Þjóðviljinn - 15.09.1985, Síða 5

Það var mikið sungið í rútunni sem íslendingarnir og leikhópurinn trá Fílabeinsströndinni fékk til umráða. Gengu hinir
blásvörtu leikarar ætíð með merki Leikfélags Hafnarfjarðar í barminum og kepptust Ijósmyndarar um að mynda þessa
tvo hópa saman.
ora, og taltæki sem voru útí sal og
baksviðs og tengd beint upp í
stjórnstöðina, þar sem ljósamað-
ur og hljóðmaður sátu, algerlega
einangraðir frá sviðinu. En til
þess að maður geti stjórnað í
gegnum taltæki er betra að mað-
ur skiljist, en því miður voru hinir
annars ágætu tæknimenn í Princ-
ess Crace leikhúsinu ekki talandi
á ensku og því lítið gagn að tal-
sambandinu. Með merkjasend-
ingum, bendingum, nokkrum
orðum í frönsku og síðast ekki
síst, góðum vilja er þó ýmislegt
hægt, eins og við áttum eftir að
sannreyna þegar að sýningunni
kom.
í spilavíti
Þeir sem ekki fóru að skoða
leikhúsið fyrsta daginn, gátu not-
að tímann til að fara á ströndina í
Mónakó, sem var talsvert hrein-
legri en ströndin í San Remó.
Mónakó er annars mesta snobb-
bæli, þótt að öðru leyti sé þar
yndislegt að vera. Okkur var
komið fyrir í skólahúsnæði uppi á
hæðinni, sem nefnist Cap D’Ail
og tilheyrir Frakklandi. Ekki
þótti okkur of mikið koma til
húsnæðisins, og vorum þar raun-
ar ekki nema um blánóttina.
Fyrstu sýningarnar sem við
sáum á hátíðinni voru sýningar
Svía, Ástralíumanna, og Tékka.
Þær voru leiknar í gífurlega glæsi-
legu leikhúsi sem er eiginlega óp-
eruhús inní Casínóinu. Arkitekt-
inn er sá frægi Garnier sem
teiknaði Parísaróperuna og
þarna frumsýndi Diaghilev sína
frægustu balletta. Á leiðinni í
leikhúsið gengum við framhjá
glæsivögnum aðalsins sem þvæl-
ist á milli spilavítanna í Monte
Carlo.
Reyndar komumst við nokkur
við illan leik inn í eitt spilavítið og
vorum þeirri stund fegnust þegar
við komumst út aftur. Þarna
hékk lífsleitt fólk fram á borðin,
lífsleiðir þjónar báru í það vín og
ennþá lífsleiðari lífverðir héldu
vörð um fjármunina sem spilað
var um. Frammi á gangi héngu
þreyttar gleðikonur í von um við-
skipti. Þegar demantskreytt gam-
almenni vann fleiri milljónir í
einu spili mátti heyra andvarp
líða um salinn, en ekkert svip-
brigði sást á andliti sigurvegar-
ans, sem lét lífvörð telja
milljónirnar kuldalega ofan í
stóra skjalatösku.
I.A.T.A.
Áður en vikið er að sýningu
okkar er rétt að segja örlítið
meira frá hátíðinni sjálfri. Al-
þjóðasamtök áhugaleikfélaga,
I.AT.A. halda annað hvert ár
leiklistarhátíð, en fjórða hvert ár
er hún haldin í Mónakó undir
vernd furstans sjálfs og kostuð að
verulegu leyti af Mónakó fursta-
dæminu. Raunar var eiginkona
hans, Grace heitin Kelly ein
helsta sprautan í þessum
leiklistarhátíðum, en sú fyrsta var
haldin í Mónakó árið 1957, að-
eins ári eftir að Grace giftist Ra-
iner fursta. Nú hefur Karólína
tekið við hlutverki móður sinnar
við hátíðina. 28 lönd fengu að
senda leiksýningu á hátíðina, en
allmörgum löndum var vísað frá.
Var lögð áhersla á að fá sýningar
frá vanþróuðum löndum til þátt-
töku, t.d. frá Fílabeinsströnd-
inni, Kamerún, Trinidad og To-
bago. Hópurinn frá Ffla-
beinsströndinni var settur í sama
húsnæði, og við áttum eftir að
eiga margar góðar stundir með
þessu fallega fólki sem var svo
svart að það var „næstum því
grænt“, eins og Laxness segir ein-
hvers staðar. Af öðrum löndum
auk Evrópulanda má nefna Jap-
an, Ástralíu, Kína, Kanada og
Mexíkó en sama kvöld og við lék-
um sýndu Belgar og Bretar, og
voru aðeins gefnar 15 mínútur á
milli sýninga til að skipta um svið.
Fjórir
dýrmœtir
klukkutímar
AUir sváfu vel og lengi daginn
sem við áttum að sýna. Við
stöppuðum í okkur stálinu í garð-
inum þar sem við bjuggum og
skunduðum svo niður í leikhúsið.
Þar fréttum við að allt væri löngu
uppselt og að risastór skermur
yrði í anddyrinu þar sem þeir sem
ekki kæmust inn gætu horft á sýn-
ingarnar. Næstu 4 klukkutímarn-
ir voru með þeim verri sem ég hef
lifað í leikhúsi, en allt gekk þó
ljúflega fyrir sig á yfirborðinu.
Skipulagningin í leikhúsinu var
með afbrigðum góð og Egill
ljósamaður náði að mata tölvuna
á öllum ljósunum á þremur kort-
erum. Um tíma hélt ég þó að allt
ætlaði í strand, þegar hljóð-
meistari hússins uppgötvaði að
það voru margir um hvern hljóð-
nema hjá okkur og ekki hægt að
stilla hljóðnemana í eitt skipti
fyrir öll. „Hvað þá, syngja þau
öll?“ sagði vesalings maðurinn og
fórnaði höndum. Akveðið var að
merkja hátalarasnúrurnar svo að
hægt væri að sjá úr hljóðklefan-
um hvaða hátalari væri tekinn
hverju sinni. Þar með var klukk-
an sex og okkar tími í leikhúsinu á
enda.
Nú var bara að treysta á guð,
sjálfan sig og lukkuna og bíða
eftir að klukkan yrði átta. Það var
ýmislegt sem flaug í gegnum hug-
ann þessar tvær klukkustundir
fram að sýningunni á meðan
krakkarnir voru önnum kafnir
við að sminka sig. Skyldi þetta
nokkurn tíma takast? Hvað ef
eitthvað færi úrskeiðis - gat mað-
ur treyst því að með fingramáli og
nokkrum orðum í frönsku væri
hægt að gera sig skiljanlegan?
Frumsýning
Fyrr en varir var klukkan orðin
átta, salurinn troðfullur (og sval-
irnar líka) af prúðbúnu fólki.
Anddyrið sömuleiðis fullt og fólk
stöðugt að reyna að troðast inn í
salinn. Myrkur. Sýningin hafin.
Ég stend aftast með sýningar-
stjóranum og taltækinu. Nokkur
andartök, sem virtust eilíf. Engin
kemur inn á svið til að leika.
Fyrstu leikendurnir sem eiga að
koma utan úr sal komast ekki inn
vegna troðnings, - sumir eru
beðnir um aðgöngumiða og geta
með naumindum gert einkennis-
klæddum dyravörðum ljóst að
þeir eru leikarar og eiga að vera
komnir inn á svið.
En allt í einu er allt komið á
flug. „Ykkur verður fyrirgefið ef
tæknin klikkar - bara ef það er
nógu mikið stuð. Látiði nú helv.
klettinn skjálfa”. - Þetta var það
síðasta sem ég hafði sagt við
leikarana og þau ætluðu greini-
lega að taka það alvarlega. Salur-
inn var strax með á nótunum,
hlátur og klapp glumdi við og
hvert atriði á fætur öðru rann í
gegn án mistaka. Ótrúlegt. Meira
að segja Presley-myndin, sem
bundin var með snæri, datt niður
á réttu augnabliki. Allt í einu er
komið framkall og sýningin búin.
Rífandi stemmning og krakkarn-
ir ætla aldrei að komast út af svið-
inu fyrir klappinu. Ólýsanlegur
léttir. En um leið svolítill kvíði
fyrir næsta atriði, sem var af-
hending styttu hátíðarinnar í lok-
in. En auðvitað tókst það eins og
til stóð, íslenski fáninn seig niður
á sviðið í leikslok og hópurinn
stóð allur undir fánanum. Vant-
aði bara þjóðsönginn. Ég tók við
styttunni úr hendi leikstjórans
Georgs Malvius eftir að hann
hafði þakkað okkur með mörg-
um fögrum orðum.
Það var ólýsanlegur léttir að
ganga út úr leikhúsinu þegar
þetta var allt afstaðið og sjálf var
ég svo þreytt í hausnum að ég
gekk ein niður á Festivalklúbbinn
í stað þess að taka rútuna.
Rokkað í
frumsýningar-
hófinu
Þar var allt skreytt með fánum
og blómum, garðurinn upplýstur
og fullt af fólki til að taka þátt í
frumsýningarhófi þessara þriggja
landa sem höfðu sýnt um kvöld-
ið. Það er vægt til orða tekið að
segja að við höfum átt senuna
þarna um nóttina því strákarnir
fluttu hljóðfærin og hátalarakerf-
ið niður í klúbbinn að beiðni
stjórnenda hátíðarinnar og héldu
þar uppi meiriháttar dansleik
langt frameftir nóttu við gífurlega
góðar undirtektir. íslenskt rokk
og útlent dundi um miðborg
Mónakó.
En þó var ballið alls ekki búið.
Klukkan ellefu morguninn eftir
var móttaka í hinum stórglæsi-
lega kaktusagarði, sem er helsta
stolt Mónakóbúa. Það var borg-
arstjórinn í Mókanó sem bauð og
nú tóku við ræður og afhending-
ar. Af skömm minni lét ég borg-
arstjórann lesa þrisvar upp nafn-
ið mitt, áður en ég fór og tók við
minnispeningi frá borgarstjóran-
um og við losnuðum við ræður
með því að syngja, þótt söngur-
inn væri ekki alveg eins hreinn og
tær og fyrsta daginn.
Umrœður
við
gagnrýnendur
Úr þessari veislu var haldið í
kveðjusamsæti fyrir Möggu okkar
túlk og hægri hönd sem kvödd var
með tárum og blómum og þaðan
var haldið í umræður um sýning-
una. Sigrún Valbergs hafði sagt
okkur að mæta í umræðurnar
klukkan þrjú og satt að segja hélt
ég að þetta væri huggulegt spjall
fyrir nokkra áhugamenn um út-
kjálkaleikhús, en annað kom á
daginn. í risastórum ráðstefnusal
sátu hundruð manna og á sviðinu
fjórir mikilsmetnir gagnrýnend-
ur. Þeir voru André Camp, for-
maður alþjóðasamtaka leikhús-
gagnrýnenda, Antony Cornish,
varaformaður British Theatre
Association, gagnrýandi og leik-
stjóri, Paul-Louis Mignon, fors-
eti frönsku
gagnrýnendasamtakanna og
John Ytterborg aðalritari,
IATA, alþjóðasamtaka áhuga-
leikhúsa. Þarna mátti ég ganga
upp í pontu og svara fyrir sýning-
una. Fljótlega fann ég að ég var
ekki með neina venjulega menn
við hlið mér, heldur afburða,
færa gagnrýnendur. Stressið
hvarf eins og dögg fyrir sólu og
maður hellti sér út í uppbyggi-
legar og spennandi umræður um
leikhús. Greinilegt var að krakk-
arnir höfðu unnið hug og hjarta
að minnsta kosti þriggja hinna
fjögurra gagnrýnenda.
Umræðurnar um sýninguna
voru sem sagt mjög uppbyggi-
legar og jákvæðar og þá eins og
síðar þótti mér mest til þess koma
sem breski gagnrýnandinn hafði
að segja. Eg gerði mér far um að
hlusta á sem mest af umræðum
þessara ágætu manna um sýning-
arnar og dáðist ég að því hversu
vel þeim tókst að fjalla um kosti
þeirra og galla á skynsamlegan,
skemmtilegan og síðast en ekki
síst uppbyggilegan hátt.
Mónakó
kvatt
Áður en Mónakó var kvatt
tókst okkur að sjá nokkrar fleiri
sýningar, þótt við yrðum að fara
áður en hátíðinni lauk og þarmeð
misstum við flest af veislunni hjá
Karólínu. Þótt maður kæmist
ekki nema á tæplega helming
allra sýninganna, varð þó fljót-
lega ljóst að hér voru á ferðinni
sýningar sem flestar voru mjög
vel frambærilegar í hvaða at-
vinnuleikhúsi sem var. Sýningar
t.d. Tékkanna og Kanadamann-
anna voru með bestu leiksýning-
um sem við höfðum séð og leikar-
arnir atvinnuleikarar á okkar
mælikvarða.
Mónakó var sannarlega kvatt
með söknuði. Hópurinn okkar
tvístraðist, sumir fóru að tína vín-
ber í Frakklandi, aðrir ætluðu að
vera við nám í háskóla næsta vet-
ur úti í Evrópu og enn aðrir fóru
loks í langþráð sumarleyfi, eftir
að hafa eytt öllum frídögum í
sumar í að safna fyrir Mónakó-
ferðina miklu. Sjálf hélt ég yfir til
San Remó og þaðan fórum við
fimm saman á bflaleigubfl yfir ft-
alíu, heimsóttum Guðrúnu systur
mína sem býr við Comovatn og
þaðan héldum við yfir alpana til
Sviss. Við gistum á fjallahóteli í
2000 km. hæð á leið til St. Moritz,
ókum síðan í gegnum Sviss og
Þýskaland, gistum í Heidelberg,
þaðan í gegnum Rínardalinn,
Mósedalinn og til Luxemburgar.
Þar hittum við hluta af hópnum á
flugvellinum og við flugum sam-
an heim til íslands í rokið, eftir
þessa ævintýralegu ferð.
Fulltrúar hátíðarinnar taka á móti íslenska hópnum með ræðuhöldum, kampa-
víni og gjöfum, en íslendingarnir svöruðu með vísum Vatnsenda-Rósu og
íslensku hraungrýti. Tæknimennirnir f leikhúsinu fengu líka grjót og íslenskt
brennivín fyrir góða hjálp.
Leikfélag Hafnarfjarðar
fyrsti íslenski leikhópurinn
sem tekur þátt í stœrstu
alþjóðaleikhúshátíð veraldar,
Festival Mondial í Mónakó
Sunnudagur 15. september 1985 ÞJÖÐVILJINN - SÍÐA 5