Þjóðviljinn - 24.03.1982, Síða 5

Þjóðviljinn - 24.03.1982, Síða 5
Miðvikudagur 24. mars 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIDA 5 Ógnarstjórn herforíngjanna í Tyrklandi: Pyndingar 1 fangelsum í stað ofbeldis á götum Stjórnarbylting hersins í Tyrklandi varö í orði kveðnu til þess að götuógn- un lauk. I stað þess hafa ógnirnar flust til — í fangelsin og lögreglu- stöðvarnar, þarsem tug- þúsundir ha fa orðið að þola pyndingar af versta toga. Meðal þeirra sem ákafast er leitað, eru félagar í verkalýðshreyfingunni DISK sem nú er bönnuð en sýndi fram á mikið fylgi og styrk meðal tyrknesks verkalýðs síðustu mánuði fyrir byltingu hersins. — >aö sem gerðist var að of- beldið færðist af götunni og inn I fangelsin við stjórnarbyltingu hersins. >essari fullyrðingu til staðfestingar, eru skelfilegar töl- ur og ógnvænlegar frásagnir úr fangelsum og pyndingarklefum. 1 dag eru á milli 30—50.000 manns i fangelsi Yfir 100.000 manns hafa setið ifangelsumum lengri eða skemmri tima en eru nú . lausir úr helsi fangels- anna. Margir þessara bfða nú „dómsúrskurðar” sem getur leitt til áralangrar fangelsunar Tugþúsundir þessara hafa lent i alls slags pyndingum i fangelsinu. Að minnsfa kosti 70 manns hafa verið pyndaðir til dauða ðamkvæmt upplýs- ingum frá Amnesty Inter- national Mörg hundruð manns eiga á hættu að hljóta dauðadóm. Urn þessar mundir sitja 52 félagar i DISK-verkalýðs- hreyfingunni i réttarsaln- um ákærðir fyrir brot á „lögum” þarsem einu við- urlögin sem til greina koma eru dauðadómur. Klassískt einræði Tyrkland dagsins i dag ber öll hefðbundin merki herforingja- stjórnar. Siðustu fyrirskipanir stjórnvalda til tyrkneskra þegna eru bann við að hafa samband við sendinefndir frá erlendum sam- tökum, ef slfku sambandi er ekký. komið á i gegnum opinþerar skrifstofur. Fjöldi blaðaCnefur verið bannaður. Og þau blöð sem enn koma út eru undir strangri ritskoðun. Fjölmiðlarnir hafa heldur ekki leyfi til að segja frá þvi hvað er- lend blöð og einstaklingar herma um innanlandsástandiö i Tyrk- Bandarikjamanna þáttur i Tyrklandi Flestir þeirra sem fylgjast með þróun mála i Tyrklandi eru á einu máli um, að Bandarikin beri verulega ábyrgð á þeirri þróun sem hefur orðiö undanfarið i Tyrklandi. Tyrkland er eina Nató-Iandið utan Noregs, sem á sameiginleg landamæri með Sovétrikjunum. Landið er þannig augu og eyru Bandarikjanna i austri. Eftir fall Iranskeisara og aukna fram að herforingjastjórnin hafi sýnt „greinilegar framfarir” i þessum efnum. Sýndarlýðræðf 1983? Herforingjarnir hafa lofað kosningum 1983. >etta er að sjálf- sögöu gert til að friða Nató-bræö- urnar sem falla gjarnan fyrir yf- irlýsingum af þessu tagi. Margir óttast að þá verði aðeins horfiö til annars konar forms á einræði hersins. Stjórnarskránni verði breytt þannig að forsetinn fái aukið vald. Sá forsti verði valinn úr rööum herforingjanna og mikl- ar likur benda til þess að Kenan Evren verði fyrir valinu. Auðvit- að vinnur herinn nú að þvi að tryggja eigin stöðu til frambúðar og framtiðar. Reiknað er meö að allir vinstri sinnaðir flokkar verði áfram bannaöir auk hægri rót- tæklinga. Tveir til þrir flokkar fái að bjóða fram og sláist um völdin, en þingið og rikisstjórnin fari meö tiltölulega litil völd. >á er reiknað með að mikilvægasta valdatækið verði sérstakar öryggissveitir, þjóövarðliðar. En fordæming og samstaða i Vestur-Evrópu gegn þessum ógnum i Tyrklandi gætu hæglega og vonandi bundiö enda á martröðina. —óg Félagar úr verkalýðshreyfingunni á leið til réttarhalda I Istanbúl. landi. Menningarlifið er einnig undir eftirliti. t janúar voru nýjar reglur settar þarsem tökin um leikhús og kvikmyndir eru hert. Er von þótt Tyrkjum hafi þótt nóg um hluttekningu tyrkneskra fjöl- miðla þegar verið var að lýsa ástandinu i Póllandi, bann við starfsemi verkalýðshreyfingar- innar, handtekna andófsmenn, ritskoðun, ófrelsi og kúgun. >að var grátbrosleg uppákoma i fjöl- miðlum er haft eftir Tyrkjum. >egar þess er gætt að hver þeirra sem hefur lent i fangelsi á sjö til átta nákomna ættingja, þá er ljóst að um ein miljón manns hefur komist i nánin kynni viö ógnir og pyndingar. >að er ekki svo litið þó svo ibúar i Tyrklandi séu taldir um 45 miljónir. 1 aust- urhluta landsins eru miljónir Kúrda. Sjónarvottar þaöan herma aö hermenn og öryggis- verðir hafi framið þar fjölda- morö, en þessar sveitir eru send- ar út á land til að hafa upp á vopnabirgðum og andófshópum. t höfuðstöðvum Amnesty Int- ernational I London er nú verið að rannsaka skýrslur um slfka at- burði. >á hafa lifskjör I Tyrklandi stöðugt verið á niðurleið i Tyrk- landi. >urrar tölur segja að raun- tekjur Tyrkja séu nú helmingi lægri en á árinu 1977. spennu i abalöndunum verður hernað- arlegt mikilvægi Tyrklands mun meira en áður fyrir Bandarikja- menn. >að hafa þvi verið fá takmörk fyrir efnahagslegri og hernaðar legri hjálp Bandarikja- manna til tyrknesku herforingj- anna uppá siðkastiö. Og margir sjá þær bandarisku klær viðar I Tyrklandi. Náin samvinna er á milli CIA og tyrknesku leynilög- regiunnar MIT. >vi er einnig haldið fram aö tyrknesku pynd- ingameistararnir hafi fengiö kennslu í faginu frá amerikönum, sem sjálfir hafa fengið þjálfun i Vietnam. En I skýrslu Reagans-stjórnarinnar um mannréttindamál er þvi haldið VinargreiðiReagan stjórnarinnar: 700 miljónir dollara á þessu ári til Tyrkja- stjórnar Snemma i sl. mánuði lagöi Reagan-stjórnin fram um- frambeiðni á þingi um 115 miljón doliara stuðning við Tyrkland. Þarsem stjórnin fær það sem hún vill I hernaðarmálefnum, má telja vist að herforingja- stjórnin fái þessa viðbót. Þarmeö er Tyrkland komið I hóp þeirra rikja sem mestan stuðning fá frá Bandarflcjun- um. Hin eru lsrael og Egyptaland. Með viöbótinni er hernaö- araðstoð við Tyrkland orðin samanlagt 815 miljónir doll- ara. A árinu 1982 veitir Banda- rikjastjórn tyrknesku her- foringjastjórninni hernaöar- aðstoð fyrir upp á 400 miljón- ir doliara en efnahagsaðstoð upp á 300 miljónir dollara. —ög iReynsla Svia í bóksölumálum: 1 Á verðlag á bókum að vera frjálst? Hér á tslandi er af stað farin umræða um frjálsa verðlagn- ingu á bókum eftir að stórmark- aðurinn Hagkaup bauð bækur á nokkuð lægra verði en bóka- verslanir. 1 Sviþjóð er komin áratugar reynsla af frjálsri verðlagningu á bókum, en nú hefur myndast allbreið sam- staða rithöfunda, bóksala, margra útgefenda og blaða- manna sem fjalla um menning- armái: allir vilja þeir gagnrýna frjálsa verðlagningu á bókum og hinar neikvæöu afleiðingar hennar. Fram að 1970 var i Sviþjóð svipað kerfi og hér: bóksalar voru skyldir til aö hafa það verð á vörunni sem forlögin höfðu gefið upp. Þá höfðu aðeins við- urkenndar bókabúðir rétt til að selja bækur. Arið 1970 var svo tekið upp markaösfrelsi: hver sem vildi gat selt bækur og á þvi verði sem hann treysti sér til. Þessi nýskipan hefur breytt verslun með bækur meö mjög róttækum hætti. Vöruhúsin selja metsölubækur ýmiskonar á lágu verði. Bókaklúbbar, sem hugsa einnig um vinsælar bækur fyrst og fremst, hafa vaxið stórlega og veita meðiimum sinum drjúgan afslátt. Nú er svo komið i Sviþjóð að bókaklúbbarnir selja jafnmikið af bókum og bókaverslanirnar. Hinar eigin- legu bókabúðir hafa neyðst til þess að laga sig að aðstæðum — þær lækka einnig verð á hinum eftirspurðu afurðum bóka- klúbbanna, einnig þær einbeita sér fyrst og fremst að þvi bóka- vali sem auðveldast er að selja. Þetta þýðir lika, að bókabúðir hafa miklu færri bækur á boð- stólum en áður, og nýrri. Og þær reyna þá að bæta sér upp ýmsa erfiðleika með þvi áð fara i vax- andi mæli út i pappirsvörur, spil og leikföng. Það verður þvi sjaldgæft að sjá bækur sem eru eldri en tveggja eða þriggja ára i bóka- verslunum, og það veröur æ al- gengara að spánýjar bækur, ekki sist eftir yngri höfunda, sem enn hafa ekki unnið sér nafn, eru alls ekki til I bóka- verslunum. Þvi er nú blásið til afturhvarfs til hins fyrra kerfis. Ekki eru menn samt á einu máli um það, hvernig afturkalla megi þær breytingar sem orðnar eru með þeim hætti, að það komi I hag bókaúrvali og þeim bókum sem ekki eiga vinsældir visar fyrir- fram. — áb 12-14% afsláttur Bragakaffi okkar verð Bragakaffi 1 kg 49.00 — — 1/4 kg 12.90 Santos 1/4 kg 14.30 Colombla 1/4 kg 19.90 leyft verð 43.00 11.50 20% AFSLATTUR AF PÁSKAEGGIUM Matvörubúðir KRON

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.