Þjóðviljinn - 23.12.1980, Blaðsíða 7

Jólablaö Þjóöviljans — SIÐA 7
Heima er best
Koma kvenna og erlendra
verkamanna á glorsoltinn vinnu-
markaö fyrir rúmum áratug olli
miklum erfiöleikum eftir á. Meö
lækkandi sól þvældist þetta fyrir,
en sem betur fer fyrir suma tókst
aö senda stærsta hluta útlend-
inganna til sinna heima. Aö visu
höföu þær leyst vandamálin
heima fyrir á sinn ósjálfselska
hátt meö þvi aö vinna aðeins hálf-
an daginn, en úti vib tóku og taka
þær heilmikla vinnu frá atvinnu-
leysingjum sem i sumum tilfell-
um eru alhraustir karlmenn.
Þvi hljómar söngurinn um
móðurhlutverkið svo fallega i
eyrum. Margir anda léttar og
róma mannlegt eöli en konurnar
finna til á sinum aumasta bletti,
samviskunni. Arajangt sam-
viskubit yfir að hafa ekki milljón
hendur. Klofningur á milli at-
vinnurekenda og fjölskyldu, að
vera hvorki 100% starfskraftur né
100% húsmóðir/móðir. Fyrir tiu
árum virtistsamfélagiövilja axla
ábyrgðina með henni, en þaö var
vist misskilningur.
Nú hafa börn bersýnilega þörf
fyrir eitthvert sérstakt vitamin,
sem enginn getur veitt " þeim
nema móðirin sjálf og þá tuttugu
og fjóra tima sólarhringsins.
Reiöu húsmæöurnar sem minnst
var á i upphafi hafa greinilega
komist aö þessu. En þær hugsa
ekki út i að hiö gagnstæöa fyrir-
finnist, þ.e.a.s. einstæöar mæður
sem verðaaö vinna úti allan dag-
inn og geta ekki leyft sér að tárast
yfir visunni um nauösyn móöur-
hlýjunnar aö loknum skóladegi.
Allra meina bót
Eg get ekki séö auöveldari
lausn á atvinnuleysi, misjafnri
skiptingu heimilisverka og sam-
bandsleysi foreldra og barna en
að stytta vinnudaga allra karla
sem kvenna, einstæðra sem sam-
stæðra. Þar meö sköpuðust fleiri
vinnustaöir, fjölskyldufaöirinn
missti afsökun sina fyrir að fela
sig bak viö dagblað aö loknum
vinnudegi og kynslóðirnar gætu
rabbaö saman og kynnst áöur en
lagst er til hvilu. Allir burstuöu
sinar tennur sjálfir.
Ef að...
I sföasta tölublaði Kvinder,
blaði sem danska Rauðsokka-
hreyfingin gefur út, birtist hálf-
gerö science-fictiongrein um
Danmörku ársins 1990, ef sumar
óskir rættust. 1 lokin grip ég niður
i nokkra punkta sem þar stóðu:
Tekist hefur að stytta vinnu-
daginn niöur i sjö klukkustundir.
Styttri 'ánnudagur veitir fjöl-
skyldum meiri tima til innbyröis
samskipta. Meira tóm gefst til
umhugsunar og aðgeröa, sem
hefur i för með sér aö ýmsar
fjöldahreyfingar blómstra (!).
Minna álag á fólki hefur áhrif á
fjárlög til félagsmála. Færri börn
þarfnast sérmeöferöar og auka-
kennslu og minna er talað um
agavandamál i skólum. Meðal
þeirra hreyfinga sem blómstra er
sú sem berst fyrir fleiri og betri
dagvistunarheimilum og tekst aö
reka á eftir framkvæmdum á þvi
sviöi. Fleiri konur taka þátt i
stjórnmálum en áöur og verbur
það til þess aö vinnubrögð breyt-
ast á þeim vigstöövum (til batn-
aðar). Af þingmönnum eru 48%
konur og aö meðaltali eru 52%
þeirra sem i bæjarstjórnum sitja
konur.
Ekki er búist viö að mannkynið
veröi komið inn úm hliö Paradis-
ar árið 1990, en þá hljómar m.a.
krafan um aö barneignir veröi
metnar i starfsaldri, tvö ár á
barn.
Kaupmannahöfn,
11. október 1980
Erla Siguröardóttir
Laun
fyrir
heimilis
störf?

Erla Siguröardóttir skrifarfrá Kaupmannahöfn:
Nýlega var rætt við f jór-
ar reiðar húsmæður í
danska sjónvarpinu. Þær
voru reiðar, því eins og ein
þeirra sagði, þá borgar
ríkið með börnum sem eru
á dagvistunarstof nunum,
en þær mæður sem heima
sitja fá ekki eyri fyrir að
gæta sinna barna. Þær
voru þess meðvitaðar að
börn þarfnist móðurlegrar
umönnunar, að einhver sé
heima þegar komið erheim
úr skólanum. Því kjósa
þessar konur að veita
börnum sínum þessi gæði
með því að vera 100% hús-
mæður og halda sig f jarri
almennum vinnumarkaði.
En þar sem heimili þarfn-
ast fleiri en einnar fyrir-
vinnu sjá þær f ram á þann
voða að neyðast út fyrir
heimilisveggina til að
vinna.
Hver bursti sínar tennur
sjálfur
Fáir geta andmælt þvl aö
móöur- og húsmóðurhlutverkið sé
einstaklega vanmetiö og van-
þakkaö starf. Þó var sem einhver
falskur tónn væri i málflutningi
fjórmenninganna. Er lausnin aö
borga húsmæörum vinnu þeirra i
peningum og afgreiða þar meö
einkalifið i eitt skipti fyrir öll?
Losna þar meö viö raus og taut
um jafna vinnuskiptingu hinna
tveggja kynja.
A þessum siöustu og verstu
timum atvinnuleysis og kreppu
hafa sumir fundiö sér hag i aö
dásama móðurhlutverkið. betta
eru sömu raddir og sungu hvað
hæst fyrir tiu árum að börn og
mæður hefðu þörf fyrir að koma
út og umgangast aðra, en nú, þeg-
ar nóg er til af vinnuafli er orðið
bráönauðsynlegt að mæöginin
hjúfri sig innan fjögurra veggja
heimilisins og lát.i; fara sem
minnst fyrir sér úti i samfélaginu.
Þar er hvort sem er ekkert pláss
fyrir þau.
Tvöfalt vinnuálag
Þegar hóað var á varavinnuafl-
ið sinntu konurnar kallinu, drifu
sig út frá óumbúnum rúmunum
til að sýna sig og sjá aðra. Nú
voru það ekki aðeins fáar vel
menntaðar konur annars vegar
og fátækar ekkjur hins vegar,
heldur venjulegar siggur og
gunnur.
Fljótlega fundu þær að vinnu-
álagiö var orðið tvöfalt, rúmin
voru enn óumbúin þegar heim
kom að kveldi og tók eiginmaöur-
inn ekki meiri þátt i heimilisstörf-
um en áður. Fæstir hugsuöu þeir
eins og Kinverjinn sem haföi þaö
aö segja um verkaskiptingu að
auövitað burstaði hann sinar
tennur sjálfur.
Eitt og hálft vinnuálag
Konur eru oft annálaðar fyrir til-
litssemi og fórnfýsi og brást það
ekki nú. Þær drógu fljótt i land og
til að leysa heimilisverkavanda-
málin létu þær sér nægja að vinna
aöeins hálfan daginn. Þar með
gafst þeim timi til að búa um,
sinna börnum og karli. Þaö gefur
auga leið að manneskja sem
vinnur aðeins hálfan daginn hefur
minni möguleika á að forframast
i starfi en sú sem vinnur allan
daginn. Annað sem dregur úr vin-
sældum konunnar sem starfs-
krafts eru börnin þegar þau
veikjast, en það mun heyra til
undantekninga að karlinn sleppi
vinnudegi vegna rúmliggjandi
unga, þvi hann er „ómissanleg-
ur”. Þar er kominn hluti af skýr-
ingunni á þvi hversu margir
deildarstjórar eru karlmenn.