Þjóðviljinn - 01.11.1979, Side 7

Fimmtudagur 1. nóvember 1978 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Frá Ingólfsprenti:
Sögur Jónasar
Guðmunds-
sonar
Ingólfsprent h.f. sendir aö
þessu sinni frá sér þrjár bækur
fyrir jól. Eina eftir íslenskan höf-
und, en tvær eru þýddar. Þessar
bækur eru:
FARANGUR, eftir Jónas Guö-
mundsson, rithöfund. Þetta er
skáldrit meö nokkrum sögum.
Segir höfundur þetta vera lýsing-
ar á fólki og viöburöum, og sumar
þessara sagna flokkist undir
smásögur, en aörar undir eitt-
hvaö allt annaö, ef menn hafi
venjulegt smásagnamynstur i
huga. Farangur er 14. bók
Jónasar Guömundssonar.
DAUÐAREFSING heitir bók
eftirHenry G. Konsalis (f. 1921),
en Konsalis er heimsþekktur höf-
undur og einnig hér á landi. Til
dæmis er nú veriö aö lesa eina af
sögum hans A Rlnarslóöum sem
framhaldssögu f Rikisdtvarpiö.
Konsahs f jallar I þessari bók um
dauöarefsingu, réttmæti hennar
ölluheldur ogum glæpiog dauöa-
refsingu.
SKILNAÐURINN heitir bók
eftir Harold Robbins, sem er tal-
inn einna mest seldi höfundur á
vorum dögum, en bækur hans
höföu þegar siöast fréttist selst i
150.000.000 eintaka i fjölmörgum
löndum.
Jónas Guömundsson
Orkuspamaður
hluti af
skyldunámi
Bonn (Reuter)
Fjögur af hverjum fimm vest-
ur-þýskum foreldrum telja aö
börn þeirra ættu aö læra orku-
sparnaö i skólum, segir i niöur-
stööum skoöanakönnunar sem
birt var um helgina I Bonn.
Könnunin sem framkvæmd var
af Wickertskoöanakönnunar-
stofnuninni, sýndi aö 81 prósent
foreldra sem eiga börn á grunn-
skólastigi vildu gera orkusparnaö
hluta af skyldunámi.
Þjóðleikhúsið
sýnir
HVAÐ SÖGÐU
ENGLARNIR?
eftir
Ninu Björk Árnadóttur.
Leikstjóri:
Stefán Baldursson
Leikmynd:
Þórunn S. Þorgrímsdóttir
Þórunn Þorgrlmsdóttir vakti
mikla og veröskuldaöa athygli
fyrir leikmynd sina fyrir
Stundarfriö, og þótti einsýnt aö
hér væri snjöll hæfileika-
manneskja á ferö. Hún hefur nú
staöfest þennan grun meö þvi aö
gera leikriti Ninu Bjarkar um-
gerö af dirfsku og hugkvæmni. I
kjallara Þjóöleikhússins er
áhorfendum komiö fyrir þar sem
venjulega er leikiö og leikið þar
sem áhorfendur sitja aö jafnaöi.
Húsakynnin eru nýtt aö mestu
óbreytt sem leikmynd, leikiö út
um allt, I veitingasal, á bar, á
salerni (meö aöstoö sjónvarps-
myndavéla) og I hliöarsal.
Ahorfendur eru umhverfðir leik-
sýningunni og athygli þeirra er i
sifellu svipt frá einum staö til
annars. Þaö skapast sjálfkrafa
nokkuö ööruvisi tengsl en venju-
lega milli áhorfenda og leikenda.
I þessu umhverfi veröur leikarinn
i senn kunnuglegur og framand-
legur og þaö veröur rúm fyrir
skyndilegar og óvæntar uppá-
komur.
Stefán Baldursson hefur fylgt
mjög stift eftir þeim stilmögu-
leikum sem hér skapast og sett
upp sýningu sem nær mjög sterk-
um áhrifum á köflum. Stíll leiks-
ins spannar allt frá hreinum
natúralisma yfir I haröa stil-
færslu og expressiónisma.
Kannski ná þessar stiltegundir
ekki alltaf saman, en best tekst til
þegar liöur á leikinn og hann
veröur stilfæröari, ýktari og aö
lokum hálfritúalskur.
Sverrir Hólmarsson
skrrfar um W-
Sá grunntónn sem dreginn er
fram úr verki Ninu Bjarkar i
þessari sýningu er kúgun, þaö of-
beldi sem þeir sterku beita hina
veikari, og þær myndir sem þessi
kúgun tekur á sig i sýningunni eru
margar afar sterkar og áhrifa-
miklar. Sigurður Sigurjónsson
leikur unga manninn sem hefur
orðiö undir i samfélaginu og
veröur aö senda I fangelsi til aö
stia honum frá væntanlegri
barnsmóður sinni (Tinnu Gunn-
laugsdóttur). Unga fólkið sker sig
mjög frá öörum persónum, þaö
hegöar sér eölilega meöan hegö-
an hinna eldri er öll meira eöa
minna afskræmisleg. Þessar and-
stæöur eru dregnar mjög skýrt I
sýningunni.
Annaö kúgunarmynstur sem er
ennþá sterkara I þessari sýningu
er kvennakúgun, bæöi andleg og
kynferöisleg. Sterkast kemur hún
fram i mynd eiginkonu rika
mannsins sem er orðin aö engu I
allsnægtum sinum og Helga
Bachmann lýsir á nöturlegan og
átakanlegan hátt. Leikur Helgu i
þessu hlutverki var sannur og
sterkur og hún hefur losaö sig viö
ýmislegt, sem hefur háö henni,
þ.e. kæki i hreyfingum og tal-
anda. Einnig var Helga Jóns-
dóttir áhrifamikil sem uppstriluö
gervikona og hér naut fag-
mannaleg búningagerö Þórunnar
sin einkar vel. Annars var leikur
allur upp á hiö besta og maöur
fann hvergi fyrir þvi sem alltof
oft finnst fyrir á islensku sviði, aö
leikarinn gefur sig ekki allan i
þaö sem hann er aö gera. Hér var
leikiö á fullu.
Þaö sem vantar hins vegar
uppá aö hér sé á ferðinni verulega
stórbrotiö leikhús er að texti Ninu
Bjarkar er viöa ansi gloppóttur,
einkum i þvi efni aö meginsögu-
þráöur hennar er alltof flatur og
margþvældur. En þrátt fyrir al-
varlega bresti býr verk hennar
yfir talsveröum styrk I einstökum
atriöum og dregur upp eftir-
minnilegar myndir af vélrænu
og ómanneskjulegu eöli kúgunar-
innar. Og vegna þess hversu vel
Stefán, Þórunn og leikararnir
koma þessum sýnum skáldkon-
unnar til skila er hér á ferðinni
verulega forvitnileg sýning.
Sverrir Hólmarsson
Inglmar Jónsson:
fþróttir og áfengi
Kostir þess að vei
Islensk iþróttahreyf ing hefur
frá öndveröu barist gegn áfengis-
neyslu. Kjörorö hennar í þeim
efnum hefur veriö: Iþróttir og
áfengi eiga ekki saman. Þessi
barátta hreyfingarinnar gegn
neyshi áfengis, tóbaks og hvers
konar vímugjafa er 1 fyllsta sam-
ræmi viö starf hennar og upp-
eldisleg sjónarmiö og þaö má
vissulega segja henni til hróss, aö
barátta hennar er þung á metun-
um. Þeir eru ófáir ungiingarnir
hér á landi sem hafa haidiö sér
frá neyslu þessara vímugjafa
vegna þátttöku sinnar I starfi
Iþróttafélaga.
Þaö er ekki vandséö aö
Iþróttir og áfengieiga ekki saman
þvi um svo skýrar andstæöur er
aö ræöa. Sérhver Iþróttaiökun
eykur likamlega hreysti og velllð-
an. Afengi hefur hins vegar þver-
öfug áhrif á likamann. Þaö lamar
i án vnnugjafa
ogtruflar starfsemi hans og skaö-
ar hann þegar til lengdar lætur,
einkum ef þess aö neytt i óhófi.
Neysla áfengis er sérstaklega i
mótsögn viö tilgang og inntak
Iþróttaþjálfunar, sem miöast viö
aönáuppsem mestriafkastagetu
likamans og færni i einhverri
iþróttagrein, enda er þaö svo viö-
ast aö keppnisfólki er stranglega
bannaö aö neyta áfengis á meöan
á þjálfun og undirbúningi fyrir
keppni stendur.
Til þess aö markviss iþrótta-
þjálfun beri tilætlaðan árangur
veröur I þróttamaöurinn aö
leggja sig allan fram og haga lifi
sinu þannig aö hann standist þær
kröfur sem þjálfunin gerir til
hans. Til þess þarf hann m.a. á
nægri hvild aö halda, góöri nær-
ingu og þvi um liku. Eitt af þvi
mörgu sem honum ber í þvi sam-
bandi aö varast er aö neyta
áfengis þvi þaö er ljóst aö áfengiö
dregur úr afkastagetu llkamans
og veruleg neysla kemur i veg
fyrir aö þjálfunin beri árangur.
1 fyrsta lagi getur hún truflaö
starfsemi einstakra liffæra svo
sem meltingarfæra og lifrar
þannig aö iþróttamaöurinn geti
ekki á sér heilum tekiö um hriö og
veröi jafnvel aö fella niöur æfing-
ar. töörulagi veldur hún óreglu i
liferni, þar á meöal breytingum á
svefntima og svefnleysi sem get-
urhaft mikil áhrif á þjálfunina og
árangur I keppni.
1 þriöja lagi hefur áfengi sterk
áhrif á þær heilastöövar sem
stjórna hreyfingum. Allar hreyf-
ingar veröa óöruggar og
ónákvæmar og á endanum missir
maöurinn algjörlega stjórn á
hreyfingum slnum, þ.e. ef hann
neytir áfengis I miklu magni.
Þessar afleiöingar áfengisneyslu
geta varaö I nokkra daga fýrir
keppni eöa þjálfun.
Fleiramætti nefnaum skaöleg-
ar afleiöingar áfengisneyslu fyrir
iþróttamenn sem þjálfa sig meö
keppni 1 huga, en ekki er rúm til
þess hér. Þessi fáu atriöi ættu
samt aö sýna ljóslega aö áfengis-
neyslaog iþróttaþjálfun geta ekki
fariö saman.
önefnd er hinsvegar ein alvar-
legasta hætta áfaigisneyslunnar
enhúner súaö umtalsverö neysla
dregursmáttogsmáttúr vilja- og
siöferöisstyrk. Þetta gildir jafnt
um unga sem gamla og þá sem
stunda iþróttir eöa ekki. Þannig
er alltaf hætta á þvi aö ungir
iþróttamenn heltist úr hópi félaga
sinna ef þeir taka upp á þvi aö
neyta áfengis þvi þeir missa þá
oft áhugann oggefastupp. Þaö er
þvi áriöandi aö Iþróttahreyfingin
haldi áfram baráttu sinni gegn
áfengisneyslu innan sinna vé-
banda. Iþróttamenn hafa löngum
veriö góö fyrir mynd I þessum
efnum og þannig lagtfram stóran
skerf til verndar börnum og ung-
lingum fyrir skaösemi áfengis,
tóbaks og annarra vimugjafa
Ingimar Jónsson
íslenskt
dýraspil
og lita-
bækur
fyrir böm
„Spiliö um dýrin min”
nefnistnýtt islenskt spil fyrir
börn, sem Spilaborg hf. gef-
ur út. Spiliö er einkum ætlaö
yngri börnum og á m.a. aö
kenna borgarbörnum aö
þekkja islensku dýrin.
1 spilinu keppa börnin aö
þvi aö fá sem flest dýr og
vinnur sá sem flest þeirra
fær, en ekki sá sem fyrstur
er i mark.
Einnig hefur Spilaborg
gefiö út litabækur og hörö
spjöld meö stórum myndum
af dýrum. Þau spjöld eru
ætluö yngstu börnunum og
má einnig nota þau i dýra-
spilinu. Spihð og spjöldin eru
litprentuö.
Ensk útgáfa af Útvegs-
spilinu hefur veriö skrásett
viöa um heim undir nafninu
Glopol. Útvegsspiliö,
sem Spilaborg gaf út i hitteö
fyrra, hefur i þessari alþjóð-
legu útgáfu veriö minnkaö og
einfaldaö nokkuö. Einnig
hefur komiö inn i spiUÖ
meira af umhverfisverndar-
sjónarmiöum en áöur.
Glopol veröur sett á markaö
I Noregi á næsta ári af
stærsta spilafyrirtæki iOsló.
Útvegsspiliö hefur nú selst
i 10.000 eintökum hér a landi
og Rally spiUÖ, sem kom á
markaö i fyrra, hefur selst I
5.500 eintökum.
Forráöamenn Spilaborgar
hf. sögöust leggja mikla
áherslu á aö komast inn á
erlendan markaö meö
framleiöslu sina. Spilaborg
væri fyrsta fyrirtækið hér á
landi sem leggöi 1 hug-
myndaiönaö til útflutnings.
Sögöust þeir vilja sanna aö
hægt væri aö koma fram meö
nýjar hugmyndir á tslandi,
sem hægt væri að hagnýta i
iönaöi hvar sem væri I heim-
inum.
Fyrirtækiö tekur þátt I
leikfangasýningu i Nurn-
berg á vegum útfkitnings-
miðstöövar iönaöarins I
febrúar á næsta ári og sýnir
þar m.a. 12 hliöa tening sem
notaöur veröur i stjörnuspil-
inu „Astro”, sem kemur á
markaö nú fyrir jólin. Þetta
veröur i fyrsta sinn sem
islenskt fyrirtæki sýnir á
þessari leikfangasýningu,
sem er hin stærsta sinnar
tegundar i heimi.
En hvaö sem heims-
markaöi liður, ber vissulega
að fagna þvi aö islenskt fyr-
irtæki skulu sinna leikfanga-
gerö og vinna ur islenskum
hugmyndaheimi, eins og
raun ber vitni I dýraspilinu
og litabókunum. Nóg er vist
fyrir á markaönum af inn-
fluttu dóti fyrir börnin, t.d.
af litabókum og ýmiskonar
spilum, þar sem erlendar aö-
stæöur eru allsráöandi.
— eös