Þjóðviljinn - 20.02.1981, Blaðsíða 5

Föstudagur 20. febrúar 1981. ÞJóÐVILJINN — SÍÐA 5
Kosningabaráttan í ísrael:
Hinir fátæku
yfirgefa Begin
Það voru hinir fátækari
Gyðingar, sem komu
eftir stofnun ísraels frá
Afríku- og Asiulöndum,
sem tryggðu Menachem
Begin og Likud-flokka-
blökk hans sigur í síðustu
kosningum. Og það er
einmitt þetta fólk sem nú
er að yfirgefa hægri-
blökkina eins og væntan-
lega mun koma fram i
þeim kosningum sem
fram eiga að fara i júlí.
Eins og kunnugt er af fregn-
um hefur meirihluti Begins
smám saman rýrnað á þingi, og
að lokum varð stjórn hans að
boða til nýrra kosninga nokkru
áður en kjörtimabili lýkur
vegna ágreinings innan stórnar-
innar um efnahagsmál. Og nú i
kosningabaráttunni kemur það
fram, að það sem mun reynast
hægrisamsteypu Begins hættu-
legast er sú staðreynd, að bilið
hefur farið vaxandi miili rikra
og fátækra i ísrael. En Begin
hefur reynt að beita frjáls-
hyggjuaðferðum til að stjórna
landinu — skorið niður opinber
framlög, m.a. til félagslegrar
þjónustu og niðurgreiðslna á
nauösynjum.
Versnandi kjör
Verðbólga er hvergi meiri en i
Israel og ber margt til, ekki sist
hin gifurlegu útgjöld til hersins.
Verðlag á neysluvörum hækkaði
i fyrra um ca 133%. En auðvelt
mun að reikna það út að óhjá-
kvæmileg gjöld hinna lægst
launuðu hafi hækkað meira.þar
eð þeir eyða mestöllum tekjum
sinum i mat, og aðrar nauðsynj-
ar til heimilisrekstrar, einnig i
fargjöld — en allir þessir liöir
hækkuðu tiltölulega meira en
verðlag yfirleitt. A sama tima
rýrnuðu tekjur um 9% aö
meðaltali.
1 þeim hverfum og byggðum
sem mest er um Gyðinga úr
þriðja heiminum vann Likud-
blökk Begins mikinn kosninga-
sigur 1977, og fékk tvöfalt at-
kvæðamagn á við samsteypu
Verkamannaflokkanna. Það
voru hinir snauðu og einatt heit-
trúuðu Gyðingar, sem töldu sig
afskipta af hinu „evrópska”
stjórnsýslubákni sem Verka-
mannaflokkarnir höfðu komið
upp, sem settu traust sitt á
Begin og hans boðskap. I byggð-
um þar sem Gyðingar af
Evrópuættum, Ashkenazim, eru
i yfirgnæfandi meirihluta tapaði
Likud meira að segja atkvæð-
um.
Flóttinn hafinn
Nú hafa skoðanakannanir
leitt þaö i ljós, að aðeins þriðj-
ungur þeirra Austurgyðinga
sem kusu Begin áriö 1977 ætla
að kjósa hann aftur. Þriðjungur
þeirra hefur þegar tekið afstöðu
með Verkamannablökkinni og
þriðjungur er enn óráðinn.
Þetta bendir til að Likud hafi
þegar misst 7—8 þingsæti i
Knesset, en þar sitja 120 þing-
menn.
Austurgyðingarnir eru sem
fyrr fylgjandi þeirri stefnu
Beginstjórnarinnar að ganga af
hörku fram gegn Palestinu-
aröbum og halda áfram að reisa
hinar umdeildu gyðingabyggðir
á herteknu svæðunum. En þeir
hafa orðið fyrir vonbrigðum
með þá félagsmálapólitik sem
hefur aukið á bilið milli rikra og
fátækra i landinu.
Begin meö stuðningsmönnum meðan allt lék I lyndi: Stefna hans
bitnaði verst á þeim sem verst voru settir.
Stjórnin reyndi að draga
kosningarnar á langinn, m.a. til
þessað reyna að skapa sér svig-
rúm til að gera eitthvað það sem
vinsælt yrði til atkvæðaveiða.
En ekki sýnist um margt að
ræöa — ekki sist vegna þess að
hið volduga verkalýðssamband,
Histadrut, sem lýtur forystu
stjórnarandstöðunnar, hefur
engan áhuga á að semja um eitt
né neitt við farlama hægri-
stjórn, sem enginn býst við að
lifi lengi.
Landvinninga-
•stefnan
I einu máli fylgir Begin áfram
háskalegri þrjósku sinni, en það
er áframhaldandi uppbygging
gyðingabyggða á hernumdum
svæðum á vesturbakka Jórdan-
ar. Ætlunin er bersýnilega að
„skapa staðreyndir” — m.ö.o.
gyðingabyggðir i þeim mæli, að ■
erfiðara verði fyrir nýja stjórn I
Verkamannablakkarinnar að m
leggja niður þessa landvinn- a
ingastefnu. Stjórnin hefur ný- |
lega samþykkt að reisa tvær ■
nýjar byggðir og áætlanir um I
fjórar i viðbót, þá hefur verið m
beöiö um aukið fjármagn til að ■
hraða framkvæmdum i /jðrum *
israelskum „eyjum” á Vestur- ■
bakkanum. Beginstjórnin vill I
skilja eftir um 20 þúsundir ■
Israela i vopnuðum smábæjum, |
dreifðum um allt land Vestur- ■
bakkans, — beinlinis til að tor- I
velda hugsanlega samningsgerð J
nýrrar stjórnar við Palestinu- ■
menn eða Jórdani.
—áb tók saman _
FRÉTTA-
SKÝRING
E1 Salvador
og siðgæði
Reagans:
SkæruliOar: ÞaO er ekki hægt aOhundsa vinstriöflin, sagOi erkibiskupinn.
„Byltingin var löngu
orðin tímabær þar...”
Á dögunum bar Reagan
forseti fram nokkuð há-
værar yfirlýsingar um að
stjórn sín mundi grípa til
skjótra og virkra refsiað-
gerða gegn hefndarverka-
mönnum. En það er af
ýmsu Ijóst, að Reagan ætl-
ar um leið að hafa það
mjög í hendi sinni hverja
hann kallar hefndarverka-
menn og hverja ekki.
Dálkahöfundurinn Colman
McCarthy vekur máls á þeirri
tvöfeldni i nýlegri grein i Wash-
ington Post. Hann spyr: hvað um
viðbrögð við hefndarverkum
gegn bandariskum borgurum i E1
Salvador? En þar hafa sex
bandariskir þegnar verið myrtir
að undanförnu, þ.á.m. fjórar
kaþólskar nunnur, og nokkrir
hafa horfið, þeirra á meðal blaða-
menn.
„Kirkjuleiðtogar og mannrétt-
indahópar segja, að stjórn Salva-
dor sé vitni að þessu ofbeldi án
þess að hafast nokkuð að, eins og
mestöllu þvi ofbeldi sem i fyrra
kostaði 10 þúsundir manna lifið.
Með hernum, öryggissveitum og
morðsveitum hægrisinna hefur
hún lagt blessun yfir kerfis-
bundna útrýmingu bæði á raun-
verulegum og imynduðum and-
stæðingum.”
Aöstoð við morð
Colman McCarthy segir enn-
fremur, að það eina sem kalla
megi „skjót og virk viðbrögð”
bandariskra stjórnvalda við
slikum tiðindum sé að senda
meiraaf vopnum, hergögnum og
ráðgjöfum til harðstjóranna i
Salvador. Hann minnir á þau um-
mæli forseta hins bandariska
ráðs kaþólskra biskupa, Johns
Roach, sem i fyrra mánuði lét svo
um mælt að hernaðaraðstoðin við
stjórn E1 Salvador „felur i sér
möguleika á meira ofbeldi af
hálfu öryggissveitanna og tengir
Bandarikin við kúgunaraðgeröir,
sem geta aðeins bakað þeim
fjandskap meirihluta ibúa E1 Sal-
dor”.
Erkibiskupinn hafði farið meö
öðrum kaþólskum höfðingjum til
Carters að biðja hann um að
senda ekki meira af vopnum til E1
Salvador. Hann hafði með þvi
móti viljað taka undir skoðanir
Romeros, erkibiskups i landinu,
sem var myrtur við messugjörð I
höfuöborginni i mars i fyrra.
Romero hafði einnig beðið Carter
um að hætta hernaðaraðstoð, og
hafðilýstþvi yfir hvernig „útbún-
aður til að berjast við óeirðir”
hafði þá þegar leitt til aukinna of-
beldisaðgerða af hálfu öryggis-
sveitanna. Ekki var hlustað á
Romero.
„Ábyrgðarleysi"
þjóðarinnar
Eins og fram hefur komið i
fréttum, eru Haig utanrikisráð-
herra og aðrir áhrifamenn i
Washington önnum kafnir viö að
smiða „sannanir” fyrir þvi að
vinstrihreyfingin i E1 Salvador sé
einskonar útibú frá Kúbumönn-
um og Sovétmönnum — til að
réttlæta vaxandi aðstoð við morð-
stjórnina. Fyrrnefndum greinar-
höfundi þykir allt þetta minna á
afstöðu þá sem Henry Kissinger
utanrikisráðherra Nixons lýsti,
þegar hann var inntur eftir aðild
Bandarikjastjórnar að þvi að
steypa löglega kosinni stjórn
Allendes iChile. Hann sagði: „Ég
fæ ekki séð hvers vegna við ætt-
um að standa hjá aðgerðatausir
og láta citthvert land verða
kommúniskt vegna ábyrgðar-
leysis þjóðarinnar”.
Um þetta segir Colman
McCarthy:
„I E1 Salvador eru þeir
ábyrgðarlausu aftur komnir á
kreik. Það eru fátækir menn i
landinu og landleysingjar, einnig
kennarar, læknar, klerkar, skipu-
leggjendur verkalýðsfélaga.
Þegar nokkrir hinna kúguðu
missa þolinmæðina þegar þeir
eru þvingaðir i þá stöðu að berj-
ast eða drepast, þá gripa þeir til
vopna og komast að þvi, að marx-
isminn býr reyndar yfir ýmsum
nytsömum kenningum fyrir þá.”
Siðferðilegt afl
„Þetta nægir til að Bandarikin
komi hlaupandi. En i þetta skipti
kynni viðleitni okkar til að stjórna
niðurstöðum átaka i öðru landi að
mistakast og færi vel á þvi.
Meðan bandariskir leiðtogar tala
um geopólitik (m.ö.o. ávinning
Rússa af þróuninni) þá vita virtir
leiötogar i E1 Salvador betur.
Hinn nýi erkibiskup sagði fyrir
nokkrum dögum: I þessu landi
getur enginn stjórnað sem hunds-
ar vinstriöflin....”
1 E1 Salvador fer fram bylting
sem löngu var timabær orðin.
Kjarni þeirrar byltingar — þegar
burt eru tekin ofbeldisverk
skæruliða sem strið stjórnarinnar
við eigin þjóð hefur leitt til — felst
siöur i marxisma en i róttækum
boöskap páfanna Páls sjötta og
Jóhannes Páls annars. Báðir
hafa þeir tekið skorinort til máls
um kröfu þá sem snauðir menn i
Rómönsku Ameriku eiga til rétt-
lætis.
„Vinstriöflin” byggja á sið-
feröilegu afli, eins og erkibiskup-
inn veit og hinar myrtu kaþósku
systur vissu. Og þess vegna mun
dauðastjórnin i E1 Salvador, sem
Bandarikin reyna að hressa upp
á, ekki fá stöðvað þau”.
—áb endursagði —
29 ára gamlan öryrkja vantar herbergi
með hreinlætis- og eldunaraðstöðu eða
litla ibúð. Upplýsingar i sima 40541.