Þjóðviljinn - 24.07.1980, Síða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 24. júll 1980
MOWIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs
hreyf ingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: tltgáfufélag ÞjóBviljans
FramkvKmdastjdri: Eióur Bergmann
Rlutjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan Olafsson
Fréttastjóri: Vilborg Harbardóttir.
'Áuglýsingastjórl: Þorgeir Olafsson.
Umsjónarmabur Sunnudagsblabs: Þtírunn Sigurbardóttir
Rekstrarstjóri: Olfar Þormóbsson
Afgreibslustjóri: Vaiþór Hlöbversson
Blabamenn: Alfheibur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Gubjón Fribriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gfslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
iþróttafréttamabur: Ingólfur Hannesson.
LJósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellsson
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elfas Mar.
Safnvörbur:Eyjólfur Arnason.
Auglvsingar: Sigrfbur Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa :Gubrún Gubvarbardóttir.
Afgreibsia: Kristin Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Sigurbardótt ir
Sfmavarsla: ölöf Halldtírsdóttir, Sigrlbur Kristjánsdóttir.
Bfistjóri: Sigrún Bárbardóttir.
Húsmóbir: Jóna Sigurbardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Otkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Gubmundsson.
Ritstjórn, afgreibsia og auglýsingar: Sfbumúla 6, Reykjavfk, slmi 8 13 33.
Prentun: Blabaþrent hf.
Geirs raunir
• ( miðri gúrkutíðinni verður Sjálfstæðisflokkurinn
eitt helsta viðfangsefni pólitískra greinahöfunda.
• Tíminn hefur m.a. velt fyrir sér því sáttaboði sem
Geir Hallgrímsson hefur verið að veifa framan í f lokks-
menn sína að undanförnu og kemst að þeirri niðurstöðu
að vonum, að það sé nokkuð einkennileg sáttfýsi sem
komi f ram i því að sagt er við forsætisráðherra og hans
menn í flokknum, að engar sættir geti komið til greina
f yrr en núverandi ríkisstjórn fer f rá völdum. Þetta þykir
ritstjóra Tímans minna einna helst á bergmál af mál-
f lutningi Rússa um Afganistan, en þeir segjast ekki fara
burt þaðan og ganga til sátta fyrr en allri mótspyrnu
gegn þeim sé lokið!
• En þótt sáttatilboðið sé galli blandið þá er þó enn
kynlegri sá málflutningur Geirs sem á öðru fremur að
hressa upp á liðsmenn. Hann birtist í fyrsta lagi í heróp-
inu: Sameinumst gegn sósíalistum", þar sem prófuð er
hin gamalkunna aðferð að reyna að sameina tvístraðan
her með því að brýna hann á hrollvekju um höfuðóvin-
inn. Samkvæmt þessu eru Gunnarsmenn að fremja það
af brot gegn f lokki og þjóð að ef la til valda „ómengaðan
kjarna harðsvíraðra marxista, sem gera allt til að ná
völdum í því skyni að útrýma núverandi þjóðfélagsgerð
á Islandi", eins og segir í Morgunblaðinu á dögunum.
Þeir,sem skrifa nú leiðara í þessum dúr, eru þeir sömu
sem skömmu fyrir stjórnarmyndun í vetur veltu með
einkar jákvæðum hætti vöngum yfir hugsanlegu sam-
starfi Sjálfstæðisflokks og Alþýðubandalags og voru
meira að segja farnir að tala um „sögulega máiamiðl-
un" upp á ítalska vísu. Og höf ðu sjálf sagt til þess blessun
Geirs formanns, sem nú sér þann kost grænstan — eins
og Morgunblaðsritstjórar hans — að sprauta vítamfnum
óttans við sósíalista í ráðvillt lið.
• Hinn höfuðliður málflutningsins kemur fram í víg-
orðinu „strangari skil í stjórnmálin". Nánar tiltekið er
átt við það, að aðrir flokkar sinni annaðhvort stéttarbar-
áttu eins og Alþýðubandalagið, gervitillögum eða inni-
haldslausu glamri og gauragangi eins og Framsókn og
Alþýðuflokkurinn. En Sjálfstæðisflokkurinn, segir Geir
„sinnir hlutverki sínu með því að standa einhuga um ráð
gegn ríkjandi vanda, ráð sem sækja styrk sinn í frelsi
einstaklingsins/athafnaþrá og ákvörðunarvald".
• Nákvæmari eru nú hin „skörpu skil" ekki. Almennir
sleggjudómar um andstæðinginn, almennt lof um ein-
staklingshyggjuna í Sjálfstæðisflokkinum. Það er ekki
tekið á neinu máli í þeirri löngu Bolvíkingaræðu, sem nú
var vitnað til. Allt f lýtur. Það má taka dæmi af þvt þegar
Geir víkur í ræðunni að pólitískum ágreiningi strjálbýlis
og þéttbýlis. Hann segist ekki vilja ganga á hlut fámenn-
ari héraða, heldur leysa vandann með því að rétta hlut
annarra! Þetta hljómar ekki illa, en innihaldið er af-
skaplega rýrt— ekki annað en ávísun á fleiri þingmenn
ef nokkuð er.
• Sannleikurinn er sá, að formaður Sjálfstæðisf lokks-
ins gerir sér grein fyrir því, að flokkur hans hefur ekki
síst lifað á því, að vinna gegn „skarpari skilum" í ís-
lenskum stjórnmálum. Þegar nýfrelsaðir nýfrjáls-
hyggjumenn knúðu það fram í vetur, að með svonefndri
Leiftursókn sýndi f lokkurinn all greinilega sinn hægrilit,
fylltust bæði kjósendur og ýmsir flokksmenn skelfingu.
Slíkur skírleiki í stefnumótun var meira en þeir gátu þol-
að. Þetta skiíur Geir Hallgrímsson, en hann er áfram
undir þrýstingi frá harðlínumönnum um að taka af
skarið, um að móta einhverskonar markaðshyggjukosti.
Hann þarf því að láta sem hann sé hugfanginn af slíkum
stefnumálum, um leið og hann heldur leiðum opnum til
ákveðinna þátta í hægrikratisma sem flokkurinn hefur
jafnan notað til að halda fylgi. Þess vegna mun heldur
ekkertskilmerkilegra frá foringjanum koma en almennt
tal um „athafnaþrá einstaklingsins og ákvörðunarvald".
• Ef formaður Sjálfstæðisflokksins hinsvegar
gerði alvöru úr því að draga „skarpari skil" í íslenskum
stjórnmálum, þá mundu vafalaust skapast allmiklu
betri skilyrði en nú eru -fyrir íslenska vinstrisinna að
vinna sínum viðhorfum áheyrn og fylgi.
áb.
klrippt
; Fákunnátta
I Geirs
Ef ekki væru hinar sögulegu
innanflokksdeilur I Sjálfstæðis-
flokknum um ræöumennsku 1
Varðarferð og mjög svo jarð-
bundin krafa Geirs Hallgrims-
sonar um stjórnarslit sem for-
sendu sátta I flokknum, mætti
halda.að hinn ágæti formaður
Sjálfstæðisflokksins hefði tekið
sér bólfestu á tunglinu en ekki
meöal okkar hinna á isaköldu
láöi. í tittnefndri Varðarferð op-
inberaði hann slfka fákunnáttu i
iönaöar- og orkumálum að fá-
heyrt verður aö teljast. Þar
sagði hann m.a.:
„Nú er enginn undirbúningur
I gangi undir framkvæmdir I
orkufrekum iðnaði. Stöðnun og
aðgerðarieysi rlkisstjórnar
liggur eins og mara, þar sem
ryðja ætti vaxtarbroddi al-
menns iðnaðar og stóriðju
brauti’.
Þrjár verk-
smiöjur 1981?
Þvert á móti því sem Geir
Hallgrimsson heldur fram eru
nú f jögur meöalstór nýiðnaöar-
verkefni i fullum gangi á vegum
iðnaöarráðuneytisins og fleiri
aðila. Þrjú þeirra virðast vera
að komast á það stig að væntan-
lega verði ráðist I fram-
kvæmdir viö þau á árinu 1981.
Um margra milljaröa fjárfest-
ingu gæti orðið aö ræða strax á
næsta ári fáist þau samþykkt á
Alþingi.
Nú er verið að vinna að stað-
arvali fyrir væntanlega steinull-
arverksmiöju sem þykir álitleg-
ur nýiönaðarkostur. Frumvarp
til laga um að ráöast I byggingu
steinullarverksmiðju verður
■ væntanlega lagt fyrir Alþingi i
Ihaust. Aætlaöur stofnkostnaöur
við hana er um 9.5 milljarðar á
verðjagi á miðju þessu ári og
* býggingartimi um tvö ár. Ef úr
Iframkvæmdum veröur munu
þær væntanlega hefjast fyrri
hluta næsta árs.
■
I Saltverksmiðja
! og stálbrœösla
Nú er verið að meta niður-.
stöður af tilraunarekstri og hag-
kvæmni á áframhaldandi fram-
kvæmdum við byggingu salt-
verksmiðju á Reykjanesi. Aætl-
aður stofnkostnaður 60 þúsund
tonna verksmiðju er um 14 mill-
jarðar króna og byggingartimi
þrjú ár. Enda þótt ekkert end-
anlegt mat liggi fyrir.eru taldar
likur á,aö næst verði ráðist I 4
þúsund tonna áfanga og láns-
fjárþörf á næsta ári vegna
byggingar sliks áfanga veröi á
annan milljarð króna.
Stálbræösla þykir einnig mjög
álitlegur kostur i orkufrekum
iðnaði af meöalstærð. Nú er ver-
ið að kanna rekstrarforsendur
og gera frumáætlun um rekstur.
Verði niðurstöður jákvæöar er
sennilegt að ákvörðun um bygg-
ingu stálbræöslu veröi tekin I
lok þessa árs, og framkvæmdir
gætu hafist um mitt næsta ár.
Stofnkostnaður viö stálbræðslu
er talinn veröa um 8 milljarðar
króna á verðlagi á miðju þessu
ári og byggingartiminn tvö ár.
Sykurhreinsunarverksmiðja
er enn á dagskrá, en ekki eru að
svo stöddu taldar likur á aö
framkvæmdir við hana hefjist á
næsta ári. Unnið er aö athugun-
um á hagkvæmnisskýrslu um
verksmiðjuna.
Þróunarátak
Þessu til viðbótar má nefna að
fyrir tilstilli iðnaðarráðuneytis-
ins og með samstarfi við aðila i
iðnaði er nú veriö að gera þró-
unarátak f málm- og skipa-
smlði, húsgagnaiönaði, fata-,ull-
ar- og skinnaiðnaöi, rafiðnaði og
sælgætisiðnaði. Markmið þró-
unarverkefnis I raftækja- og
rafeindaiönaði i samvinnu viö
stofnanir og samtök iðnaöarins
er að efla framleiöslu rafbúnað-
ar og rafeindatækja i landinu
sem á mikla framtfð fyrir sér.
Af þessu sést aö þaö er siöur
en svo að „enginn undirbúning-
ur” sé I gangi undir fram-
kvæmdir I orkufrekum iðnaði
eða hvað varðar almennan iön-
að. Ætli þaö sé ekki frekar á
þann veginn að Geir Hallgrims-
syni hafi þótt ástæða til þess að
eyöa ræöutima sinum I Varöar-
feröinni I iönaðarmálin vegna
hinna miklu umsvifa núverandi
iönaðarráöherra á öllum svið-
um iðnvæöingarinnar.
-------------------------j
Snjöll hugmynd
Geir Hallgrimsson reynir aö
vlsu að ná I skottið á þróuninni
með þvi að leggja áherslu á
nauösyn þess að kanna alla
möguleika á orkufrekum iðnaði
hér á landi.
„Mér er sagt, að 10-15 starfsár
færustu manna okkar þurfi til
að gera eins tæmandi úttekt á
möguleikum okkar I orkufrek-
um iðnaöi og unnt er. Við eigum
að setja okkur það mark að
ljúka þessari úttekt innan
tveggja ára. Sú úttekt kostar ef
til vill nokkur hundruö milljón
krónur, en fæst vel endur-
greidd viö fyrstu framkvæmd.”
Alþýðubandalagið og núver-
andi iðnaðarráðherra hafa ein-
mitt lagt á þaö höfuðáherslu að
áður en gengiö væri út i nýjar
stóriðjuframkvæmdir þyrfti að
liggja fyrir heildarúttekt á -
orkubúskap landsmanna, mat á
öllum helstu orkunýtingarkost-
um okkar, og stefnumótun I
orku- og iönaöarmálum til lang-
frama. Iðnaöarráðherra hefur i
ræðum sinum á opinberum vett-
vangi marglýst yfir aö undan-
förnu að slika úttekt þyrfti aö
gera til grundvallar stefnumót-
un og framkvæmdum, og skýrt
frá undirbúningi þessa máls.
Það er nú svo vel á veg komiö að
á næstunni má búast við að
skipaður veröi sérstakur starfs-
hópur til þess aö ganga I þetta
verk. Hin „frumlega” og þarfa
hugmynd Geirs Hallgrímssonar
er siöur en svo ný bóla og þegar
komin á framkvæmdastig.
Gamlar lummur
Aö ööru leyti er fátt nýtt I
stóriöjuboðskap Geirs-armsins i
Sjálfstæðisflokknum. Það eru
mestmegnis gamlar lummur
frá slðasta áratug um óheft inn-
streymi erlends fjármagns i
stóriðjuver, enda þótt fyrir liggi
að Islendingar sjálfir geti ráðist
i sllk verkefni með eigin kröft-
um sýnist þau álitleg og falli
þau að öðrum markmiöum I
efnahagsmálum. Ekki drepur
þá frumleikinn I Sjálfstæðis-
flokknum og hugmyndafátæktin
og valdastreitan kann aö gera
Geirs-arminn áhrifalitinn um
stórmálið nýtingu orkunnar til
heilla fyrir land og þjóð.
—ekh
•9 sHorrið
Geir Ilallgrímsson í ræðu í Varðarferð:
Gerum tæmandi úttekt á tæki-
færum okkar í orkufrekum iðnaði
\ga lu Varóarfrlagar tig aðrir frrðaíclagar
ViA tTuni nu i aningarsiað við þjóðveldisb*.
si’ni liiggður var i nunningu 1100 ára Islands-
hvggðar Kg þakka Siein|mri Gestssyni hlý orð,
••n Siein|mr Geslsson. alþm. var einmitt
forniaðiir l>>i!t!ingarn<'fnilar og þegar hann
afhenti mannvirkið þáviTamli rikisstjórn 1977
li't hann i lju> þa vun. að þjnðveldisbærinn yrði
lil |n*ss að þjuðin ffngi dypri skilning á hogum
••g halh rni furtiðar «.kkar og þeira arfi, sem
viðhofum lckíð við lil varðvi izluogávóxtunar
Þessi husakvnni eru da'rni um hofðingjaset-
ur fvrri lima, |niII þau væru njilímmt. dsmd
hi'ilsuspillandi nú. ef lil lengri dvalar veru
nnliið —— —...i
uslugri'inuni. v.'rzliin viðstípUim, skapað
i.kkur þau liNkji.r. er við nu njótum, en siðustu
aralugina hefur iðnaðurinn tekið við auknu
hlulverki 'H; usi er. að |><*gar fiskimið og
grislurliiiiil eru fullnyii. |>á er hagnýting
urkulinda. fallvaina ug jarðvarma og vaxandi
iðnaður fursenda Iwiira lifskjara.
10—15 starfsár
færustu manna
og nokkur hundr-
uð milljónir þarf
til að ljúka því
verki á tveimur
árum
Ein virkjun og
eitt fyrirtæki í •
gangi á 3—5 árum
Hér þarf gerbreytta stefnu í orkumálum. Við
þurfum að kanna alla moguleika á orkufrekum
iðnaði hér á landi, til þess að vera sjálíir í
stakk bunir til að aemja við erlenda aðila og
tengja einn möguleika við annan, njóta
hámarks arðs og gæta vel umhverfis og
viitkerfis okkar Mér er sagt, að 10-15
■Urfiár færustu maana okkar þmrfi til að gera
Muna menn ckki
úrtoluraddirnar?
I‘egar við forum framhja Búrfellsvirkjun.
sia'rslu virkjun landsin> og skoðuðum Sigoldu-
virkjun ug virkjunarframkvæmdir við l/raun
eyjafi.'s, þa er anægjuli-gl að minnasl þess, að
v iðri'isnarstjornin timlir fi.rystu sjálfstæð
ismanna hafði fi.rgongu um samningana um
l.yggingii alversms i Siraumsvik. Kn sala
rafmagn' til |h-s» var skilvrðj nl að unnl væri
aðraðasi . H.irfellsvirkjiin
Mþvðoli.in.ialagið framsokn gruddu al
kv;<-i\i gegn aUamningiiniim Muna menn ekki
enn ori.'lur.iddirnar ‘ Ta kmleg vandamal við
reksiur ltnrfell>virkjunar vegna ismyndunar
allo að »yna ah.i lluna að raðasl i virkjumna
Spilling omhvi ríi'in'. mengun. sloraukin er-
- -»i kinlfar
virkjanir og stóriðju annare vegar og
kjördæmamálið hins vegar.
Það er aanngjörn krafa, að við Sjálfstæðis-
menn komumst að sameiginlegri niðuretöðu
um það, hvemig og með hvaða hætti við viljum
vinna að nýju verulegu átaki i stóriðjumálum á
næstu árum. Þaö er einnig nauðsyn. að við
Sjálfstæðismenn getum unnið saman að
stefnumorkun i kjordæmamálinu, leiðrétta
vcgi atkvæða með þeim hætti, að réttlætið nái
fram að ganga í þéttbýlinu en strjálbýlið haldi
sanngjðmum hlut.
t grundvallaretefnu SjálístæðiT
flokkains og þjóðarheill. Þesa vegna hljótum
við að halda uppi harðri. málefnalegri og
sanngjamri stjómarandstððu.
En við skulum hins vegar vinna saman að
þeim málum. sem við getum sameinast um.
Með þvi móti vinnum við að þvi að skapa það
andrúmsloft í Sjálfstæðisflokknum. sem gerir
okkur kleift, að taka hondum saman á ný,
þegar núverandi ríkisstjórn hefur farið frá
voldum. Samataða okkar, þegar þar að kemur,
er foraenda þeas að við getum aukið íylgi
Sjálfstæðisflokksins á ný. Sú samstaða verður
ekki til á einni nóttu. Þess vegna verðum við að
búa i haginn fyrir íramtíðina.
ViðbrOgð andstæðinganna við BoRH'arvik-
urræðunni eru okkur Sjálfstæðismm ,ium
nokkur vegvisir. Viðbrogð andstæðingai.na
sýna að þeir óttast ekkert meir en það. ao
okkur takist að setja niður deilur i flokki
okkar. Hvere vegna ótu.st þeir ekkert meira en
það’ Vegna þess. að þeir vita. að valdastaða
þeirra byggist á sundurlyndi i Sjalfstæðis-
flokknum. Þeir viu. að samsUða i Sjálfslæðis
flokknum þýðir abrifaleysi þeirra sjalfra
Viðbrogð andstæðim'ai''"'
Geir llallgrtsuHon ug Steiaþór GreUnon njóU
veðurbliðunnar I Þjóreárdal.