Þjóðviljinn - 08.03.1980, Síða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 8. mars 1980
GuOmundur
Uallvarðsson
Etrlkur
GuOjónsson
Hlldar
Jónsdóttlr
Inglbjör g
Haraldsdóttir.
Umsjón
af hálfu
Þjóðviljans:
Ingibjörg
Haralds-
dót+ir
skemmtifundur
Katrta
Dldriksen
FORVITIN
RAUÐ
t.tbl. maxs 1980.
kvennabaratta
er stéttabaratta
Forvitin
rauö
komin
út
Út er komift 1. tölublað þessa
árs af Forvitinni rauöri, blaði
Rauðsokkahreyfingarinnar. —
Blaðið kemur nú út I nýju formi,
einskonar dagblaðsbroti.
Meöal efnis i blaðinu er:
„Einsog dýr i búri”, frásögn af
íífi erlendra farandverka-
kvenna á tslandi, eftir Kasia
Kasprzyk-Copeland, i þýðingu
Silju Aðalsteinsdóttur; „Hvert
stefna Alþýðubandalagskon-
ur?” eftir Dagnýju Kristjáns-
dóttur og Ingibjörgu Haralds-
dóttur; tvö viðtöl viö hómó-
sexúalista, karl og konu, eftir
Sólrúnu Gisladóttur; ljóð eftir
dönsku skáldkonuna Jette And-
ersen i þýöingu Dagnýjar
Kristjándóttur; grein um kröfur
barnaársnefndar ASt; fréttir af
starfi Rauðsokkahreyfingarinn-
ar, ofl.
Hægt er að gerast áskrifandi
að Forvitinni rauöri sem kemur
framvegis út fjórum sinnum á
ári, og kostar venjuleg áskrift
4000krónur, en stuöningsáskrift
600 krónur. Lysthafendur geta
hringt i Sokkholt, simi 2 87 98,
kl. 5—6.30 alla virka daga, eða
komið i laugardagskaffi þangaö
kl. 11.30 alla laugardaga.
Blaðið verður til sölu á fundi
Rauðsokkahreyfingarinnar i
Félagsstofnun stúdenta i dag.
mars
Á ráðstefnu róttækra
kvenna sem haldin var
árið 1910 í Kaupmanna-
höfn var 8. mars lýstur
alþjóðlegur baráttudagur
kvenna. Helsti hvata-
maður þess var Clara
Zetkin.
Clara Zetkin
Clara Zetkin (1857—1933) var
þýskur byltingarsinni og var i
forystu bæði sósíaiiskrar
kvennahreyfingar þýskrar og
marxiskrar byltingarstefnu allt
frá þvi upp úr 1833 og fram yfir
fyrri heimsstyrjöld. Hún lagði
stóran skerf af mörkum til þró-
unar by ltingarsinnaðrar
kvennabaráttu. Hún barðist
hatrammri baráttu innan Þýska
sósiaidemókrataflokksins, I.
Alþjóöasambands Kommúnista
og seinna II. Alþjóðasambands
Kommúnista fyrir framþróun
byltingarsinnaðrar stefnu i
kvenfrelsismálum, ásamt Aug-
usti Bebel og Karli Liebknecht.
Arið 1914 þegar meirihluti
Sósialdómókrataflokksins
beygöi sig undir þýsku heims-
valdastefnuna og striðsrekstur
hennar, þá var Clara ein af
þeim sem gekk út og hélt á lofti
nauösyn byltingarsinnaðrar
alþjóöahyggju og samstööu
verkalýðs gegn striðinu.
A stofnþingi II. Alþjóðsam-
bandsins 1889 hélt Clara ræðu
þar sem hún sýndi fram á
órjúfanleg tengsl sósialisma og
kvenfrelsis. A árinu 1891 hóf hún
útgáfu blaösins „Die
Gleichheit” (Jafnrétti) sem hún
ritstýrði síðan allt til ársins
1917. Það blað reyndist mikil-
vægt i þeirri baráttu sem i hönd
fór og Clara leiddi, baráttufyrir
vitundarvakningu kvenna, fyrir
þvi að skipuleggja þær I verka-
lýösfélög og fá þær til liös við
Sósialdemókrataflokkinn. Fyrir
tilstuölan Clöru samþykkti
flokkurinn árið 1896 aö hefja
uppbyggingu sérstakra kvenna-
hópa og i gegn um starf þeirra
spretta upp kröfur sem enn
ganga eins og rauöur þráður i
gegnum alla kvennabaráttu,
s.s. um rétt kvenna til vinnu,
lagalegt jafnrétti kvenna,
fæöingarorlof, menntun og
félagslegt öryggi börnum til
handa o.s.frv.
Allt til ársins 1908 var konum
bannað með lögum aö ganga til
liös við pólitisk samtök. Flokk-
urinn fór i kringum lögin
meðþvi að stofna fjölda vakn-
ingarhópa meðal kvenna sem
voru I óformlegum tengslum viö
fiokkinn. Þessir hópar héldu
ráðstefnur á tveggja ára fresti,
oft með erlendum baráttukon-
um. Ráðstefnan í Kaupmanna-
höfn var ein þeirra.
Clara benti stöðugt á þörf
kvenna tilaö skipuleggja sig
A blaftamannafundi I Sokkholti s.l. fimmtudag var skýrt frá undirbúningi og dagskrá fundarins, sem
haldinn verftur I Félagsstofnun I dag. — Ljósm.: —gel.
sérstaklega og tenti í harðri
baráttu fyrir sérskipulagningu
kvenna! Þær konur sem höfðu
verið virkar í kvennahópnum,
gengu inn i flokkinn 1908 þegar
þeim varð það lagalega heimilt
en þær bjuggu svo um hnútana
aö þær fengu fulltrúa I allar
nefndir og stofnanir innan
flokksins i hlutfalli við fjölda
sinna, og fulltrúa sina kusu þær
á séstökum fundum kvennanna.
Þær héldu og áfram útgáfu
blaðsins Die Gleichheit sem
náöi geysilegri útbreiöslu (yfir
100.000 eintök) einmitt um 1910.
Saga 8. mars er æði við-
burðarik. T.d. 8. mars 1917 hófu
rússneskar verkakonur i
Pétursborg verkföll sem höföu
mikla þýöingu fyrir framrás
byltingarinnar. En það má
segja aö alþjóðlegt inntak 8.
mars hafi beöið nokkurt skip-
brot þegar striðið braust út
1914.
8. mars á islandi
Ariö 1948 er I fyrsta skipti
haldiö upp á 8. mars á Islandi.
Kvenfélag sósialistaflokksins
hafð frumkvæði að þvi og á
þessum fyrsta fundi hélt Dýrleif
Arnadóttir erindi um sögu 8.
mars i tengslum við stétta-
baráttu hér heima, baráttu
kvenna gegn striði og fasisma
og gegn hernum hérlendis.
Kvenfélag sósialista heldur
fundi á þessum degi allt til 1952
þegar Menningar- og friöar-
samtök fslenskra kvenna
(MFIK) taka við. Dagskrá
fundanna einkenndist einkum af
friðarbaráttunni, enda heim-
styrjöld nýlokið, og einnig af
ástandi þjóðmála, og verkalýðs-
baráttunnar. Það má segja að
sérstök „kvennapólitísk” um-
ræöa hafi engin veriö.
Meö uppkomu nýju kvenfrels-
ishreyfingarinnar upp úr 1968 er
aftur blásiö lffi f þennan dag og
lögð er áhersla á baráttueðli
þessa dags i alþjóðlegu sam-
hengi.
Rauðsokkahreyfingin hefur
haldiö sérstaka opna fundi á
þessum degi frá árinu 1978.
Attundi mars:
Baráttudagur
i sjotiu ar
I dag 8. mars, er alþjóð-
legur baráttudagur
kvenna og í tilefni dags-
ins gengst Rauðskokka-
hreyfingin fyrir göngu og
fundi, þar sem aðalá-
herslan verður lögð á
barnaárskröfur ASI en
þær eru þessar:
Aö mæður fái 3ja mánaða
fæöingarorlof, sem greiöist af
almannatryggingum.
Aö dagvistarþörf veröi brú-
uð á skipulagðan hátt á 7 árum.
Að foreldri barns, sem er
yngra en 10 ára, geti í eftirtöld-
um tilvikum fengið launaö leyfi
frá vinnu vegna umönnunar á
barni:
a) þegar barnið er veikt.
b) þegar sá, sem annast barn-
ið, er veikur, hvort sem það er
heimavinnandi foreldri, dag-
mamma eöa annar aðili.
c) þegar foreldri þarf aö
fylgja barni i læknisskoðun.
d) þegar foreldri þarf að hafa
samband við þá uppeldisstofn-
un, sem barnið kann að vera á,
t.d. dagheimili.
e) þegar faðirinn þarf að vera
heima til þess aö annast barn
eöa börn fjölskyldunar undir 10
ára aldri vegna fæðingu nýs
fjölskyldumeðlims.
Aö vinnutimi barna verði
takmarkaöur með eftirgreind-
um hætti: Börnum yngri en 15
ára veröi bönnuð öll yfirvinna
og börnum yngri en 16 ára verði
bönnuð öll næturvinna.
Safnast verður saman til
göngunnar við húsnæði Rauö-
sokkahreyfingarinnar að Skóla-
vöröustig 12 kl. 1.30. Þaðan
verður gengið sem leiö liggur að
Félagsstofnun stúdenta við
Hringbraut. Fólk er hvatt til aö
fjölmenna og taka börnin með.
Gengið veröur undir Barnaárs-
kröfum og fleiri jafnréttiskröf-
um. Söngelskir Rauðsokkar
mæta með gitara í gönguna.
Kl. 14.00 hefst baráttufundur i
Félagsstofnun, með fjölbreyttri
dagskrá:
Avörp flytja Kristin Jónsdótt-
ir kennari og Hrafnhildur Sig-
urðardóttir, Sóknarstúlka.
Söngur: Rauðsokkasveitin —
kvenna
Katjana Édvaldsen.
Alþýðuleikhúsið flytur þátt úr
leikriti Böðvars Guðmunds-
sonar, „Heimilisdraugar”.
Ýmislegt fleira.
Rauðsokkar sögðu okkur, að
sýning yrði i Stúdentakjallaran-
um, sem þeir nefndu „Verk
kvenna”. Þar veröa sýndir
stoppaðir sokkar, hálfprjónaðar
peysur, hálfstraujaðar skyrtur,
skúringafötur, skrúbbar og
klútar, fiskflök I pakka o.fl., allt
áritað af listamönnum.
Barnaárskröfur veröa teknar
fyrir á persónulegan hátt, t.d.
segir Guðmunda Sigurðardóttir
frá persónulegri reynslu sinni af
hlaupum viö dagvistarheimili
til að fá dagvistarpláss.
Safnaö verður fyrir Auði
Oddgeirsdóttur, Akureyri sem
er ólétt og fær ekkert fæðingar-
orlof, er iönnemi og stendur
uppi algjörlega peningalaus I 3
mánuöi.
— mhg
8. mars á Egilsstöðum
Baráttufundur verður haldinn í dag, 8. mars, í
Menntaskólanum á Egilsstöðum, og hefst kl. 16.00.
Mjög fjölbreytt dagskrá verður á fundinum:
söngur, ávörp og margir dagskrárliðir f léttum dúr.
M.a. verða f luttir þættir úr Hvað er í blýhólknum?
eftir Svövu Jakobsdóttur. Þá verður sýning á lista-
verkum og handavinnu eftir konur á Egilsstöðum
og nágrenni.
Egilsstaðabúar og nágrannar eru hvattir til að
fjölmenna á fundinn.
Ganga og
í til-
efni
8.