Þjóðviljinn - 13.12.1985, Blaðsíða 13

HEIMURINN
Suður-Afríka
Þúsund fallnir
á tveimur ánrni
Jóhannesarborg — Óháð rann-
sóknarstofnun kynþáttamála t
Suður-Afrtku skýrði frá því í
gær að 992 hefðu fallið í
óeirðum sem verið hafa í
landinu allt frá 13. febrúar
1984. Af þeim hefur tæpur
helmingur fallið á þeim fimm
mánuðum sem liðnir eru frá
því herlög voru sett í stórum
hlutum landsins.
Stofnunin miðar upphaf
óeirðanna við 13. febrúar í fyrra
vegna þess að þá lést 15 ára
gömul blökkustúlka eftir að lög-
reglubíl hafði verið ekið á hana
úti fyrir skóla í einni af útborgum
Pretoríu.
Af þessum tæplega þúsund
manns eru aðeins 8 hvítir. Lang-
flestir blökkumennirnir hafa fall-
ið í átökum við lögreglu en frá því
í september í fyrra hefur verið
nokkuð um að blökkumenn og
„litaðir" hafi vegið menn af sama
litarhætti sem grunaðir voru um
samstarf við yfirvöld.
Stofnunin er mjög varkár í
mati sínu og telur einungis þau
tilvik sem hægt er að sanna. Á-
stæðuna fyrir óeirðunum sem nú
hafa staðið með litlum hléum í
tæp tvö ár telur hún fyrst og
fremst vera óánægju blökku-
manna með kynþáttastefnu
stjórnvalda. Það bætir hins vegar
ekki úr skák að meðal blökku-
mannaer20% atvinnuleysi. Ekki
er búist við að það breytist til
batnaðar þar sem efnahagsá-
standið í Suður-Afríku verður æ
vonlausara, ekki síst eftir að er-
lendir bankar skáru niður lán-
veitingar til landsins vegna hins
ótrygga ástands í pólitíkinni.
Blökkumenn halda nú uppi
banni við verslun í búðum hvítra
manna fram yfir jól. Sums staðar
er því haldið uppi með hörku og
vitað er til þess að amk. tveir hafí
látist í átökum sem urðu milli
þeirra sem gættu verslana hvítra
og hinna sem vildu versla þar.
Kína
Tölvuvæðingin
breiðist út
✓
Ymsir byrjunarörðugleikar í tölvuvœðingu
stórveldisins. Tölvan Kínamúrinn ryðursértil
rúms
Peking — Kínverjar hafa löng-
um bjargað sér í reiknikún-
stinni með því að nota hina
aldagömlu talnagrind — abac-
us — en nú eru ýmis teikn á
lofti um að tölvuvæðingin sé
að halda innreið sína í Ríkið í
miðju. Svo til að hverju kvöldi
segir sjónvarpið í Peking frétt-
ir af einhverri opinberri skrif-
stofu sem hafi tekið tölvu-
tæknina í sína þjónustu.
Mikill innflutningur var á tölv-
um til Kína í fyrra og framan af
þessu ári, sumir segja að þeir hafi
keypt 100 þúsund IBM einkatölv-
ur en engin tala hefur verið stað-
fest. Nú er kominn afturkippur í
innflutninginn, ríkið hefur sett
hömlur á tölvuinnflutning vegna
þess að gjaldeyrisvarabirgðir
þjóðarinnar hafa rýrnað mjög.
Hins vegar reyna yfirvöld að
efla sölu á tölvum sem framleidd-
ar eru innanlands. í norðvesturh-
luta Peking er risinn upp vísir að
tölvuiðnaði sem að vísu lætur sér
enn nægja að setja saman IBM og
Apple tölvur úr innfluttum
hlutum. Sett hefur verið á mark-
að tölva sem ber heitið Kínamúr-
inn en hún er einungis eftirlíking
af IBM einkatölvu. Einhver
framleiðsla á rökrásum er þó haf-
in.
Taknmalið
er þröskuldur
Vitaskuld er tölvuvæðing
þjóðfélags á borð við Kína ekki
einföld. Þeir eiga við ýmsa örðug-
leika að stríða. Að sögn vest-
rænna tölvusölumanna liggja
einkatölvur þúsundum saman
ERLENDAR
FRÉTTIR
ha^ldsson/REUTER
ónötaðar vegna þess að þeir sem
eiga að nota þær hafa ekki fengið
þjálfun í notkun þeirra. Aðrar
eru bilaðar og erfitt um viðgerðir
af því kínverjum láðist að semja
við erlendu framleiðendurna um
viðhald. Enn aðrar eru vannýttar
vegna þess að ekki var keyptur í
þær hugbúnaður.
En einn stærsti þröskuldurinn í
veginn tölvuvæðingarinnar er
tungumálið. Eins og allir vita er
kínverskt ritmál samansett úr
þúsundum rittákna og hafa hópar
vísindamanna um víða veröld
spreytt sig á að gera táknkerfið
tölvutækt. í Kína sjálfu munu
vera til um 200 ritvinnslukerfi en
enginn staðall er enn í augsýn.
Flestar tölvur eiga sér ensku að
„móðurmáli", þe. hugbúnaður
þeirra er upprunalega hugsaður á
ensku. Einn vísindamaður í
Sjanghai hefur brugðist við þessu
með því að koma sér upp kerfi
sem gerir honum kleift að slá orð
inn á ensku en tölvan flettir upp í
kínverskri orðabók og breytir
orðinu í kínversk rittákn.
10 árum á eftir
Kínversk stjórnvöld vonast til
þess að innan fárra ára verði þeir
að mestu sjálfbjarga í tölvufram-
leiðslu. Fyrst um sinn verður þó
eingöngu um samsetningu inn-
fluttra tölvuhluta að ræða. Þrjú
bandarísk tölvufyrirtæki hafa
gert samninga um slíka fram-
leiðslu og er búist við að hún geti
hafist á næsta ári.
Yfirvöld hafa stuðlað að þess-
ari þróun með því að stórhækka
tolla á innfluttum tölvum. Tollur
á smátölvum er nú 114%. Hins
vegar halda þeir Kínamúrnum
stíft að tölvuáhugamönnum. Er-
lendir aðilar segja að innlend
framleiðsla sé enn uþb. 10 árum á
eftir tímanum, sem er mikið á
þessu sviði. Spá þeir því að kín-
verjar verði búnir að ná sama
tæknistigi og aðrir tölvuframleið-
endur um aldamótin.
Enn eitt stórslysið
250 bandarískir hermenn fórust á Nýfundnalandi
Gander — 250 bandarískir her-
menn og 8 manna áhöfn fórust
þegar farþegaflugvél af gerð-
inni DC-8 fórst í flugtaki á flug-
vellinum í Gander á Nýfundna-
iandi skömmu fyrir hádegi í
gær að íslenskum tíma. Ekki er
vitað hvað olli slysinu.
Bandarísku hermennirnir voru
á leið heim í jólaleyfi eftir að hafa
gegnt friðargæslu í Sínaí-
eyðimörkinni undanfarið hálft
ár. Vél þeirra flaug frá Kaíró með
millilendingu í Köln í Vestur-
Þýskalandi en ferðinni var heitið
til Hopkinville í Kentucky þar
sem herdeildin sem mennirnir
250 tilheyrðu hefur bækistöðvar
sínar.
Þegar vélin var komin um 400
metra út fyrir flugbrautarendann
í Gander skall hún til jarðar og
var þegar alelda. Lögregluyfir-
völd í Gander kváðust enga skýr-
ingu hafa á orsökum flugslyssins,
það eina sem þeir vissu var að
allir sem um borð voru létust.
Árið 1985 er orðið eitthvert
mannskæðasta ár flugsögunnar.
Alls hafa yfir 1.700 manns farist í
flugslysum í ár en í fyrra fórust
450 allt árið. í þremur stórum
flugslysum hafa yfir 1.100 manns
farist. 520 létu lífið þegar japönsk
farþegaþota fórst í Japan í ágúst
og í júní létust 329 í indverskri
London — Verðhækkanir á
kaffi sem fylgt hafa í kjölfar
uppskerubrests í Brasilíu hafa
leitt til þess að Alþjóða kaffi-
sambandið hefur bætt einni
miljón sekkja við áður ákveð-
inn framleiðslukvóta aðildar-
rikja sinna.
Á alþjóðlegu kaffiþingi sem
haldið var í sumar settu samtökin
sér það markmið að halda kaffi-
verði stöðugu á bilinu 120-140
bandarísk sent pundið. í gær var
meðalverðið á kaffi koinið upp í
148,81 sent og þess vegna var
flugvél sem hrapaði í Atlantshaf-
ið undan ströndum írlands. Slys-
ið í gær er áttunda mesta flugslys
sem orðið hefur frá upphafi far-
þegaflugs.
Óvenjumikið hefur verið um stór flug-
slys á þessu ári. Það stærsta varð
þegar japönsk þota hrapaði með yfir
500 manns innanborðs í ág-
ústmánuði. Þá var þessi mynd tekin i
af þotunni rétt áður en hún skall til
jarðar.
gripið til þess að auka kvótann.
Fari verðið upp fyrir 150 sent eins
og búist er við að það geri fljót-
lega verður 3 miljónum sekkja
bætt við kvótann.
Framleiðslukvóti sambandsins
fyrir þetta ár er með hækkuninni í
gær kominn upp í 60 miljónir sek-
kja en hver sekkur rúmar 60 kíló
af kaffibaunum. Uppskerubrest-
urinn í Brasilíu er mikill eins og
sést á því að í ár er uppskeran
talin verða 30 miljónir sekkja en
á næsta ári verður hún að öllum
líkindum 13-16 miljónir sekkja.
Kaffi
Miklar verðhækkanir
Samtímateikning af morðinu á Abraham Lincoln í heiðursstúku Ford leikhússins í Washington.
Reimleikar
Gengur Lincoln aftur?
Þrálátur orðrómur meðal leikara Ford leikhússins í Washington um
að forsetinn sitji enn ístúkunni þarsem hann varmyrtur
Washington — Leikarar í Ford leikhúsinu í Was-
hington eru margir hverjir fullvissir um að Abra-
ham Lincoln fyrrum forseti Bandaríkjanna
gangi aftur í stúkunni þar sem hann var skotinn
til bana fyrir 120 árum. Segjast þeir sjá andliti
hans bregða fyrir í stúkunni og heyrt hafa þeir
hann klappa fyrir frammistöðu þeirra og hlæja
að hnyttnum setningum.
Þótt eflaust hnussi í mörgum út af svoddan hjátrú
er það staðreynd að viðvarandi orðrómur um reim-
leika hefur verið á kreiki allt frá því forsetinn lét lífið
fyrir hendi John Wilkes Booth 14. apríl 1865. Sá
orðrómur ásamt með andúð almennings á morðinu
varð til þess að Ford bræður urðu að loka leikhúsinu
skömmu eftir atburðinn.
Næstu árin var húsið notað undir skrifstofur og
geymslur fyrir hið opinbera en því var illa haldið við
og árið 1893 lét gólfið undan skj alafarginu og hrundi
með þeim afleiðingum að 22 létu lífið og 68 slösuð-
ust. Árið 1932 var húsið gert upp og breytt í minja-
safn en það var ekki fyrr en árið 1968 sem leikhús-
gyðjan fékk aftur inni í þessu sögufræga húsi.
Húsið stendur í miðborg Washington og þykir að
því mikil bæjarprýði. Allar innréttingar eru niður í
smæstu smáatriði frá þeim tímum sem Lincoln var
uppi. Meira að segja stólarnir í leikhúsinu þykja
ekkert sérstaklega þægilegir. Á hverju ári
heimsækja yfir 600 þúsund ferðamenn húsið og
leikhúsið þykir mjög gott.
Þeir sem reka safnið núna gefa lítið fyrir sögur af
reimleikum. Frank Hebblethwaite safnstjóri telur
miklu sennilegra að forsetinn gangi aftur þar sem
hann bjó, þe. í Hvíta húsinu, ef hann á annað borð
hefur áhuga á að hrella lifendur. Óstaðfestar heim-
ildir úr miðasölunni herma að þar verði menn stund-
um varir við frú Lincoln sem krefjist þess af mikilli
þrjósku að fá leikhúsmiðana endurgreidda.
Föstudagur 13. desember 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13