Þjóðviljinn - 06.10.1982, Síða 6

6 StÐA — ÞJÖÐVILJINN Miðvikudagur 6. október 1982
Vopnaútflutningur Bandaríkjanna 1982
30 miliarðar dollara
Reagan hefur hins vegar gefið grænt ljós fyrir sölu á F-16 til æ
fleiri landa, en það er orrustuvél af fullkomnustu gerð.
Sainkvæmt upplýsingum frá
bandarísku
upplýsingamiðstöðinni um
varnarmál mun
vopnaútflutningur
Bandaríkjanna á þessu ári
nema um 30 miljörðum dollara,
og fer meirihluti þessara vopna
til þróunarlandanna (á árunum
1977-80 var það60.8%). Engu
að síður eru Bandaríkin í öðru
sæti meðal vopnaútflytjenda í
heiminum: samkvæmt
niðurstöðum friðarrannsókn-
arstofnunarinnar í Stokkhólmi
var útflutningur Sovétríkjanna
meiri að magni til á árunum
1979-81.
Er Reagan kómst til valda í Was-
hington varð breyting á stefnu
Baridaríkjanna í vopnasölumálum.
Vopnasalarnir þurftu ekki lengur
að geta sýnt fram á að stjórnvöld í
móttökulandinu virtu mannrétt-
indi. í apríl 1981 var sendiráðum
Bandaríkjanna um allan heim sent
skeyti, þar sem tekið var fram að
„vopnasala væri jákvæður, og stöð-
ugt mikilvægari þáttur í stefnu-
mótun okkar í öryggismálum f
Yfir helmingur
vopnanna fer
til þróunar-
ríkjanna
Viðmiðunartala 1962=100
700 600 Magn r
500 vopnaútflutnings J
400 y f
300 Magn
200 heimsviðskipta
100 1962 1965 1970 1975 1980
Samanburður á magni heimsviðskipta og vopnaútflutnings
til þróunarríkjanna frá 1962. Hlutfall vopnaútflutningsins
hcfur stóraukist á síðasta áratug. (Heimild Sipri, 1982)
heiminum og lykilatriði í utanríkis-
stefnu okkar”. Skeytið, sem kom
frá utanríkisráðuneytinu, hafði
einnig að geyma leiðbeiningar til
sendiráðanna um hvcrnig þau ættu
að aðstoða vopnasalana í starfi,
m.a. með loforðum um fjárhags-
aðstoð, lánafyrirgreiðslu o.s.frv.
Vangoldnar
vopnaskuldir
Árangurinn varð stóraukin sala
á bandarískum vopnum í heimin-
um. Einn böggull fylgdi þó skamm-
Hús-
byggjendur
Þeim húsbyggjendum, sem þurfa á raf-
magnsheimtaug aö halda í hús sín í haust
eöa vetur, er vinsamlegast bent á aö leggja
inn umsókn um hana sem allra fyrst, til þess
aö unnt sé aö leggja heimtaugina áöur en
frost er komið í jörðu.
Gætið þess aö jarðvegur sé kominn í sem
næst rétta hæö, þar sem heimtaug verður
lögð, og að uppgröftur úr húsgrunni, bygg-
ingarefni eöa annaö hindri ekki lagningu
hennar.
Heimtaugar verða ekki lagSar, ef frost er
komið í jöröu, nema gegn greiðslu þess
aukakostnaöar, sem af því hlýst.
Nánari upplýsingar eru gefnar á heimtauga-
afgreiðslu Rafmagnsveitunnar, Hafnarhús-
inu, 4. hæö. Sími Rafmagnsveitunnar er
18222.
3
RAFMAGNSVEITA
REYKJAVÍKUR
rifi í þessum viðskiptum: tala
þeirra landa, er ekki stóðu í skilum
með greiðslur jókst á síðasta ári úr
tveim í þrettán, án þess þó að mót-
tökulöndum hafi fjölgað verulega.
Bandaríska alríkisendurskoðun-
in hefur varað við þeirri þróun,
sem þarna hefur orðið, en sam-
kvæmt henni skulda þróunarríkin
nú bandaríska varnarmálaráðu-
neytinu 18 miljarða dollara fyrir
vopn, og hefur hækkað um 6 milj-
arða á tveim árum. Óttast ríkisend-
urskoðunin að sú hernaðaraðstoð,
sem Bandaríkin veita þessum ríkj-
um, muni í framtíðinni ekki nægja
til annars. en að greiða gamlar
skuldir.
Fjármálamenn hafa látið í ljós þá
skoðun að ríki eins og ísrael og Ég-
yptaland muni ekki geta greitt þær
miljarðaskuldir sem þau standa í
við Bandaríkin vegna vopnakaupa.
Sama á við um ríki eins og Perú,
Líberíu, Tyrkland, Zaire og Arg-
entínu. Þá segir tímaritið News-
week, að meiriháttar deilur hafi
einnig risið á milli Sovétríkjanna
og Líbýu vegna skulda fyrir vopn,
en Gaddaffi hefur neitað að greiða
reikningana á meðan sala á olíu fer
minnkandi og verðið lækkandi.
Prátt fyrir þetta áformar Pen-
tagon að stórauka vopnaútflutn-
inginn: „Hernaðaraðstoðin er lyk-
ill varnarmálaráðuneytisins að
framkvæmd svæðisbundinnar ör-
yggisstefnu”, segir í 5 ára áætlun
ráðuneytisins.
Draga mætti í efa þá fullyrðingu,
að bandarísk vopn séu trygging
fyrir framkvæmd bandarískrar
stefnu í öryggis- og hermálum eins
og dæmin sanna m.a. frá íran, Arg-
entínu og nú síðast ísrael. í mörg-
um tilfellum má færa rök fyrir því
að aukin vopnasala stórveldanna
til ríkja þriðja heimsins verði ekki
til þess að treysta stjórn þeirra á
þróun mála, heldur sé hún frekar
tilefni til nýrrar ófriðárhættu, þar
sem stórveldin geta eins átt von á
því að eiga í höggi við eigin vopn.
Engu að síður er ekki að sjá neitt
lát á vopnaframleiðslunni, og
bandarískir vopnaframleiðendur
hafa aldrei lifað eins blómlega tíma
og nú, hvorki í stríði né friði:
bandaríkjastjórn hefur ákveðið að
fjárfesta í vopnum fyrir þá stjarn-
fræðilegu upphæð 1500 miljarðar
dollara fram til ársins 1986, Jafnvel
Pentagon hefur látið uppi efa-
semdir um að vopnaiðnaðurinn sé í
stakk búinn til að framleiða vopn
fyrir allt þetta fé, en samfara þessu
er vopnasölunum gefinn laus
taumur. Þannig hefur t.d. Bowen
McLaughlin New York fyrirtækið
nýlega fengið tilboð um viðskipti
við Indland upp á einn miljarð doll-
ara. Fyrir þá upphæð vilja Indverj-
ar kaupa 400 flugskeyti sem geta
borið eiturefni og kjarnorku-
sprengjur af minnstu gerð. Flug-
skeyti þessi eru nú í framleiðslu og
meðal þeirra sem bíða eftir af-
greiðslu er bandaríski herinn.
Á valdatíma Carters var tekin
upp sú stefna, að framleiða lélegri
vopn til sölu eflendis, þannig að
öryggishagsmunum Bandaríkj-
F-5G, „Tígrishákarlinn”,
orrustuvél sem Carter lét
Northrop verksmiðjurnar
framleiða fyrir þróunarlöndin.
anna væri ekki ógnað. Þannig er
t.d. nýjasta framleiðsla Northorp-
verksmiðjanna orrustuvél af gerð-
inni F-5G ófullkomnari og jafn-
framt ódýrari en F-16 vélarnar,
sem Bandaríkjaher notar. Hin
breytta stéfna Reagans hefur hins
vegar haft í för með sér að F-16
vélar eru seldar til æ fleiri landa.
Þegar fyrsta eintak F-5G vélarinn-
ar var nýlega sýnt í Los Angeles
hafði ekki ein einasta pöntun bor-
ist, þannig að verksmiðjurnar
verða að bíða með fjöldafram-
leiðslu vélarinnar enn um sinn.
115 dollarar á
hvert mannsbarn
Útgjöld til liernaðar í heiminum
árið 1981 eru talin hafa numið 520
miljörðum dollara, og er það um
6% af heilarframleiðslunni á því ári
segir í Thorson-skýrslunni sem
Sameinuðu þjóðirnar gáfu út á
þessu ári. Þessi upphæð samsvarar
um það 115 dollurum á hvert
mannsbarn á jörðinni. „Hálft pró-
sent af hernaðarútgjöldum í
heiminum mundi nægja til þess að
greiða fyrir þau landbúnaðartæki,
sem þarf til að auka landbúnaðar-
framleiðsluna þar sem hungur og
vannæring ríkir þannig að þau lönd
verði sjálfbjarga fyrir árið 1990”,
sagði Willy Brandt í skýrslu sinni
um samskipti iðnríkja og þróunar-
ríkja. Hergagnaframleiðslan og
vígbúnaðarkapphlaupið eru vissu-
lega eins og vítisvélar er vinna mark-
visst gegn allri mannlegri skyn-
semi að tortímingu. Hver er sá
mannlegur máttur er þar fær rönd
við reist?
Laus staða
ritara
Sjávarútvegsráöuneytið óskar eftir aö ráöa
ritara til starfa hálfan daginn.
Góö vélritunarkunnátta, íslensku- og ensku-
kunnátta nauösynleg.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna
ríkisins.
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun
og fyrri störf sendist ráöuneytinu aö Lindar-
götu 9, fyrir 15. október n.k.
Sjávarútvegsráðuneytið,
1. október 1982.