Þjóðviljinn - 12.07.1979, Síða 2

2 SIÐA — ÞJÖÐVILJINN Fimmtudagur 12. júll 1979.
NICARAGUA:
Gagnsókn Somozas
virðist hafa mistekist
Nú er allt útlit fyrir að
sókn Sandinista i
Nicaragua verði ekki
stöðvuð. Sókn sem „þjóð-
varðlið" Somozas hóf fyr-
ir viku gegn borginni
Masaya 26 km frá
Managua hefur engan
árangur borið.
I fyrradag gaf Somoza ein-
ræftisherra út tilskipun þar sem
herforingjum i liði hans var bann-
að að yfirgefa landið, en margir
þeirra hafa stungiö af að undan-
förnu.
Yfirlýsing Somozas kom i kjöl-
far bandariskrar útvarpsfréttar
þar sem fullyrt var að her hans
hefði ekki skotfærabirgðir nema
til þriggja vikna.
Virðist svo sem baráttuhugur
fari dvinandi i her Somozas þar
eð honum hefur mistekist að ná
aftur héraðshöfuöborgunum sem
eru á valdi Sandinista.
Það er á landspönginni suður af
Managua sem bardagar hafa
veriöharðastir, viö borgina Rivas
og Masaya rétt suður af Mana-
gua.
tltvarp Sandinista tilkynnti að
þeir hefðu fengið 15000 sjálfboða-
liða i þessum borgum og vopnað
þá m.a. með vopnum sem þeir
höfðu náð af gengi Somozas.
SóKn Sandinista hefur miðað
hægt og bitandi og nú virðist ljóst
aö gagnsókn Somozas muni mis-
takast.
Austur-þýskir fréttamenn
sögðu að Masaya væri samfellt
eldhaf og hefði flugher Somozas
varpaö napalmsprengjum á
borgina. Einnig hafa borist fréttir
af fjöldamorðum „þjóövarðliöa”
i Managua á ungu fólki sem grun-
að er um stuðning við Sandinista.
Aætlanir Bandarikjamanna
viröast hafa mistekist. Sandinist-
ar visuðu alveg á bug tilmælum
þeirra um aö taka tvo fyrrv. sam-
starfsmenn Somozas inn i bráða-
birgöastjórnina og i gær fyrir-
skipaöi stjórn Kostariku brottför
tveggja bandariskra þyrla. Þyrl-
urnar sögðu Bandarikjamenn
vera til aö flytja á brott banda-
riska rikisborgara frá Managua,
en Kostarikumenn segja þærút-
búnar til njósna meö nákvæmu
fjarskiptakerfi.
í hafið
Skylab
Bandaríska geimrann-
sóknastöðin Skylab lauk
ferli sínum í hafinu vestur
af Ástralíu klukkan hálf-
f jögur í gær að íslenskum
tíma.
Skylab splundraðist i gufu-
hvolfinu um þrjúleytið en þaö er
nokkru fyrr en búist hafði verið
við.
Eftir að lokafall Skylabs var
hafið og rétt áöur en þeir misstu
endanlega alla stjórn á stöðinni
settu bandariskir geimvisinda-
horfin
Brot bárust inn
yfir Ástralíu
menn snúning a nana svo hún
félli ekki til jaröar i N-Ameriku.
Bandariska geimrannsókna-
stofnunin hélt þvi fram siðdegis I
gær að stærsta brotið úr Skyiab,
sem liklega hefur verið um tvö
tonn að þyngd, hafi fallið i hafið
rétt vestur af Astraliu.
Hins vegar bárust ótal brot úr
geimstöðinni inn eftir landi
Astraliu og hafa þau liklega lent
á eyðimerkusvæðum, þar sem
nokkuö er um frumbyggja-
byggðir.
Margir ibúar vesturstrandar-
innar sáu þessi brot úr geimstöö-
inni, sem kunna hafa verið 1000
talsins berast inn eftir landi.l
gærkvöld hafði ekki frést um af-
drif þeirra.
Muzorewa
borubrattur
Muzorewa forsætisráöherra
Zimbabwe/Ródesiu og Carter
Bandarikjforseti áttu með sér
fund i gær en í gærkvöldi var enn
ekki ljóst hvaö þeim haföi fariö á
milli.
Fundurinn þykir fyrst og
Taka við 3000
fióttamönnum
Norska stjórnin tilkynnti i gær
aö hún myndi veita 3000 viet-
nömskum flóttamönnum viötöku
og hvatti um leiö aörar rikis-
stjórnir til aö gera slikt hiö sama.
fremst táknrænn þar eö
bandariskur forseti hefur aldrei
átt viðræður viö ródesiskan leiö-
toga áður.
I tyrradag hitti Muzorewa
Vance utanrikisráðherra að
máli. Hann varmjög borubrattur
á blaðamannafundi fyrir fundinn
með forsetanum i gær, sagði að
Vance hefði verið opinn og ekki
neikvæður.
Jafnframt varði hann for-
réttindi hvita minnihlutans af
kappi ogtaldi ekkert eðlilegra en
að þeir ættu 28 af 100 þingsætum
(eru 3% ibúanna) og hefðu
neitunarvald um helstu ákvarð-
anir.
Andstæðinear Muzorewas, s.s.
Muzorewa
Föðurlandsfylking Zimbabwe
segir stjórn hans vera leppstjórn
fyrir hvita minnihlutann sem hafi
tögl og hagldir i efnahags- og
stjórnmálalifi landsins.
Muzorewa var mjög ánægöur
með yfirlýsingu utanrikis-
ráðherra Breta, Lord Carringt-
ons, þess efnis að breska stjórnin
væri reiðubúin til samvinnu við
stjórn Muzorewa um lausn
Ródesiudeilunnar.
Arabar berjast nú gegn íransher
t gær bárust fréttir af óeiröum i
oliuhéraðinu Kúsestan i tran, en
þar er arabiskur þjóöernisminni-
hluti sem krefst sjálfsstjórnar
fjölmennur.
Yfirmaöur herlögreglu Iran,
Amir Rahimi sem settur var af á
mánudag en hlaut stuðning
Khomeinis til að gegna áfram
embætti, lýsti þvi yfir að hann -
heföi 3000 manna sveit reiðubúna
til að fara til Kúsestan og hjálpa
hernum að brjóta baráttu Araba
á bak aftur.
Rikisstiórn Bazargans vildi
ekki þiggja þetta töboð hans
umsvifalaust. Á mánudag hafði
Rahimi tilkynnt um samsæri
gegn sér og „islömsku bylting-
unni” i hernum, og nokkrum
klukkutimum siðar setti varnar-
málaráöherrann hann af.
Rahimi, sem sat um ti'ma I
fangelsi hjá keisaranum, neitaöi
hins vegar að láta af
embætti. Hann er talsmaður
aukins heraga og hefur beitt sér
mjög fyrir þvi að herinn brjóti á
bak aftur baráttu þeirra fjöl-
mörgu þjóðernisminniniuta sem
nú krefjast sjálfsstjórnar. Hann
er einnig fylgjandi þvi að skæru-
liöahópar, s.s. Fedayen, verði af-
vopnaðir.
A þriðjudag lýsti Khomeini
leiðtogi Byltingarráösins þvi yfir
að Rahimi skyldi gegna embætti
sinu áfram og beygöi rikis-
stjórnin sig fyrir þeirri ákvörðun.
í siöustu viku sprengdu skæru-
liðar Araba fjölmargar ollu-
leiðslur i Kúsestan og tafði sú aö-
gerð oliuvinnslu i héraðinu um
viku.
Strauss og skoöanabróöir hans Carstens forseti
Strauss á tmdinn?
„Fyrr skal ég rækta ananas
i Alaska en veröa kanslari”,
sagöi Franz Josef Strauss
Bæjaraleiötogi I fyrra. 2. júli
lét hann engu aö siöur útnefna
sig sem kanslaraframbjóö-
anda vestur-þýsku stjórnar-
andstööunnar CDU/CSU I
kosningunum 1980.
Þar með er þekktasti
leiðtogi þýskra afturhaldsafla
kominn i lykilaðstöðu sem
kunnugir segja að hann hafi
barist fyrir á bak við tjöldin
svo árum skiptir.
Strauss er enginn fasisti, en
hann er feikiafturhaldsamur
borgaralegur stjórnmála-
maður. Megindrættir I stefnu
hans eru bæði gamalkunnir og
sjálfsagt flestum ljósir: Hann
vil gera atlögu að valdi verka-
lýðsfélaganna, skerða lýörétt-
indi róttækra vinstri manna
enn frekar, taka upp herskáa
utanrikisstefnu gegn
kommúnismanum eða öllu
heldur Rússum, efla vald lög-
reglunnar, styrkja aðstöðu
þýsku stórfyrirtækjanna.
Franz Josef Strauss verður
64 ára á þessu ári. Hann
gegndi herþjónustu i siðari
heimsstyrjöldinni, en gekk
aldrei i nasistaflokkinn. 1946
gerðist hann einn af stofnend-
um Christlich Soziale Union
(CSU) í Bæjaralandi, sem alla
tið hefur haft náið samstarf
við flokk Kristilegra demó-
krata i hinum fylkjum Sam-
bandslýðveldisins, þó þaö hafi
stundum verið brösótt.
1949 komst Strauss á Sam-
bandsþingið i Bonn og hefur
verið drottnandi forystu-
maður CSU siðan. Flokkurinn
hefur ætið verið geysiöflugur I
Bæjaralandi, þar sem bæði
hlutfall kaþólskra og bænda er
mun hærra en I öörum hlutum
Þýskalands. 1 fyrra náði hann
62% atkvæða I fylkiskosning-
um, og meirihluti flokksins
stendur traustum fótum.
En Strauss hefur ekki alltaf
staðið jafn traustum fótum I
pólitikinni á landsvisu. Hann
varð varnarmálaráöherra i
stjórn Adenauers, sem var
samstjórn kristilegra og
frjálsra demókrata (FDP), en
varð að segja af sér 30.
nóvember 1962 vegna Spiegel
málsins svonefnda.
10. október það ár birti
þýska fréttablaöið Spiegel
grein um heræfingu Nato,
„Fallex 62”. 1 greininni komu
fram ýmsar upplýsingar um
þessa heræfingu sem ekki áttu
að fara hátt og þaö varö til
þess aö sambandslögreglan
handtók útgefanda blaösins,
Rudolf Augstein, og ýmsa rit-
stjóra þess, þ.á.m. Conrad
Ahlers höfund hinnar um-
deildu greinar, sem þá var I
sumarfrii á Spáni og var hand
tekinn i samstarfi við lögreglu
Francos.
Þessar handtökur, sem
byggðu á n.k. landráðasökun-
um á hendur blaöinu, uröu
mjög umdeildar I Þýskalandi
og ekki siður ýmsar yfir-
lýsingar sem Strauss gaf á
þessum tima. Hann varð tvi-
saga, þóttist ekki standa að
baki þessum lögregluað-
gerðum en varö siðar að játa
aö svo hefði verið. Loks varð
hann aö segja af sér, einkum
vegna þrýstings frjálsra
demókrata.
En Strauss hefur þrátt fyrir
sin fjölmörgu hneykslismál
alltaf skotið upp aftur, og 1966
var hann gerður að fjármála-
ráðherra. Hann varð þó að
láta af ráðherradómi þegar
sósialdemókratar fóru inn 1
stjórnina og nokkru síðar uröu
kristilegir alveg aö sleppa
stjórnartaumunum.
Sem einn helsti leiðtogi
stjórnarandstöðunnar (þó si-
fellt númer tvö) hefur Strauss
orðið mjög illræmdur meöal
vinstri manna og frjálslyndra
heimafyrir sem erlendis.
Hann hefur einnig gert þýsku
stjórninni ýmsar skráveifur i
utanrikismálum, m.a. farið til
Suður-Afriku og látiö góð orö
falla um apartheid-stefnuna,
og fyrir ekki margt löngu brá
hann sér til Chile og fór já-
kvæðum oröum um herfor-
ingjastjórnina þar.
Mörg ummæli Strauss, sem
þykja bera vitni um rudda-
skap og sérdeilis ólýðræðis-
legan þankagang, hafa orðiö
fleyg og má minnast ræðu sem
hann hélt yfir skoðanabræör-
um sinum i þorpinu Sonthofen
yfir nokkrum árum. Hefur
hann sjaldan verið skor-
inorðari um baráttu sina gegn
verkalýðs- og vinstri-
hreyfingu.
Undanfariö ár hefur Strauss
sýnt mikla taktiska lagni viö
að koma sér i þá stöðu að
verða kanslaraefni stjórnar-
andstööunnar. Hann hefur
notað sér forystukreppu
kristilegra til hins itrasta og
hvað eftir annað brugðið fæti
fyrir foringja þeirra Helmut
Kohl. Hann hefur otað
skoðanabræðrum sinum úr
hægra arminum áfram: Vinur
hans Carstens er orðinn for-
seti Sambandslýðveldisins og
annar félagi hans Richard
Stucklen var kosinn þingfor-
seti.
í kosningum i Bæjaralandi
15. október i fyrra gaf hann I
fyrsta skipti kost á sér til
fylkisþings og lét kjósa sig
fylkisleiðtoga. CSU menn voru
sigurvissir fyrir þær kosning-
ar: „Þetta er embætti sem
Strauss mun ekki láta sér
nægja til lengdar” sagði mið-
stjórn flokksins i ályktun.
Framan af þessu ári lést
Strauss engan áhuga hafa á
kanslaraembætti, en barðist
um leið gegn hugsanlegum
mótframbjóðendum og
daðraði við þá hugmynd að
gera CSU að landsflokki, m.a.
með óbeinum stuðningi við ný-
stofnaðan skattaandstæðinga-
flokk Fredersdorfs. Þegar
„frjálslyndari” armur kristi-
legra demókrata hafði loks
komið sér saman um mót-
frambjóðenda við Strauss,
Ernst Albrecht forsætis-
ráðherra 1 Neðra-Saxlandi var
það um seinan „Franzl” hafði
tryggt sér útnefningu.
Sumir þýskir marxistar
hafa haldið þvi fram að for-
ystukreppa kristilegra sé ofur
eðlileg: Sósialdemókratar,
undir forystu pragmatistans
Helmut Schmidt og með að-
stoð frjálsra demókrata, hafi
einfaldlega stjórnað vestur-
þýsku auðvaldssamfélagi bet-
ur en kristilegir heföu getaö
gert, bæöi múlbundið róttæka
vinstrisinna og tryggt at-
vinnurekendum „vinnufrið”,
um leið og þeir hafi gætt al-
þjóölegra hagsmuna þýsks
kapitalisma.
Engu að siður er liklegt að
vinstri menn muni nú fylkja
sér um Schmidt — hann er ein-
faldlega álitinn skárri kostur
en Strauss, hinn herskái aftur-
haldsmaður.
(heim. Spiegel, Was Tun,
Dagbladet)
FRÉTTASKÝRING