Þjóðviljinn - 23.01.1991, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRETTIR
Persaflóastríð
EldariKuvæt
írakar farnir að kveikja í olíulindum. Búist við reykjarmökkum er valdið geti umhverfistjóni, en
ekki talið að mestur hluti olíuforða Kúvæts sé í hættu
Sprengingar urðu við olíu-
lindir og olíumannvirki í
gær á al-Wafra- olíusvæðinu,
sem er í Kúvæt við landamæri
Saúdi-Arabíu, og loga þar síðan
miklir eldar. Er talið víst að ír-
akar séu þar með byrjaðir á að
kveikja í kúvætsku olíunni, eins
EB-stiórnir
Ráðamenn Iraks
strfðsglæpamenn
Stjórnir hinna 12 aðildar-
ríkja Evrópubandalagsins
lýstu því yfir sameiginlega í gær
að þær litu svo á að írakar
hefðu gert sig seka um stríðs-
glæpi með meðferð sinni á flug-
liðum sem þeir hafa tekið til
fanga í yfirstandandi Persaflóa-
stríði.
í yfírlýsingu EB-stjómanna er
ábyrgð lýst á hendur íröskum
ráðamönnum af þessu tilefni. Er á
það bent í þessu sambandi er írak-
ar sýndu stríðsfanga í sjónvarpi
og lýstu því yfir að þeir yrðu
hafðir í haldi á hemaðarlega mik-
ilvægum stöðum, í þeim tilgangi
að hindra að bandamenn geri
árásir á þá staði. Svipaðar yfirlýs-
ingar höfðu áður komið frá stjóm-
um Bandaríkjanna og Bretlands.
„Þetta er viðbjóður með af-
brigðum i augum (ríkjanna tólf),“
sagði Jean-Jacques Kasel, for-
stöðumaður stjómmáladeildar ut-
anríkisráðuneytis Lúxembúrgar.
A föngunum, sem sýndir voru
í sjónvarpinu, var að sjá að þeir
hefðu sætt pyndingum og mis-
þyrmingum og ef til vill „lyíja-
gjöf‘.
og fyrir Iöngu var búið að spá
að þeir myndu gera ef til stríðs
kæmi út af emírsdæminu.
Ekki er yfirleitt ráð fyrir því
gert að þetta boði að írakar hafi í
undirbúningi að hörfa lfá Kúvæt,
heldur að þeir séu með þessu að
reyna að hylja viðbúnað sinn þar
með reykjarmökkum og gefa í
skyn að þeir muni valda slíkum
reyk að veralegt umhverfístjón
hljótist af, verði hemaðinum gegn
þeim haldið áfram.
Olíufræðingar telja ekki
mikla hættu á að eldurinn læsi sig
djúpt i olíulindimar, þar eð þar
vanti súrefni honum til næringar,
og þar að auki sé hráolía ekki
mjög eldfim. Eldar þeir sem Irak-
ar hafa kveikt og kunna að
kveikja muni því ekki ganga að
ráði á olíuforða þann sem er í
jörðu í Kúvæt, en hann er 94,5
miljarðar tunna. Er emírsdæmi
þetta þriðja olíuauðugasta ríki
heims að talið er.
Vísindamenn í ýmsum grein-
um hafa spáð því að reykur af
eldi, sem Irakar kveiktu í kú-
vætsku olíulindunum, kynni að
verða svo mikill að hann ylli
Iofitslagsbreytingum og veralegu
umhverfistjóni, og undir það taka
olíuffæðingamir. Þótt eldamir nái
ekki djúpt í lindimar, segja þeir,
kunni reykurinn af þeim eigi að
síður að verða nógu mikill til að
valda slíku tjóni. Mest óttast þeir
nú að írakar kveiki í lindunum á
Burgan-svæðinu, stærsta olíu-
vinnslusvæði heims að frátöldu
Ghawar-svæðinu í Saúdi-Arabíu.
Fyrir innrásina í Kúvæt í ágúst-
byrjun var dælt þar upp á dag yfir
miljón tunnum og var það þrír
fjórðu hlutar heildarframleiðslu
Kúvæts á olíu.
Olíuífæðingamir segja einnig
að gífurlegum erfiðleikum muni
verða bundið að slökkva bálin,
sem írakar hafa kveikt eða kunni
að kveikja á kúvætsku oliusvæð-
unum. Við það verður ekki hægt
að styðjast við reynslu frá síðustu
áratugum. Nýjasta reynslan af
eidum, sem loga í mörgum lind-
um samtimis á sama olíusvæði, er
frá fjórða áratugnum. Gerðist það
í Rúmeníu.
Erfiðleikamir við að slökkva
eldana verða því meiri sem það
dregst lengur fyrir bandamönnum
að vinna Kúvæt af írökum, því að
fyrr verður ekki hægt að hefjast
handa við slökkvistarfið. Er því
farið að bollaleggja um hvort
þetta muni flýta því að landher
bandamanna ráðist til atlögu.
Hingað til hefúr lítið verið barist á
landi í stríði þessu. Reuter/-dþ.
Bandaríkjamenn
Breskur flugmaður, tekinn til
fanga af (rökum. Útlit hans í sjón-
varpinu þykir benda til að hann
hafi sætt pyndingum og að ekki sé
útilokað að neytt hafi verið ( hann
eiturlyfjum.
Vondaufir um skjótan sigur
r
En flestir þeirra telja að rétt hafi verið að hejja hernað gegn Irak
r
Þriðia árásin á Israel
50-60 særðir
írakar skutu í þriðja sinn eld-
flaugum á íbúðarhverfi í Tel Aviv
í gærkvöldi og samkvæmt fyrstu
fréttum af atburðum þessum, sem
bárust rétt áður en Þjóðviljinn fór
í prentun og voru ekki mjög Ijós-
ar vegna ritskoðunar ísraelska
hersins, særðust 50-60 manns og
mikið tjón varð á byggingum.
Hefur þessi eldflaugaárás íraka
því orðið allmiklu skæðari en hinar
fyrri sem þeir hafa gert á ísraei.
Oddar eldflauga þessara vora sem
hinna fyrri fylltir venjulegu sprengi-
efni. Ekki var vitað samkvæmt
fyrstu fréttum um þetta hve margar
eldflaugar hefðu hitt ísrael í þetta
sinn. Gagnflaugum af gerðinni
Patriot var skotið gegn þeim, en
ekki tókst með því móti að stöðva
sumar árásarflauganna.
Eftir þessa síðustu árás á ísra-
elsk íbúðarhverfi gera margir ráð
fyrir að ekki verði lengur hægt að
hindra að ísraelar geri gagnárásir á
írak. Reuter/-dþ.
Þrír af hverjum fjórum
Bandaríkjamönnum eru
samþykkir þeirri ákvörðun
stjórnar sinnar að fara í stríð
við írak, enda þótt flestir þeirra
efist um að skjóts sigurs verði
auðið. Er þetta samkvæmt nið-
urstöðum skoðanakönnunar
sem ABC News og Washington
Post gerðu á sunnudag.
75 af hundraði aðspurðra
kváðust telja að Bandaríkjastjóm
hefði gert rétt í því að hefja hem-
aðaraðgerðir í þeim tilgangi að
reka Iraka frá Kúvæt. 62 af hundr-
aði sögðust vera mjög ánægðir
með þá ákvörðun stjómarinnar.
Bush forseti hlaut mikið hrós
frá aðspurðum fyrir frammistöðu
sína í Persaflóadeilu í heild sinni.
En fjórir af hverjum tíu töldu rétt
að Bandaríkin hæfu samningaum-
leitanir við íraka, þar eð að öðram
kosti væri líklegast að stríðið
drægist á langinn. Tveir af hverj-
um þremur aðspurðra kváðust
telja að stríðið stæði í þrjá mánuði
eða lengur, nema því aðeins að
leitað yrði friðar með samninga-
viðræðum.
Þótt útkoman sýni almennt
fylgi við stefnu stjómarinnar í
Persaflóadeilu er ljóst að úr því
hefur dregið. Samkvæmt niður-
stöðum könnunar sem gerð var
tveimur dögum fyrr, daginn eftir
að stríðið hófst, voru 83 af hundr-
aði Bandaríkjamanna samþykkir
ákvörðun stjómar sinnar um að
hefja hemaðaraðgerðir. -dþ.
Bush Bandaríkjaforseti - löndum
hans finnst hann hafa staðið sig
vel.
Irakar eggja hver annan - mark-
aðslögmál vopnaverslunarinnar
áttu drjúgan þátt I að gera þá að
meiriháttar herveldi og svæöis-
bundnu stórveldi.
Frakkland. Kítia. Sovétríkin
4/5 vopna ír-
aks frá þeim
komin
Maj-Britt Theorin: Hefta
verður alþjóðlega vopna-
verslun
Fjórir fimmtu hlutar vopna
þeirra, sem írak hefur, fékk það
frá þremur rjkjum sem eiga
fastaaðild að Öryggisráði Sam-
einuðu þjóðanna. Ríki þessi eru
Sovétríkin, Frakkland og Kína.
Á þetta benti í gær Maj-Britt
Theorin, formaður sænsku afvopn-
unamefndarinnar, á ráðstefnu á
vegum S.þ. um afvopnunarmál,
sem fer fram í Genf. Sagði hún að
kaldhæðni mætti kalla að þeim
vopnum væri nú beitt gegn sumum
þeirra, sem séð hefðu lrökum fyrir
þeim. Frakkland er sem kunnugt er
með í stríðinu gegn írak.
Sovétríkin standa og með vest-
urveldunum í Persaflóadeilu og
stuðluðu ásamt þeim að þeirri sam-
þykkt Öryggisráðs sem var undan-
fari yfirstandandi hemaðaraðgerða
gegn írak, og Kína veitti þeim
óbeinan stuðning í atkvæðagreiðsl-
unni um þá ályktun í ráðinu með
því að sitja hjá, beitti sem sé ekki
neitunarvaldi sínu þar til að stöðva
samþykktina. Það fer sem sé ekki
milli mála að Kína, Sovétríkin,
Frakkland og raunar fleiri vestræn
ríki áttu dijúgan hlut að því með
vopna- og tæknisölu að koma írak í
tölu mestu hervelda heims, með
þeim afleiðingum að það fór að slá
um sig sem svæðisbundið stórveldi.
Maj-Britt segir: „Sá lærdómur, sem
draga ber af vigbúnaðinum á svæð-
inu (Austurlöndum nær) er að höft
skuli sett á hina alþjóðlegu verslun
með vopn.“
Oswaldo de Rivero, fulltrúi
Perú á ráðstefnunni, sagði: „Stríðið
við Persaflóa sýnir svo að ekki
verður um villst að það sem hlýst af
að selja vopn til svæða þar sem
stjómir era ólýðræðislegar og hvik-
lyndi ríkir í stjómmálum, er að ár-
angur sá sem náðst hefúr í afvopn-
unarmálum í Evrópu verður minni
en til stóð.“
Reuter/dþ.
Aðstoð við Sovétríkin
EB: Flýtum okkur hægt
Getur haft áhrif á afstöðu sovésku stjórnarinnar til Eystrasaltslýðvelda
Aðildarríki Evrópubanda-
lagsins hafa gert með sér
samkomulag um að „fiýta sér
hægt“ hvað varðar það að veita
Móðir mín
Jakobína Hallsdóttir
Gunnlaugsgötu 3, Borgarnesi
sem andaðist í Sjúkrahúsi Akraness 15. janúar, verður
jarðsungin frá Borgarneskirkju laugardaginn 26. janúar kl.
14.00.
Vigdís Pálsdóttir,
Sovétríkjunum meiriháttar að-
stoð. Undirbúningi langtíma-
áætlana í því sambandi verður
hætt í bráðina og hægt farið í
sakirnar við framkvæmd
skammtímafyrirætlana.
Samþykkt þessi er gerð með
það fyrir augum að knýja sovésku
stjómina til að stöðva ógnarað-
gerðir hers síns í Eystrasaltslönd-
um.
Ennfremur hafa stjómir EB-
ríkjanna 12 samþykkt að þau
leggi sameiginlega fyrir stjóm
Sovétríkjanna formlega umkvört-
un viðvíkjandi meintum brotum
gegn mannréttindum í Eystra-
saltslýðveldum, eins og það er
orðað í Reuterfrétt. Verður jafn-
framt farið fram á meiri upplýs-
ingar um atburðina undanfarið í
Eystrasaltslöndum. Þar mun eink-
um átt við manndráp sovéskra
hermanna í Riga, höfuðborg Lett-
lands, á sunnudagskvöld og í
Vilnu, höfúðborg Litháens, viku
áður. Voru í þessum tveimur til-
fellum alls drepnir 18 menn.
Jean-Jacques Kasel, embætt-
ismaður í utanríkisráðuneyti Lúx-
embúrgar (sem nú fer með forsæti
í EB), sagði að í orðsendingu EB-
stjóma til sovésku stjómarinnar
yrði vísað til RÖSE-sáttmálans
sem undirritaður var af 34 fjórum
ríkjum, þ.á m. Sovétríkjunum, í
Paris í nóvember, en margra mál
er að með athæfi sínu í Litháen og
Lettlandi undanfarið hafi Sovét-
menn brotið mannréttindaákvæði
þess sáttmála.
Ekki er útilokað að þessi
þrýstingur frá EB muni skipta
einhverju um gang mála í sam-
skiptum Eystrasaltslýðvelda og
sovésku stjómarinnar á næstunni,
því að EB er sá aðili sem sovéska
stjómin væntir sér mestrar og
mikilvægastrar efnahags- og
tækniaðstoðar ffá.
Reuter/-dþ.
6 SfÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 23. janúar 1991