Þjóðviljinn - 24.10.1979, Qupperneq 4

4 SIDA — ÞJÓÐVILJINN MiOvikudagur 24. október 1979
DIOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Ctgáfufélag ÞjóÖviljans
Framkvcmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
Umsjónarmaður Sunnudagsblaös: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: (Jlfar Þormóösson
Auglýsingastjóri: Rúnar Skarphéöinsson
Afgreiöslustjóri: Valþór HlöBversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón FriÖriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórsson.
Erlendar fréttir: Jón Asgeir Sigurösson
Iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Jón Ólafsson
Ctlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handiita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvoröur: Eyjólfur Arnason
Auglýaingar: SigriBur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þörgeir Olafsson.
Skrifstofa: Gubrtln Gubvarbardóttir.
Afgreibsla: Einar Guöjónsson, Guömundur Steinsson, Kristfn Péturs-
dóttir.
Simavarsla: ölöf Halldórsdóttir, Sigrföur Kristjénsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún BérBardóttir
HósmóBir: Jóna SigurBardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pélsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn GúBmundsson.
Ritstjórn, afgreiBsla og auglýslngar: SIBumUla 6, Reykjavfk.slmf 8 13 33.
Prentun: BlaBaprent hf.
Kaup og kosningar
• I gær gerði Þjóðviljinn að umtalsefni þær fimm
megintillögur að kaupmætti launa sem Alþýðu-
flokkurinn og Framsóknarflokkurinn beittu sér fyrir í
tíð síðustu ríkisstjórnar. Alþýðubandalaaið stóð allar
þessar lotur af sér í höf uðdráttum, en viðurkennir þó
f úslega að nokkuð hallaðist á með kaupmáttinn undir lok
hinnar skammlífu vinstri stjórnar. Ástæðan er fyrst og
f remst vei;snandi viðskiptakjör þjóðarbúsins. En rétt er
að minna á að Framsóknarflokkur og Alþýðuflokkur
töldu kaupmátt launa of háan þegar í upphafi stjórnar-
samstarfsins áður en viðskiptakjör versnuðu til muna.
• Við þær ytri aðstæður í efnahagsmálum sem
íslendingar hafa búið við eru milliflokkarnir hikandi og
hræddir og vilja sogast fremur að úrræðum afturhalds-
aflanna, þeirra sem valdið virðast hafa. Það er og hefur
verið skoðun Alþýðubandalagsins að hægt sé að halda
uppi því kaupi og þeim lífskjörum sem hér eru nú og gott
betur með kjarajöfnun, bættri félagslegri þjónustu,
samdrætti i yf irbyggingu þjóðfélagsins og aukinni f ram-
leiðslu- og framleiðni atvinnuveganna. Samstarfs-
flokkar Alþýðubandalagsins í ríkisstjórn sýndu þessari
hlið mála áhuga- og afskiptaleysi.
• Hafa ber hugfast að þrátt f yrir að Alþýðubandalagið
hafi átt við að etja sameinaðar kröfur Alþýðuflokks,
Sjálfstæðisf lokks, Framsóknarf lokks og atvinnurek-
enda um kauplækkun lítur kaupmáttardæmið þó út á
þennan hátt í dag:
1. Kaupmáttur launa er að meðaltali í ár um 12% hærri
en að meðaltali í tíð ríkisstjórnar Geirs Hallgríms-
sonar og ólafs Jóhannessonar.
2. Kaupmáttur launa er að meðaltali í ár um 33% hærri
en hann var á síðustu þremur árum viðreisnar-
stjórnarinnar, draumastjórnar Alþýöuflokksins og
Sjá I f stæðisf lokksins.
3. Kaupmáttur launa er nú um 20% hærri en verið hefði
að samþykktu frumvarpi því sem birtist sem stefna
Alþýðuflokksins í Alþýðublaðinu í desember 1978.
• Hér er um að ræða ótvíræðar staðreyndir byggðar á
opinberum tölum og myndu þýða þetta í kaupi:
1. Kaup sem nú er 250 þús. kr. á mánuði væri kr. 233 þús.
á mánuði miðað við kaupmátt ólafs og Geirs.
2. Kaup sem nú er 250 þúsund kr. á mánuði væri 188 þús.
kr. á mánuði eftir kaupmætti launa í draumastjórn
Alþýðuflokks og ihaldsins.
3. Kaup sem nú er 250 þúsund kr. á mánuði væri um 208
þús. kr. á mánuði eftir tillögum Alþýðufiokksins í
desember 1978.
• í Ijósi þessara staðreynda er brýnt að launafólk taki
eftir viðvörun Eðvarðs Sigurðssonar, formanns Daqs-
brúnar, er hann segir í viðtali við Þjóðviljann:
„Ef þau öfl sem nú hafa staðið að þingrofi ná því að
koma sterk út úr kosningunum þá er enginn efi að
verkalýðshreyfingarinnar og launþega í landinu bíða
nýjar árásir á kaup og kjör. Og það er Ijóst að í stjórn-
málabaráttunni er Alþýðubandalagið í raun eini val-
kosturinn fyrir alþýðuna í landinu. Það er mjög áríðandi
að f lokkurinn komi sterkt út úr kosningunum til þess að
hann getu eftir þær veitt það viðnám gegn kaupráns-
f lokkunum sem nauðsynlegt er. Þar ríður á miklu," seg-
ir Eðvarð Sigurðsson.
—ekh
Raða sér sjálfir
• Alþýðuflokksfélagið í Reykjavík lætur fara illa með
sig fyrir þessar kosningar. Prófkjörssigurvegararnir
frá í fyrra raða sér sjálfir á listann með innbyrðis
samningum án þess svo mikið að spyrja flokksfélagið
álits. Það er einungis dr. Bragi Jósepsson sem var
erlendis meðan á baktjaldamakkinu stóð sem viðheldur
margrómuðu prófkjörslýðræði krata í Reykjavík með
því að ganga á hólm við f lokksformanninn í fyrsta sætið.
Og svo hræðist Benedikt áhugaleysið að hann gerir sér
nú upp hræðslu við dr. Braga og biður menn að gera sig
ekki atvinnulausan. Ekki vantar glæsibraginn.
—ekh
Konur i stjómmálum
Norræn kvenréttindafélög
voru aö þinga i Kaupmanna-
höfn. Þau ger&u samþykkt, þar
sem segiraö þaö sé blátt áfram
„vaxandi ögnun viö frelsi og
lýörasði” hve ójafn hlutur karla
ogkvenna sé viö ákvaröanatöku
alls staöar á Noröurlöndum.
Samþykktinni fylgja upplýs-
ingar um fjölda kvenna á þing-
um og I rikisstjórnum. Þar
stendur Svlþjóö best aö vigi —
um fjóröungur þingmanna og
ráðherra þar f landi eru konur.
Finnar og Norömenn eru
skammt undan a.m.k. hvaö
þingmennsku varöar. Og Sviar
hafa veriö aö bæta ráö sitt — I
nýafstöönum kosningum geröist
þaö aö 38% af öllum nýjum
jjingmönnum eru konur.
Islendingar eru langsamlega
neðstir á blaöi og fyrir neðan
Færeyinga. 5% þingmanna eru
konur hér á landi. Prófkjörstiö-
indi þessa dagana benda ekki til
aö þar veröi nein breyting á.
Þaö er þá helst aö niöurstööur
forvalsins hjá Alþýöubandalag-
inu i Reykjavik séu huggun
harmi gegn. Helmingur þeirra
tólf sem flestar tilnefningar
fengu eru konur. Og það sem
betra er: hér er ekki um próf-
kjörsstjörnukerfi aö ræöa — all-
ar eru konurnar sex ágætlega
reyndar i pólitiskum og öörum
félagslegum störfum.
Umhyggja Vísis
Viö minntumst i gær á hjart-
næma umhyggju Visis fyrir
Alþýöuflokkinum — og mun
ekki af veita. Visir lætur ekki
þar viö sitja: þaö blaö hefur svo
stórthjartaaö þar rúmast hvert
og eitt viökvæmt blaö af hinni
kratisku nelliku Til dæmis hefur
blaöiö fundið hjá sér sérstaka
hvöt til að verja Sjöfn Sigur-
björnsdóttur hnjaski — og hefur
þegar skrifaö leiðara, lesenda-
bréf og Svarthöföa til aö lofa
hana fyrir aö halda rásn sinni
og æru og viröingu, hlýöa raust
samviskunnar og guö má vita
hvaö annað borgarfulltniinn
hefur afrekaö. Annað eins hól
hefur Visir ekki borið á nokkra
pólitiska persónu siöan Vil-
mundur var og hét i kerfisstríö-
inu.
Fjölmiðlaspilið
En ,,er það háö en eigi lof”
segir Snorri. Sjöfn hjálpaöi
Reykjavikurihaldinu til aö fella
samning um nýja Landsvirkjun
og þar meö stefnumótun i orku-
málum til langs tima. Aö baki
samningnum lá mikiö undir-
búningsstarf obbans af þeim
sem meö orkumál sýsla, einnig
samþykki þriggja stjórnmála-
flokkaog sjálfsagt drjúgs hluta
Sjálfstæöisflokksins. Allt þetta
hunsaöi borgarfulltrúinn — og
eins þótt hún telji sig samþykka
þeirri heildarstefnu sem 1
samningnum fólst. Þaö eina
sem hún haföi til málanna aö
leggja var aö fjölga um nokkra
miklum móö. Og nú leika þeir af
sér á degi hverjum. Samkvæmt
skoöanakönnun eru þeir vel á
vegi meö aö spila af sér um
helmingi þess fylgis sem þeir
fengu I fyrra.
Mörg ævintýri skemmtileg
gerast I auglýsingaheiminum.
A dögunum sáum viö auglýs-
ingu frá verslun hér f bæ. Þar
segir stórum stöfum:
Kápur fyrir kaldar konur.
Guö sé oss næstur!
Hvaö meina mennirnir eigin-
lega?
Vita þeir ekki að auglýsingar
eiga aö byggja á djUpsálar-
fræði og höf&a til einhvers sem
er jákvættog hlýlegt og vinsam-
legt?
Hvaöa kona halda þeir aö
viöurkenni meö sjálfri sér aö
húnsé ,,köld”? (jafnvelþótt þaö
sé hugsanlegt aö henni veröi
kalt i vetrarnæðingi). Köld kona
er i undirvituninni eins og hver
annar viöbrenndur hafragraut-
ur.
Jafnvel þótt kaupmenn vildu
Kápur
fyrir kaldar
konur
ÚrvaX af vetrarfatnaói komió
menn I yfirstjórn hins nýja sam-
eignarfyrirtækis (Vilmundur
hef&i einhverntima sagt a& þar
færi viöleitni til aö þenja Ut
bákniö). Þessi tillaga var svo
fullkomlega út I hött, aö ekki
einu sinni fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins nenntuaö sinna henni.
Þegar svo fór ákvaö Sjöfn aö
eyöUeggja máUö, eins og öllum
er nú kunnugt.
Allt hrós ritstjóra og Svart-
hausa VIsis breytir engu um
það, aö þaö er ekki skynsamleg
glóra i slikri hegöun. I mesta
lagi er hægt að tala um viss
slóttugheit i fjölmiðlaspili. Þau
slóttugheit eru þó skammgóður
vermir. 1 meira en ár hafa
kratar spilaö á fjölmiöla af
skirskota til talsmátamerking-
ar og þá væri „kaldar konur”
nokkurnveginn það sama og
„svalar skvisur”, þá er þaö llka
háskaleg tilraun meö velvilja
væntanlegra kaupenda.
Enn ein skýring er til á þess-
um merka texta. HUn er sU, aö
höfundur hans beri sér i brjósti
leynda ást tU stuðla og höfuð-
stafa. Kápur fyrir kaldar konur.
Má vera. Og þá væri textinn
áfangi I þjóðlegum skóla i aug-
lýsingum. Það mætti halda
áfram: Sokkar fyrir skæöar
skvisur. Hattar eru hollir hár-
lausum, Brækur fyrir breiöa
beljaka...
Ég vissi aö orö er á Islandi til,
segir skáldiö. AB
Gegn neyslu vímuefna
Ungmenni og
Hvers vegna neyta ungUngar
áfaigis? Þegar stórt er spurt
veröur gjarnan litiö um svör og
svo er einnig i þessu tilviki.
Afengisneysla er svo snar þáttur i
neysluvenjum þjóöarinnar að þaö
orkar ef til vUl tvimæUs hvort
spurningin á rétt á sér. Hvers
vegna er ástæöa tU aö dragaung-
lingana Ut Ur neysluhópnum?
„Hvað höföingjarnir hafast að’—
hinir meina sér leyfist það.” Svo
lengi sem áf engisneysla er
viöurkennd sem óaöskiljanlegur
hluti veislu« og hátiöahalda
meginþorra þjóöarinnar má
vænta þess aö unglingar liti á þaö
sem liö I þroskaferlinum aö hefja
áfengisneyslu — og margir vilja
„mannast” snemma.
„Unglingadrykkja” er þvi ekki
vandamál út af fyrir sig; hún er
spegilmynd af samkvæmis-
venjum fulloröinna, en hefur ekki
á sér sama „menningarblæ”.
Aö minu mati veröur
óheillaþróun áfengisneyslunnar
ekki snUið viö nema með hugar-
farsbreytingu, — bættú almenn-
ingsáliti breyttum almannavenj-
um, aukinni sjálfsögun uppalenda
þannig að þeirsýni fordæmi, sem
farandi er eftir. Fullorönir jafnt
og unghngar veröa aö finna sig
áfengi
frjálsa aö þvi aö láta ógert aö
neyta áfengis i' staö þess aö vera i
fjötrum þeirrar venju aö ekki sé
hægt aö gera sér glaöan dag án
áfengis — ekki sé hægt aö „slaka
á” án þess a& vera „mjUkur”.
Enn eru i fullu gildi orö hins
spaka Salómons: Sýn þú sveinin-
um veg þann er hann á að ganga
ogenda á gamals aldri mun hann
ekki af honum vlkja.
Hér gagna ekki „vegprestar”
sem visa veginn án þess að fara
aö fara hann sjálfir.
Siguröur Pálsson
Inámsstjóri.