Þjóðviljinn - 29.12.1981, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 29. desember 1981.
DJÚBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Otgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ölafsson.
. ...............
Fréttastjóri: Alfheiöur Ingadóttir.
•Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaöamenn: Auöur Styrjtársdóttir, Magnús H. Gislason, Öskar
Guömundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson.
iþrótta- og skákfréttamaöur: Helgi Ölafsson.
Utlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir Guöjón Sveinbjörnsson.
I.jósmyndir :Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar: Hildur Ragnars, Sigriður Hanna Sigurbjörns-
dóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
lnnheimtumenn:Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurnmnds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dó(jir.
Útkevrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6,
Reykjavik, simi S13B3
Prenton: Klaöanrent hf
Hvaða mælistika?
. • Hvar á jörðinni er best að búa? Hvert er það þjóð-
félag sem býður þegnum sínum hollust og þroskavæn-
legust lífsskilyrði? — Þvílíkum spurningum verður
seint svarað og síst svo að allir verði sammála um
svarið.
• Víðast hvar í veröldinni fer drýgstur hluti af
starfsorku stjórnmálamanna í að glíma við einhvers
konar efnahagsmál, af þessu taginu eða hinur Ekki er
það undarlegt, þótt ýmsum finnist stundum nóg um
allt þetta basl í kringum hinar ýmsu vísitölur, og bendi
á, að menn ættu bara að snúa sér að einhverju öðru og
menningarlegra. Stundum eiga slíkar ábendingar svo
sannarlega rétt á sér. Hitt mun þó staðreynd, sem
dálítið er varasamt að gleyma, — að án lágmarks
árangurs í efnahagsmálum, þá eru þessi eða hin
stjórnvöld, hvar sem er og hvenær sem er, ekki líkleg
til mikilla af reka á öðrum sviðum.
• Arangur í ef nahagsmálum og ástand þeirra mála,
er auðvitað unnt að mæla með ýmsum hætti. í þeim
efnum leitast stofnanir, samtök og einstaklingar við
að koma sér uppnothæf um mælitækjum, þótt slík tæki
verði aldrei f ullkomin né niðurstaðan óyggjandi.
• Hér hafa býsna margir lengi iðkað þann söng, að
alltsé í kalda koli í okkar efnahagsmálum og ástandið
reyndar alltaf að versna! Og þeir eru reyndar ekki
fáir sem þessu trúa, ekki síst svona í skammdeginu.
• Núer þaðsamt svo, að síðustu þrjú til f jögur árin
höfum við (slendingar lifað blómaskeið í efnahags-
málum, blómaskeið sem flestar þjóðir bæði nær og
f jær mættu öf unda okkar af, ef grannt er að gáð. Með
þessu er ekki verið að segja að hér sé nú f lest eins og
best verði á kosið, né heldur hitt að tiltölulega góður
árangur séeingöngu landsstjórninni aðþakka, því svo
er ekki.
• Það sem við vekjum athygli á er hitt, að þrátt fyr-
ir allan bölmóðinn um okkar ef nahagsvanda nú, þá er
hann smávægilegur miðað við okkar fyrri vanda og
þau hrikalegu vandamál sem við blasa hjá flestum
öðrum þjóðum.
• Fyrir nokkrum mánuðum greip tímaritið Frjáls
verslun mælikvarða, sem notaður er af erlendum hag-
fræðingum og alþjóðlegum sérfræðistofnunum til að
mæla ástand efnahagsmála í hinum ýmsu ríkjum í
okkar heimshluta. Og hver var niðurstaðan
samkvæmt þessari úttekt, sem unnin var af yfir-
lýstum andstæðingum núverandi ríkisstjórnar? f
stuttu máli var niðurstaðan sú, að á íslandi væri á-
stand efnahagsmálanna með því allra besta sem
í veröldinni þekkist. Þetta var athyglisverður vitnis-
burður ekki síst f yrir þá, sem aldrei sjá nema svartan
bakka framundan.
• Verðbólgan er okkar stóra ef nahagsvandamál, en
hún hefur þó lækkað um nær þriðjung á þessu ári.
Atvinnuleysið er höfuðböl í fjölmörgum okkar
nágrannaríkja, og það svo að í Bretlandi og Danmörku
samsvarar f jöldi atvinnuleysingja því að hér gengju
10.000 til 12.000 manns atvinnulausir. Hér er ekkert at-
vinnuleysi. Víða i nágrannalöndum okkar er ríkis-
búskapurinn rekinn með yfirþyrmandi halla, m.a. í
því skyni að forðast vaxandi atvinnuleysi, og má þar
nefna Svíþjóðsem dæmi. Hér hefur ríkisbúskapurinn
verið í jafnvægi síðustu ár og er enn. Mörg nágranna-
lönd okkar eiga við alvarlegan viðskiptahalla að etja á
sínum utanríkisviðskiptum um þessar mundir. Hér
hef ur viðskiptahalli verið hóf legur síðustu ár og minni
hluti þjóðarframleiðslunnar heldur en oft áður. —
Innlendur sparnaður segir margt um ástand efna-
hagsmála. A því ári sem nú er að kveðja hafa inni-
stæður í bönkum og sparisjóðum hér vaxið meira að
raungildi en sést hef ur um mjög langt árabil. Og ætli
þau séu mörg ríkin í kringum okkur sem geta státað af
álíka árangri í þeim ef num nú á þessu ári?
• Árið sem nú er framundan verður af ýmsum
ástæðum erfitt sé samanburðurinn eingöngu við það
blómaskeið sem við hér höfum lifað síðustu ár, en
byrðar þess verða mun léttari sé mælikvarðinn
f jölþjóðlegur með nokkrum hætti, svo ekki sé nú talað
um þann alþjóðlega kvarða sem breytir okkar smáa
efnahagsvanda í skemmtilega talnaþraut.
— k.
Stofnana-
máliö
Bankabla&ið birtir eftir-
farandi sýnishorn af dæmi-
geröu stofnanamáli og er þaö
frá Hagfræðideild Seðla-
bankans:
„Vextir eru i eðli sinu
fyrirbæri veldisupphafn-
ingar, þar sem hver ný út-
koma er stofn næstu hlut-
fallslegu upphafningar.
Veldisreikningurinn tak-
markast þvi i timanum við
lágmarks timaeiningu,
innan hverrar á sér stað ein-
föld ávöxtun, en ekki vaxta-
vöxtun.
Sú timaeining er ákvéöin
sem hagkvæmnisatriði út frá
þeim viðhorfum, að sæmi-
legt öryggi riki um raun-
verulega vaxtaútkomu og að
vinnubyrgði sé hófleg.
Bankar ganga fyrir venj-
um og verklagsreglum. Ein
sú rótfastasta er svokölluð
„bankaregla” i vaxtareikn-
ingi.
Einfaldast að meginreglu
til mundi að breyta þessu
með þvi að ákveða vexti
styttri timabila i vaxta-
vaxtasamhengi með mánuð
sem lágmarkseiningu, veröi
fleirtuga prósenta verðbólga
varanleg...”
Sé einhver i vafa um efni
þessa texta þá fjallar hann
um tiðari vaxtareikning inn-,
lána.
Þ og ö á
sínum
staö
I ITt-fréttum, blaöi Iðn-
tæknistofnunar Islands, eru
vélriturum boðuð þau gleði-
tiðindi að þeir geti andað
léttar. Þaö á semsé ekki aö
gera meiriháttar breytingar
á lyklaborði ritvélanna, þ-iö
og ö-ið verða áfram á sinum
staö og eins á tölvuborð-
unum. A vegum Skýrslu-
tæknifélagsins og áhugaa&ila
hefur verið unnið aö gerð
staöals um röðun staflykla
ritvéla- og tölvuborða og
niðurstaöan sýnist ætla aö
verða sú að þ og ð verði
áfram slegin með litla fingri
hægri handar.
klrippt
Ættu aö hugsa
sig um
Alþýðublaðiö birti á Þorláks-
messu fróðlegt viðtal við Helga
Sæmundsson um horfna sam-
starfsmenn, flokkinn, fólkiö og
blaðiö. Við berum þar niður i
viötalinu að Helgi er spurður
hvernig honum finnist Alþýðu-
flokknum hafa vegnað á siðustu
árum.
„Já ég tel hann hafi mátt vel
viö una með árangurinn 1978.
Ýmislegt sem þá var tekið upp
eins og prófkosningar, sem ég
galt mikinn varhug við skilaði
betri árangri en ég haföi gert
ráð fyrir, þó að ég sé enn
andvigur þeim i núverandí
mynd. Úrslitin ’78 komu mér
talsvert á óvart, en ég get ekki
sagt það sama um úrslitin ’79,
þau gat maður fundið i' þeirri
undiröldu almenningsálits, sem
jafnan fer á undan kosningum.
En ég held, að forystumenn
flokksins ættu að hugleiða það
vandlega hvernig á þvi stendur
að flokkur hefur miklu fylgi að
fagna eitt árið, hrapar verulega
i fylgi á tveimur misserum.”
Sambúö verka-
lýösflokkanna
Ertu með skýringar á þessu?
spyr Alþýðublaöið.
„Já, ég held aö sambúð
verkalýðsflokkanna sé alls ekki
með þeim hætti sem kjósendur
þeirra ætlasttil og vilja að verði
framfylgt. Stundum er sem
þeim sé mest i mun að vera
ósammála, jafnvel i þeim mál-
um þar sem þeir eðli sinu sam-
kvæmt ættu að eiga sameigin-
lega stefnu. Það er auðvitað
ekki nema sjálfsagt að slái i
brýnu þegar tekist erá um mik-
ilvæg mál, en sambúð þessara
flokka hvor við annan er bara
með allt öðrum hættien sambúð
þeirra við aöra flokka og sam-
búð annarra flokka hver við
annan: Þetta tel ég að fólk i
verkalýðsstéttunum kunni ekki
að meta”, segir Helgi Sæm.
Umdeilanleg
staöa
Mörgum verkalýðssinna kemur
spánskt fyrir sjónir hvaða stöðu
Alþýðuflokkurinn hefur markað
sér.
Og þá spyr Alþýðublaðið
hvort honum finnist Alþýðu-
flokkurinn hafa haldið vel á
spöðunum siðan ’79.
,,Ég er ekki nógu ánægður
með hann. Hann hefur leiðst
eina ferðina enn út i innan-
flokksátök, sem hafa lamað
hann. Deilur hafa risið, sem að
minu mati eru mest um keisar-
ans skegg. Staðan, sem hann
hefur valið sér, er að minnsta
kosti umdeilanleg. Atökin i
Sjálfstæðisflokknum hafa á
þessu skeiði skipt miklu máli, út
á viö, vegna afstöðunnar til
rikisstjórnarinnar og inn á við
vegna deilna um menn og
valdastöður og sum málefni.
Það kemur mörgum verkalýðs-
sinna spánsktfyrir sjónir hvaða
stöðu Alþýðuflokkurinn hefur
markað sér I þessum deilum og
meö hvaða aöilum forystumenn
flokksins telja sig eiga mesta
samleið. NU er ég ekki i neinni
stöðu til að meta innanflokks-
átökin I Sjálfstæðisflokknum, en
hitt tel ég umdeilanlegt, hvort
viö eigum frekar að veðja á Geir
eða Gunnar.”
Hér er Helgi Sæmundsson
greinilega að deila á Kjartan
Jóhannsson nýbakaðan for-
mann Alþýðuflokksins sem hef-
ur kosið sér það hlutskipti að
ganga í fótspor Geirs
Hallgrimssonar I hverju málinu
á fætur öðru.
Moskvukommi
í kratahópi
Hvers vegna eigum vift frekar
aft veftja á Geir?
En Helgi Sæmundsson vikur
aftur að sambúöarerfiðleikum
Alþýðubandalags og Alþýðu-
flokks:
,,Ég er þeirrar skoðunar aí
málefnaandstæöur milli þess-
ara flokka séu i raun miklu
minni en margir telja, og það
sést best á þvi, að hægri krati
getur gengið i Alþýöubandalag-
ið og orðið þar öllum til sóma,
og gamall Moskvukommi getur
orðiö ágætur lýöræöissinni i
Alþýðuflokknum. Þetta eru þvi
oft deilurum trúarbrögö en ekki
skoðanir.”
Synd að Helgi skyldi ekki
nefna dæmi um slikan lukkuleg-
an samgang milli Alþýðuflokks
og Alþýðubandalags. En orð
Helga eru ihugunarverð fyrir
krataforystuna þótt hún kjósi
sjálfsagt aö vera áfram trúr
sfnum mistökum. —ekh
«9 skorrið