Þjóðviljinn - 11.04.1980, Side 9

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 11. april 1980
Föstudagur 11. aprll 1980 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
á dagskrá
Hér verda skynsemin og tilfínningin
fyrir módur náttúru að takast á við
tvihjóla eða fleirhjóla villimennsku. |
Leikaraskapur, orkusóun, landspilling
og gengdaríaust auglýsingarskrum
á ekki að setjast i
öndvegi og visa veginn
Reynir
Ingibjartsson
16 þúsund hestöfl
Nú um páskana hefur þaö ekki
farið fram hjá þeim sem leggja
eyru við auglýsingum eöa forðast
þær ekki af ásettu ráði, að bila-
sýning ein mikil hefur átt að hafa
ofan af fyrir okkur hér á Suö-
vesturhorninu og kannski fleir-
um. Til bragðbætis hefur svo aö
sjálfsögöu verið tiskusýning, þvi
kona og bill eru stundum eitt.
Ágóðanum hefur svo sjálfsagt átt
að koma fyrir i steinsteypu og
þviumliku suöur f Kapelluhrauni,
svo betur megi ljóst veröa, hvaöa
bill sé fljótastur á landi hér.
Það er með ólíkindum hve bila-
della á efsta stigi hefur magnast
hér á landi á undanförnum árum.
Sumir setja þetta i samband við
samkeppni siðdegisblaðanna,
aðrir kenna bilaumboðunum um.
Sjónvarpiö hefur lika þótt gera
sitt besta, til að auglýsa aur og
drullu i bland við bila og aksturs-
hetjur. Sumir hafa jafnvel farið
að líta á allt þetta æði sem iþrótt.
Nokkuð er til I öllu þessu. Til að
kóróna allt saman gerist þetta á
sama tima og hvatt er til orku-
sparnaðar, og látin falla mörg og
gáfuleg orð i þvi sambandi.
1 nágrannalöndum okkar hefur
athygli manna einmitt beinst að
ýmsu, þar sem oliudropinn og
bens'nsopinn þykir fara fyrir lit-
ið, og i fyrra las ég þaö, aö I
Sviþjóð hefði mjög verið dregiö úr
keppni i hraðakstri og kappsigl-
ingu svo dæmi séu nefnd. Ástæð-
an var ekki einungis beinn orku-
sparnaöur heldur lika að gefa for-
dæmi á sem flestum sviðum til
orkusparnaðar, þar sem hægt
væri að koma honum við.
Siðdegisblöðin hafa nokkuð
komið við sögu bila og bátaralls
hér á landi og staðið fyrir keppn-
um til að auglýsa sjálf sig i leið-
inni. A bakvið hafa svo dyggilega
staðið seljendur bila og báta og i
nafni framleiðenda um viða
veröld. Það er þvi heldur nötur-
legt, þegar þessi blöð eru að
gagnrýna bruðl og boða sparnað,
að þá skuli fáránlegustu sóuninni
vera hampað.
1 eina tið voru jeppar nánast
landbúnaðartæki. Nú eru þeir
meö vinsælli leikföngum borgar-
barna. Ég er þannig gerður að
lita á bila sem farartæki og þeir
eigi að aka á vegum en ekki veg-
leysum. Jeppasportið hefur
vissulega opnað mörgum
dásemdir Islenskra öræfa og
margur ökumaðurinn hagar
akstri sinum af mikilli gætni með
tilliti til umhverfisins. Allt of
margir teija sér þó allt fært og
allt leyfilegt. Nú er svo komið aö
ekki verður lengur unað þessari
þróun t.d. á stöðum eins og i Þórs-
mörk. Jeppinn sem á slnum tima
tók við sem þarfasti þjónninn til
sveita er nú að verða að verstu
landeyðunni.
Ég hef eins og margir aðrir
bundist mikilli tryggö við útivist-
arlandið upp af Garðabæ og
Hafnarfiröi og ósjaldan notiö þar
algerrar kyrröar og næðis. En
svo hafa skellinöðrur, mótorhjól
að ógleymdum jeppunum, komið
æöandi meö ýlfri og væii og
böðlast um brekkur og bala.
Norðan i Valahnjúkum er sér-
stakt dálæti aö reyna sig við
sandbrekkurnar. Þar má sjá æp-
andi andstæöuna viö hinn fagra
gróðurreitt farfugla I Valabóli.
Ég minnist lika gönguferða i
selin i Kapelluhrauni sunnan
kvartmilubrautarinnar ,,bless-
aðrar”. Þar hefur ilmurinn frá
álverinu verið kryddaöur meö
hinum ferlegustu drunum og
iskurhljóðum frá tryllitækjunum.
Og uppi á tJlfarsfelli fannst ekki
friður, þvi varla hafði ég tyllt mér
á efsta hjalla eitt sinn, þegar
jeppinn kom æðandi og upp á
topp. Lægra varð ekki lotið.
Þannig dæmi um friöarspilla geta
allir sjálfsagt nefnt sem unna úti-
vist og gönguferðum I kyrrö og ró.
Hvað er svo til ráða? Ein bönn-
in enn og hömlur á frelsi ein-
staklingsins, heyrist sjálfsagt
hrópað. Hver segir að hér megi
bara ganga en ekki aka og hvaö
getur billinn eða skellinaðran
gert að þvi þó hljóðin séu ekki
fögur?
Hér verða skynsemin og tilfinn-
ingin fyrir móður náttúru að tak-
ast á við tvihjóla eða fleirhjóla
villimennsku • Leikaraskapur,
orkusóun, landspilling og
gegndarlaust auglýsingaskrum á
ékki að setjast i öndvegi og visa
veginn. Ekki má svo gleyma þvi
að billinn er stórtækasta dráps-
tækið f dag. Er þorandi að spyrja
hvern toll Krossá eða Markarfljót
eiga að taka á sumri komanda?
Forverar okkar hafa verið
ásakaðir fyrir að eyða skógunum
af skammsýni. Þá bar eflaust
nauðsyn til, en hvað hafa kynslóð-
ir dagsins f dag sér til afsökunar,
þegar morgundagurinn rennur
UPP"? Reynir Ingibjartsson
Þrenn ný lög:
Sjúkratiyggingargjald
l3% af fyrstu 4,5 iiLkr.
A siðasta degi þingsins fyrir
páska samþykkti Alþingi þrenn
lög. Þessi lög eru eftirfarandi:
1) Breytingar á lögum um al-
mannatryggingar varðandi
sjúkratryggingargjald. Þar er
kveðið á um aö gjaldstofn sjúkra-
1 júni n.k. efna Samtök Is-
lenskra málakennara og hiiðsteö
félög annars staðar á Norður-
löndum til ráðstefnu i Reykjavik.
Ráðstefnan er haldin i tilefni nor-
ræns málaárs, og hefur Norræni
menningarsjóðurinn veitt styrk i
þeim tilgangi.
Aætlað er, að um 200 kennarar
hvaðanæva aö á Noröurlöndum
muni taka þátt í ráðstefnur.ni,
sem hafa verið valin kjöroröin
mál — heimur — mannfélagog
tryggingargjalds skuli vera sá
sami og gjaldstofn álagðra út-
svara 1980 þó að frádregnum:
a) bótum skv. 2og 4. kafla laga
um almannatryggingar öörum en
elli- og örorkulífeyri:
b) 650.000 krónum í viðbót við
veröur einkum tekið fyrir aö
rannsaka og ræða mikilvægi
málakennslunnar fyrir nemend-
urna, jafnt á starfsvettvangi sem
i persónulegum viðskiptum.
Fyrirlesarar ráöstefnunnar eru
meðal færustu sérfræöinga I
Evrópu hver á sinu sviöi, og enn-
fremur munu koma þar fram full-
trúar atvinnulifsins, sem gera
munu grein fyrir nauösyn mála-
kunnáttu innan hinna ýmsu at-
vinnugreina.
þær fjárhæðir elli- og örorkulif-
eyrisbóta, sem frá eru dregnar
samkvæmt 4. mgr. 23. gr. laga nr.
8/1972, með siðari breytingum,
hjá þeim mönnum sem orönir eru
67 ára fyrir 1. janúar 1980 eöa
nutu örorkulifeyris á árinu 1979.
Samkvæmt lögunum er sjúkra-
tryggingargjaldiö 1,5% af fyrstu
4.500.000 af gjaldstofni, en 2% af
þvi sem umfram er hjá hverjum
gjaldenda. Gjald sem ekki nær
4000 kr. skal fellt niður við álagn-
ingu.
2) Breyting á lögum um lffeyr-
issjóö sjómanna. Lögin kveöa
m.a. á um fulla verötryggingu
allra elli-, örorku- og makallfeyr-
isgreiðslna sjóðsins frá ársbyrjun
1980 tU ársloka 1984.
3) Breyting á lögum um land-
flutningasjóð. Lögin kveða á um
að 1% gjald skuli lagt á allan
rekstur vöruflutningabifreiða, á
sama stofn og aöstööugjald er
lagt á samkvæmt 5. kafla laga um
tekjustofna sveitarfélaga. Þegar
lög um landflutningasjóð voru
samþykkt vorið 1979 gleymdist að
tiltaka hver gjaldstofninn væri
sem leggja ætti 1% gjald á til aö
fjármagna sjóðinn.
— þm.
200 norrænir
kennarar hingað
á rádstefnu
Þannig hafa hollenskir knattspyrnuáhugamenn oft fengið að sjá Pétur, fagnandi marki eftir aö hafa leikiöandstæöingana grátt. Myndin hér
að ofan er tekin i sigurleik Feyenoord gegn Roda, 2-1.
ekki viö þaö
sementið 10
tíma á dag”
„Náttúrlega sakna ég vina minna að heiman mjög
mikið og einnig alls þess sem maður naut þar. Nu er það
alvaransem gildir,jafnt í fótboltanum sem í einkalífinu/
eða ég ætti heldur að segja að viðhorf mín til þessara
hluta hafa breyst mjög mikið eftir að ég kom hingað út
til Hollands. I atvinnumennskubransanum gildir ekkert
nema reglusemi á háu stigi, annars er maður búinn að
vera. Þetta var hlutur sem ég gerði mér strax grein
fyrir."
„Ég sætti mig
aö fara aftur í
Sá sem þannig mælir er Pétur
Pétursson, knattspyrnumaður
hjá hollenska stórliðinu
Feyenoord I viðtali við Þjv. I
Hollandi fyrir skömmu. Pétur býr
I útborg Rotterdam, sem heitir
Puttershoek. Hann á þar fallega
ibúö I raöhúsi og keyrir um á
BMW-bil. Þaö má þvl segja aö
stórar breytingar hafi orðið á ytri
högum stráksins af Skaganum,
sem fyrir 2 árum vann sina 10
tima I Sementsverksmiðjunni og
sparkaöi fótbolta á kvöldin.
Breytingin hefur ekki orðið siðri
á innri högum piltsins, ef svo má
að orði komast. Pétur hefur tekið
stefnuna á hæstu hæöir atvinnu-
knattspyrnunnar og þangaö ætlar
hann sér hvaö sem tautar og raul-
ar.
Heimþráin hvarf
fljótlega
Eftir að hafa hakkaö i sig
hangikjöt og kartöflumús heima
hjá Pétri og unnustu hans,
Petrinu, var sest niöur fyrir
framan sjónvarpið og fylgst með
iþróttaþættinum. Að honum lokn-
um var kominn tlmi til þess að
rekja garnirnar úr Pétri.
— Mér var tekiö óskaplega vel
af öllum er ég kom hingaö út
fyrst, haustiö 1978. Þaö vildu allir
allt fyrir mann gera. Ég dvaldi
fyrst hjá hollenskum strák, en
borðaði hjá frænku hans.
Heimþráin var mikil fyrst, sér-
staklega eftir aö ég kom út aftur
eftir að hafa dvalist heima um
jólin 1978. Siðan hvarf heimþráin
og hefur ekki þjakað mig siðan.
— Þaö var hlegiö mikið að mér
fyrst þegar ég reyndi að gera mig
skiljanlegan á hollensku, en hún
er þó ekki mjög erfitt tungumál
og lærist fljótt. 1 upphafi talaði
maður mest ensku, en sfðan fór
fólkið sem ég bjó hjá að tala nær
eingöngu hollensku og þá fór
þetta smám saman að koma hjá
mér. A æfingum var ég I dálitlum
vandræðum fyrst, en þetta voru
mikið til sömu orðin og setn-
ingarnar sem maður heyrði aftur
og aftur svo að það gekk vel að ná
þvi.
En hvernig var þér tekið af
strákunum i liðinu?
— Þeir tóku mér mjög vel þó
svo aö ég væri algjörlega ókunn-
ugur öllu hér þegar ég kom og tal-
aði ekki orð I málinu. Ég var
mjög heppinn þvi Feyenoord var
og er að byggja upp nýtt lið frá
grunni og þvi var gott fyrir mig
aö vera meö frá byrjun.
— Mórallinn I liðinu er mjög
góður og ég hef t.d. mjög gott
samband við Jan Peters og viö
erum góðir vinir. Reyndar er hér
svo langt á milli húsa að litið er
um að fólk bregði sér i heimsókn
„Heima geröi maður
mikið af þvi að kíkja
i hús og fá sér
kaffibolla, en slíkt
þekkist ekki
hér i Hollandi”
til kunningja eins og svo mikiö er
gert af heima. A Skaganum fór
maður I bíóhöllina eða á
skemmtanir eftir leiki og
æfingar, en hérna þekkist slikt
ekki; viöhorfin eru önnur. Ég hef
t.d. ekki bragöaö vin 118 mánuöi.
Það er semsagt mikill agi i öllu
lifi atvinnuknattspyrnumanns-
ins?
— Já, bæði agi sem kemur
utanfrá og innanfrá. Mér fannst
lif atvinnufótboltamannsins vera
mjög létt i fyrstu, en siöan fór að
fylgja þessu andlegt álag einnig
og það hefur glfurlega þreytandi
áhrif á mann. Ef illa gengur
verður maður ósjálfrátt þreyttur,
en þreytan hverfur eins og dögg
fyrir sólu ef við vinnum leiki.
— Ég hef t.d. átt I erfiðleikum
með að skora að undanförnu og
það hefur haft mjög slæm áhrif á
mann sálarlega. Þetta leggst á
mann eins og mara og ég hef átt
erfitt með svefn. Það góða I þessu
er að manni lærist að bregöast við
þegar slikt kemur upp, nokkuð
sem óhjákvæmilega hendir alla
atvinnuknattspyrnumenn.
Feyenoord ekki nógu gott
lið til þess að sigra í deild-
inni
Þú minnist á siæman kafla hjá
þér. Er ekki sömu sögu að segja
með Feycnoord-liðið ailt aö
undanförnu?
— Það fór að halla undan fæti
hjá okkur eftir að viö tókum átt i
UEFA-keppninni. Við töpuðum
illa fyrir Eintracht Frankfurt og
vorum ákaflega óheppnir i þeim
leik, t.d. fór ég illa með nokkur
góð færi. Nú, alls konar meiösli
fóru að setja strik I reikninginn,
hollenski landsliðsmaðurinn Wim
Jansen meiddist og við það hvarf
yfirvegunin i miðjuspilinu.
— Ég var búinn aö fá meira en
nóg af knattspyrnu um jólin, en
þetta lagaðist eftir áramótin. Þó
hefur mér gengiö bölvanlega illa
að skora I síðustu leikjunum eftir
að hafa skoraö 20 mörk i 20 leikj-
um. Við Jan Peters náðum alltaf
vel saman, en nú hef ég af
einhverjum orsökum einangrast
úti á vin.itri kantinum. Eins er ég
mun stifar dekkaöur en áður, nú
þekkja mann allir, en fyrst fékk
ég að leika lausum hala þvi það
vissi enginn hver ég var né
hvernig ég spilaöi. Við þetta vill
leikgleöin stundum hverfa, en
hún kemur um leiö og sigur
vinnst.
— Ég vil geta þess að Feynoord
vildi fá Asgeir Sigurvinsson I
staöinn fyrir Wim Jansen, en
Standard setti upp svo geysilega
hátt verð fyrir hann að ekkert
varö úr samningum, a.m.k. ekki
að sinni.
A Feyenoord einhverja
raunhæfa möguleika á sigri I
deildinni I ár?
— Nei, það held ég ekki, viö
erum einfaldlega ekki nógu góðir
til þess. Að visu erum viö með
mjög ungt liö, meðalaldurinn
22—23 ár, sem er örugglega hinn
lægsti i deildinni. Viö stefnum
þess i stað á sigur i bikarkeppn-
inni.
Pétur ásamt foreldrum sinum og unnustu fyrir utan heimili sitt i Puttershoek, sem er smáborg rétt utan við Rotterdam
...og hann hefur geysilega mikia yfirferð og
maðurverður dauðuppgefinn að elta þennan
andskota.”
...og svo varð það hægri bakvöröurinn hjá
Ever ton. Hann bókstarflega takiaði mig út
af vellinum og upp i áhorfendastæðin.”
Agi og aftur agi
Talið barst nú að vinnu knatt-
spyrnumannsins Péturs Péturs-
sonar. Viö báðum hann aö lýsa
einni viku i stórum dráttum.
— Það er leikiö á sunnudögum.
A mánudögum er létt æfing seinni
hluta dags, nudd og slökun. A
þriöjudögum förum við oft I
skógarhlaup og æfingar frá 10 til
12. önnur æfing er siðan kl. 15 og
þá er mest spilaö og mikiö um alls
konar séræfingar. Fyrir hádegi á
miðvikudögum er oftast farið i
gegn um leikkerfi o.þ.h. Þá er
einnig æfing stundum eftir
hádegi. A fimmtudögum eru
einnig 2 æfingar, fyrir hádegi far-
iö yfir myndsegulbandsspólu af
siðasta leik og eftir hádegi er
leikið gegn C-liöinu. A föstudög-
um er fri og á laugardögum er létt
æfing fyrir hádegi. Svona liður
vikan i stórum dráttum, en ég hef
einnig æft lyftingar nokkuð og er
miklu sterkari nú heldur en þegar
ég var heima. Undanfariö hef ég
einnig verið á séræfingum, æft
skot o.fl.
Hvað með laun fyrir sllka
vinnu?
— Við fáum ákveöinn bónus
fyrir unna leiki, en annars ræði ég
ekki peningamál mln, þau eru
mitt einkamál. Það er best að láta
aðra um að ímynda sér hvaö ég
hef i tekjur.
— Flestir eldri leikmenn
Feyenoord eru meö einhvern
bisniss, en félagið er ekkert hrifið
af þvi ef leikmenn láta fyrirtækin
glepja sig frá knattspyrnunni;
menn geta átt það á hættu aö
verða sektaðir fyrir slikt kukl.
Er mikið um það að menn séu
sektaöir hjá félaginu?
— Það er kannski ekki hægt að
segja þaö, en félagiö er ákaflega
strangt gagnvart leikmönnum
sinum. Ég lenti t.d. einu sinni i
þvi að vera sektaöur fyrir að
mæta of seint i myndatöku hjá
liðinu. Það er nokkuö skrautleg
saga á bak við þaö. Þannig var aö
ég mætti til leiks i sparifötunum
eins og alltaf. Þegar út á völl var
„Mér fannst þetta
umtalaða lif
atvinnumannsins
vera mjög létt
i fyrstu, en siðan
fór að koma i Ijós
hversu gifurlegt
andlegt álag
fylgir þessu”
komiðvar búið að fresta leiknum.
Ég fór þvl heim og skipti um föt,
en þá komst ég að þvi að þaö átti
að vera myndataka af liöinu. Það
var ekki um annað að gera en að
fara i sparifötin á nýjan leik og
þeysa á fullri ferð niður á völl. Ég
kom aðeins of seint og var
sektaður fyrir vikið, það þótt allir
vissu aö ég hefði fariö heim I
millitiðinni.
— óstundvisi er eitur i beinum
forráöamanna félagsins, bæði hér
i Hollandi og þegar liöið er á
keppnisferöalögum. Þá er einn
leikmaður sektaöur um 300 gyllini
(um 60 þús isl. kr.) fyrir að sýna
grófan leik á æfingu.
Dauðuppgefinn við að elta
þennan andskota
Það er greinilegt á Pétri aö
hann hefur staðfastlega ákveðiö
að halda sig algjörlega innan þess
ramma sem félagiö setur og hann
er jafn ákveðinn þegar talið berst
að hollensku knattspyrnunni.
— Bestu liðin hér eru tvimæla-
laust Ajax, Feyenoord og AZ ’67,
sem ég tel besta liðið i dag. Þá eru
Roda, Twente og PSV ágæt lið, en
þessi 6 lið eru algjör atvinnulið.
Hin liðin standa þessum langt að
baki.
Hverjir eru bestu leikmennirnir
i hollensku knattspyrnunni að
þlnu mati?
— I Ajax eru bestir Ruud Krol,
Schoenager og Danirnir Lerby og
Andersen. Kees Kirst er sá besti i
AZ ’67 og Kerkhof-bræöurnir I
PSV. Hjá okkur i Feyenoord
finnst mér góðir Wijnstekers og
van der Korput.
— Erfiðasti mótherjinn sem ég
hef lent I hérna er Coopmans hjá
Go Ahead Eagles. Hann er einn af
þessum grjóthörðu varnarmönn-
um, sem gefa aldrei tommu eftir.
Hann hefur geysilega mikla yfir-
ferð og það lendir á mér að elta
hann þvl við leikum maöur — á —
mann. Maður verður oft
dauðuppgefinn að elta þenn-
an andskota. Sá grófasti sem ég
hef lent i um dagana er hins vegar
hægrrbakvöröurinn hjá Everton.
Hann bókstaflega taklaði mig út
af vellinum og upp I áhorfenda-
stæðin þegar Feyenoord og
Everton léku fyrr i vetur.
Hvernig skýrir þú mun betra
gengi hollenska iandsliðsins en
félagsliðanna sfðustu ár?
— Hollendingar virðast leggja
allan sinn metnað I að landsliðið
nái góðum árangri. Annars er
eins og þeir leggi ekkert á sig
nema þegar þeir þurfa nauðsyn-
lega á góðum árangri að halda.
Landsliðiö fær algjöran forgang,
deildaleikjum er frestað og liðið