærð) og heildarvelta þeirra
var rétt um 160 þús milj. kr., en
heildarvelta allra fyrirtækja i
félagsformi 343 þús. milj. kr.
Það lætur þvi nærri, aö helm-
ingur fyrirtækja i félagsformi
með rétt um helming af heildar-
veltu slikra fyrirtækja sleppi með
að borga litinn sem engan tekju-
skatt.
Afkoma
fyrirtækjanna
1 6. hefti tlmarits Þjóðhags-
stofnunar, ÞjóðarbUskapurinn —
okt. 1977 kemur greinilega fram
að hagur atvinnuveganna hefur
verið góður i heildina tekið á ár-
inu 1976, þótt hann væri eitthvað
misjafn. Ljóst er að skýringin á
þvi, að fyrirtækin greiða almennt
svo litinn tekjuskatt, er ekki léleg
afkoma, heldur eru ástæðurnar i
fyrsta lagi ivilunarreglur skatta-
laga, m.a. fyrningarreglur og
varasjóðsheimildir, en i öðru lagi
verður að hafa i huga, að á mikl-
um verðhækkanatimum koma
aðeins hin neikvæði áhrif verð-
bólgunnar fram i bókhaldinu og
hagnaðurinn telst þá að sama
skapi minni, en raunverulega er
um að ræða stórfelldan leyndan
verðbólgugróða hjá flestum fyrir-
tækjum.
Ragnar Arnalds.
Skattgreidslur aðeins
1,6% af veltu
1 greinargerð Ragnars kemur
jafnframt fram að skattgreiðslur
félaga á árinu 1977 námu aðeins
tæplega 1.6% af veltu fyrirtækj-
anna
Um þetta segir Ragnar:
,,A þessu verður að gera breyt-
ingu. Endurskoðun tekjuskatts-
laga og afnám hinna mörgu iviln-
unarreglna mundi stórauka
tekjur rikissjóðs og gera kleift að
lækka söluskatt verulega. 1 þessu
sambandi hlýtur að koma til álita
að leggja á sérstakan veltuskatt,
sem renni til rikisins sem nokkurs
konar uppbót á tekjuskattinn og
til að tryggja að allur atvinnu-
rekstur greiði hæfileg framlög til
samneyslu i þjóðfélaginu.”
Þá fjallar Ragnar nokkuð um
skýringar á þvi hvers vegna
hundruð arðvænlegra fyrirtækja
sleppa við að greiða tekjuskatt og
telur eina helstu skýringuna vera
ákvæði skattalaga um flýtifyrn-
ingu.sem fyrstvoru sett i lög vor-
ið 1971 að frumkvæði rikisstjórn-
ar Jóhanns Hafsteins, svo og
ákvæði um verðhækkunarstuðul
fyrninga. Þá kemur einnig til að
fyrirtækjum er heimilað að
leggja i varasjóð 1/4 af hreinum
tekjum félaganna áður en tekju-
skattur frá árinu áður hefur verið
frá dreginn. Þessi fjórðungur er
skattfrjáls með öllu.
Ingiibjörg Haraldsdóttir skrifar um kvikmyndir
Kvikmyndahátíð í Reykjavík
1 kvikmyndakompu sunnudags-
blaös var byrjaö að gera grein
fyrir dagskrá kvikmyndahátiðar
þeirrar sem hefst i Reykjavik á
fimmtudag. Seinni hluti greinar-
innar féll niður vegna óvæntra
þrengsla og birtist hann hér á eft-
ir.
Föstudaginn 3. febrúar veröa
fjórar sýningar i Háskólabió og
ein i Tjarnarbió. Fjölskyldulif
heitir mynd eftir Pólverjann
Krzysztof Zanussi, gerð árið 1971.
Zanussi átti upphaflega aö vera
gestur kvikmyndahátiðarinnar,
en af þvi gat ekki otðið. Hann er
einn þekktasta kvikmyndastjóri
Pólverja um þessar mundir og
vinsæll á Vesturlöndum, m.a. var
hann einn af fimm „leikstjórum
ársins 1976” i International Film
Guide, sem gefin er Ut af bresku
kvikmyndastofnuninni.
I sýningarskrá kvikmynda-
hátiöarinnar er að finna eftirfar-
andi upplýsingar um myndina
Frissi köttur: „....fyrsta teikni-
myndin sem bönnuö hefur verið
börnum. Myndin lýsir borgar-
menningunni, kynlifi, ofbeldi og
spillingu. „Fritz the Cat” er sjálf-
ur brögðóttur breimaköttur, en
myndir gerist i dýraheimi þar
sem dýrin hafa fengið mannlega
eiginleika. Vegna gifurlegra vin-
sælda myndarinnar fylgdu nokkr-
ar myndir um likt efni i kjölfarið,
en myndirnar um „Fritz the
Cat” eru orðnar tvær að tölu.”
Frissi köttur er bandarlsk mynd,
framleidd 1971, og er leikstjóri
Ralph Bakshi.
Á föstudaginn verða einnig
sýndar Amerfski vinurinn og I
timans rás, en þeim sem vilja
fræðast um þær og höfund þeirra,
Wim Wenders, ráðlegg ég að leita
uppi Kvikmyndakompuna frá 15.
janúar s.l. Sama máli gegnir um
myndina Hræðsla markvarðarins
við vitaspyrnu, sem sýnd verður
á laugardaginn. Þá verða einnig
sýndar Sæt mynd eftir JUgóslav-
ann Dusan Makavejev og Sao
Bernardo eftir Brasiliumanninn
Leon Hirszman. Makavejev er
höfundur „W.R. Leyndardómar
liffæranna” sem sýnd hefur verið
tvivegis hér i kvikmyndaklúbbn-
um, nú siðast fyrir örfáum vik-
um. Báðar þessar myndir eru
bannaðar i heimalandi hans.
Öhætt er að mæla með Sætri
mynd ef hún er i likingu við fyrri
myndina. Makavejev er ómyrkur
i máli um sósialisma og kyniif,
gagnrýninn, háðskur og mein-
fyndinn i betra lagi.
Sao Bernardo er talin vera ein
siðasta myndin sem flokka má
undir „nýju bylgjuna” I Brasiliu
— gerð 1972. Eftir þaö tóku stjórn-
völd aö ofsækja, banna og reka i
útlegö og siðan hefur ekkert
markvert gerst I brasiliskri kvik-
myndalist. Aðalpersónan i Sao
Bernardo er valdagráðugur
ungur maður sem svifst einskis til
að ná markmiðum sinum, þ.e.
verða rikur. Myndin er sögð afar
listræn og búa yfir sterkri þjóð-
félagsgagnrýni. Auk þess er sagt
að hún sé mun aögengilegri fyrir
þá sem ekki eru Brasiliumenn en
ýmsar Cinema-novo myndirnar
voru.
A sunnudaginn verður sýnd
tékkneska barnamyndin Sirius,
sem gullverðlaunhlaut á barna-
kvikmyndahátiðinni i Teheran
1976, og er almennt talin með
betri barnakvikmyndum sem
geröar hafa verið á undanförnum
árum. Myndin verður sýnd meö
dönskum skýringartextum og er
þvi vel til fallið að foreldrar fari
með börnum sinum i bió og Ut-
skýri fyrir þeim efnið, ef með
þarf. Myndin fjallar um litinn
dreng og hundinn hans og gerist á
striösárunum.
Þá er eftir að geta um kúbönsku
myndina óðurinn um Chile eða
Cantata de Chile eftir Humberto
Solas, þann sem stjórnaöi þeirri
ágætu mynd Lucia, sem sýnd var
i kvikmyndaklUbbnuir. hér á sin-
um tlma. Chilecantatan hlaut
aðalverðlaunin i Karlovy Vary
1976. HUn hefur einnig hlotið mjög
góðar viðtökur á Vesturlöndum.
Hér i kompunni var eitt sinn sagt
svo frá þessari mynd: „Formið
er einskonar kvikmyndakantata
eða óratoria, þar sem blandað er
saman tónlist, söguleik, goðsögn-
um, ljóðasöng, táknleik og venju-
legum frásagnarmáta. Efnið er
ástandið i Chile fyrr og siðar, en
kjarni frásagnarinnar er verkfall
i chilenskri námu árið 1907. Mikiö
blóðbað fylgdi þessu verkfalli og
voru 3600 verkamenn skotnir til
ólifi. Þrátt fyrir iburöarmikið
form er myndin beinskeytt og
hörð ádeila á herforingjana i
Chile og þau öfl sem að baki þeim
standa.” Þá má einnig geta þess
að langflestir leikendur myndar-
innar eru chilenskir útlagar, bú-
settir á Kúbu.
Hér hefur aðeins verið getið
þeirra mynda sem sýndar verða
fyrstu fjóra dagana. Næsta
sunnudag veröur væntanlega
gerð grein fyrir afganginum, en
ég get með góðri samvisku lofað
þvi aö hann verður ekkert siöri en
upphafið. Þá er og ógetið Islensku
myndanna sem sýndar veröa, en
einsog kunnugt er verða veitt sér-
stök verölaun fyrir bestu Islensku
myndina. Tilgangurinn meö þess-
ari kvikmyndahátið er öðrum
þræði að efla islenska kvik-
myndalist og vekja áhuga á henni
sem ómissandi þætti I menn-
ingarlifi okkar.
Fyrstu dagarnír
Fimmtudagur 2. febrúar:
Háskólabió kl. 15.30 Opnun hátiöarinnar
Háskólabió kl. 19.00 Ættleiðing
Háskólabió kl. 21.00 Kona undir áhrifum
Föstudagur 3. febrúar:
Háskólabió kl. 17.00 Fjölskyldulif
Háskólabió kl. 19.00 Frissi köttur
Háskólabió kl. 21.00 Ameriski vinurinn
Háskólabió kl. 23.30 Frissi köttur
Tjarnarbió kl. 19.00 1 timans rás
Laugardagur 4. febrúar:
Háskólabió kl. 14.00 Kona undir áhrifum
Háskólabio kl. 17.00 Sæt mynd
Háskólabió kl. 19.00 Frissi köttur
Háskólabió kl. 21.00 Sao Bernardo
Háskólabió kl. 23.00 Frissi köttur
Tjarnarbió kl. 19.00 Hræðsla markvarðar-
ins..
Sunnudagur 5. febrúar:
Háskólabió kl. 15.00 Sirius
Háskólabió kl. 17.00 Óðurinn um CHlLE
Háskólabió kl. 19.00 Ameriski vinurinn
Háskólabió kl. 21.00 Ættleiðing
Háskólabió kl. 23.00 Kona undir áhrifum
Tjarnarbió kl. 14.00 Afleikur.