Þjóðviljinn - 16.02.1986, Blaðsíða 4

AF SJÓNARHÓLI
Halldór B. Runólfsson, gagnrýnandi
Fjölmiðlar eru ekki
óvinnandi vígi
Fyrir hálfum mánuði gerði Þór-
hildur Þorleifsdóttir leikstjóri
menninguna að umræðuefni í
sjónarhóli Þjóðviljans. Grein
hennar „Menningarstefna
hvað?...“, er bæði ítarleg og
gagnmerk, enda skrifuð af sjón-
arhóli listamanns sem eflaust
þekkir af eigin raun annmarka ís-
lenskrar menningarstefnu.
Megininntakið í grein Þórhildar er
fólgið í ádeilu á fjölmiðla fyrir slæ-
lega framgöngu þeirra í umfjöllun
og umræðu um menningarmál.
Eins og ýmsir á undan henni
bendir Þórhildur á þann regin-
mun aðstöðu sem íþróttir njóta í
dagblöðum, útvarpi og sjónvarpi,
bornar saman við listir og
menningarmál.
Hún spyr hverju sæti og kemst
að þeirri niðurstöðu að menning-
armál þyki ekki fréttnæm og séu
þar af leiðandi hunsuð í fjölmiðl-
um. Þrátt fyrir það að stór hópur
áhugamanna hafi brennandi
áhuga á menningarmálum og
„listamenn sjálfir hafi heilmargt
til málanna að leggja", halda út-
varp, sjónvarp og dagblöð áfram
uppteknum hætti, nefnilega að
flytja fréttir af menningarmálum
í mýflugumynd.
Hógvœrð
dugir skammt
Ég er fyllilega sammála Þór-
hildi í gagnrýni hennar á fjöl-
miðla og tel grein hennar orð í
tíma töluð. Hins vegar er ég ekki
viss um að allar niðurstöður
hennar séu réttar. T.d. hef ég
ekki orðið áþreifanlega var við
þessa listamenn hennar sem hafa
heilmargt til málanna að leggja.
Því miður er það svo að leitun er
að listamönnum sem hafa jafn
mikið til málanna að leggja og
Þórhildur. Því miður segi ég, því
ég er ekki í nokkrum vafa um það
að menningarmálum okkar væri
betur komið ef fleiri listamenn
létu í sér heyra á síðum dagblað-
anna.
Það er nefnilega staðreynd,
sem listamenn hafa ekki ennþá
áttað sig á, að í forföllnum fjöl-
miðlaheimi eins og okkar þýðir
ekkert að tefla fram hógværð eða
lítillæti. Það er frekja og aftur
oft hef ég ekki heyrt listamenn úr
ákveðinni grein lista óskapast út í
listamenn annarra listgreina.
Auðvitað halda þeir allir að gras-
skárra að fela afstöðu sína í hend-
ur milliliðum, jafnvel þótt slíkt
geti leitt til misskilnings og mis-
túlkunar. Sumir þeirra gera ekki
Hvernig væri að byrja á útvarpi og sjónvarpi og heimta að þar verði ráðnir menningafréttaritarar á sama hátt og
íþróttafréttamenn? Myndin er úr eftirminnilegum viðtalsþætti Steinunnar Sigurðardóttur rithöfundar við Halldór Laxness í
sjónvarpi fyrir nokkrum árum.
frekja sem dugar og af henni virð-
ast forsvarsmenn íþrótta eiga
nóg, en forsvarsmenn lista og
menningar nánast ekki neitt.
En lítum nánar á það sem
stendur listamönnum hvað mest
fyrir þrifum og varnar því að
raddir þeirra berist sem skyldi á
öldum ljósvakans, ellegar á
vængjum annarra fjölmiðla.
Þrennt ber að hafa í huga í því
sambandi: Innbyrðis ríg og
öfund; misskilda hógværð og fár-
ánlegt uppburðarleysi.
Sjólfum
sér verstir
Ef vikið er að fyrsta atriðinu þá
er það sorgleg staðreynd að lista-
menn eru sjálfum sér verstir. Hve
ÁRBÆJARSAFN ||l
130 Reykjavík sími 84412 1
Reykjavík á stríðsárun-
um
Árbæjarsafn auglýsir eftir myndum af
Reykjavík í stríðsbúningi - vígalegar götu-
myndir, mannlífsmyndir, ástandsmyndir
o.s.frv.
Safnið ætlast ekkert frekar til þess að fá
myndir gefnar en óskar eftir að fá þær lánað-
ar til eftirtöku ásamt sem ítarlegustum upp-
lýsingum um myndirnar-hvenær/hvartekið,
hver tók o.þ.h.
Skrifstofa safnsins er opin 8.15-16.30. Sími
84412.
Árbæjarsafn.
ið sé grænna hinum megin; að
réttur þeirra eigin listgreinar sé
fyrir borð borinn; að þeir beri
minna úr býtum og njóti minni
athygli en annars konar lista-
menn.
En það sem verra er; öfundin
ríður ekki við einteyming innan
sömu listgreinar. Gangi lista-
manni vel, sem auðvitað er akkur
fyrir alla sem leggja stund á sams
konar list, er við búið að kolleg-
arnir taki við að rógbera hann,
eða fari í fýlu yfir því að hafa ekki
hreppt hnossið sjálfir. Vissulega
er þeim vorkunn, því öll öfund
meðal listamanna endurspeglar
ótrygga stöðu þeirra í okkar
menningarfjandsamlega þjóðfé-
lagi. En engu að síður er allur
þessi innbyrðis rígur dragbítur á
list- og menningarstarfsemi í
landinu.
Hjátrú
Annað atriðið lýsir sér í
hræðslu listamanna við að aug-
lýsa sig og sitt pródúkt á sama
hátt og aðrir sjálfstæðir verktakar
þurfa að gera. Það er eitur í
þeirra beinum að opinbera afrek
sín, jafnvel þótt slíkar fréttir
verði undantekningarlaust list
þeirra og annarra til framdráttar.
Ég þekki mýmörg dæmi af lista-
mönnum sem skirrast við að geta
afreka sinna, jafnvel þótt tíðind-
um sæti. Það er eitthvað annað en
hjá íþróttamönnum okkar, sem
ekki hika við að auglýsa árangur
sinn þótt ekki sé hann ætíð beys-
inn.
Þriðja atriðið varðar þá hjátrú
margra íslenskra listamanna, að
þeir geti ekki tjáð sig í orði sem í
verki. Reyndar standa þeir, að
rithöfundum undanskildum, svo
langt að baki erlendum kollegum
sínum hvað þetta áhrærir, að þörf
er til að hafa sérstakar áhyggjur
af. Sem betur fer stafar þetta ekki
af getuleysi heldur af uppburðar-
leysi og ef til vill nokkurri leti.
Mörgum listamanninum finnst
einu sinni tilraun til að tjá eigin
hugmyndir eða færa þær í orð!
Það er þó deginum ljósara að
ekkert getur komið í staðinn fyrir
skilmerkilegar útskýringar lista-
mannanna sjálfra á hinstu rökum
eigin verka. Það sanna ótal dæmi,
enda eru listamenn mun betur í
stakk búnir til að útlista hug-
myndir sínar en þeir vilja vera
láta.
Allt að vinna
Það er deginum ljósara að áð-
urnefnd þrjú atriði standa lista-
mönnum mjög fyrir þrifum í sókn
þeirra á hendur fjölmiðlum. Af
þeim þremur er þó brýnast að
kippa fyrsta atriðinu í liðinn, því
ekkert vopn er beittara en sam-
takamátturinn. Listamenn eiga
Hve ofthefégekki
heyrtlistamennúr
ákveðinni grein lista
óskapast útí
listamennannarra
listgreina.
Auðvitað halda
þeirallirað
grasiðségrœnna
hinummegin
sér bandalag, sem gæti með litl-
um tilkostnaði blásið til sóknar
gegn sinnuleysi fjölmiðla. Hvern-
ig væri að byrja á útvarpi og sjón-
varpi og heimta að þar verði
ráðnir menningarfréttaritarar á
sama hátt og íþróttafréttamenn?
Listamenn þyrftu svo sannarlega
á sínum Bjarna Fel. að halda. Er
ekki tími til kominn að BÍL
(Bandalag íslenskra listamanna)
láti safna undirskriftum slíku
þjóðþrifamáli til stuðnings?
Listamenn geta svo fylgt herf-
erðinni úr hlaði með kröftugum
greinaskrifum á borð við Þórhild-
ar. Mestu máli skiptir að láta
hvergi deigan stga, því fjölmiðlar
eru ekki óvinnandi vígi þegar
múrbrjótunum er beitt af alefli.
Haldi listamenn hins vegar áfram
að læðast með veggjum og vega
hver annan er ekki von til þess að
ástandið batni. Því hvet ég alla
íslenska listamenn til að fylkja
liði gegn fjendum menningar í
fjölmiðlum. Til alls er að vinna og
engu að tapa.
LAUSAR STÖÐUR HJÁ
REYKJAVÍKURBORG
Reykjavíkurborg vill ráða starfsfólk til eftirtalinna starfa.
Starfskjör samkvæmt kjarasamningum.
Forstöðumannastaða, við dagheimilið Suðurborg. Um-
sóknarfrestur til 28. febrúar.
Fóstrustöður við eftirtalin heimili:
Dagheimilin Suöurborg og Laugaborg.
Dagheimilið/leikskólann Hraunborg.
Leikskólann Leikfell.
Skóladagheimilið Völvukot
Upplýsingar veita framkvæmdastjóri og umsjónarfóstrur
á skrifstofu dagvistar í síma 27277 og forstöðumenn við-
komandi heimila.
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds Reykjavík-
urborgar, Pósthússtræti 9, 5. hæð á sérstökum umsóknar-
eyðublöðum sem þar fást fyrir kl. 16:00 föstudaginn 28.
febrúar n.k.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 16. febrúar 1986