Þjóðviljinn - 28.09.1986, Page 9

Opið bvéf til félaganna
Alþýðubandalagið er að
undirbúa sig í kosninga-
slaginn, kosningaveturer
framundan.
Hvenœr
verður kosið?
Á þessu stigi málsins er ekki
vitað hvenær verður kosið þrátt
fyrir samþykktir sem gerðar hafa
verið í þingflokki Sjálfstæðis-
flokksins. Það er formaður Fram-
sóknarflokksins sem hefur þing-
rofsvaldið og hann hefur ekki
látið það uppi hvenær kosningar
fara fram.
Síðustu alþingiskosningar fóru
fram 23. apríl 1983. Þeim kosn-
ingum var flýtt að kröfu Alþýðu-
bandalagsins, en kosningar þá
þurftu ekki að fara fram sam-
kvæmt stjórnarskránni fyrr en í
lok ársins 1983. Til þess að stytta
kjörtímabil heimila lög og
stjórnarskrá þingrof. Þingrof er
þess vegna öryggisráðstöfun við
afbrigðilegar kringumstæður og
því hefur einkum verið beitt þeg-
ar um hefur verið að ræða pólit-
íska sjálfheldu í þinginu. Þess
vegna hefur almennt ekki verið
gert ráð fyrir því að núverandi
ríkisstjórn beitti þingrofsvaldinu.
Það gengur ekki hnífurinn á milli
stjórnarflokkanna og meirihluti
þeirra er svo sterkur að stjórnar-
andstaðan á erfitt með að þrengja
verulega að meirihlutanum nema
með almennum málflutningi og
tillöguflutningi. Þó getur það
auðvitað gerst í vetur að stjórnar-
flokkar eða stjórnarþingmenn
vilji staðfesta sérstöðu flokka
sinna með því að ganga til liðs við
stjórnarandstöðuna til dæmis í
utanríkismálum. Er ljóst að utan-
ríkismálin munu skipa stærri sess
á komandi þingi en verið hefur
um margra ára skeið.
Samkvæmt stjórnarskrá eru
þingmenn kosnir til fjögurra ára
og það er útilokað að þingmenn
sitji fram yfir 23. apríl. Til þess
hins vegar að kosningar fari fram
síðar verður að rjúfa þing fyrir
23. apríl og þá er ljóst að kosning-
ar verða að fara fram innan átta
vikna frá því að þingrofið fer
fram. Þar með er greinilegt að
verði kosið eftir 23. apríl verður
kosning að fara fram í síðasta lagi
um miðjan júní. Líklegustu kjör-
dagarnir eftir 23. apríl eru í raun-
inni önnur helgi í maí eða önnur
helgi í júní. Það skal hins vegar
tekið fram að auðvitað geta
stjórnarflokkarnir ákveðið kosn-
ingar fyrr. Valdið er þeirra, þó að
formaður þingflokks Framsókn-
arflokksins hafi kosið að vísa til
viðræðna við stjórnarandstöðuna
um þessi mál.
Auðvitað hefði verið eðlilegast
til þess að ná eðlilegum kosninga-
tíma að láta kjósa á árinu 1986.
Þar sem það mun ekki ætlunin
getur það ekki ráðið neinum úr-
slitum pólitískt hvenær kosning-
arnar fara fram, en auðvitað
verður að gæta þess að ekki sé
farið út fyrir þau mörk sem lög og
stjórnarskrá ákveða.
Stjórnin fer frá á næsta ári og
situr þar með heilt kjörtímabil.
Það er fyrsta samstjórn fram-
sóknar og íhalds sem leidd er af
framsóknarformanni sem situr
heilt kjörtímabil. Það er einkar
athyglisverð staðreynd fyrir kjós-
endur Framsóknarflokksins.
í upphafi birtist
skoðanakönnun
Skoðanakönnun DV sem birt-
ist á dögunum er athyglisverð.
Hún er ekki tæmandi vísindi frek-
ar en fyrri daginn,. en hún segir
þetta um stöðu flokkanna nú í
upphafi kosningavetrar:
1. íhaldið er óhugnanlega
sterkt.
2. Framsókn er neðarlega enda
þótt allir viti að hún eigi eftir að
fara enn neðar. Um þessar mund-
ir græðir Framsóknarflokkurinn
á góðærinu og það er fullvíst að
stjórnarflokkarnir hafa saman-
lagt amk. 10% meira fylgi en þeir
munu ná í raun í kosningabar-
áttu. Málgögnum þeirra hefur
tekist að þakka stjórninni olíu- og
vaxtalækkunina erlendis svo frá-
leitt sem það nú er.
3. Alþýðuflokkurinn hefur
haldið nokkurn veginn því sem
hann hafði frá kosningunum í
vor, en hann mælist nú um þessar
mundir betur í skoðanakönnun-
um en í kosningum. Þess vegna
varð tala Alþýðuflokksins nú
lægri en foringjar kratanna höfðu
gert ráð fyrir.
4. B J virðist vera að þurrkast út
og hluti fylgis þess fer aftur til
Alþýðuflokksins.
5. Kvennalistinn heldur sinni
stöðu svipaðri og í skoðanakönn-
unum undanfarin ár, en fylgi
hans mælist betur í skoðanakönn-
unum en kosningar síðan sýna.
6. Alþýðubandalagið er alltaf
mun lægra í skoðanakönnunum
en í kosningum. Þannig hlaut Al-
þýðubandalagið um 15% í skoð-
anakönnun félagsvísindadeildar í
maí en hafði vel yfir 19% í kosn-
ingum nokkrum vikum síðar. Al-
þýðubandalagið sýndi um 10% í
skoðanakönnun Hagvangs í apr-
ílbyrjun 1983 en skilaði yfir 17% í
kosningunum einni viku síðar.
Talan nú í skoðanakönnun DV
bendir til þess að Alþýðubanda-
lagið sé þegar nú við upphaf kosn-
ingabaráttunnar með um 20% at-
kvæða. Tölurnar benda einnig til
þess að Alþýðubandalagið eigi að
geta gert sér vonir um svipað fylgi
og í kosningunum 1978. Staða
Alþýðubandalagsins er því sterk-
ari í upphafi kosningabaráttu en
margir félagar höfðu óttast og
enn fleiri reyndar vonað.
Verkefni
nœstu vikna
Alþýðubandalagið hefur nú
hafið undirbúning kosninga-
starfsins. í því sambandi má
benda á eftirfarandi ákvarðanir
sem teknar hafa verið í flokknum
undanfarnar vikur:
1. Kjördæmisráðsfundir hafa
verið ákveðnir í flestum kjör-
dæmum og fyrsti kjördæmisráðs-
fundurinn er reyndar í dag, á
Vestfjörðum.
2. Aðalfundur miðstjórnar-
flokksins samkvæmt hinum nýju
flokkslögum hefur verið ákveð-
inn dagana 7.-9. nóvember.
3. Félagsfundir standa yfir í Ai-
þýðubandalagsfélögunum um
allt land og þeim verður haldið
áfram í októbermánuði. Ég hef
þegar heimsótt nokkra staði í
Norðurlandskjördæmi eystra og
á Vesturlandi og verð í næstu
viku á Austurlandi og í Norður-
landskjördæmi eystra. Undir-
tektir á þessum stöðum benda til
þess að Alþýðubandalagið hafi
sterkan hljómgrunn á lands-
byggðinni.
Þá bendi ég sérstaklega á þing
Æskulýðsfylkingar Alþýðu-
bandalagsins sem verður haldið
dagana 4. og 5. október. Fylking-
in hefur starfað mjög vel undan-
farin ár, hefur látið mál til sín
taka með eftirtektarverðum hætti
og mun gera á komandi vetri.
Það er semsagt þegar hafið víð-
tækt flokksstarf og hér hefur þó
ekki verið nefnt það sem mestu
skiptir en það er hið daglega starf
félaganna í flokkseiningunum,
sveitarfélögunum og í allskonar
málefnanefndum flokksins. Læt
ég nægja að nefna efnahags- og
atvinnumálanefndina í þessu
sambandi, en hún var kosin beint
á síðasta landsfundi og mun skila
af sér áliti til miðstjórnarfundar-
ins í byrjun nóvember.
Alþýðubandalagið er starfs-
flokkur og þar eru hundruð fé-
laga sem munu bera starfið uppi í
vetur. Það er seiglan og úthaldið
sem skiptir máli og snöggir
sprettir þegar á þarf að halda.
Hver eru málin?
Ekki er hægt að segja fyrir um
það nákvæmlega hvaða mál
verða efst á baugi í kosningabar-
áttunni. Það er hins vegar ljóst að
kosningabaráttan hlýtur að snú-
ast um eftirtalda málaflokka af
hálfu Alþýðubandalagsins:
1. Atvinnumál og tillögur
flokksins um nýja sókn í atvinnu-
lífinu þar sem sýnt er fram á að
það er unnt að ná svipuðum lífs-
kjörum hér á landi og f grann-
löndum okkar í kaupi og í félags-
legri þjónustu. Tilgangur tillagn-
anna er auðvitað sá að stöðva
landflóttann sem hefur færst
verulega í vöxt að undanförnu
undir hægri stjórninni.
2. Lífskjörin í víðasta skilningi.
Það er kaupið og félagslega þjón-
ustu, styttingu vinnutímans og
mannsæmandi laun fyrir eðlilega
vinnu, aðbúnað og umönnun
barna, þjónustu við aldraða,
skólakerfið og húsnæðismálin
svo nokkuð sé nefnt. Óhjá-
kvæmilegur þáttur í þessu sam-
bandi eru skattamálin og aðferðir
til þess að ná í þá fjármuni sem
eru sviknir undan skatti, en um
það verður að fjalla síðar.
3. Utanríkismálin. Nú er
greinilegur áhugi á þvf að endur-
skoða „varnarsamning“ íslands
og Bandaríkjanna frá 1951. For-
menn Framsóknarflokksins og
Alþýðuflokksins hafa báðir lýst
áhuga á endurskoðun samnings-
ins og það er því greinilegur
meirihluti fyrir endurskoðun.
Sjálfsagt er það mismunandi sem
menn ætlast til með endurskoð-
uninni, en það er ljóst að sú stað-
reynd að meirihluti virðist vera
fyrir endurskoðun herstöðva-
samningsins mun setja sinn svip á
þingið í vetur og kosningabarátt-
una framundan.
4. Jöfnun búsetuskilyrða er eitt
meginmál Alþýðubandalagsins
nú sem endranær. Það var athygl-
isvert í skoðanakönnun SUF að
kjósendur Alþýðubandalagsins
eru ákveðnari en kjósendur ann-
arra flokka í nauðsyn þess að
jafna búsetuskilyrði jafnvel þó
það kosti aukin útgjöld um sinn.
Það er óhjákvæmilegt að þessi
mál verði eitt af forgangsmálum
kosninganna: Fólkið flýr nú
landsbyggðina í áður óþekktum
mæli og fleiri færu ef þeir gætu
losnað við íbúðirnar sínar. Og
þegar kemur til Reykjavíkur
blasir myndin þannig við að þús-
undir fjölskyldna eru að hugsa
um að flýja land - flýja vinnu-
þrældóminn, lága kaupið og ör-
yggisleysið sem fjölskyldurnar
búa við.
Þessi mál verða aðalmál
vetrarins með margvíslegum
hætti og auðvitað er kjarabarátt-
an framundan hluti af þessari
mynd, en þar á verkalýðshreyf-
ingin nú möguleika til þess að
tryggja betri lífskjör vegna góð-
ærisins.
Til félaganna
Ég kalla þessa grein opið bréf
til félaganna vegna þess að ég tel
að hún eigi erindi við þá alla nú í
upphafi, við félags- og stuðnings-
menn Alþýðubandalagsins. Á
þeim veltur starfið framundan og
því að flokkurinn samhentur og
samstæður sæki fram á öllum
sviðum.
Ég minnti á það fyrr f greininni
að staða íhaldsins er óhugnanlega
sterk. Aðaláhersla Alþýðu-
bandalagsins er því á það að setja
fram stefnu og baráttumál gegn
frjálshyggjunni. Alþýðubanda-
lagið er eini flokkurinn sem getur
boðið frjálshyggjunni birginn.
Það ætlum við að gera - þar velt-
ur á því að allir leggi sitt fram,
enda er það samstaðan og sam-
heldnin, sem getur ráðið úr-
slitum. Alþýðubandalagið er í
sóknarhug.
Stjórnmál á
sunnudegi
Svavar Gestsson skrifar
Frá stórfundi Alþýðubandalagsins í Laugardalshöll 1978.1 þingkosningunum þá um vorið fékk flokkurinn 14 menn kjöma.
Sunnudagur 28. september 1985 ÞJÖÐVILJINN - SÍÐA 9