Þjóðviljinn - 12.07.1979, Blaðsíða 8

Fimmtudagur 12. júli 1979. ÞJÖÐVILJINN — SIÐA 9
8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 12. júlí 1979.
Vísitölubinding lána Vísitölubinding lána Vísitölubinding lána Vísitölubinding

ÍJ.BJIU.

Nýju Húsnæöismálastjórnarlánin
Greiðslurnar
lækka mikið
Gömlu lánin voru með 4,5% jákvœðum raunvöxtum
Frá sl.. mánaöamótum hafa lán
Húsnæðismálastofnunar ríkisins
breyst þannig að i stað 9.75%
vaxta og 60% visitölubindingar
við byggingarvisitölu, kemur
100% visitölubinding en aðeins
2.25% vextir.
Ýmsir hafa haldið að þessi
breyting hafi á miklum verð-
bólgutimum auknar greiöslur
lántakenda i för með sér, en Þjóö-
viljinn hefur sannreynt, bæöi með
eigin útreikningum og saman-
burði við Húsr.æöismálastofnun
aðsvoer ekki. Greiðslur lækka og
þær eru lægri með nýja fyrir-
komulaginu allan timann, mun-
urinn minnkar nokkuð hlutfalls-
lega en er alltaf verulegur eins og
kemur fram i meðfylgjandi töfl-
um.
Með hinu nýja fyrirkomulagi
eru raunvextir af lánunum alltaf
2.25%. En af gömlu lánunum fóru
vextirnir ekki niður fyrir 4.5%.
Til dæmis um muninn má nefna
að af 5.4 miljón króna láni til 25
ára er fyrsta greiðslan eftir nýju
reglunum kr. 158 þúsund, en hefði
orðið 621 þúsund eftir þeim
gömlu. Þarna er miðaö við 30%
verðbólgu. Eftir 5 ár eru greiösl-
urnar, enn miðað við 30% árs-
verðbólgu, 1.055 þúsund skv. nýju
reglunum, en 533 þús'und eftir
gömlu reglunum. Og lokagreiösl-
an eftir 25 ár verður, ef verðbólg-
an er alltaf 30%, 260 miljónir skv.
nýju reglunum en 321 miljón skv.
gömlu reglunum. Þarna er því
um verulega kjarabót fyrir hina
nýju lánþega að ræða.
Hvað lánin sem tekin voru með
60% visitölutryggingu og 9.75%
vöxtum varðai; þá mun það vera
til athugunar að breyta þeim, þvi
mönnum þykir þaö heldur mikið
að slik lán hafí nær 5% jákvæða
raunvexti. Möguleikarnir þar eru
annarsvegar að gefa út ný
skuldabréf, sem er gifurlegt
pappirsverk og hinsvegar lækkun
á grunnvöxtunum.
Hér á eftir fer samanburður á
nýju og gömlu vaxta- og visitölu-
kjörunum fyrir 6 ára timabil með
30% verðbólgu á ári. Visitölu-
álagið er þannig reiknað að sú
byggingavisitala sem gildir þeg-
ar lánið var tekið gildir sem
grunnvisitala. Ofan á hverja árs-
greiðslu reiknast siðan hækkun
byggingavisitölunnar frá þvi lán-
iö var tekiö.
Svona verður það
F-lán: 5.4 m.kr.
Vextir: 2,25% frá og með 1. júli 1979
Lánstimi: 26ár,fyrsta árið afborgunarlaust, siöan jafngreiðslulán i 25 ár (annuitet)
Visitölubinding: I00%frá lántökutima miðað við byggingarvisitölu, reiknast af voxtum fyrsta ánð, en
af ársgreiöslum siöan (vöxtum og afborgunum)
Tafla I sýnir greiðslubyrði lántakenda fyrstu 6 árin, reiknað er með að byggingavísitalan hækki að meöaltali
um 30% á ári. I Eftirstöðvar
Lok árs Vextir Afborgun Arsgreiðsla Vfsitöiuálag Samtais án verðbóta
0 5.400.000
1 121.500 0 191 eo o 36.450 157.950 5.400.000
2 121.500 i 196.080 480.254 5.237.326
3 117.840 lbo.ö34 Zot.ii4 340.156 624.330 5.070.992
4 114.097 170.077 284.174 527.455 811.629 4.900.915
5 110.271 173.903 284.174 770.936 1.055.110 4.727.012
6 106.358 177.816 284.174 1.087.477 1.371.651 4.549.196
691.566 850.804 1.542.370 2.958.554 4.500.924
Svona var það
F-lán: 5.4 m.kr.
Vextir: 9.75%
Lánstimi: 26ár, fyrsta árið afborgunarlaust, siðan jafngreiðslulán 125ár (annuitet)
Visitölubinding: 60% frá lántökutima miðað viö byggingarvisitölu, reiknast af vöxtum fyrsta áriö, en af
ársgreiðslum síðan (vöxtum og afborgunum)
Tafla II
sýnir greiðslubyrði lántakenda fyrstu 6 árin, reiknaö er með aö byggingavisitalan hækki að meðaltali
um 30% á ári.
Lok árs
0
1
2
3
4
5
6
Vextir
526.500
526.500
520.942
514.842
508.147
500.799
Afborgun Ársgreiösla Vlsitöluálag Samtals
0
57.008
62.566
68.666
75.361
82.709
526.500
583.508
583.508
583.508
583.508
583.508
94.770
241.572
419.075
649.853
949.776
1.339.793
621.270
825.080
1.002.583
1.233.361
1.533.284
1.923.301
Eftirstöðvar
án verðbóta
5.400.000
5.400.000
5.342.992
5.280.426
5.211.760
5.136.399
5.053.690
3.097.730
346.310
3.444.040
3.694.839
7.138.879
Vísitölubinding:

L&. "JnI
Hvad skulda ég?
Þegar visitölubinding lána fær-
istmjög i aukana gerist spurning-
in um „eölilega” meðferð visi-
tölubundinna lána við endursölu
mjög áleitin. A aö líta á lánið eins
og það upphaflega var, og er
skráð i veðmálabækur, án visi-
töluviðauka á höfuðstól, eða ber
að lita þannig á að höfuðstóll
lánsins hafi hækkað með verð-
bólgunni rétt eins og verð hús-
næðis þess sem til sölu er?
Tökum dæmi: Maður byggir
sér Ibúö sem kostar 10 miljónir.
Hann fær húsnæöismálastjórnar-
lán að upphæö 5 miljónir, visitölu-
bundið aö fullu, en 5 miljónir eru
hans eigið framlag.
Verðbólgan er um 40% á ári
þannig að tveimur árum siðar
selur hann ibúðina fyrir tvöfalt
byggingarverð, eða fyrir 20
miljónir kr. Hann er þá sáralitið
búinn að borga af láninu, og viö
segjum til einföldunar að þaö sé
enn upp á 5 miljónir.
Meö núverandi viðskiptahátt-
um litur dæmi seljandans þannig
út:
20 m. söluverð
-r- 5 m. húsn.mál.
= 15 m. hrein eign.
Af þessari hreinu eign heimtar
hann svo minnst 12 miljónir i út-
borgun, en lánar 3 miljónir til 5
ára á ca. 18% vöxtum. En sumir
vilja draga réttmæti þessa út-
reiknings i efa og segja sem svo
aö þar sem lániö er visitölubundiö
þá skuldi maðurinn ekki 5 miljón-
ir, heldur ÍQ, þvi visitalan hafi
hækkað um helming. Og þar af
leiöandi liti dæmið þannig út:
20 m. söluverð.
10 m, húsn.mál.
= 10 m. hrein eign
Þvi eigi útborgun þarna ekki að
fara upp fyrir 10 miljónir. Þvi
annars sé seljandinn farinn aö fá
meira greitt en hann i rauninni á I
húsnæðinu.
En þá kemur þriðji möguleik-
inn til sögunnar, og sá sem fast-
eignasalinn minn mundi kasta
fram á stundinni: Ef lánið væri
skráð sem 10 miljónir I stað 5, þá
myndi verð hússins bara hækka
að sama skapi úr 20 miljónum I 25
og þá væri dæmið þannig:
25 m. söluverð
10 m. húsn. mál
15 m. hrein eign. Þannig að út-
borgun mundi ekki lækka neitt.
Siðan má hugsa sér allskyns
blöndur þessara tveggja mögu-
leika: hærra verðs og lægri út-
borgunar. En eins og segir i vis-
unni: vandi er um slikt að spá.
eng
Breytt vaxtaaukalán
Það eru ekki aðeins húsnæðis-
málastjórnarlánin sem hafa
breyst. Almenn vaxtaaukalán
tóku i siðasta mánuði breytingum
sem þýða að maður greiðir minna
i upphafi en áður, en meira siðar
á lánstimanum. Þetta stafar af
þvi að vaxtaaukalán, sem I dag
bera 8.5% grunnvexti og 27%
verðbótaþátt, alls 35%, greiðast
nú þannig að grunnvextir eru að
fullu reiknaðir en verðbótaþætt-
inum er nú bætt við höfuðstól
lánsins og siðan deilt i með f jölda
gjaldaganna, þannig að á hverj-
um gjalddaga er aðeins greiddur
verðbótaþáttur af þeirri afborgun
sem greidd er hverju sinni. Þetta
er best skýrt meö dæmi af 1
miljón króna vaxtaaukaláni þvi
sem hér fer á eftir og er til 5 ára.
Dálkur A sýnir greiöslur eins og
þær voru fyrir breytinguna, en
dálkur B greiðslur eftir breyting-
una.
Nr.
greiðslu
1
A
277.500
259.750
242.000
224.250
206.500
188.750
171.000
153.250
135.500
117.750
B
156.000
172.236
190.014
209.451
230.674
253.810
278.988
306.339
335.990
368.065
Lífeyrissjóðirnir
Verslunarmenn eru komnir með visitölubindingu.
Þegar HUsnæðismálastofnun er
alfarið búin að visitölubinda sin
útlán hlýtur athyglin að beinast
að afstööu lifeyrissjóðanna. Einn
lif eyriss jóöur, Lifeyriss jóður
Verslunarmanna, hefur tekið upp
hliðstæð lán og Húsnæðismdla-
stofnun. Sá sjóöur er meö 2%
vexti og 100% vfcitölubindingu.
Vísitölulán og
skattaframtal
Ef almennt veröur farið aö
verðtryggja lán kemur upp i
verulegum mæli vandinn viö
meðferö þeirratil skatts. Yfirleitt
hefur það tiðkast að verðbætur
hafa hér veriö taldar fram á
skattskýrslum sem vextir og þvi
verið frádráttarbærar við tekju-
skattsálagningu. En það má að
sjálfsögðu deila um hvort vaxta-
hugtakið nái til vaxta þótt á það
sé komin hefð.
Með aukinni visitölubindingu
verður þetta meira tekjutapsat-
riði fyrir rikissjóð, og þvi gæti
það vel gerst að fyrir það væri
tekið að visitöluálag lána væri
frádráttarbært, því þaö er jú höf-
uðstóllinn sem verið er að verð-
tryggja. eng
Þjóðviljinn hafði samband við
Hrafn Magnússon frkvstj. Sam-
bands almennra lifeyrissjóða og
um afstöðuannarra lifeyrissjóða.
Sagði hann að þeir væru með
starfsnefnd aðkanna þessimál og
væri hún enn að störfum. Fundur
veröur haldin I stjórn SAL i dag
(fimmtudag) og aö honum lokn-
um má reikna meö aö það skýrist
hvort lifeyrissjóðirnir taka al-
mennt upp visitölubundin lán.
Utan við lifeyrissjóðasamband-
ið er svo li'feyrissjóður starfs-
manna rikisins lang-mikilvæg-
astur. Hann veitirláná mun hag-
kvæmari kjörum en aðrir sjóöir.
Lánar hann með 19% vöxtum, án
nokkurrar verðtryggingar, en
lifeyrissjóðirniralmennt eru með
28,5% vexti.
Mikil óánægja hefur veriö hjá
almennu lifeyrissjóðunum yfir
þessu misræmi, en óliklegt er tal-
iðaðbreytingar verði álánakjör-
um frá lifeyrissjóði starfsmanna
rikisins.
Vaxtakjör llfeyrissjóðanna
taka miö af vaxtaákvörðum
Seðlabankans, en skv. til-
kynningu hans hækkuðu vextir úr
26 I 28.5% 1. júni. Er þarna um
hækkun á svonefndum verðbóta-
þætti vaxta að ræða. Ef Seðla-
bankinn heldur þeirri stefou til
streitu og veröbólga lækkar ekki
verðavextirnirkomnir i 40% und-
ir árslok næsta árs. A það hefur
þó verið bent að Seölabankinn
virðirekki eigin vaxtaákvarðanir
gagnvart lífeyrissjóði Seðlabank-
ans og Landsbankans, en þar eru
vextirnir 25.5%, sem er 3% laEgra
en þaö sem bankinn telur að eilda
eigi. eng-
Eftirstödvalán
ekki
verðtryggð
Fasteignasalar munu yfirleitt
ekki hvetja til þess að lán á eftir-
stöðvum kaupverðs ibúða verði
visitölubundin. Um það bil er
Húsnæðismálastofnun tilkynnti
sinar breytingar var nokkuð um
það rætt og var það hald manna
að slik visitölubinding væri tækja
liklegust til-aö stuðia aö minnk-
andi útborgunum við sölu á Ibúö-
um.
A fundi sem fasteignasalar
héldu varð það hins vegar ofan á
að halda sig viö núverandi fyrir-
komulag þar sem eftirstöðvar eru
lánaðar til 5 eða 6 ára með tæp-
lega 20% vöxtum. eng
Ié«L
Úr
þjóðar-
djúpinu
Huldu-
maður
Enginn leiðarahöfundur á
Islandi skrifar af jafnmikl-
um geðsveiflum og Matthias
Moggaskáld. Hin tilfinninga-
blöndnu skrif um oliumálin
sem hafa hellst yfir oss sak-
laus úr leiðurum og Reykja-
vikurbréfum Morgunblaðs-
ins hafa menn þvi ósjálfrátt
skrifað á reikning skáldsins.
Sjálfstæðismenn úr innsta
hring nefna þó annan mann
til hinna nafnlausu oliu-
skrifa. Sá heitir Halldór og
er Blöndal, norðanmaður
sem um langt skeið hefur
ekki þekkt aðra hugsjón æðri
en þá að verða alþingis-
maður.
Trúðurá
ráðherra-
stóli
Nú hlær öll þjóðin að
furöulegum hringlandahætti
Benedikts Gröndal varð-
andi útivistarleyfið sem
hann gaf hermönnum sinum
á Keflavikurflugvelli og tók
svo aftur áður en vika leið.
En til eru þeir sem ekki
hlæja. Það eru ungu menn-
irnir i Alþýðuflokknum, sem
kalla sig „hreinsunardeild-
ina”. Meðal þeirra er sagt
að með siöasta frægðarverki
sinu hafi Gröndal utanrikis-
ráðherra endanlega gert i
brækur sinar og flokksins.
Fyrir bragðið skal hann
höggvinn á hinum pólitiska
blóðvelli við fyrsta tækifæri.
Og láir strákagreyjunum
nokkur?
Eykon
og herinn
Fátt er norskum stjórn-
máiamönnum eins illa við og
tilhugsunin um að Nató setji
upp herstöð i Noregi. Þeim
varð þvi heldur hverft við,
þegar Sjálfstæðismaðurinn
og Natósinninn Eyjólfur
Konráö lýsti þvi yfir i Jan
Mayen viöræðunum á dögun-
um, að héldu Norðmenn upp-
teknum ójöfnuði á hendur Is-
lendingum gætu þeir gert svo
vel og hirt herstöðina. Hins
vegar munu aðrir hafa
skelfst meira, þegar þetta
barst þeim til eyrna. Það var
félagi Geir og kompani.
Flokka-
stríð
Blaðafulltrúi ASt leit við á
Þjóöviljanum i þann mund
sem eitt kvikmyndahúsanna
i bænum lagði inn auglýsingu
um nýja kvikmynd, sem
heitir „Flokkastrið”. Hann
leit á auglýsinguna og mælti
siðan stundarhátt: Nú, eru
þeir farnir að kvikmynda
rikisstjórnina?