Þjóðviljinn - 21.10.1982, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 21. október 1982 ÞJOÐVILJINN — SÍÐA 5
Ólafur Ragnar Grímsson:
Á fundum með Páfi
og Steingrími
Léttlyndur blaðamaður á
Tímanum skrifar frétt í blaðið í
dag, miðvikudag, með fyrirsögn-
inni: „Ólafur Ragnar í einkaviðræð
um við stjórnarandstöðuna." Síð-
an er því lýst á dramatískan hátt að
þessi voðalegi Ólafur Ragnar, sem
„er til alls vís“ eins og segir í frétt-
inni, hafi setið á alls konar umræðu
fundum : með stjórnarandstöð-
unni! Blessaður blaðamaðurinn
mátti hins vegar ekki vera að því að
spyrja mig, svo mikið var írafárið.
Það var leitt, því þá hefði ég getað
sagt henni að merkasti fundurinn
sem ég sat í gær var viðræðufundur
formanna Framsóknarflokksins og
Alþýðubandalagsins og formanna
þingflokka þessara flokka, - og
hann var meira að segja haldinn á
skrifstofu Steingríms!
Og fyrst Tíminn hefur svona
gaman af því að segja frá viðræðu-
fundum þingmanna, þá er sjálfsagt
að geta þess, að á þessum fundi
okkar fjórmenninganna - Stein-
gríms, Páls, Svavars og Ólafs
Ragnars - var ákveðið að
Steingrímur og Svavar ræddu við
Gunnar Thoroddsen næsta dag og
skýrðu forsætisráðherra frá sam-
eiginlegri ósk Framsóknarflokks-
ins og Alþýðubandalagsins um að
nú þegar yrði gengið til raunveru-
legra samninga við stjórnarand-
stöðuna um hvenær kosningar færu
fram.
Við venjulegar aðstæður hefði
ég ekki skýrt frá þessum fundi með
Páli og Steingrími, en vegna frétt-
arinnar í Tímanum er slíkt nauð-
synlegt.
Þess má geta að við Páll Péturs-
son áttum langan fund í gær með
formönnum þingflokka stjórnar-
andstöðunnar. Fréttin í Tímanum
hefði því frekar átt að heita „Páll
og Ólafur Ragnar í viðræðum við
stjórnarandstöðuna.“ Eða hvers á
sómamaðurinn Páll á Höllustöðum
að gjalda, að Tíminn vill fela hlut
hans í viðræðunum?
Ég gæti frætt Tímann um fleiri
fundi með Framsókn síðustu dag-
ana. Þar ríkti góður samstarfsandi,
enda eðlilegt að Framsóknarþing-
menn séu hrifnir af viðræðum við
stjórnarandstöðuna því það var
sjálfur formaður Framsóknar-
flokksins sem í síðustu viku var
upphafsmaður að viðræðum við
stjórnarandstöðuna um kosningar
innan sex mánaða. Og hvar birtist
þessi tilkynning um nauðsyn við-
ræðna við stjórnarandstöðuna? Jú,
á forsíðu Tímans!!
„Vinnuvaka”
kvenfélaganna
Þess var að vænta að kvenfélögin
tækju til höndum á ári aldraðra, og
nú hafa þau og sambönd þeirra um
land allt ákveðið að gangast fyrir
„vinnuvöku“ dagana 22.-24. okt.
n.k., í tiiefni af ári aldraðra.
Að sögn Þórunnar Eiríksdóttur
á Kaðalstöðum er hugmyndin að
konur komi þá saman, vítt og breitt
um landið og vinni að gerð ýmiss
konar muna, sem síðan verða seld-
ir og ágóðanum varið með ein-
hverjum hætti í þágu aldraðra. Er
konunum alveg í sjálfsvald sett
hverskonar muni þær gera.
Umrædd helgi varð fyrir valinu
vegna þess að 24. október er dagur
Sameinuðu þjóðanna og jafnframt
kvennafrídagur á sínum tíma.
Þórunn Eiríksdóttir lét þess get-
ið, að ekki væri víst að konur gætu1
allsstaðar hist um þessa helgi vegna
margháttaðra anna á þessum árs-
tíma, einkum í sveitum, en það yrði
þá bara seinna.
-mhg
Þessi grein var send Tímanum til birtingar í gær. Hún er birt í Þjóðvilj-
anum lesendum til fróðleiks um viðræður á Alþingi þessa dagana.
sjónarhom
Stundum er barátta gegn kjarnorku-
veri á oddinum, stundum friðar-
mál og sambúð þjóða, nú er lyft
merki gegn kvennakúgun, þá er
liðssafnaður fyrir lausn húsnæðis-
mála, alltaf er barist fyrir
mannréttindum
Mótmælendur nýja
stíls og sósíalistar
gamla stíls
Á síðustu 10-15 árum hefir víða
komið -upp mikil ótrú á þeirri
þjóðfélagsgerð sem nú einkennir
þróuð iðnaðarlönd. Upp hafa
sprottið hreyfingar mótmælenda
sem vefengja gildi þriggja höfuð-
stoða þjóðfélagsins: vefengja
iðnaðinn, markaðinn og verka-
skiptinguna. Hlýðum á, hvað
þessir nýju mótmælendur hafa að
segja um þjóðfélag okkar og lifn-
aðarhætti.
Gegn iðnaði,
markaði og
verkskiptingu
Iðnaðurinn ræðst gegn nátt-
úrunni og hennar eðlilega sam-
hengi segja mótmælendurnir,
iðnaðurinn rányrkir jörðina og
auðlindir hennar, spillir vatni og
lofti með úrgangsefnum. Mark-
aðurinn segja mótmælendur enn
fremur, markaðurinn matar okk-
ur á ónáttúrlegu fóðri, andlegu
sem veraldlegu, heldur að okkur
dýrum vörum í stað þess að við
björgum okkur sjálf með hand-
lagni og verksviti. Verið er að
gera líf okkar nær meiningar-
laust, þar sem við höfum ekki
lengur tilefni til að yrkja garðinn
okkar í eiginlegum og óeiginleg-
um skilningi.
Um verkskiptinguna, segja
mótmælendur, að hún geri okkur
einhæf og heimsk. Verkskipting-
in setji okkur inn í afmörkuð hólf
í þjóðfélaginu þar sem við höfum
ekki eðlilegt tækifæri til að um-
gangast allar tegundir fólks.
Þetta valdi okkur sálarkreppu og
geri raunar öll samskiptaform
þjóðfélagsins brengluð og sjúk.
Gegn hagfræði
og verkfræði
Vandi nútíma þjóðfélags er
eðlileg afleiðing af iðnaðarstefn-
unni, ráðgjöf hagfræðinganna og
tækniskipulagi verkfræðinganna,
gætu mótmælendur hins nýja stíls
sagt. Hagfræðingunum er um-
hugað um að draga sem mest úr
kostnaði, þar á meðal að spara
lifandi vinnu og gera úrræðasemi
óþarfa í daglegum störfum. Vinn-
an er vélræn, en ekkert kaup get-
ur goldið fólki tjón af völdum
streitu. Verkfræðingarnir eru
alltaf að auka framleiðsluna með
rányrkju efnislegra kosta, bæði
úr auðlindum jarðar og mannfé-
lags. Um vellíðan og mannlegar
þarfir er ekki hirt, enda tilviljun
ef framboð á markaðsvörum eyk-
ur hamingju fólks.
Uppreisn gegn
værukærð
Nú eru þessi viðhorf mótmæl-
enda ekki að öllu leyti mín við-
horf, og þess vegna er hætt við því
að ég lýsi þeim ekki réttilega eða
á sanngjarnan hátt. Mótmæl-
endur þessir eru öðruvísi að hugs-
unarhætti en málsvarar hefð-
bundinna stjórnmálaskoðana. Af
þessu er dregið auðkenni þeirra á
ýmsum tungum, þegar þeir eru
kallaðir hinir „alternatívu", það
er að segja þeir sem fara „hina.
leiðina", þeir sem eru „öðruvísi".
Okkur kann að virðast margt í
máli mótmælenda óraunhæft,
þeir horfi til framtíðarinnar og
gylli hana en viðurkenni ekki
hvað vélin léttir mönnum stritið.
Mörgum þykir mótmælendur
vera bölsýnir úr hófi. En þeir eru
þó ekki værukærir í bölsýni sinni
heldur uppreisnargjarnir, og það
er góðs viti.
Fjölþátta hreyfing
Mótmælendur eru ekki einlitur
hópur með eitt einangrað mark-
mið. Hér er um fjölþátta hreyf
ingu að ræða sem kemur fram í
mismunandi gervi og með nokk-
uð ólík yfirlýst markmið hverju
sinni. Því fer fjarri að umhverfis-
vernd í merkingu mengunar-
varna sé eina baráttumálið eða
það sem umfram allt sameinar.
Stundum er barátta gegn kjarn-
orkuveri á oddinum, stundum
friðarmál og sambúð þjóða, nú er
lyft merki gegn kvennakúgun, þá
er liðssafnaður fyrir lausn hús-
næðismála, alltaf er barist fyrir
mannréttindum.
Leiðirnar
ekki greiðar
Dálítið er það misjafnt eftir
löndum, hvað mótmælendur hins
nýja stíls hafa átt greiða leið inn í
stjórnmálalífið. Með málflutn-
ingi sínum vega þeir ekki aðeins
til hægri heldur einnig til vinstri, -
að svo miklu leyti sem vinstri
flokkar hafa bundið trúss sitt við
sívaxandi framleiðslu, en svo er í
rauninni um alla kreddubundna
flokka hvort sem þeir kallast sósí-
aldemókratar eða kommúnistar.
Þess vegna hefir það gerst í'
Þýskalandi, að allmikill straumur
liggur frá jafnaðarmönnum yfir
til Græningja og annarra mót-
mælenda, en aftur á móti virðist
sósíalistum í Frakklandi hafa tek-
ist að gera stefnu sína að verulegu
leyti aðgengilega fyrir mótmæl-
endur þar í landi.
Ungt, ábyrgt
og menntað
Samkvæmt erlendri athugun er
ungt fólk uppistaðan í hreyfingu
mótmælenda, fólk með meira en
meðal skólagöngu að baki, starfs
vettvangur þess oft velferðar- og
félagsmálastofnanir. Þetta fólk
þekkir vel vandamál afskiptra
hópa, og það er sér meðvitandi
um ábyrgð sína gagnvart öðrum
þjóðfélagsþegnum. Hér er fólk
sem vill mikið á sig leggja til að
rækja skyldur sínar við samfé-
lagið, og það er meira en hægt er
að segja um það lið sem situr í
fundarsölum hefðbundinna
stjórnmálaflokka.
Mótmælendur þeir sem ég nú
hefi rætt um, þessir sem eru
„öðruvísi“, eru auðvitað til hér á
Hjalti
Kristgeirsson
skrifar
landi einsog í öðrum vestrænum
löndum. Við þekkjum öll ungt
fólk með þessa lífsaðstöðu, og
það fer varla hjá því að við berum
meiri virðingu fyrir því heldur en
hinum sem láta berast fyrir
straumi vörudýrkunar og fjöl-
miðlunar.
Grænfriðungar
fengu ekki
stuðning
En sjáum við íslenska mótmæl
endur einungis sem einstaklinga?
Eru þeir hvergi sýnilegir sem
mannsafnaður, hópur, lið? Getur
ekki jafnvel verið að þeir séu í
einu eða öðru formi farnir að
knýja á dyr lýðhreyfinga, félaga-
samtaka, stjórnmálaflokka.
Náttúruverndarmenn, um-
hverfismálaáhugafólk? Lítið held
ég fari fyrir liðssafnaði þeirra, að
minnsta kosti varð ekki nokkur
einasti maður til að slást í för með
Grænfriðungum um árið og slást
við íslenska hvalfangara, og verð-
ur það að teljast furðulegt og
hryggilegt sinnuleysi.
Bókstafstrúar-
liðið ekki
mótmælendur
Ekki get ég talið bókstafstrúar-
hópana (FBK, KSML, KÍ, EIK
osfrv.) til „vinstri“ við Alþýðu-
bandalagið til mótmælenda, þar
eð þeir vefengdu í rauninni ekki
þróunarmynstur þjóðfélagsins,
heldur voru þeir bara að gagn-
rýna flokkapólitík á forsendum
flokkapólitíkur. Úr því að svo er,
geta Samtök herstöðvaandstæð-
inga ekki heldur talist til mótmæl
enda, þar eð þau samtök eru/
voru aðeins samstarfsvettvangur
bókstafstrúarhópanna með hinu
vonda Alþýðubandalagi. Á hinn
bóginn gætu stefnumið sam-
takanna (SHA) varðandi and-
stöðu við erlendar herstöðvar og
kjarnavopn sem best verði bar-
attumál mótmælendahópa, og
kann því svo að vera, að þarna
geti átt sér stað myndbreyting, ef
mótmælendur kæra sig um að ný-
ta vettvanginn.
Franska leið
fremur
en þýska
Hvað um Rauðsokkahreyf-
ingu? Hún er að minni hyggju
tegundarhrein mótmæla-
hreyfing, sem nú ntá að vísu
muna fífil sinn fegri. Hver er þá
nýjasti liðssafnaður sömu teg-
undar, ef ekki kvennaframboð
nyrðra og syðra?
Ósk mín íslenskum mótmæl-
endum til handa er sú, að þeim
auðnist að fara „frönsku“ leiðina
en þurfi ekki að brjótast hina
„þýsku“ leið Græningja. Til þess
þurfa ekki aðeins mótmælendur
að vera opnir gagnvart sósíalist-
um, heldur einnig sósíalistar
gagnvart mótmælendum. Það er
trúa mín að í sambúð, sem vita-
skuld yrði ekki árekstralaus,
mundu hvorir tveggja, mótmæl-
endur nýja stíls og sósíalistar
gamla stfls, eiga mikið að vinna.
Já, heilt ríki að vinna.
Hjalti Kristgeirsson.
(Grein þessi er unnin upp úr
erindi „um daginn og veginn“
sem flutt var í útvarpið í fyrra
mánuði. - HjK)
Hjalta Kristgeirsson ætti að vera
óþarft að kynna lesendum
Þjóðviljans. Hann var
starfsmaður Þjóðviljans og hefur
skrifað mikið í blaðið.