Þjóðviljinn - 13.05.1979, Síða 7

Sunnudagur 13. mal 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Mér
datt það
í hug
Jóna Sigurjónsdóttir skrifar
Sjónvarpið sem hvarf
Nú þegar mikiö heyrist um
fjármagnsskort Rflcisútvarps-
ins rif jaöist upp fyrir mér saga
um vinkonu mina og samskipti
hennar viö innheimtustofnun
þess fyrirtækis. Þetta er mikil
leiöindasaga og sþannar yfir ein
15 ár og endirinn á þessari sögu
er enn falinn inní myrkri dultlö
framtiöarinnar.
Umrædd vinkona mto er ákaf-
lega heiöarleg og grandvör kona
i öllu sinudagfari og nýtur virö-
ingar og ástar allra sem hana
þekkja fyrir þessa ogfleiri giöa
eiginleika, sem hana prýöa.
Þessi ágætis manneskja varö
fyrir þvi aö ævisaga hennar
brotnaöi I tvennt fyrir fimmtán
árum siöan. Einsog sagt er:
„Þaö fór allt i steik” — fjár-
hagsgrundvöllur konunnar og
ómaga hennar leystist upp I
miklu drama, sem ekki veröa
gerö skil á þessum vettvangi.
A hinum betri dögum, áöur en
þessi ósköp dundu yfir haföi
þessi fjöskylda freistast til aö
festa kaup á veglegu sjónvarps-
tæki, meö afborgunarskilmál-
um. Þegar fór aö syrta I álinn
uröu vanhöld á þessum greiösl-
um og á sama veg fór meö ýms-
ar aörar skuldbindingar. Þessi
mál þróuöust þannig aö lögtaks-
menn, stefnuvottar og fleiri og
hvaö þeir nú heita mennirnir,
sem sinna slikum störfum, voru
ortnir daglegir gestir á heimil-
inu.
Þaö var alveg segin saga aö
hver einasti innheimtumaöur
leit sjónvarpstækiö ágirndar-
augum og þessvegna var þessi
fjölskylduskemmtari sifellt
undir hamrinum og aö lokum
kom aö því aö einn kröfuhafinn
hremmdi margnefnt tæki og
haföi á brott meö sér. Var sem
þungu fargi væri létt af þessari
þjáöu fjölskyldu og var einróma
samykkt á fjölskyldufundi aö
slikt þrætuepli skyldi aldrei
framar koma inn fyrir veggi
heimilisins.
Þessi friöur varö þó skamm-
vinnur, þvi velviljaöur ættingi
kenndi svo i brjósti um blessuö
Ríkisútvarpsins — Hljóövarps/-
Sjónvarps bar aö garöi. Þeir
drógu svartan poka uppúr pússi
börnin aö hann tók sjónvarp á
leigu og bar þaö i bæinn meö
brosá vör.Ekkivar fyrrbúiöaö
tylla tækinu á rétta hillu en
starfsmenn innheimtustofiiunar
sinu og innsigluöu myndvörp-
una og þarmeö var kassinn orö-
inn fullur af myrkri. Þessi aö-
gerö var I beinu framhaldi af
skuldasöfnun afnotagjalda
tækisins sem horfiö var af heim-
ilinu.
Nú upphófsteitt voöalegt striö
— þvi ekki var hægt aö skila
leigutækinu meö hauspokanum
á og hlóöust uppá þaö leigu-
gjöldin meöan verö var aöbasla
viö aö skrapa saman fé fyrir af-
notagjaldinu af horfna tækinu.
Enginn man núlengur atvika-
rööina i þessum bardaga, en
einhvernveginn leystist úr þess-
ari flækju meö góöra manna
hjálp og leigutækiö hvarf af
vettvangi viö mikinn fögnuö
heimilisfólksins.
Þegar hér var komiö sögu
voru aliir fjölskyldumeöiimirnir
orönir svo frábitnir tittnefndu
menningartæki aö aldrei siöan
hefur slikur kjörgripur oröiö
þeirra eign.
Þvi miöur er sagan ekki öll,
þvi enn héldu áfram aö berast
rukkanir vegna afnotagjalda af
tækinu, sem hvarf. Upphófst nú
erfiö og timafrek leit aö tækinu
— sú hin mikla leit hefur veriö
árangurslaus allt til þessa dags
vegna þess aö kjötkaupmaöur-
inn kröfuharöi, sem bar sigur úr
býtum I baráttunni um þaö
þurfti aö hoppa af landi brott i
skyndi vegna eigin fjármálaó-
reiöu — hann er nú mikils met-
inn kaupsýslumaöur 1 fjarlægri
heimsálfu. Þetta uppgufaöa
sjónvarpstæki, sem aldrei hefur
fengist afskráö vegna þess aö
þaö finnst ekki, er þvi enn á
nafni vinkonu minnar og hún er
skiljanlega ábyrg fýrir afnota-
gjöldum vegna þess. Ýmsir
prúöir ogelskulegir starfsmenn
Innheimtustofnunar Rikisút-
varpsins — Hljóövarps/Sjón-
varps, hafa I gegnum árin kvatt
dyra á hennar heimili til aö
áminna hana um aö greiöa þessi
afnotagjöld. Þessum ágætu
mönnum hefur Itrekaö veriö
boöiö aö ganga I bæinn og ganga
úr skugga um aö margumtöluö
mubbla er alls ekki til á staön-
um.
Niöurstaöan af þessum hálfs-
annars-áratugs löngu viöræö-
um á útidyraþröskuldinum er sú
— aö þessari togstreitu linni
ekki fyrr en vinkona mln, sem
reyndar vinnur frá kl. 8
á morgnana til kl. 7 á kvöldin
(utan heim ilisins) leggi leiö sina
i höfuöstöövar stofnunarinnar
oggeti etv. meösinum sannfær-
ingarkjafti fengiö ráöamenn
þar til aö trúa þvi aö i voru landi
sé til fólk, sem ekki vill fyrir
nokkurn mun eiga sjónvarps-
tæki. — Hún þvemeitar aö gera
þaö.
+
Mergurinn málsins er sá aö
svona eltingaleikir og pappirs-
fargan sem aöeins þetta eina til-
felli kostar er i fyrsta lagi tóm
della og i öörulagirándýrt. Þaö
er min skoöun aö Rikisútvarpiö
— Hljóövarp/Sjónvarp geti auk-
iö ráöstöfunartekjur sinar
drjúgt meö þvi að leggja niöur
þetta innheimtubákn, enda væri
fullkomlega eölilegt aö notkun-
argjöld af þessum rikisf jölmiöl-
umværu innheimt meö opinber-
um gjöldum sem nefskattur eins
og t.d. kirkjugarösgjaldiö,
mættigjarnan vera I sama dálki
á innheimtuseðli Gjaldheimt-
unnar, vegna þess hve drepleiö-
inleg sjónvarpsdagskráin er aö
jafnaöi.
Samkvæmt reikningum
Innheimtustofnunar Rikisút-
varpsins — Hljóövarp/Sjónvarp
var rekstrarkostnaöur þessa
fyrirtækis milli 119 og 120
miljónir króna áriö 1978.
Rétt er aö geta þess aö þrátt
fyrir mikla fyrirhöfn tókst mér
ekki aö komast aö þvi hver var
rekstrarkostnaður Þjóökirkj-
unnar á sama tima. Þaö væri
efni I langan leiöindabálk aö
segja frá þvi hvernig venjuleg-
um skattborgara gengur aö fá
upplýsingar um tölur sem þess-
ar.
Ég ætla ekki aö gera þaö.
Tryggvi Olafsson
hlýtur góða dóma
Tryggvi ólafsson hélt
nýverið sýningu 0. 4.-29.
4.) á málverkum og klippi-
myndum í Gallerí Mag-
stræde 18 f Kaupmanna-
höfn.
Tryggvi hfur hlotið mjög
góða dóma I dönskum blöð-
um. Gagnrýnandi Land og
Folk segir -t.d. eftirfar-
andi:
islenskur málari sem hef-
ur frá einhverju að segja
„Islenski málarinn Tryggvi
Ólafsson, sem búiö hefur hér I
áraraðir, sýnir myndir sinar i
galleriinu I Magstræde, þessa
dagana. Til sýnis eru bæöi mál-
verk og málaöar klippimyndir.
Málarinn segir sögur sinar i ein-
földu og skýru myndmáli. T.Ó.
hefur nefnilega frá mörgu aö
segja. Meö samsetningum sinum
lætur hann hin mismunandi viö-
fangsefni koma fram, hvort sem
þaö eru árekstrar gamla tlmans
viö hinn nýja, eöa náttúran gegn
tæknivæöingunni á Islandi nútim-
ans. Eöa hvort þaö er árekstur á
milli náttúrunnar og
manneskjunnar viö heimsvalda-
stefnu á ýmsum stööum á hnett-
inum.
T.Ó. er fyrst og fremst maður
meö sterka málareiginleika.
Liturinn og formiö er, alltaf þaö
sem mestu máli skijítir I mynd-
inni, innihaldiö veröur aÖ lúta
þessu tvennu. Aöferöir hans viÖ
aö byggja upp myndirnar geta
minnt á popp-listina, meö eínföld-
un hennar á lit og linum og
áherslu á útlinuteikningu teikni-
serianna. En manni kemur einnig
i hug málari eins og Matisse.
T.Ó. er málari sem gerir til-
raunir, en hann er einnig málari
sem vinnur visvitandi á grund-
velli gamallar heföar I myndlist.
M.a. vegna þess eru myndir hans
svo auöskildar4 Þessi sýning er
full af sjónrænum gæöum”.
,/Hann er bara hann sjálf-
ur"
Gagnrýnandi Politiken, Pierre
Lubercher lýkur einnig lófsoröi á
Tryggva. 1 grein gagnrýnandans
stendur:
„Tryggvi Ólafsson er frá ís-
landi og hefur búið i tæpa tvo ára-
tugi I Danmörku. Hann sýnir list
sina um þesgar mundir, tæplega
fertugur áö aldri. Hann viröist
eiga hæfileika sem eru aö þróa
hann yfir I heimsborgara. Þetta
stafar ekki eingöngu af stfl hans,
sem á skyldleika við popp-listina,
sem enn nýtur alþjóölegrar hylli,
heldur vegna afstööu hans til
mannlifsins, manneskjunnar og
tilgangs þess aö þróa myndrænt
mál sitt.
Myndir T.Ó. I oliu og einnig
klippmyndir hans eru atburöarik-
ar. Hann byggir þær á persónu-
Tryggvi ólafsson
lega upplifuöum táknmyndum,
hann afhjúpar raöir af hugsun-
um, eins framandi og skritnar og
þær geta veriö. Hann nær áhrif-
um á áhorfandann, fær hann til aö
hugsa sig um og taka afstööu. En
þaö er engin ástæöa til þess aö
halda aö myndlist hans sé
áróðurskennd eöa bókmenntalegs
eölis. Hún nærist af sjónrænum
áhrifum, margræöum sjónrænum
áhrifum, og hún öðlast gildi sitt I’
hinni hreinu myndrænu gleöi. Sú
litla sýning sem hann heldur i
Magstræde þessa daganna. er þvi
þess verö aö vera séö”.
Bók um
Idi Amin
og kirkjuna
Bókin Ég elska Idi Amin f jallar
um samskipti stjórnar Idi Amins
og kirkjunnar i Crganda. A bókar-
kápu segir svo:
Þegar Idi Amin komst til valda
i Uganda rikti mikil bjartsýni
meðalfólksins i landinu. Sú bjart-
sýni breyttist brátt I vonbrigöi.
Fljótlega hófust miklar hreinsan-
ir ogfjöldi fólks „hvarf” eöa flúöi
úr landi. Kirkjan i úganda fór
ekki varhluta af ástandinu.
Spennan i samskiptum hennar og
stjórnar Idi Amins fór vaxandi
meö hverjum degi og náöi loks
hámarki meö moröinu á Janani
Luwum, erkibiskupi kirkjunnar i
febrúar áriö 1977.
Ég elska Idi Amin er áhrifa-
mikil frásögn sjónarvotts sem
lýsir þeirri ógnarstjórn, sem rikt
hefur i Gganda undanfarin ár.
Bókin ber jafnframt vitni þeim
kærleika, sem stenst ofsóknir,
sigrar hatur og grimmd og er
sterkari en dauöinn, en sjónar-
votturinn er Festo Kivengere
biskup.
Bókin er 74 siður, kilja, og hefur
þýtt hana Gunnar Jóhannes
Gunnarsson.