Þjóðviljinn - 22.11.1979, Síða 19

Fimmtudagur 22. nóvember 1979 ÞJÖÐVILJINN — SÍÐA 19
Bamadagurinn
er í dag!
Þessi mynd var tekin viö upptöku á leikþættinum Gunnar
eignast systur. Aöalleikarinn, Jón Atli Jónsson, þurftl aö stiga
upp á stól til aö ná upp I hljóönemann, enda er hann aöeins 6 ára.
Ljósm. — Jón.
i dag sperra krakkarnir
eyrun. Þaö er barnadagur I út-
varpinu. i allan dag munu
krakkaraddir hljóma i eyrum
okkar, talandi, lesandi,
syngjandi. Viö fáum aö heyra
krakka spila á hljóöfæri, leika
I leikritum, lesa fréttir og
segja frá lifinu og tilverunni.
Varla er hægt aö hugsa sér
skemmtilegri tilbreytingu i
skammdeginu og kosninga-
þvarginu!
Þættirnir sem á dagskrá eru
i dag eru fleiri en svo, aö viö
getum kynnt þá alla hér á siö-
unni. En vert er aö geta nokk-
urra þeirra. Hringekjan
nefnist þáttur sem fluttur
veröur f tvennu lagi I kvöld, 70
mindtur i hvort skipti. I fyrri
hlutanum, sem Sigriöur
Eyþórsdóttir hefur umsjón
meö, fáum viö m.a. aö heyra
krakka á Austurlandi segja
frá og flytja tónlist, Finnur
Lárusson, 13 ára, tekur viðtal
viö Bessa Bjarnason, leikara,
tveir aörir 13 ára strákar
segja frá barnabókaútgáfu á
Islandi og 6 fatlaöar stiilkur
segja frá lifi sinu.
Málfriöur Gunnarsdóttir sér
um seinni hluta Hringekj-
unnar, enþá koma fram börn
af Norður-, Vestur- og Suöur-
landi. Talaö veröur viö rit-
stjóra tveggja blaöa: Rugl og
bull, og Heimspekirugl, en
Útvarp
fimmtud.
þessi blöö hafa veriö gefin út i
nokkur ár. Einnig veröur litiö
inn i leiklistarskóla barna.
I þættinum Börn og dagar,
sem Jónina H. Jónsdóttir hef-
ur umsjón meö, veröur m.a.
fluttur leikþátturinn „Gunnar
eignast systur” eftir Sigriöi
Eyþórsdóttur.Þá munu börn i
tsaksskóla og Melaskóla
syngja og lesa. Dagur i llfi
Sigríöar og Siguröar nefnist
„grátleg glenssaga eöa glens-
full grátsaga” í fimm hlutum,
um dag I lifi tveggja barna, og
veröa hlutarnir fimm á dag-
skrá ööru hverju allt til
kvölds.
Tónlistin skipar veröugan
sess i dagskrá barnadagsins.
Skólakórar og -hljómsveitir
syngja og leika, tónlistar-
skólar veröa heimsóttir, osfrv.
— ih
Börn semja tónverk
Einn tónlistarþátturinn,
sem er á dagskrá I dag, er
nokkuö frábrugöinn hinum, og
heitir Tónar og hljóö. Bergljót
Jónsdóttir, tónlistarkennari,
hefur umsjón meö þættinum,
en f honum koma fram nem-
endur hennar I Tónmennta-
skólanum, alls 34 börn á aldr-
inum 8—15 ára.
— Krakkarnir hafa unnið I
sex hópum, — segir Bergljót.
— Fimm hópar hafa samiö
tónverk,en einn hópurinn hef-
ur starfaö I einskonar hring-
borösformi, og mun fjalla um
tónlist inn á milli tónverk-
Útvarp
kl. 17.10
anna. I þeim hópi eru elstu
krakkarnir, 15—16 ára.
Alls veröa fluttsex tónverk I
þættinum, algjörlega samin
ogflutt af börnunum sjálfum.
Ýmis hljóöfæri eru notuö, og
einnig eru tónverk samin fyrir
raddir og ýmis hljóö.
— ih
Eyjan við enda himinsins
Leikrit vikunnar er einsog
annaö útvarpsefni í dag, ætlaö
ungum hlustendum sérstak-
lega, þótt ætla megi aö full-
orönir heföu ekki slöur gott og
gaman af aö leggja viö eyru.
Leikritiö heitir Eyjan viö
enda himinsins, og er eftir
Asko Martinheimo, en þýö-
andi er Dagný Kristjánsdóttir.
Leikstjóri er Sigmundur Orn
Arngrimsson og meö stærstu
hlutverkin fara Þorsteinn
Gunnarsson, Geröur Gunnars-
dóttir og Margrét örnólfsdótt-
ir. Leikritiö sem er 45 mlnútna
langterfluttltilefni barnaárs.
Drykkfelldur heimilisfaðir
ætlar aö kaupa bát og sigla á
honum út I eyju sem Pia dóttir
hans segist hafa séö viö sjón-
deildarhring. Hann lýsir þvi
hvernig báturinn eigi aö vera
oghvernig siglingin veröi. Um
þetta hefur hann rausað á
hverju ári imörgár.en enginn
er trúaöur á þaö nema Pla
litla. Henni finnst aö einhvern-
tima hljóti þessi stund aö
renna upp.
Útvarp
kl. 20.10
1 leikritinu er fjallaö á nær-
færinn hátt um hugarheim
barnsins og þá bölvun sem
hlýst af ofdrykkju. Þaö hefur
fengiö margvisleg verölaun,
þar á meöal alheimsverölaun
barnaleikrita 1976. Einnig hef-
ur þaö veriö flutt I
Austur-Evrópulöndum og
hlotiö þar mikla viöurkenn-
ingu.
Asko Martinheimo er einn af
fremstu barnabókahöfundum
Finna. Hann fæddist áriö 1934
og er nú kennari i Nokia. Ariö
1977 fékk hann Topelius-verö-
launin fyrir bók sina „Lassi
grætur”.
Hringið í síma 8 13 33 kl 9-5 alla virka
daga eða skrifið Þjóðviljanum
Síðumúla 6, 105 Reykjavík.
fra
lesendum
FRÁ KAPÍTALISMA
TIL SÓSÍALISMA
Kerfi sem tryggir fámennri
auðstétt og bröskurum ótak-
markaö ráöstöfunarfé, hlunn-
indi og aöstööu. Kerfi sem I
framkvæmd viöheldur sér á
þeim falska llfsmáta aö stoliö er
ávallt af lifskjörum þeirra sem
minnst eiga. Þetta er kerfi
auöhyggjunnar —
kapitalisminn.
lslensk alþýöa! Er rétt aö
sætta sig viö sllkt kerfi, sem
skeröir ár eftir ár kaupmátt
launa þeirra verst settu I
þjóöfélaginu, algerlega aö
ástæðulausu? Hér veröur fólk
aö átta sig á þvi, aö I hvert skipti
sem þessir óyfirstiganlegu
erfiöleikar (aö þeirra eigin
sögn) birtast þjóöinni, þá er
búiö aö eyöa og bruðla meö alla
sjóöi landsmanna þannig aö
ekkert er hægt aö gera af viti.
Skipulagsleysi þessa kerfis er
algert.
Þá er hlaupið til þeirra sem
vinna myrkranna á milli og til
þeirra sem vart eiga I sig aö éta
og logiö upp á þá orsökum og
afleiöingum. Þetta gerist á
sama tlma og fámenn
auömannaklika veltir sér i
allskonar lúxus og fer mjúkum
höndum um þaö fé sem stjórn-
völd þykjast vera aö leita aö,
þaö fé sem aörir hafa unniö
fyrir höröum höndum. Segi fólk
svo aö þaö sé ekki „reisn” yfir
sllku kerfi.
En er ekki til lftils aö kvarta
ef menn vilja viðhalda þvi? Er
ekki ráö aö kollvarpa þessari
ómennsku, fyrr en seinna, og
stuöla aö réttlátari skiptingu
þjóöartekna? Hætt sé aö
framleiöa úrkynjuö lög, sem
sniöin eru fyrir allt þetta svindl
og brask, sem er aö mergsjúga
sig I gegnum allt þjóölifiö. Er
þaö ekki þess viröi aö breyta hiö
snarasta þeim lögum, þannig aö
þau stuðli aö bættum hag allra?
Ég þykist vita aö landsmenn
flestir hafi ástæöu til aö vera
mér sammála.
Nokkrum finnst þó aö þeir
þurfi aö gera athugasemdir viö
þaö, aö hér taki viö andstæöa
þess vanþroska kerfis
kapitalismans, sósialismi,
sniöinn aö islenskum aöstæöum.
Þetta er ekki óeölilegt, en er þaö
bara ekki vegna þess aö þeir
eru einmitt sá hlutinn sem
finnst þeir tapi meiru en aörir
viö breytinguna? En þaö er
aftur eölilegt aö mati flestra,
þar eö þaö voru þessir sömu
aöilar sem tóku mest af öörum i
skjóli rikis- og peningavalds.
Yfirburöi sósialismans er
margbúiö aö sanna. Hann er
alger andstæöa kapitalismans.
Hann er fyrir fjöldann, ekki fáa
útvalda. Sósialisminn höföar til
þróunar manngildis, þroskar
hvern og einn til aö leggja
raunsætt mat á hluti og málefni.
Lifandi stefna, ekki stöönuö
auöhyggja. Sóslalisminn er
stjórnmálastefna, sem gerir
greinarmun á aö lifa eftir þörf-
um, efnum og ástæöum hverju
sinni, en ekki eftir græögi og
valdafikn I gerfiheimi
verslunar- og skrumauglýsinga.
Hún er fyrir löngu úrelt, þessi
drottnunarstefna kapitalism-
ans. Hún er svo sannarlega ekki
stefna framtiöarinnar. Þaö er
þegar komiö I ljós, aö þótt at-
hafnasamasta herveldi heims,
Bandarikin, og meöhjálparar
þeirra innan Nató hafi reynt aö
gera allt tJ' aö verja þann illa
fengna auö, sem þetta auö-
valdshyski hefur sölsaö undir
sig I gegnum aldirnar, þá er þaö
til eisnkis, þvi þessi bannsetta
stefna getur ekki varist hruni,
hún rotnarinnanfrá, líktogyfir-
stétt Rómverja foröum.
Kapitalisminn á sér heldur
enga stefnumörkun, aöeins
metoröagirnd og duttlungar
ráöa efnahagsstefnu þessa
kerfis. Engin heildarstefna,
yfirsýneða skipulag sem varöar
fjöldann, þar er ekki veriö aö
hugsa um þjóöarhag, aöeins fáa
útvalda.
Já, þaö er ekki vanþörf á aö
binda endi á slika stefnu.
Kapitalisminn slævir tilfinn-
ingar fólks fyrir þvi sem er rétt.
Þessi stefna er þvi þekktust sem
verslunarauöhyggja (sjálfsagt
vegna þess aö þar er hægt aö
svindla mest). Alltaf aö versla
meö allan andskotann, og þá er
ekki skeytt hiö minnsta um
hvort allt þetta drasl hafi
eitthvert hagnýtt gildi (sára-
fáar undantekningar) eöa
endist eitthvaö fyrir þann sem
kaupir, aöeins rutt út á mark-
aöinn, I umbúöum þessara
venjulegu skrumauglýsinga,
sem fólk er nú, aö ég held, loks
fariö aö átta sig á, og brenglar
allt veröskyn og gildismat
heilbrigörar skynsemi.
Þaö er einfaldlega ekki gert
ráö fyrir oröum einsog tilgangi,
notagildi, endingu, aö maöur
tali nú ekki um kostnaö þess
b tiii Laúglýst''e'rf efidá " v ária á"
vegi þeirra sem slikar auglýs-
ingar eiga aö ná til. Þarna er
þaö lika sem auglýsingin hittir
raunverulega hinn endann á
sjálfri sér — þann sem
viöheldur henni. Þarna er kom-
iöaö eöli, eöa réttara sagt óeöli I
kerfi kapitalismans. Sölu og
braskarastefnan i algleymi.
„Allt á aö seljast”, og þá
sama hvort heldur er sjálf lygin
eöa gömul og ný samviska, meö
örlitlum afföllum. Já, „allt á aö
seljast”, „verö og gæöi” þekkja
allir. (Allt frá svitalyktareyöi
upp I vetnissprengju). Væmin
og hégómleg blanda innlendrar
og erlendrar aurasýki. Og ætlaö
jafnt börnum sem fullorönum. 1
þeim auglýsingum sem höföa
sérstaklega til þeirra yngri
kemur kannski skýrt fram, þaö
sem einkennir flestar þeirra,
þ.e. þegar gróöafiknin fer I
sparifötin og vill gerast „besti i
vinur barnanna”.
1 náinni framtlö, ef þróunin
veröur sú sama, má eflaust lita:
Þaö er skransalan S.V.EI. sem
auglýsir: „Vorum aö fá lltiö
slitin hermannaföt (ytri og innri
flikur) ásamt oröum og borö-
um”. (Ath. rúmgott húsnæöi og
magnafsláttur). Ennfremur:
„Vorum aö taka upp I dag hand-
hægar, langdrægar skamm-
byssur af ameriskri gerö, sniön-
Framhald á bls. 17
Hver er
maðurinn?
Þórunn Siguröardóttir leikari var
hér I gær.