Þjóðviljinn - 06.03.1981, Qupperneq 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 6. mars, 1981.
UOBVIUINN
Máljgagn sósfalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: E öur Bergmann.
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Ölafsson.
Umsjónarmaður sunnudagsblaös: Guðjón Friðriksson.
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaðamenn: Alíheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.
iþrótlafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Þingfréttaritari: Þorsteinn Magnússon.
útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Gúðbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröar^on.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Siguröardóttir.
Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6,
Reykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
Áróðursherferð gegn
nýju húsnœðislögunum
• Um áratuga skeið hefur verkalýðshreyf ingin barist
fyrir húsbyggingum á félagslegum grunni, og sett fram
það markmið að amk. þriðjungur íbúða yrði reistur i
slíku kerfi, sem kæmi fyrst og fremst tekjulægsta fólk-
inu í landinu til góða. Á síðasta ári voru sett ný lög um
Húsnæðisstofnun ríkisins sem koma það vel til móts við
kröf ur verkalýðshreyf ingarinnar að þetta markmið mun
nást á fáum árum.
• Húsnæðismálastjórn hefur að undanförnu unnið
mikið starf að því að móta framkvæmd hinna nýju laga
og nýjungar í lánamálum vegna íbúða. Meðal nýjung-
anna má telja lán til orkusparandi endurbóta á íbúðar-
húsnæði, sérhannaðra íbúða f yrir aldrað f ólk og öryrkja,
lán til hjúkrunarheimila, útrýmingar á heilsuspillandi
húsnæði og til fleiri þátta. Hér er um að ræða stór-
aukningu á fjármagni til þessara brýnu þarfa.
• Á sama tíma og húsnæðislánakerf ið er að taka stór-
breytingum til batnaðar og til hagsbóta f yrir hina tekju-
minni beitir Landssamband iðnaðarmanna sér fyrir
ómerkilegri áróðursherferð með stórum ýkjum og póli-
tískum áróðri gegn þessum umbótum. Ýmsir f jölmiðlar
hafa tekið undir þennan kreppusöng gagnrýnislaust
enda þótt hann sé tilhæf ulaus með öllu, því að ástand og
horfur varðandi lánafyrirgreiðslu húsnæðismála-
stjórnar eru síst verri nú en oft áður.
• AAeginröksemd Landssambands iðnaðarmanna, sem
virðist helst bera fyrir brjóti verktakasjónarmið, er, að
með auknu f jármagni í Byggingarsjóð verkamanna sé
verið að gelda hinn almenna Byggingarsjóð ríkisins,
svipta iðnaðarmenn atvinnu og einstaklinga mögu-
leikum á að byggja á hinum almenna markaði. Alþýðu-
blaðið hefur fekið sérlega sterkt undir með Landssam-
bandi iðnaðarmanna.
AAeð samþykkt f járlaga í desember var ákveðið að
auka f jármagn byggingarsjóðanna til útlána um 74% frá,
síðasta ári, úr 23 miljörðum gamalla króna í 40 milj-
arða. Þó að meginhluti aukningarinnar renni til Bygg-
ingarsjóðs verkamanna, þá á Byggingarsjóður ríkisins
að geta sinnt sínum verkefnum með líkum hætti og hann
hef ur gert. Sjóðnum er að vísu ætlað að taka stærri hluta
en áður að láni hjá lifeyrissjóðunum, en þó er eigið f jár-
magn sjóðsins á þessu ári 40% af því fjármagni sem
áætlað er að hann haf i til ráðstöf unar. Enda þótt það sé
viss vandi að Byggingarsjóður ríkisins sætir óhag-
stæðum vaxtakjörum hjá lífeyrissjóðunum miðað við út-
lánsvexti, er fjarri öllu lagi að tala um yfirvofandi
gjaldþrot sjóðsins.
• Um það atriði þessa áróðurs að fé sem áður rann í
Byggingarsjóð fari nú beint í ,,ríkishitina", ættu þeir
kratar sem fæst að segja. Allir flokkar og ekki síst
Alþýðuflokkurinn hafa verið sammála um að fækka
mörkuðum tekjustofnum í skattheimtu ríkisins. AA.a. af
þeirri ástæðu gengur launaskatturinn ekki sem mark-
aður tekjustofn til Byggingarsjóðs ríkisins, heldur hefur
hann ákveðið framlag á fjárlögum hverju sinni. Ein-
hverntíma hefðu krafar kallað það skynsamlega hag-
stjórn. Þá hefur verið létt álagi af skattþegnum, sér-
stöku álagi á tekju- og eignarskatt, og tolltekjum, sem
áður runnu í Byggingarsjóð ríkisins. En meginmáli
skiptir að Byggingarsjóðirnir haf a á þessu ári 74% meira
til útlána heldur en í fyrra.
• Engin ástæða er því til þess að halda fram að sam-
dráttur í húsnæðislánum leiði til atvinnuleysis i bygg-
ingariðnaði. Sé ástandið þar svart framundan koma
aðrar ástæður til, en margt bendir til þess að verið sé að
mála skrattann á vegginn í þessum efnum. AAeð hinu
nýja húsnæðislánakerfi opnast möguleikar til þess að
stýra f jármagni þangað sem þörfin er brýnusf og hús-
næðisvandinn mestur. Að því þarf enn frekar að stefna
þannig að f jármunir nýtist þar sem þeir eru hagkvæm-
astir fyrir þjóðarheildina, t.d. í endurbyggingu íbúða í
gömlum bæjarhverfum víðsvegar um land. Bröskurum
sem kref jast ódýrs f jármagns úr opinberum sjóðum til
þess að leggja í stjórnlausa steinsteypuf járfestingu má
að ósekju fækka. En það er eftir öðru að Alþýðuflokk-
urinn skuli telja það verkefni brýnna en nokkuð annað
um þessar mundir að gerast málsvari þessara hags-
muna.
—ekh
klrippt
Einn pappír í
miklu flóði
Þaö koma margir pappirar
fram á þingum Noröurlanda-
ráös, fleiri en taldir veröi. Og
margir veröa til þess að beina
þangaö margvislegum tilmæl-
um og óskalistum.
Meðal þeirra sem sendu full-
triíum á Norðurlandaráösþingi i
Kaupmannahöfn tilskrif var
Samstarfsráö norrænna verka-
lýösfélaga. Og erindið var
brýnna en hjá flestum öðrum.
Ráðiö vildi negla athygli þing-
fulltrila viö þá ömurlegu stað-
reynd, að á árunum 1973 til 1980
hefur fjöldi skráöra atvinnu-
leysingja á Noröurlöndum auk-
istilr 130þUsundum i um þaö bil
400 þUsund. Ekki nóg með þaö.
Spár um ásigkomulag atvinnu-
vega á næstunni bendir til þess
að von sé á enn meira atvinnu-
leysi. í bréfi ráösins er varaö
viö þvi, að ef til vill verði at-
vinnuleysingjar á Noröurlönd-
um orðnir 600 þúsundir áöur en
þessu ári íykur.
Aukast heldur
vandræðin
Þá segir i bréfinu að launa-
menn megi á þeim áratug sem
nú er hafinn búast viö nýjum
vandamálum tengdum tækni-
væðingu (tölvubyltingin er þar
sjálfsagt efst á blaði), þeir þurfi
ekki aðeins i mörgum tilvikum
að leitasér nýrra starfa, heldur
aukist lihur á þvi, að störf þau
sem bjóðast verði einhæfari og
þar með meira þrúgandi og að
ménn verði i auknum mæli ein-
angraðri frá félagsskap bæði á
vinnustað og i samfélaginu.
Ráðið leggur áherslu á nauð-
syn þessaðhafin sé meiriháttar
pólitisk sókn til að fylgja eftir
þeim rétti til vinnu, sem menn
gjalda jáyrði við á hátiðastund-
Lán til
Allt bendir tii þess aö æðarrækt
sé su hlunníndagrein, sem hvað
arðvænlegust er viða um land.
Agætt verð er á æðardúni og eftir-
spurn er mikil. Tilraunir þær ,
sem gerðar hafa verið meö upp-
eldi á æöarungum, m.a. af Arna
G. Péturssyni, hiunnindaráðu-
naut, sýnast leiða i Ijós, aö auka
megi æðarstofninn veru
lega með þessum hætti.
Það virðist hinsvegar skjóta
um. Skrif þetta verður ekki rak-
iö hér I smáatriðum, en það er
sérstaklega varað við þvi, sem
enn er alllangt frá islensku
ástandi, aö farið verði að lita á
mikið atvinnuleysi sem eðlilegt
fyrirbæri eöa óumflýjanlegt. Þá
er og minnt á áberandi tilhneig-
ingu til að nota verðbólgu og
baráttu gegn henni sem skálka-
skjól til að komast undan þvi að
reka virka efnahagsstefnu sem
skapar ný störf.
Opinberi geirinn
Eins og menn vita hefur það
verið mjög á dagskrá i sam-
bandi við hægrisveiflur á
Vesturlöndum og kosningavel-
gengni foringja eins og Marga-
ret Thatcher og Ronalds Rea-
gans, aö það væri margra
meina bót að skera niður útgjöld
og þ£ um leið fjöld þeirra starfa
sem boðinn er innan hins svo-
nefnda opinbera geira. Um
þessi mál segir á þessa leiö i
bréfi Samráðsnefndar nor-
rænna verkalýðsfélaga:
„Atvinnuástandið hefði orðið
miklu lakara en það er hefðu
hundruð þúsund manna ekki
fengið á sl. áratug vinnu viö
ýmis nauðsynleg verkefni innan
hins opinbera geira. Þetta
kemur greinilega fram i áætlun
Samstarfsráðs norrænna verka-
lýösfélaga sem nefnist „Verka-
lýöshreyfingin og opinberi geir-
inn”. Sterkur opinber geiri er
nauðsynlegur til að annast ýms-
ar grundvallarþarfir samfé-
lagsins. Iðnaður I örum vexti er
einnig i mjög verulegum mæli
háður aukningu opinberra um-
svifa á Norðurlöndum.
Samhengið
Vi'sa ber á bug árásum hins
opinbera. Niðurskurður getur
leitt til þess að grafið sé undan
félagslegu öryggi og atvinnu-
nokkuð skökku við, aö stofnsjóðs-
gjald skuli innheimt af æðardúni
en Stofnlánadeildin veitir á hinn
bóginn ekki lán til framkvæmda
við æðarvörp. Þvi var það, að á
aðalfundi Æðarverndar, sem er
æðrarræktarfélag i Vestur-
Barðaistrandarsýslu og Vestur-
Isafjarðarsýslu, var samþ. til-
laga um að skora á stjórn Stofn-
lánasjóðs að taka þetta mál til at-
hugunar.
Tillagan kom fyrir Búnaðar-
leysi aukist. Hann leiðir um leið ,
til þess að eftirspurn minnkar ■
og það hefur að sinu leyti nei- I
kvæð áhrif á iðnaðinn. Það er I
heldur ekki hægt að fallast á það ,
að ýmisleg þjónusta við samfé- ■
lagið sé sett i einkarekstur. Slik I
stefna býður aðeins upp á ný I
vandamál og vinnur gegn þeirri ,
stefnu sem fylgt hefur verið á ■
Norðurlöndum að leitast við að I
jafna kjör og efla velferð al- |
mennings. ,
Það er þörf fyrir samræmdar ■
áætlanir sem þróa bæði einka- I
geirann og hinn opinbera geira. |
Framleiðni i atvinnulifinu er I ,
rikum mæli háð opinberri fjár- ■
festingu og þjónustu. Opinber I
umsvif, einkum tengd neyslu, |
eru mikilvægur stuðningur fyrir ,
framleiðsluog fyrir það að fleiri i
atvinnutækifæri skapist. Um I
leið er samkeppnishæfni at- j
vinnuveganna það sem úrslitum ,
ræður um alla þróun samfélags- ■
ins Með þvi að leggja i prakt- I
iskri pólitik áherslu á samband- |
ið milli opinbers geira og einka- ,
geira aukast möguleikar á að ■
vinna með árangri að nýjum |
stefnumiðum i iðnaði á Norður- |
löndum”. ■
Þetta er svosem enginn rót- ■
tæklingaboðskapur, öðru nær — I
þetta er ósköp hefðbundinn |
kratismi, sem leggur nokkuð ,
þungar áherslur á jafnvægis- ■
kiínstir i svonefndu blönduöu »
hagkerfi. En það er samt ekki *
úr vegi að minna á þá, sem |
finnst nóg um „leiftursóknir” |
þeirra sem vilja snúa hjóli sög- I
unnar afturfyrir þann tima, að J
verkalýðshreyfing hafði borið I
fram til sigurs ýmislegar þær I
umbætur sem hafa gert lif I
manna sæmilega þolanlegt i J
okkar hluta heims.
Leiðréttingar
Nokkrar villur slæddust inn i I
Klippt og skorið I gær þar sem I
greint var frá fyrirlestri Hans J
F. Dahl menningarritstjóra t
norska Dagblaðsins. Neðst i ■
öðrum dalki þar sem talað er I
um norrænan sjónvarpshnött |
sem menningarlegt andsvar við ,
fjarskiptahnöttum annarra ■
þjóða, sem senn verður skotið á I
loft stendur „frönskum og |
norskum”, en á að vera frönsk- ,
um og vestur-þýskum. I
Þá hafa fallið niður linur ofan I
við neðstu millifyrirsögn i þætt- |
inum og rétt átti setningin að ,
vera svona: ■
„Norðmenn munu koma sér I
upp sjónvarpshnetti hvað sem |
verður um Nord-sat. Þeir geta ■
ekki leyst dreifingarvanda sinn j
i löngu og fjöllóttu landi með I
öðrum hætti. Sviar voru fallnir |
frá Nordsat-hugmyndinni, en ■
geimtækniiðnaður þrýstir fast á I
um að sænskir aðilar skjóti á
loft sjónvarpshnetti og bjóði |
Norðmönnum aðild að honum til ■
þess að halda forskoti Svia i I
geimvisindum. Norðurlandaráð |
hefur fyrir sitt leyti sett á verk- |
efnaskrá að ákveða fyrir árslok •
um afdrif norræns sjónvarps- ■
hnattar.”
þing, sem fól stjórn Búnaðar-
félags tslands að beita sér fyrir
þvi við stjórn Stofnlánadeildar
að hún „hefji lánveitingar út á
tækjakaup og mannvirkjagerð til
æðarræktar. Skal hlunnindaráðu-
nautur, i samvinnu við stjórn
Æðarræktarfélags Islands, gera
„tillögur um þau mannvirki og
tæki i' sambandi við æðarrækt,
sem eölilegt má telja að lánaðsé
út á”.
—mhg
____09 skorriö
æðarræktar