Þjóðviljinn - 15.10.1978, Side 14

14 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 15. október 1978.
ÍRLAND
Hvergi i heiminum er eins mikið af hálfhrundum húsum ár grjóti
Og asnarnir gera umhverfiö vinsamlegra börnum
töluö geliska hér og hvar, en ég
hafði ekki heyrt málið nema einu
sinni. Það var kvöld eitt i Galway,
ég fór i leikhúsið Taibhdhearc na
Gaillimhe, sem leikur á gelisku.
En dagskráin var að visu miðuð
við feröafólk: irskir dansar,
hörpusláttur, trumbusláttur,
flautuleikur, og svo söngur. Og
það var sungið á gelisku, sem
hljómar einkar fallega. Leik-
þátturinn sem var skotið inn i
dagskrána var þögull látbragðs-
leikur: hann var um góða flakk-
arann sem hefur næstum þvi
höndlað hamingjuna en missir
hana úr höndum sér fljótlega þvi
ill er sviksemd fláráðra vina. Ég
talaði við fyrirliða leikflokksins i
hlénu, Ó Broin. Já,sagði hann, við
höfum svona dagskrá fyrir túr-
ista á sumrin, en á veturna ferð-
umst við um með leikrit á irsku.
Hann vildi helst lfta sem björtust-
um augum stöðu irskunnar; leik-
húsið er vinsælt, sagði hann, okk-
ur er vel tekið og það miklu viðar
en i hinu eiginlega Gaeltacht,
(svo nefnist svæðið þar sem irsk-
an helst heldur velli). Ó Broin
vissi að Mac Anna Þjóðleikhús-
stjóri hafði verið á tslandi og að
tslendingar voru forvitnir um
irsk Jeikrit.
Ástandiö er reyndar miklu
dapurlegra en leikhússtjórinn gaf
til kynna. Tá sé fliuch, það rignir,
hafði gamla frú Cogavin sagt, en
hjá henni bjó ég i Galway. Já,
sagði hún, ég kann dálitið i irsku,
en unga fólkið virðist ekki hafa
mikinn áhuga á málinu okkar. Og
prófessor Mac Eoin hafði enn
Býlin skjóta þökum upp ár grýttu landi Connemara, og Pinnar tólf
ibaksýn.
Nokkrir irskir krossar stóðu upp
úr burknabreiðunni
verri fregnir að færa af tungu
Melkorku — nánar um það siðar.
öll skilti eru á ensku og irsku,
en irskan er að hverfa upp á hill-
ur með sögubókum. Enskan hefur
unnið fullan sigur.
Þið rákuð
þá burt
t Clifden hafði ég setið á bar og
var strax orðinn vinur Josephs
sem hafði unnið veðmál og var að
halda upp á það. Þessi maður er
islenskur, sagði hann við vertinn,
færðu honum glas: They got them
out! Þeir komu þeim út — Með
öðrum orðum: Enskum úr is-
lenskri landhelgi.
Joseph var svo illa við Eng-
lendinga að hann sá eftir þvi að
Þjóðverjar ekki unnu striðið.
Lánaðu mér blaðið, Freddi,
sagði ungur maður og vel hifað-
ur. Hann tók undir samtalið, en
var innan skamms sokkinn aftur i
fréttir af veðhlaupum.
Svona sigruðu Engilsaxar ykk-
ur, sagði ég, þeir kenndu ykkur að
hugsa um veðhlaup.
Já, sagði hann. Og fjárhættu-
spil. Skál bróðir.
Pöbbinn og hrossin ráða yfir tr-
landi.
En ekki yfir þessum kirkju-
garði hér i námunda við Ballyna-
hinch-kastala. Hér er enginn
nema grasið, timinn og vindur-
inn. A ég að vera hér áfram, eða
reyna að ná niður til Roundstone
fyrir kvöldið?
SAGA FRA CONNEMARA:
Þorpið Carna var hið rik-
asta í barónsdæminu
Ballynahinch i Conne-
mara. Þökk sé góðum guði
og náttúrunni fyrir að
grantínámur okkar eru
óþrotlega. Tvo menn
þekkti ég þegar ég þangað
kom sem voru mjög ríkir,
annar þeirra var ríkur um
of.
Hann átti hundrað og eina
mjólkandi kú, áttatiu og tvær
merar,og ég man vel aö á einum
maimorgni köstuðu tuttugu og
sex merar honum prýðilegum fol-
öldum. Hann átti tvö þúsund fjár
og tvö þúsund gula gullpeninga
sem hann hafði saumað vandlega
Þeir
byggðu
við hús
sín
í vestur-
att...
inn i fjaðradýnu sina. Var hann
kannski ekki rikur maður?
Margt undarlegt hefur fyrir
min augu borið, en það einkenni-
legasta var að sjá þennan mann
tuttugu árum siðar og átti hann
ekki kú né kálf, kind né hest. né
neina ferfætta skepnu, né heldur
pening sleginn. Sveitungar hans
gátu ekki fundið neina aðra
ástæðu fyrir fátækt hans en þá að
bann hafði byggt við hús sitt eina
lengd i vesturátt. Einn þeirra
sagði við mig: Sá er sterkari en
Guð sem bætir húslengd við hús
sitt i vesturátt.
Hinn maðurinn var talinn tvö
þúsund punda virði. Hann var
kvæntur en átti sér ekki fjöl-
skyldu, og drottning hans var tal-
in þyngsta kona i heimi. Hann
hélt krá þar sem hann seldi sterk-
asta eldvatn undir sólunni; samt
drukku byggðamenn það sem
ódáinsveigar væru. Hann fór oft
yfir fjöllin miklu og heiðarnar
breiðu til Galway, til að kaupa
þennan -skelfilega mjöð. Sauð
hann sér þá pott af kartöflum,
setti i sokka, festi þá saman á fit-
inni og slengdi yfir herðar sér. A
þessum köldu kartöflum lifði
hann á leiðinni og gisti hann i
skúta einum sem gerður var af
þrem steinblökkum á molli Carna
og Recess.
Þessi gæfusnauði maður byrj-
aði lika að bæta við sig herbergi i
vesturátt. Þegar vegghæð var
reist veiktust þau hjón bæði og
voru talin dauðvona. Þau sendu
eftir norninni gömlu i Clifden.
Afbrot þeirra er skelfilegt, sagði
hún, þvi að þau hafa lokað
huldufólks til náttstaðar. Ég sé
blóð á einum hornsteini hússins,
konan mun ná sér, en maður
hennar hlýtur að deyja, þvi að
glæpur hans er stærri en að unnt
er að fyrirgefa.
Konan komst til heilsu aftur; þá
sló hún eign sinni á allt lausafé
sjúks eiginmanns sins og seldi allt
búfé hans. Hún braut niður vegg-
inn nýja og hægt og rólega svelti
hún bónda sinn þar sem hann lá
úti I horni. Hann dó svo slyppur og
snauðúr. Ekkjan giftist lögreglu-
manni, og það sem hún gerði fyrri
manni sinum endurgalt finn
siðari henni i tvöföldum mæli en
þar hangir önnur saga á spýt-