Þjóðviljinn - 01.11.1979, Page 5

Þjóðviljinn - 01.11.1979, Page 5
ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5 bækur Namen die Keiner mehr nennt Ostpreussen — Menschen und Geschichte. Marion Gráfin Dönhoff. Deutscher Taschenbuch Verlag 1979. Bók þessi kom fyrst út 1962, sióan gefin út i dtv. og nú gefin út i annarri útgáfu hjá sama fyrirtæki, með annarri letur- stærö. Höfundurinn er borinn og barn- fæddur á einu þeirra stór-góssa Austur-Prússlands sem höföu veriö i eign sömu ættar i mörg hundruð ár. Marion rekur laus- lega sögu ættar og góss og tengir hana ýmsum atburðum I sögu Prússlands og eigin uppvaxtar- sögu, en hún ólst upp i þeim lifs- stil, sem þarna hafði tiðkast um aldaraðir; veiðar, hirðing og stúss um hross og aörar skepnur og heimanám fyrst I stað. Hún stundaöi hagfræöi og tók siðan við bústjórn i heimahögum sinum, sem krafðist mikillar atorku og útsjónarsemi. Andstæður lénskra og kapitaliskra lifsforma og mats má glöggt finna i frásögn höfund- ar. Hún ræðir þær breytingar sem urðu við valdatöku Hitlers i Þýskalandi og viðbrögð sin við þeim og þvi sem á eftir fylgdi. Dönhoff lýsir lokaþætti styrjaldarinnar, komu rússnesku herjanna og hinum almenna flótta ibúanna vestur á bóginn og þeim örlögum sem ýmsum kunn- ingjum hennar voru búin, sem ekki tókst að koma sér undan i tæka tið. Þetta er vel skrifaö minningar- rit um liöna tið og llfsmáta og menningu sem nú er öll. Höf- undurinn starfaði sem blaða- maður og siðar sem ritstjóri viku- blaðsins „Die Zeit”. The Insurrectionist. Andrew McCoy. Secker & War- burg 1979. Höfundur þessarar skáldsögu fæddist i Suður-Afriku. Hann hefur fengist við ýmiss konar störf, veriö ráðgjafi blámanna- höfðingja, njósnari, hernaðarráð- gjafi I Kongó, póló-leikari og tekið þátt i siglingakeppni, einnig stundaði hann kaupsýslu um tima og loks skrifaði hann bók, sem heitir Atrocity Week, sem hlaut misjafnar móttökur og var bönnuð i Suöur-Afriku. 1 þessari sögu segir frá manni nokkrum, sem leggur fyrir sig skipulagningu byltinga, og hefst bókin i brennandi borg, þar sem hann hafði skipulagt byltingu og séð að nokkru um framkvæmd hennar. Siðan tekst hann á hend- ur aö skipuleggja byltingu blá- manna i Suður-Afriku og stjórn byltingarinnar. Sagan gerist þar. Þetta á að vera meira en litil hryllingssaga blandin vænum skammti af sexi, ofbeldi og sad- isma. Margar senurnar eru of- hlaðnar þessum þáttum en aðrar eru betur geröar og verða minnis- stæðar. Sem heild er bókin þanin hrollvekja, ruddaleg og blóði drifin og á að vera það, frá hendi höfundarins. Höfundur er kunn- ugur afrikönskum samfélögum, og þótt lýsingarnar séu svaka- legar gætu þær allar staðist, raunveruleiki þessara svæða er ataður blóði, sadisma og glæpum sbr. Bokassa og Amin. Viðbjóðslegustu atburðir, t.d. úr siðustu heimsstyrjöld, voru þess eðlis og allar tilraunir til þess að lýsa þeim á raunsæjan hátt með orðum mistókust, tjáningarform tungunnar náöi ekki til þess að tjá viðbjóðinn. Sá viðbjóður sem hér er gerð tilraun til að lýsa er sama eðlis. Almenningsvagnar.eins og sá sem sést á myndinni, voru teknir I notkun I Vestur-Berlin snemma á þessu ári. Geta fatlaöir borgarbúar hringt og beðib um þessa sjálfsögðu almenningsþjónustu. Willy Brandt Hvetur til sam- skipta vid PLO Estoril, Portúgal (Reuter)' Willy Brandt, fyrrum kanslari Vestur-Þýskalands, hvatti I gær forvigismenn sósfalistaflokka til að viðhalda samböndum við Þjóðfrelsissamtök Palestínu PLO, I þvi skyni að tryggja frið I Mið-Austurlöndum. Að lokinni tveggja daga ráð- stefnu 20 sósialiskra flokka I Portúgal, sagðist Willy Brandt hafa hvatt fuiltrúa á ráðstefnunni til að gangast fyrir samskiptum við PLO. Brandt er formaður Alþjóðahreyfingar sósialista, og skýrði hann ráðstefnugestum frá viðræðum sem hann og Bruno Kreisky kanslari Austurrikis áttu við Jassir Arafat i Vin i júli s.l. Engin samþykkt var gerð á ráðstefunni um samskipti við PLO, enda kom fram gagnrýni frá israelsku fulltrúunum með Shimon Peres fyrrum forsætis- ráðherra i fararbroddi. Enginn póstur hjá Frökkum Paris (Reuter) Póstþjónusta lá niðri I Frakkiandi i siðustu viku, þegar starfsmenn hættu störfum I 24 klukkustundir til að fylgja eftir kröfum um fjölgun I starfsliði póstþjónustunnar og skemmri vinnutima. Lögbundin vinnu- vika I Frakklandi er 40 klukkustundir. ETA ber af sér morð Bilbao, Spáni (Reuter). Aðskiinaðarsamtök Baska ETA báru s.l. mánudag af sér morðið á starfsmanni Sósialistaflokksins s.l. laugardag. Ailsherjarverkfall hafði verið boðað I Baska-héraði vegna morðsins sem taiið var framið á vegum ETA. Helstu verkalýðssamtök Spán- ar boðuðu 24 stunda verkfall s.l. mánudag gegn ofbeldisaögeröum ETA, vegna morðsins á German Gonzales Lopez. Lögreglan haföi taliö að ETA-samtökin væru völd að verknaðinum, sem átti sér stað fjórum dögum eftir að sjálfstjórn var samþykkt i Baska-héraðinu og Katalóniu með yfirgnæfandi meirihluta greiddra atkvæða. Bæði stjórnmála- og hernaöar- vængur ETA neituðu allri aðild að morðinu á Gonzales. Sögðu sam- tökin að um væri að ræða saman- tekinn áróður verkalýðsfélaga og stjórnmálaflokka gegn baráttu ETA. FRÉTTASKÝRING ! Lýðrœðisþróunin er erfiö á Spáni 25. október s.l. var sorgar- dagur fyrir fasista á Spáni. Þeir sem sakna einræðisins sjá nií alls staðar ummerki upplausnar. Frankó-stjórnin viðhélt þjóðrembu sem best hún gat og breiddi út goð- sögnina um spánska þjóð- félagiö sem órjúfanlega heild. Eftir kosningarnar um sjálf- stjórn i Katalóniu og Baska-héraðinu 25. október, berja fasistar striðsbumbur og hrópa varnaöarorð. Spánska dagblaðið el Ai- cajar, sem sterklega er grun- að um hollustu viö fasismann, sagði laugardaginn 27. októ- ber: „Enginn fylgismaöur sameinaðs Spánar má héöan I frá gera sér gyllivonir. Vondir timar blasa við. Myrkrið biður okkar, með ofsóknum, ótta, fangelsunum og jafnvel dauða.Olluer stefnt gegn okk- ur: stjórnarskránni, löggjöf- inni, kerfinu, rikisvaldinu...” Flókið lýðræði Liklega er ótti fasista á Spáni réttmætur. Þeim er nefniiega þegar oröið ofaukið i landinu, aðeins fjórum árum eftir að haröstjórinn féll frá. Smám saman byggist upp vis- ir aö lýöræðisskipan i landi þar sem fasismi og harðstjórn rikt.u I 40 ár. En sjálfstjórnar-stefnan hefur valdiö gifurlegum vandamálum, og fátt bendir til aö hún sé komin i höfn, þrátt fyrir að tvö héruð hafi samþykkt hana. Þvert á móti, i báðum héruöunum blasa við afar flókin viðfangsefni. Óvissa og áhyggjur um framvindu sjálfstjórnar virð- ast regla fremur en undan- tekning. Rlkisstjórn Adolfo Suarez hefur fengið mikiö af heillaóskum erlendis frá fyrir ákveðni og gott veruleikaskyn I sjálfstjórnarmálum. Hins vegar virðist stjórnin alls ekki hafa yfirsýn yfir framvindu þessara umbreytinga sem gera Spán að konunglegu fylkjasambandi, ef svo fer sem horfir. Flest bendir nefnilega til, að önnur héruð Spánar muni sækjast eftir samskonar sjálf- stjórn og hafið er að móta I Katalóniu og Baska-héraðinu. Helstu flokkar i hinum héruð- unum ver ja nú miklum tima I undirbúning kosninga um sjáHstjórn. Hitt er svo annað mál, að fyrirkomulag og framkvæmd sjálfstjórnar i þeim héruöum,sem hafa sam- þykkt hana, er langt i frá að vera fastmótuð. Katalónia Katalóniumenn spyrja nú óþolinmóðir,hvað rikisstjórnin ætli að gera, og krefjast þess að viðræður um fyrirkomulag sjálfstjórnar hefjist sem fyrst, þótt allsendis sé óljóst i hver ju viðræðurnar munu felast. Þessióvissa er vatn á myllu andstæðinga sjálfstjórnar. Búist er við kosningum til 135 manna héraðsþings Katalóniu fyrir áramót, og miöaö við fylgishlutföll stjórnmála- flokka þar verða sóslalistar og kommúnistar með ótviræð- an meirihluta þingmanna. Hægrimenn sátu heima 25. október og létu verkalýðs- stéttina um að tryggja sigur sjálfstjórnar. Verkalýðsstéttin saman- stendur hinsvegar að miklum hluta af innflytjendum frá öörum héruðum Spánar, en þeir eru um 60 prósent verka- fólks I Katalóniu. Þetta fólk talar ekki hið opinbera kata- lónska tungumál, og mun þvi i litlum mæli njóta góðs af þeim framkvæmdum sem kæmu til kasta katalónska héraös- þingsins. Baska-héraðið Vandinn er mun meiri I Baska-héraöinu, en þar búa enn fleiri aðkomumenn. Að- eins 24 prósent af einni og hálfri miljón ibúa kunna eus- kera, tungumáliö sem heyrir Baskahéraðinu til. Þar hefur þvi verkalýðurinn einnig engra beinna hagsmuna að gæta varöandi þær endurbæt- ur sem fyrirhugaðar eru. Hug- myndir eru uppi um aö láta menningu Baska hafa for- gang, m.a. með þvi að um- bylta menntakerfinu og stofn- setja sérstaka útvarps- og s j ó n v a r p s s t ö ð fyrir Baska-héraðiö. Atvinnuleysi er mjög út- breitt I Vizcaya og Guipuzcoa, sem áöur voru helstu iðnaðar- svæði I Baska-héraðinu. Eftir það sem á hefur gengið þar á siöustu árum, hafa mörg iðn- fyrirtæki flutt starfsemi sina til annarra héraöa á Spáni. Fyrir dyrum stendur þvi um- fangsmikil efnahagsleg end- uruppbygging i Baska-hérað- inu. En hún kemur ekki til um- ræðu fyrr en kosningar hafa farið fram til 60 manna hér- aösþingsins, snemma á næsta ári. Erfið þróun Sú þróun sem nú er hafin til að gefa einstökum héruðum Spánar meiri áhrif á gang mála innanhéraös bindur endi á hina algeru miðstjórn frá Madrid. Húner nauðsynleg, til aðkoma i veg fyrir endurreisn fasismans sem m.a. byggir á hugmyndinni um eitt riki, eina þjóö, o.s.frv.. Hún mun væntanlega treysta lýðræðið i sessi. —jás Dánargríma Trotskijs fvrir 3,5 miljónir kr. Paris (Reuter). Sovésk stjórnvöld höfðu ekki áhuga og franskri trotskiistar höfðu ekki efni, svo að ónefndur vestur-þýskur safnari keypti dánargrimu Trotskijs á uppboði á miðvikudaginn fyrir viku. Afsteypan af andliti stofnanda Rauða hersins var gerð daginn sem hann var myrtur i Mexikó- borg I ágúst 1940. Hún var seld fyrir 38.500 franka (nær 3.5 miljónir króna). Uppboðshaldarinn hafði til- kynnt sovéskum stjórnvöldum um uppboðið, og einnig leiðtoga franskra trotskiista, Alain Krivine. Sovétmenn svöruðu ekki, og Krivine kvaðst ekki hafa efni, sagði uppboðshaldarinn. Siðar hefur komiö i ljós að vestur-þýski safnarinn keypti dánargrimuna fyrir bresku trotskiista-samtökin sen nefnast Byltingarflokkur alþýðu. Samtökin sögðu I yfirlýsingu, að „i fyrsta sinn siðan dánar- griman var gerð, er hún komin i eigu trotskiista-hreyfingarinnar og hún verður aldrei látin af hendi til annarra”. Þekktasti meðlimur hins breska Byltingarflokks alþýðu er leikkonan Vanessa Redgrave. Léon Trotskij

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.