Þjóðviljinn - 12.03.1986, Side 5

Sannleikanum verður
hver sárreiðastur
Gublaug Pétursdóttir, verkakona skrifar:
Undanfarið höfum við !ág-
launahyskið séð forystumenn
verkalýðs- og atvinnurekenda í
sjónvarpi með ábúðarmikinn
áhyggjusvip. Þeir hafa líka talað
fjálglega í útvarp og viðtöl og
myndir birst af þeim í blöðum.
Jú, jú allt á að gera fyrir þá lægst-
launuðu.
Þegar þeir voru búnir að vafra
og vafstra og verkalýðsforingj-
arnir höfðu látið í ljós, af þeim
sannfæringarkrafti sem engir aðr-
ir kunna af þvílíkri snilld, hve vel
þeir skilji erfiðleika atvinnurek-
enda þá tókust þeir í hendur og
atvinnurekendur ljómuðu sem
von var.
í iandi þar sem þjóðartekjur
eru með þeim hæstu í heimi og
verkafólk á íslandi með því dugl-
egasta, þá eru launin þau lægstu á
Norðurlöndum. Atvinnurekend-
um er sleppt við að borga
launaskatt og það er ekki lengur
ætlast til að þeir borgi laun og
þeir eiga bara að hirða arðinn af
vinnuþrælkuninni. Því hvergi í
norðurálfu viðgengst annar eins
„Þjóðviljinn var eina dagblaðið sem
sagðifrá gangi samninga á heiðarlegan
hátt, og dró ekki úrþvísem var að
gerast“.
þrældómur á launafólki og á Is-
landi í dag. Bændur fá ekki einu
sinni að koma fram tillögu á
bændafundi um að fella mjólkur-
kvótann. Svona er nú lýðræðið í
félögunum, ef eitthvað stangast á
við vilja forystunnar þá er það
svæft.
Hvernig eigum við að treysta
loforðum ríkisstjórnar sem hefur
komið okkur á vonarvöl? Eigum
við kannski að éta þau í staðinn
fyrir matvörurnar sem þeir hækk-
uðu? Það lítur út fyrir að það
verði farið að bera út börn og
gamalmenni með svona ráðstöf-
unum. Ekki hækka lífeyris-
greiðslur tii lífeyrisþega þó að
taka eigi í lífeyrissjóð af öllunr
launum.
Svo bitu þeir nú höfuðið af
skömminni Guðmundur J. og
Ásntundur þegar þeir hlupu í
Morgunblaðið með kvartanir unt
fréttaflutning Þjóðviljans af
samningamálum. En sannleikan-
um verður hver sárreiðastur.
Þjóðviljinn var eina dagblaðið
sem sagði frá gangi samninga á
heiðarlegan hátt og skýrði ntálið
frá öllurn hliðurn og dró ekki úr
því sem var að gerast. Það sýnir
líkj hræðslu Dagsbrúnarstjórn-
arinnar og vissu urn rangan mál-
stað sinn að stuðningsyfirlýsing
við Þjóðviljann fékkst ekki borin
á upp á Dagsbrúnarfundi um
samningana. En það er nú ekki í
fyrsta skipti að slíkt gerist hjá
Dagsbrún; það er nefnilega opin-
bert leyndarmál innan Dagsbrún-
ar svo og annarra verkalýðfélaga,
að minnsta kosti á höfuðborgar-
svæðinu, að ef að forystan er á
annarri skoðun þá skal það barið
niður. Engin gagnrýni á upp á
pallborðið hjá þeim og vei þeint
sem leyfa sér slíkt, þeir eru óa-
landi og óferjandi, eins og sést á
því hvernig brugðist var að skrif-
um Þjóðviljans.
Að lokum, blaðamenn Þjóð-
viljans, haldið áfrarn á þessari
braut, þá sýnið þið að þetta er
blað alþýðunnar í landinu. Fólks-
ins sem þarf helst að vinna 24 kl.
st. á sólarhring til að skrimta.
Guðiaug Pétursdóttir
verkakona i Reykjavík
Kennarastarfiö og kjörin
Heimir Pálsson skrifar:
I undanfarandi greinunt hef ég
reynt að leiða að því rök að eðli
skóla og skólastarfs hljóti að vera
allt annað nú á síðustu árum 20.
aldar en það kann að hafa verið
meðan öldin var ung. Þekkingar-
sprengingin hefur breytt heims-
mynd okkar, samfélagsþróunin
hefur breytt hlutverki skólanna í
þjóðfélaginu, óvissan um fram-
tíðina gerir inntak menntunar
óljósara en áður var. Hér verður
spurt hver áhrif þessar breytingar
kunni að hafa á kennarastarfið.
Það er væntanlega nokkuð
ljóst að aukin áhersla á uppeldis-
hlutverk skóla hefur í för með sér
breytingar á kröfum þeim sem
gerðar eru til kennara. Sú hóp-
fræðsla sem áður var unnt að
sætta sig við hefur vikið til hliðar.
Spurt er um þroska einstaklings-
ins í skólanum og hvernig megi
auka þann þroska. Kennari getur
ekki leyft sér að líta á bekk sinn
sem hóp, þar sem eitt verði yfir
alla að ganga. Hann verður að
skilja að þessi hópur er fyrst og
fremst safn ólíkra einstaklinga,
þar sem hver gerir sínar kröfur.
Þetta felur í sér að hann verður að
kunna að skilgreina stöðu nem-
enda, félagslega og námslega, og
geta kennt í samræmi við þá skil-
greiningu. Kennsla sem gerir
hvern einstakling mikilvægan út-
heimtir fjölbreytt verkefni, næst-
um skraddarasaumuð fyrir hvern
og einn. Fræg er sagan af Erlingi
Skjálgssyni sem kom öllurn til
nokkurs þroska - eftir að hafa
fyrst áttað sig á hvað hverjum
einstökum kynni að henta. Ein-
hvern veginn þannig verður
kennari barna okkar að vinna.
En hvernig eru þá aðstæður
kennarans til að sinna hlutverk-
inu? Bekkjarkennaranum á
fyrstu skólaárum barna okkar er
ætlað það smáræði að annast
uppeldi og þroska 20-30 barna,
undirbúa einar 30 kennslustundir
á viku og stýra þeim. Allir for-
eldrar munu geta - ef þeir vilja -
sett sig í þvílík spor. Flestum
reyndist okkur í foreldrastarfi
nógu erfitt að sinna tveim eða
þrem einstaklingum. Hvað þá ef
þeir eru tíu sinnum fleiri?
En kennarinn á ekki „aðeins"
að fást við uppeldi. Hann á að
fræða, hann á að kenna nemend-
um vitsmunaleg tæki og þjálfa þá
í beitingu þeirra. Hann þarf oft
og tíðum að taka mikilvægar á-
kvarðanir um námsefnið sjálfur.
Hann verður að geta svarað ótrú-
legustu spurningum innan náms-
efnis og utan.
Óvæntar skyldur
Fyrir tíð grunnskólalaganna
(1974) var alsiða að flokka nem-
endur í bekki eftir „námsgetu".
Hvað sem líður öllum kenningum
ofsatrúarmanna í sálvísindunt
verður þetta hugtak jafnan býsna
vafasamt. Námsgeta barna er háð
ótrúlegustu þáttum utan skóla og
náms og getur verið með ólíkind-
um breytileg frá ári til árs. Þetta
var höfundum grunnskólalag-
anna ljóst og lögunum sérstak-
lega beint gegn þessum skilnaði
sauða frá höfrum. Hins vegar var
lagasmiðunum jafnljóst að þetta
myndi leggja óvæntar skyldur á
herðar kennurum: Það er miklu
erfiðara að sinna jafnstórum hópi
nemenda í „blönduðunt" bekk en
sundurgreindum. Samt hef ég
aldrei hitt kennara sem hefur vilj-
að vinna sér það til hægara starfs
að hefja aðgreininguna aftur til
vegs. Við höfum séð of mörg
ánægjuleg dæmi um árangur af
blönduninni til þess - og of mörg
dæmi hins, að sundurgreiningin
reyndist fela í sér einskonar lífs-
tíðardóm og útskúfun.
Þótt ofar dragi í skólakerfið og
greinakennsla leysi bekkjar-
kennsluna af hólmi breytist við-
fangsefnið ekki til muna. Nem-
endurnir eru eftir sem áður ólíkir
- aðeins á breytilegan hátt eftir
aldri. Þroski fer ekki eftir árunt.
hvað sem allar þjóðskrár segja,
og misþroska nemenda iýkur
ekki í grunnskólanum, jafnvel
ekki framhaldsskólanum. Kenn-
arar verða því eftir sem áður að
geta brugðist við ólíkustu aðstæð-
um, ólíkustu einstaklingum á við-
eigandi hátt.
Árið 1985, síðustu daga febrú-
armánaðar, kom út á vegum
menntamálaráðuneytis
gagnmerkt nefndarálit og kallað-
ist „Endurmat á störfum kenn-
ara.“ Þessi „endurmatsskýrsla"
var unnin af starfshópi undir for-
mennsku Ingu Jónu Þórðardótt-
ur, þáverandi aðstoðarmanns
menntamálaráðherra. Þrátt fyrir
skamman tíma sem starfshópn-
um var ætlaður er skýrslan mæta
vel unnið og fróðlegt plagg. Þar
eru leidd að því ýtarlegri rök en
nokkur leið er að færa fram í
blaðagrein (jafnvel greinaflokki)
að starf kennarans - jafnt á fram-
haldsskólastigi sem í grunnskóla
hafi gerbreyst svo sem á síðustu
tíu árum. Kennarar höfðu horft
vonaraugum til þessarar skýrslu
og vænst þess í fullri alvöru að
hún yrði tekin til greina í kom-
andi kjarasamningum (vorið
1985). Svo varð ekki.
Endurmat
- vanmat
Eins og jafnan áður reyndist
samninganefnd ríkisins og síðan
kjaradómi lítill biti í háls að
kyngja rökum sem ekki urðu
studd aukinni þjóðarframleiðslu.
Uppeldi þjóðarinnar virðist
nefnilega ekki konra þeim stofn-
unum við sem reiða fyrir launin
fyrir uppcldisstörfin. „Endur-
matsnefndin" mun hins vegar
hafa litið svo á að tilvitnanir í lög
og reglugerðir sem og lýsing á
vinnu og aðstöðu kynnu að skipta
hér einhverju. Þannig komst hún
m.a. að þeirri niðurstöðu að
kennarastarfið hefði í fyrsta lagi
verið vanmetið til launa þegar
árið 1970, er starfsmat fór fram.
Síðan segir í skýrslunni.:
„Þar að auki telur nefndin að
þær breytingar sem orðið hafa á
kennarastarfinu frá 1970 hafi
verið mun rneiri en hækkun á
launum kennara gefur til kynna.
Breytingar á starfinu virðast því
ekki hafa skilað sér sérstaklega í
launum kennara. Sú breyting
sem orðið hefur á kjörum þeirra
er að rnati nefndarinnar ekki í
samræmi við þróun launa ann-
arra sambærilegra stétta." (Bls.
32).
Þessu til staðfestingar birti
nefndin nt.a. yfirlit yfir þróun
launa í dagvinnu hjá iðnaðar-
manni annars vegar, kennara
hins vegar á árunurn 1967 til
1984. Margt fróðlegt má lesa úr
þeirri töflu, og m.a. það að árið
Kennarar höfðu horft vonaraugum
til þessarar skýrslu og vœnst þess í
fullri alvöru að hún yrði tekin til
greina í komandi kjarasamningum.
Svo varð ekki.
Greinaflokkur um menntamál. 3. grein
Mi&vikudagur 12. mars 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5