Þjóðviljinn - 30.06.1978, Qupperneq 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 30. júnl 1978
DJODVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri: Eiöur Berg-
mannRitstjórar: Kjartan Ólafsson Svavar Gestsson Fréttastjóri: Ein-
ar Karl Haraldsson. Umsjón meö sunnudagsblaöi: Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn Pálsson Ritstjórn, afgreiösla auglýs-
ingar: Siöumúla 6, Slmi 81333 Prentun: Blaöaprent hf.
Esjan er enn
á sínum stað
Nú er liðinn réttur mánuður síðan íhaldið missti meiri-
hluta sinn í Reykjavik. Osigur íhaldsaf lanna var naum-
ur; hefði Alþýðubandalagið fengið 52 atkvæðum minna í
borgarstjórnarkosningunum sæti íhaldið enn á valda-
stólum höfuðborgarinnar. Þegar úrslitin lágu fyrir lagði
formaður Sjálfstæðisflokksins# Geir Hallgrímsson/ á
það áherslu að flokkur hans yrði að bæta mjög við sig
fylgi fram að alþingiskosningum. Nú er að sækja á
brattann, sagði hann karlmannlega. En úrslit alþingis-
kosninganna urðu honum sár vonbrigði. Hefði verið kos-
iðtil borgarstjórnar 25. júní hefði Sjálfstæðisf lokkurinn
aðeins fengið 6 borgarfulltrúa en nýju meirihlutaf lokk-
arnir 9. Þannig sóttist Geir Hallgrímssyni á brattann.
Vonandi muna Reykvíkingar enn hverju Morgunblaðið
spáði fyrir borgarstjórnarkosningarnar 28. maí að við
tæki ef íhaldsmeirihlutinn félli í Reykjavík. Þeir spá-
dómar náði hámarki er fullyrt var í forystugrein
Morgunblaðsins að Karl Marx yrði næsti borgarstjóri í
Reykjavík ef Birgir Isleifur tapaði kosningunum.
Morgunblaðið hélt því f ram að tafarlaust tæki við alg jört
öngþveiti í borginni, „ráðstjórn kommúnista" myndi
hafa öll völd í sínum höndum og ráðast á samstarfs-
f lokka sína með hnúum og hnef um. Þar yrði hver höndin
upp á móti annarri og engin leið að mynda starfshæfan
meirihluta. Glundroði var orðið sem Sjálfstæðisf lokkur-
inn notaði til þess enn einu sinni að hræða Reykvíkinga
frá því að skipta um stjórnarforystu. Það var jafnvel
gef ið sterklega í skyn að Esjan hyrfi á sömu stundu og
Birgir ísleifur Gunnarsson tapaði meirihlutanum í
Reykjavík.
En nú er semsé liðinn heill mánuður. Enn er Esjan á
sinum stað, enn renna Elliðaárnar til sjávar á sama stað
og fyrr, enn hef ur ekki orðið vart við glundroðann sæla,
og meirihlutinn nýi, skipaður 5 mönnum Alþýðubanda-
lagsins, 2 Alþýðuflokksins og 1 Framsóknarflokksins
hef ur komið sér saman um margvísleg mikilvæg grund-
vallaratriði í stjórn höfuðborgar (slands. Jafnframt
hafa meirihlutaflokkarnir þegar kosið æðstu trúnaðar-
menn borgarinnar og þeir hafa kosið i nefndir og ráð
borgarinnar án þess að vart hafi orðið við pústra og
hrindingar — íhaldinu til mikilla vonbriqða.
Þessi eini mánuður nýju stjórnarinnar hefur því i
rauninni þegar kollvarpað öllum áróðurskenningum
íhaldsins. En engu að síður er mikill vandi eftir óleystur;
það er átökin við þau verkefni sem hafa í för meö sér
breytingu á borgarsamfélaginu, gera það manneskju-
legra og Reykjavík um leiö að forystubyggð í landinu
öllu á nýjan leik. Þar þarf margt að gera og mörgu að
breyta, en það starf vinnst ekki á einum degi, né heldur á
einum mánuði. Það tekur mörg ár að skila árangri eftir
áratuga einveldi Sjálfstæðisflokksins. En afstaðan til
Reykvíkinga af hálfu borgaryfirvalda er i grundvallar-
atriðum breytt, það er meginatriðið. Sú breytta af staða
kemur þegar í stað fram með því að nýja stjórnin í
Reykjavík hefur ákveðið að kjarasamningarnir skuli
settir í gildi. Þannig skynja Reykvíkingar strax í dagleg-
um kjörum sínum þegar í stað að skipt hefur verið um
stjórn; steingervingar valdsins og afturhaldsins ráða
ekki lengur yf ir höfuðborg íslands. Þaðeru stórtíðindi.
Ónýtar formúlur
í kosningunum 25. júní áttu sér stað meiri breytingar
en nokkru sinni fyrr í sögu lýðveldisins í fylgi stjórn-
málaf lokkanna. Þessar breytingar hljóta að hafa það í
för með sér að lengri tíma taki en ella að ganga frá
stjórnarmyndun. Áður voru þekkar formúlur notaðar við
hvert skref stjórnmálaflokkanna. Núna hefur fólkið
fellt þær formúlur úr gildi að fullu og öllu. Það verða
steingervingar valdahrokans líka aðskilja. —s.
Myndrœn tilviljun
Forseti Islands, dr. Kristjan
Eldjárn, á vandasamt verk fyr-
ir höndum. L.jó&t er, aö rlkis-
stjórnarmyndun getur oröiö erf-
iö. En vonandi er þessi mynd
Leifs Ur forsetaskrifstofunni frá
i gærmorgun vlsbending um aö
dr. Kristjáni muni vel farnast.
Er þaö ekki sem okkur sýnist aö
Jón Sigurösson haldi verndar-
hendi sinni yfir forsetanum?
Einhvern tlma heföi myndræn
tilviljun af þessu tagi veriö talin
teikn um velfarnaö.
aö álverksmiöja væri enn á
feröinni hjá dr. Jóhannesi Nor-
dal og öörum stóriöjupáfum í
landinu. Þótt ekki hafi veriö lag
til aö koma á nýrri stóriöju þeg-
ar Eyjafjaröarhugmyndin var á
döfinni er ekki vist aö stóriöju-
páfarnir hafi lagt upp laupana.
Og vlst er um þaö aö á teikni-
boröinu hjá Norsk hydro er ál-
verksmiöja á Islandi og I útboöi
i vélar Hrauneyjarfossvirkjun-
ar er gert ráö fyrir þeim mögu-
leika aö þriöju vélasamstæð-
unni kunni aö veröa bætt viö ef
hagstæöur þingmeirihluti er
fyrir hendi og landsmenn sofna
um stund á veröinum.
Sumir segja fátt,
aðrir gaspra
Þeir eru miklír áhugamenn
um stjórnarmyndun um þessar
mundir Ólafur Jóhannesson og
Geir Hallgrimsson. í rauninni
eru þeirbúniraö myndastjórn á
pappírnum. ólafur lofar minni-
hlutastjórn Alþýöuflokks og Al-
þýöubandalags hlutleysi sinu og
Geir Hallgrimsson prédikar
Viöreisn.
Alverksmiðjur
á ferðinni
„Þaö er engin álverksmiðja á
feröinnisvo viö vitum til”, segir
Páll Flygering ráöuneytisstjóri
I viötali viö Visi I gær. Tilefniö
er frétt sem Þjóöviljinn haföi
eftir ritinu Engineering and
Mining Journal þess efnis aö
Norsk hydro hyggðist taka I
notkun lOOþúsund tonna álverk-
Finnur Torfi
Athyglisvert er hinsvegar aö
Benedikt Gröndal og Lúövlk
Jósepsson segja fátt, en hugsa
þeim mun meir aö ætla má. Um
óla Jó, og Geir má báöa segja
aö þeim væri nær aö verja sín
eigin hús niöurrifi heldur en aö
hamast I húsbyggingum fyrir
aöra.
Þaö er athyglisvert aö siödeg-
isblööin, sem sumir forystu-
manna stjómarflokkanna segja
aö hafi unnið kosningarnar, eru
„Engin á/-
verksmiðja
á ferðinni"
- segir Páll Plygenrlng
:g kannast alls ekkert viö þetta” sagöi Páll
■nring, ráöuneytisstjóri I iönaöarráöuneytinu, er
smiöju á Islandi 1982.
Páll segir aö hugmyndin um
álver á vegum Norsk hydro i
Eyjafiröi hafi alveg dottiö upp
fyrir. Þaö má vera aö engin ál-
verksmiöja sé á ferðinni I iönaö-
arráöuneytinu eftir aö upp
komst um leyniviöræöur for-
ráöamanna Norsk hydro viö
Gunnar Thoroddsen og stóriöju-
menn I Eyjafiröi. En veriö gæti
talsvert á undan flokkunum
sjálfum i nýrri stjórnarmyndun.
Þannig heldur Vlsir þvi fram aö
Lúövik hafi bent forsetanum á
sjálfan sig sem æskilegan til-
raunamann i stjórnarmyndun
og Geir hafi bent á Benedikt.
Hvorugt mun rétt vera þvl aö-
eins var rætt óformlega um viö-
horfin eftir kosningar og engar
ábendingar áttu sér staö. En ef
til vill fer svo aö þeir sem utan
stjórnar lenda kenni siödegis-
blööunum um sjórnarmyndun
þegar aö henni kemur.
Hrakspá
Ýmsar illspár eru uppi um
erfiöieika á stjórnarmyndun og
hver niðurstaöan veröi. Mesta
hrakspáin felst llklega i um-
mælum Finns Torfa Stefánsson-
ar, alþingismanns Alþýöu-
flokksins, I Dagblaöinu. Hann
segir: ,,Hér þarf aö koma sterk
stjórn”.
Eins og menn muna var þaö
höfuöröksemdin fyrir hjóna-
bandi Ólafs Jóhannessonar og
Geirs Hallgrimssonar i rikis-
stjórn að hér þyrfti aö koma
sterk stórn. Slika skelfing vilj-
um viö frábiöja okkur, enda vita
allir hvernig fór.
Vandræðagangur
á krötum
Mikill vandræöagangur er á
krötum vegna upplýsinga i Nor-
egi um fjárausturinn i kosn-
ingavél Alþýöuflokksins frá
bræöraflokkunum annars staö-
ar á Norðurlöndum. Benedikt
Gröndal kannast ekki við aö
hafa tekiö viö eins miklu fé og
Aftenposten, norska Ihaldsblaö-
iö heldur fram. Hann hrjáir
minnisleysi, veit ekki tölur upp
á hár þvi aörir fjalla um pen-
ingamál flokksins.ogætlarekk-
ertaö upplýsa um fjárupphæöir
fyrr en á næsta flokksþingi.
Þaö er eins og kratar haldi aö
þeir séugjörsamlega „stikkfri”
bara af þvi aö þeir viöurkenndu
fyrir kosningar aö þeim kæmi
eitthvert erlent fé.
Sleppa vel
Þaö má segja aö Alþýðu-
flokksmennhafisloppiö mjög ó-
dýrt frá öllum sinum kosninga-
brögðum, sem sum voru snjöll
og fengu góöan hljómgrunn hjá
almenningi. Þeir sögöust ætla
aö hætta njósnum i kjördeild-
um, en smöluöu samt merktum
sauðum — og jafnvel ómerktum
á kjörstaö. Allir sem kosið höföu
i prófkjörum kratanna voru á
skrá og á þeim dundi simaáróö-
urinn og tilboö um keyrslu á
kjörstaö.
Jafnframt var hamast á elli-
lifeyrisþegum og fólki á eftir-
launaaldri og hringt út eftir út-
skrift úr þjóðskránni. Svo langt
var gengið i' þessu aö einn ákaf-
ur ungkrati hringdi heim til
annars manns G-listans i
Reykjavik, Eðvarðs Sigurös-
sonar, og bauö upp á akstur á
Eövarö Sigurösson
kjörstaö og minnti á kratana.
Þegar ungkratinn var spuröur
aö því hverjum honum dytti I
hug aö aka á kjörstaö af þessu
heimili svaraöi hann meö
spurningunni:
„Býr ekki þarna einhver sem
heitir Eövarö Sigurösson?”
—ekh