Þjóðviljinn - 13.05.1981, Blaðsíða 1

UOÐVIUINN
Miðvikudagur 13. mai 1981 —107. tbl. 46. árg.
Magnesíum, pappír, olíuhreinsun:
Hjörleifur Guttormsson
íslenskt frumkvæði
í orkufrekum iðnaði
Unnið af kappi að undirbúningi
,,Rikisstjórnin leggur áherslu á að koma á fót
orkufrekum iðnaði sem íslendingar hafi forgöngu
um og eru islensk fyrirtæki. Á hinn bóginn er nauð-
synlegt að hagnýta sér erlenda tækniþekkingu og
jafnvel getur markaðssamvinna við erlenda aðila
verið æskileg.”
Þannig mæltist Hjörleifi Guttormssyni, iönaðarráöherra, á fundi
fréttamanna f gær er hann kynnti framlög iönaöarráöuneytisis i ár til
rannsókna og undirbúnings orkufrekra iönfyrirtækja i eigu lands-
manna sjálfra. Jafnframt voru fréttamönnum látnar I té skýrslur
nefnda og stofnana, sem nú vinna aö ákveðnum verkefnaathugunum.
Þaö fjármagn sem hér um ræöir er:
Af fjárlögum:
Til magnesium-framleiöslu ......................... Nkr. 300.000
Tilkisilmálm-framleiðslu .............................. 500.000
Til natrium-klórat-framleiöslu .................... Nkr. 300.000
Tilpapplrsframleiðslu.............................. Nkr. 150.000^
Tilstaöarvalsathugana ............................. Nkr. 750.000
Nkr. 2.000.000
Auk þess mun ráðuneytiö I ár verja nokkurri upphæö af tekjum af
aðlögunargjaldi til nýiönaöarathugana. Er þar einkum um aö ræöa
eftirtaliö:
Eldsneytisframleiösla......
G.rvinnsla úr áli .........
Stálbræðsla, saltvinnsla,
sykurhreinsunarverksmiöja
(framhaldsathuganir).......
Nkr. 600.000
Nkr. 100.000
Nkr. 400.000
Yfir 90% giásleppu-
bnœna flutt út óunnin
Þaö er taliö aö Islendingar
selji á markaö um 70% þeirra
grásleppuhrogna sem seld eru i
heiminum. A siöasta ári fluttu
þeir út 1.897.1 tonn grásleppu-
hrogna samkvæmt upplýsing-
um hagtiöinda. En yfir 90%
þessara hrogna eru flutt út
óunnin, þau eru söltuð og seld
aöilum erlendis, einkum dönsk-
um og þýskum, sem siðan vinna
úr þeim dýrmætan kaviar sem
seldur er hæsta veröi viöa um
lönd. Af þeim nær 1900 tonnum
sem flutt voru út á siöasta ári
voru 118.1 tonn unnin sem kavi-
ar. Útflutningsvcrö á hverju
kflói af kaviar var kr. 3.496 en á
hverju kflói af söltuöum hrogn-
um 1343.68 krónur. Unninn I
kavlar voru hrognin þannig 26
sinnum verömeiri.
Hjá Sölustofnun lagmetis var
hafist handa á árunum 1971-72
viö að reka söluáróöur fyrir
kaviarframleiöslu úr grá-
sleppuhrognum en nú eftir 10 ár
hefur aldrei tekist aö koma
þeirri framleiöslu yfir 10% af
heildarmagninu sem flutt er út.
Þaö er rýr eftirtekja og menn
spyrja hverju sæti.
Sú skýring sem Þjóöviljanum
var gefin á þessu þegar leitaö
var álits í gær var einkum sú aö
vald stórfyrirtækjanna sem
vinna og selja vöruna erlendis
væri mikiö og aö seljendur
treystust ekki til aö leggja i þá
áhættu sem felst í þvi aö byggja
upp vinnslu hérlendis og skrúfa
fyrir útflutninginn á óunnum
hrognum. Á þessu sviöi er i
gangi hörö sölumennska og
risarnir hafa ómælt fjármagn til
að verja þar til. Hefur sú hug-
mynd skotið upp kollinum aö
leggja toll á útflutning óunninna
hrogna og verja tekjunum til aö
byggja upp vinnslu innanlands
og sölustarfsemi erlendis. Menn
gera ráö fyrir aö forræöi ís-
lendinga hvaö hráefniö varöar
muni minnka næstu ár, Ýmsar
þjóöir leggja nú áherslu á aö
leita uppi grásleppumiö i kjölfar
þess aö framleiösla kaviars úr
styrjuhrognum hefur mjög
dregist saman undanfarið
vegna ofveiöi. Munu Kanada-
menn vera þar fremstir i flokki.
-j
Hjörleifur gat þess að sérstak-
lega væri hugaö að iðnfyrir-
tækjum sem byggðu á innlendum
hráefnum, svo sem framleiðslu á
magnesium og natriumklórati.
Eins og frumskýrsla sem Iðn-
tæknistofnun Islands hefur gert
um magnesiuframleiðslu bendir
flest til að hér geti oröið um hag-
kvæmt fyrirtæki að ræða. Enn er
þó margt ókannað varðandi þessa
framleiðslu og verður lögð
áhersla á að hraða rannsóknum
eins og unnt er.
Verkefnisstjórn
Þá kom einnig fram að sérstök
verkefnisstjórn hefur verið
skipuð til að hafa yfirumsjón með
frumhönnun 25—30 þúsund tonna
kisiljárnverksmiðju, sem skv. at-
hugunum staðarvalsnefndar gæti
risið á Reyðarfirði. Hér er um að
ræða fyrirtæki sem íslendingar
gætu vel ráði við af eigin ramm-
leik.
A fundinum var einnig gerð
grein fyrir athugunum á verk-
smiðju til framleiðslu á pappirs-
kvoðu, sem Húsvikingar hafa
sýnt mikinn áhuga.
Olíuhreinsun
Jakob Björnsson, forstöðu-
maður Orkustofnunar, kynnti að
lokum könnun sem gerð hefur
verið á oliuhreinsunarstöð, en
Orkustofnun leggur til að mynd-
aður verði starfshópur með fuli-
trúum iðnaðarráðuney tis,
viðskiptaráðuneytis, Orkustofn-
unar og oliufélaganna til að gera
nánari úttekt á málinu. Ef slik
stöð, sem væri miðuð við orku-
notkun innanlands, hefði verið til
1978, væri hún þegar búin að
borga sig, sagði Jakob. — Bó.
Bíó-
miði
í 20
kall
Hækkanir á far-
og farmgjöldum,
brauðum, steypu,
sandi og möl,
saltfiski og bollum
frá 4,5—20%
Biómiöinn er nú kominn
upp I 20 krónur á almennar
sýningar og hækkar um
8.57% samkvæmt tillögu
Verðlagsráðs sem rikis-
stjórnin staöfesti á fundi
sinum i gær.
Aörar heimildir um hækk-
anir samkvæmt tillögum
verðlagsráös sem afgreiddar
voru á fundinum voru: Far-
og farmgjöld Flugleiða i
innanlandsflugi um 12%,
brauð önnur en sigtibrauð
um 4.5-7.1% og sigtibrauö
um 15.7%. Nemur meöal-
hækkunin á brauöum 6%.
Farmgjöld og vöruaf-
greiöslugjöld skipafélag-
anna hækka um 12%, taxtar
vöruflutningabila hækka um
14%, taxtar vinnuvéla-
eigenda um 19%, taxtar sér-
leyfishafa um 20%, sement,
steypa án sements og sandur
og möl um 18%, niðursoðnar
fiskbollur og fiskbúöingur
um 8% og saltfiskur i neyt-
endaumbúöum um 18%.
Viömiöunarmörk þau
varöandi veröhækkanir, sem
rikisstjórnin hefur ákveöið
aö setja hafa ekki veriö af-
greidd I stjórninni ennþá aö
sögn Magnúsar Torfa ólafs-
sonar blaöafulltrúa.
A Suöur-
skauts-
landinu
Dagur Vilhjálmsson segir
frá sérstæðri reynslu: hann
hefur starfað sem loft-
skeytamaður nokkurnveginn
eins langt frá heimaslóðum
og unnt er aö komast — á
Suðurskautslandinu. Hann
er nýkominn heim eftir 16
mánaða dvöl.
Sjá opnu
Flugmannadeilan enn óleyst
Annar fundur boðaður
Fundi sáttasemjara og flug-
manna lauk laust fyrir kl. 21 i
gærkvöldi. Ekki tókst að ná sam-
komulagi.
Aö sögn Baldurs H. Oddssonar
flugmanns, sem sæti á f nefnd-
inni, hefur veriö boöaö til annars
fundar i dag kl. 16. Ekki taldi
Baldur þaö vera útilokaö aö sam-
komulag næöist i flugmannadeil-
unni í dag.
— eg