Þjóðviljinn - 22.11.1979, Page 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 22. nóvember 1979
Halldór Armann Sigurösson:
Púðurkerlingar í
verðbólgustríðinu
Vid þurfum ad gjörbreyta öllum hlutföllum í
heildarfjárfestingu landsmanna.
Fremja holskurö á sjálfu efnahagskerfinu.
Til þessa verks er einkafjármagnið bæöi ófúst
og ófært eins og dæmin sanna.
Veröbólgan er um þessar
mundir afar hugstæö AlþýBu-
flokknum, jafnvel svo aö flokkur-
inn þykist nánast hafa einkarétt á
þessari vondu bólgu og hefur lýst
yfir heilögu striöi gegn henni. I
striBi þessu hefur flokknum orBiB
býsna vel ágengt aB einu leyti,
hann hefur nær þrefaldaB þing-
styrk sinn. Þó aö nú sé allt útlit
fyrir stóraukiB mannfall i herbúö-
um krata I styrjöldinni hafa þeir i
engu breytt bardagaaöferö sinni.
Sem fyrr beita þeir einkum
hvellettum og reyksprengjum
enda oft vænlegra I hernaBi aö
hræöa andstæöinginn á flótta meö
bramli og bauli fremur en aö
skjóta hann niöur. Raunveruleg-
ur árangur er hinsvegar ekki
sýnilegur fremur en i gllmu Þórs
viö elli kerlingu forBum. Þaö er
amk. umhugsunarvert aö verö-
bólgan virBist aukast i hlutfalli
viö fjölgun I þingliBi krata. Þaö er
lika athugunarefni aö hávaöi og
púöurkerlingaherferö er krötum
drýgst til aö laöa kjósendur til
fylgis viö sig. Eöa treystir ein-
hver sér til aö halda þvi fram aö
almenningur i þessu iandi hafi nú
skynsamlegra vit á „meinsemd
veröbólgunnar” en fyrir reyk-
sprengjuregn krata? Hefur
áróöur þeirra veriö fræöandi eöa
yfirhöfuö boriö einhvern árangur
1 hinu raunverulega veröbólgu-
striöi?
Orsök og afleiðing
Veröbólga kemur fram i hækk-
uöu vöruveröi. Þetta vita auövit-
aö allir og þetta er aöeins yfir-
boröiö. Raunveruleikinn er aö
gjaldmiöill þjóöarinnar fellur i
veröi. bæöi eaenvart öörum
gjaldmiölum og vöru. Hver er
þá meginorsök veröbólgunnar?
Þvi má raunar svara meö tvenn-
um hætti. Kratar og ihaldsmenn
segja: Krónan fellur i veröi vegna
þess aö of mikiö er prentaö af
seölum. Alþýðubandalagsmenn
segja: Þjóöin skapar ekki nógu
mikil verömæti, fram-
leiösla hennar stendur ekki til
fulls á bak viö þaö „peningamagn
sem er i umferö” I þjóöfélaginu.
Báöar eru skýringarnar réttar
svo langt sem þær ná og ber raun-
ar aö sama brunni: Veröbólgan
vinnnur sifellt að þvi aö svipaö
vörumagn fáist fyrir heildarpen-
ingamagniö sem er i umferö i
efnahagskerfi okkar. Gjaldmiö-
illinn er aö sjálfsögöu ekki ein-
angraö fyrirbæri, hann er metinn
á alþjóölegum gjaldeyrismarkaöi
eftir skiptagildi hans og þaraf-
leiöandi eftir efnahagslegum
styrk og framleiöslu viökomandi
lands. Afleiöinguna finnur hver á
sjálfum sér: Vöruverö hækkar og
kaupmáttur launa minnkar.
Hér á landi hafa samtök launa-
manna brugöist viö veröbólgunni
meö þvi aö knýja fram verö-
tryggingu almennra launa. Þaö
kallar ihaldiö visitöluskrúfu og
kratar syngja falsettuna i kórn-
um.
Hinu má aldrei gleyma aö verö-
fall islensku krónunnar þyngir
slfellt hinn erlenda skuldabagga
þjóöarinnar og aö i skjóli verö-
bólgunnar sölsa eignamenn og
braskarar undir sig fjármuni al-
mennings. Veröbólgan er þvi ógn-
un bæöi viö efnahagslegt sjálf-
stæöi Islands og hag allrar
alþýöu i landinu. Alþýöubanda-
lagiö hlýtur þvi að snúast gegn
henni af fullri hörku.
Ný ihaldsráð á
gömlum grunni
Hvers vegna tóku þá Alþýöu-
flokkur og Alþýðubandalag ekki
höndum saman um aö kveöa
þennan draug niöur, — og sátu þó
saman I rikisstjórn? Kjarni máls
er hér auövitaö sá aö ágrein-
ingurinn er ekki um markmiöiö
heldur um leiöir. Eins og áöur
segir leiöir hin kratiska ihalds-
túlkun til þeirrar niöurstööu aö of
mikiö peningamagn sé I umferö I
þjóöfélaginu. Þetta skýrir „efna-
hagsmálatillögur” Alþýöuflokks-
ins undanfarin misseri. Þær bein-
ast allar aö þvi aö minnka þetta
peningamagn: — Kratar vilja
„raunvexti” og trúa aö þá muni
draga úr eftirspurn eftir lánsfé og
þar meö minnki peningamagn i
umferö. Þaö er svo kratiskur
harmleikur hvernig stefna þessi
hefur reynst I raun.
— Kratar vilja lika binda rikis
útgjöld sem ákveöiö hlutfall ai
þjóöarframleiöslu. Hér er auövit
aö hægurinn hjá aö nefna ein-
hverja ákveöna töiu og veröa
ábúöarmikill i framan. Almenn-
ingi er hinsvegar nokkur vorkunn
þó hann spyrji: Hvernig eru þess-
ar tölur fengnar? Hvaða útreikn-
ingar liggja hér aö baki og hvaöa
útgjöld á aö minnka? Sannleikur-
inn er einfaldlega sá aö málflutn-
ingur krata i þessu efni er eins og
galdralag eöa særingarþula sem
hefur enga merkingu, bara
hrynjandi og hljóm.
— I þriöja lagi vilja kratar
draga úr allri fjárfestingu I land-
inu einkum fjárfestingu rikis-
valdsins og slá þar lika um sig
meö prósentutölum. Hér á viö hiö
sama og fyrr: Alþýöuflokkurinn
hefur ekki sett fram neina
heildarstefnu um þaö úr hvaöa
framkvæmdum eigi aö draga.
Þær á einfaldlega aö minnka og
siöan eru nefndar einhverjar fin-
ar hlutfallstölur.
— I fjóröa lagi ætla kratar aö
lækka kaup hins almenna launa-
manns i landinu. Þaö heitir á finu
ihaldsmáli aö „draga úr vixl-
verkunum verölags og kaup-
lags.” „Viö veröum öll aö axla
byröarnar i baráttunni viö verö-
bólguna”, o.s.frv.
Um þaö þarf ekki að deila aö
„bjargráö” krata mundu draga
úr peningamagni i umferö og
sennilega minnka veröbólgu I bili.
Þetta eru þó auövitað engin ný
töfrabrögö. Hér er á feröinni
ómenguö kaupránsstefna, gamla
ihaldstuggan sungin meö dulitiö
ööru lagi, samanber nýja flokkinn
á gamla grunninum. 011 þessi
töfrabrögö leiöa nefnilega til
minni samneyslu, færri fram-
kvæmda, lægra kaups og atvinnu-
leysis. Þaö er létt verk og lööur-
mannlegt aö leysa veröbólguna
meö svona ráöum, amk. á
pappirnunum. En getur verka-
lýösflokkur eins og Alþýöubanda-
lag fallist á slik óráö? Er verö-
bólgan sú forynja að öllu sé til
kostandi i baráttunni viö hana,
atvinnu fólksins, lifskjörunum og
búsetu i landinu? Aö sjálfsögöu
ekki og fyrir bragöiö er Alþýöu-
bandalagiö kallaö „þensluflokk-
ur”: „heivitis kommarnir vilja
veröbólgu”!! Og kratar sjá viö-
reisnarsæng sina upp reidda.
Rætur vandans
Þegar menn hafa náö áttum,
séö I gegnum gerningahriö verö-
bólgufrelsara og særingaþulur
siödegisblaöa, veröur þeim auö-
sætt aö „leiö Alþýöuflokksins”
er ekki valkostur fyrir verkafólk
og launamenn þessa lands. Hún
er i besta falli marklaus púöur-
kerling sem reyndar sprakk i
munni Benedikts Gröndals á
kvenfélagsfundi flokksins.
Hvernig stendur þá á þvi aö
flokkur sem kennir sig viö alþýöu
og jafnaöarmennsku setur svona
óstefnu fram? Svariö er einfalt:
Hin gamla kreppuleiö ihaldsins er
auöfundnasta og skjótfarnasta
ieiöin til aö slá á veröbólguna og
þaö þó aö kaup launafólks sé
sannanlega ekki orsök hennar.
Allar aörar úrlausnir krefjast
meiri eöa minni röskunar á
grundvallaratriðum islensks
efnahagskerfis. Alþýöuflokkurirn
hefur einfaldlega hvorki þrek né
manndóm til aö leita slikra
úrræöa
Til þess aö drepa niöur verö-
bólguna þarf nefnilega að koma á
jafnvægi milli peningamagns og
verömætasköpunar i þjóöfélag-
inu. Þetta er auövitaö hægt aö
gera meö þvi aö skeröa kaupmátt
Halldór Sigurðsson
launa og koma á „hæfilegu at-
vinnuleysi”. Raunar er engin
önnur skjótvirk leiö til gegn 50-
60% veröbólgu. Allt hjal um aö
unnt sé aö ná niöur slikri verö-
bólgu meö skjótum hætti en þó
öörum en atvinnuleysi og/eöa
kaupráni er blekkingarvefur
vondra pólitikusa. Þaö gleymist
hinsvegar i krataáróörinum aö
kreppuástandið sem þeir vilja
skapa hlýtur aö veröa varanlegt
nema þvi aöeins aö veröbólgan
eigi aftur aö aukast og til hvers er
þá unniö? Auk þess er kreppuleið-
in sennilega ófær svo sterk sem
islensk verkalýöshreyfing er. Og
þó. Þá tekur ihaldiö fagnandi viö
skitverkum krata, breytir vinnu-
löggjöfinni og lamar þannig
verkalýöshreyfinguna. Hvllikt
gósenláglaunaland fyrir erlent
auðmagn sem ný viöreisn gæti
skapaö á þessum hjara veraldar.
Alþýöubandalagiö hefur taliö
meginorsök veröbólgunnar þá
aö landsmenn skapi ekki
nægileg verömæti meö allri
sinni miklu vinnu. Fjárfesting-
ar þjóöarinnar bera ekki arö
sem skyldi. Afleiðingin
er aö atvinnuvegirnir hafa
ekki svigrúm til aö greiöa
Iaunamönnum mannsæmandi
kaup. Þaö er þvi veriö aö snúa
faöirvorinu upp á andskotann
þegar þvi er haldiö fram að
minnka þurfi kaupiö tii aö ná
niöur veröbólgu. Þvert á móti
þarf aö auka arösemi atvinnu-
starfseminnar i landinu og raun-
ar allrar fjárfestingar. Þessi leiö
er þvi miöur ekki vöröuö ódýrum
töfrabrögöum, hún er seinfarin og
útheimtir þrotlausa vinnu og
stööugt stjórnarfar. Þaö eru þvl
engar likur til aö krötum meö
prófkjörsskjálfta getist aö henni.
Fjárfestingarstefna sú sem hér
hefur riöiö húsum er bæöi rön^ og
skaöleg. Islendingar eru nyrik
þjóö og festa fé sitt I alls kyns
glingri I staö þess aö byggja upp
atvinnuvegi sina á félagslegan og
markvissan hátt. Taumlaus
dýrkun okkar á guöinum Járn-
bent steinsteypa er auövitaö einn
alstærsti veröbólguvaldurinn.
Þessi dýrkun gengur i þær öfgar
aö viö sjáum ekkert athugavert
viö aö styrkja meö félagslegum
hætti raöhúsa- og einbýlishúsa-
byggingar i hundraöa- og þús-
unda tali. Hvernig stendur á þvi
aö kratar sem stjórnaö hafa Hús-
næöismálastofnun rikisins árum
saman sjá ekki ástæöu til aö
breyta kolvitlausum útlánaregl-
um stofnunarinnar? Vissulega er
fjárfesting i íbúöahúsnæöi bæöi
aröbær og félagsleg nauösyn, en
þó aöeins aö ákveönu marki. Er
ekki nokkuö langt gengiö þegar
byggöur er Arbærinn og allt
Breiöholtiö meö viöeigandi
gatnagerö, skólabyggingum,
verslunum o.s.frv. án þess aö
Reykvikingum fjölgi nokkuö aö
ráöi? Hverjir eiga hér svo mikilla
hagsmuna aö gæta aö ekki má
hrófla viö þeim hiö minnsta? Þaö
skyldi þó aldrei vera aö I tiö viö-
reisnar fyrri hafi verktakar greitt
eitthvert smáræöi i kosningasjóöi
Ihalds og krata i Reykjavik,
samanber Armannsfellsmál og
kratagull?
Þegar litiö er til atvinnuvega
landsmanna veröur sama endi-
leysan uppi á teningnum. Stór-
gróöafyrirtæki s.s. markaös-
verslanir og bifreiöainnflytjendur
taka fúlgur úr rekstri sinum og
opinberum fjárfestingarsjóöum
til aö byggja yfir sig hallir þrátt
fyrir yfriö framboö af leiguhús-
næöi til atvinnurekstrar á
Reykjavikursvæöinu. Fyrirtæki
þessi hafa þvi auövitaö ekki fjár-
magn til aö auka arösemi I rekstri
sinum en væla þess I staö um aö
kaup almennings sé of hátt.
Fáráölegasta dæmið um „fjár-
festingarstefnu” þá sem
hér rikir er þó etv. ~aÖ sjá
I útgerö landsmanna.
Fiskiskipaflotinn er ffleit-
lega stór enda verklaus nú
oröiö stóran hluta ársins. Þetta
má þykja skrýtiö aö óathuguöu
máli en á sér þó þá eölilegu skýr-
ingur aö útgerö hér á landi er ekki
stunduð nema aö litlu leyti vegna
aflans sem á land berst! Þaö sem
einkum viröist draga fjárafla-
menn út i þennan atvinnurekstur
eru þeir stórkostlegu möguleikar
á „eignatilfærslu” sem tam.
skuttogarakaup bjóöa upp á. Þaö
er ekki ónýtt að fá skuttogara svo
til gefins á nokkrum árum og
skiptir þá harla litlu þótt útgeröin
sjálf beri sig ekki. I þessu sam-
bandi er þvi mas. haldiö fram að
um 100 miljaröar króna hafi af
óþarfa verið festir I fiskiskipastól
þjóöarinnar. A sama tima búa
arðvænlegustu atvinnuvegir
landsmanna viö fjársvelti, þám.
fiskiönaöurinn. útflutningsvörur
okkar eru þvi meira eöa minna
óunniö hráefni. Meöan svo fer
fram er ekki von til þess aö verö-
mætasköpun landsmanna standi
á bak við þaö peningamagn sem
hér er I umferð og áfram mun
veröbólgan geysa hvað sem liöur
kauplagi i landinu.
Þau atriöi sem hér hafa veriö
talin orsök veröbólgunnar eru
auövitaö aö sumu leyti afleiöing
hennar einnig. Almenningur og
fyrirtæki festa fé sitt i óaröbærri
steinsteypu til aö veröjast áföll-
um af völdum veröbólgunnar. Og
verðbólgan étur beinlinis upp
rekstrarfé atvinnustarfseminnar
i landinu svo aö ekki veröur kom-
iö viö lágmarkshagræöingu i
rekstri hennar. Þennan vitahring
verður aö rjúfa.
Hér skortir sifellt fé til arö-
bærra framkvæmda og fram-
leiðni er frámunalega litil. Efna-
hagskerfi okkar er þvi eins og
eitulyfjasjuklingur sem sifellt
þarf aö fá sprautu I æö til aö halda
sér gangandi. Eiturlyfiö sem eftir
er sóst I þessu tilviki er f jármagn.
Þaö er ýmist fengiö meö seöla-
prentun eöa erlendum lánum. Af-
leiöingin er stööug veröbólga.
Valkostur sósíalista
Kratar og ihald telja flestra
meina bót I baráttunni viö verö-
bólguna aö „taka visitöluna úr
sambandi” eins og þaö er kallaö.
Aö athuguöu þvi sem aö framan
segir er berstripaö hvilikt klám-
högg þaö væri i slagnum við þessa
vondu bólgu. tsland er nú þegar
láglaunasvæöi boriö saman viö
náunga þess á landakortinu. Og
lág laun og veröbólga á Islandi
stafa einmitt af einni og sömu
höfuömeinsemdinni I efnahags-
kerfi okkar: Fráleitlega óarö-
bærri heildarfjárfestingu.
Hér er auövitaö enn annaö
vindhögg aö binda fjárfestinguna
viö einhverja fina prósentutölu
sem fengin er úr loftinu lausu eöa
með óútskýröum kraftbirtingar-
hljómi. Verkefnið sem biöur okk-
ar er miklu risavaxnara en svo aö
þar dugi einhverskonar prúöu-
leikur. Viö þurfum aö gjörbreyta
öllum hlutföllum I heildarfjár-
festingu landsmanna. Þaö, þarf
möo. aö fremja holskurö á öllu
efnahagskerfinu. Til þess verks
er einkafjármagniö bæöi ófúst og
ófært eins og dæmin sanna. Hér
þarf þvi aö leita félagslegra
úrræöa og um þau hljóta og veröa
islenskir sóslalistar aö hafa
forystu. Þessi úrræöi eru ma.
félagsleg heildarstjórn peninga-
mSla og fjárfestingar i landinu
sem styöst viö staöfasta stefnu.
Hér þarf möo. aö taka upp
áætlunarbúskap sem miöast viö
mörg ár i senn. Þetta tröllaukna
verkefni tekur nefnilega lengri
tima en 13 mánuöi þvi hér er
hvergi gert ráö fyrir kaupráni eöa
atvinnuleysi.
Vilja kratar taka þátt I þeirri
lausn veröbólgunnar sem hér um
ræöir? Lausn sem er varanleg,
tekur miö af hagsmunum alþýöu
og styöst viö félagsleg úrræöi?
Lausn sem krefst þrotlausrar
baráttu viö einkafjármagniö i
landinu, jafnvel áratugum
saman? Almenningur krefst
svara viö þessum spurningum.
Og kjósendur hlusta grannt eftir
þeim svörum.
Gert aö Núpi f Dýrafiröi
4. nóvember 1989.
SÖLUSKATTUR
Viðurlög falla á söluskatt fyrir október-
mánuð 1979 hafi hann ekki verið greiddur i
siðasta lagi 26. þ.m..
Viðurlög eru 4% af vangreiddum sölu-
skatti fyrir hvern byrjaðan virkan dag
eftir eindaga uns þau eru orðin 20% en
siðan eru viðurlögin 4,5% til viðbótar fyrir
hvern byrjaðan mánuð, talið frá og með
16. degi næsta mánaðar eftir eindaga.
Fjármálaráðuneytið,
19. nóvember 1979.
Blikkiðjan
Ásgarði 1, Garðabæ
önnumst þakrennusmíði og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmíði.
Gerum fost verðtilboð
SIMI53468