Þjóðviljinn - 07.03.1991, Síða 4

ÞJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
KLIPPT OG SKORIÐ
Skrautsýningu aflýst
Sjálfstæðisflokkurinn er hættur við að halda skrautlega
hersýningu í höfuðborginni næstu daga undir dulnefninu
„landsfundur" og ætlar í þess stað að helga sig raunveru-
legu stríði. Landhernaðurinn gegn Þorsteini Pálssyni, for-
manni Sjálfstæðisflokksins, hófst í Morgunblaðinu af fullum
þunga í gær, þar sem jafnvel nær óprenthæft orðbragð
skaphitans er látið gossa, svo að árásirnar á nafngreinda
menn, lifandi og látna, má með eindæmum telja í íslenskri
blaðaútgáfu í seinni tíð.
Einn af framámönnum Sjálfstæðisflokksins í sveitum
Vesturlands leggur þarna aftur á móti kurteislega sitt af
mörkum til stuðnings Davíð Oddssyni í formannsembætti
flokksins. Þessi hrekklausi bóndi úr Borgarfirðinum kemur
hins vegar alveg óvart upp um andrúmsloftið sem ríkir fyrir
æðstu samkomur Sjálfstæðisflokksins: „Landsfundurinn,
sem var fyrst og fremst hugsaður sem skrautsýning nokkr-
um vikum fyrir kosningar, verður nú einhver mikilvægasta
samkoma flokksins í áraraðir."
Sú var tíðin að stjórnmálaflokkar héldu landsfundi til
þess að ráða ráðum sínum, leiða ágreining um menn og
málefni til lykta og móta stefnu. En eins og fram kemur í
Morgunblaðinu í gær hefur Sjálfstæðisflokkurinn hins veg-
ar kosið að gera landsfundi sína að verulegu eða öllu leyti
að innantómum skrautsýningum, þar sem á annað þúsund
aukaleikarar taka að sér kauplaust að búa til umfangsmikl-
ar auglýsingar um persónurnar í forystunni.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur óskýra málefnastefnu í nær
öllum helstu flokkum þjóðmálanna og hefur þurft að breiða
yfir djúpstæðan ágreining um leiðir með samþykkt loðinna
málamiðlunartillagna á undanförnum skrautsýningum sín-
um undir landsfundarheitinu. Stefnuskrá á Sjálfstæðis-
flokkurinn ekki.
[ lýðræðisþjóðfélagi er það þung ábyrgð fyrir jafn stóra
fjöldahreyfingu, þótt marglit sé, að bjóða kjósendum hvorki
upp á formlega stefnuskrá né skýra og rökstudda stefnu-
mótun í helstu hagsmunamálum þjóðfélagsins, en grípa í
þess stað til almennara orðalags um flest efni. Ótti Sjálf-
stæðismanna við að opinbera togstreitu og samstöðuleysi
í flokknum hefur valdið því að hann hefur æ ofan í æ leyft
sér að láta landsfundi renna út í sand axlaypptinga og
kæruleysis, sem engin áhrif geta haft á þjóðmál. Það hefur
því veriö forystu flokksins og þingmönnum hægur vandinn
að láta síðan hentistefnu marka orð sín og gerðir þegar á
hólminn er komið. Þetta hefur eflaust verið þægilegt kerfi
fyrir margan atvinnustjórnmálamanninn.
Sjálfstæðismönnum bregður nú í brá, þegar því forystu-
menn lýsa því yfir fullum fetum, að á landsfundi flokksins
sem hefst í dag eigi að takast á við raunverulegt verkefni,
sem sé að velja verkstjóra, formann. Það er hins vegar af-
ar athyglisvert við þennan tiltekna stjórnmálaflokk í sam-
tímanum, að þar virðast menn svo aftur í grárri forneskju
varðandi raunveruleg viðfangsefni, vandamál og lausn
þeirra, aö persónan í fötum formanns er álitin þungamiðja
árangurs og virkni allrar hreyfingarinnar. Þetta er hálfgerð
jólasveinatrú, þar sem vonast er á barnalegan hátt eftir því
að persónan í formannsbúningnum komi á óvart með
snjallræðum og góðum gjöfum, af öðru þurfi vart að hafa
áhyggjur.
Og enn mun Sjálfstæðismönnum takast, ef að líkum
lætur, að láta uppistandið vegna formannskjörs á lands-
fundi yfirgnæfa öll önnur viðfangsefni og komast upp með
að Ijúka landsfundinum án skýrrar og ótvíræðrar stefnu-
mótunar.
Það sem Sjálfstæðismönnum svíður mest vegna núver-
andi stjórnarsamstarfs er árangur fjármálaráðherra Al-
þýðubandalagsins, Ólafs Ragnars Grímssonar, í stjórn
efnahagsmálanna. Af þeim sökum leggja forysta Sjálf-
stæðisflokksins, Dagblaðið Vísir og Morgunblaðið mesta
áherslu á að ófrægja fjármálaráðherrann og slá ryki í augu
almennings vegna ríkisljármálanna. Það vakti hins vegar
alþjóðarathygli í kappræðu Pálma Jónssonar, þingmanns
Sjálfstæðisflokksins, við fjármálaráðherra í Ríkisútvarpinu í
fyrradag, þegar Pálmi lýsti því efnislega yfir að þau orð
Davíðs Oddssonar, varaformanns flokksins, væru mark-
laus, að Sjálfstæðisflokkurinn mundi lækka skatta í land-
inu, kæmist hann í næstu ríkisstjórn. Það kemur sem sé á
daginn að Sjálfstæðismenn eru tilbúnir að tala tungum
tveim varðandi ríkisfjármálin núna, slá úr og í, eins og þeir
hafa vanið sig á. Og ef satt reynist, að hér tali á þennan
hátt í kross næsti formaður og varaformaður Sjálfstæðis-
flokksins, þá fari svo eins og bóndinn í Borgarfirðinum spá-
ir í Morgunblaðinu í gær, að Sjálfstæðisflokksins bíði áfram
„hlutskipti hornkerlingar íslenskra stjórnmála“.
Bamiðogstríðið
Fólk sem vinnur að uppeldis-
málum heíur lýst áhyggjum af því
í sambandi við fréttaflaum frá
Flóabardaga, að öll þau stríðslæti
geti reynst skaðleg íýrir böm, gert
þau hrædd við lífið og tilveruna.
Allt getur gerst og þetta líka.
En við skulum ekki gleyma þeirri
hlið málsins sem fram kom á dög-
unum í samtali föður við dóttur
sína efnilega á fjórða ári. Þau
feðgin voru að fylgjast með striðs-
fféttunum í sjónvarpi og telpan
spyr:
Hvað er þetta stríð sem menn-
imir em í pabbi?
Æ veistu, ég held þú sért of lít-
il til að skilja það, sagði faðir
hennar.
Nei pabbi, sagði stúlkan litla.
Þú skalt segja mér. Ég skal hugsa
og svo skil ég kannski...
Kynþáttafordómar
Hjón ágæt komu að máli við
klippara og vom hneyksluð á út-
varpsþætti sem var víst á Rás tvö í
fyrri viku. Þar var verið að spyija
einhvem talsmann hreyfingar sem
kennir sig við hreinleika norræns
kynþáttar. Þeim fannst þessi ná-
ungi stútfúllur af kynþáttahatri og
hafi það óspart komið fram í þætt-
inum.
Konan vildi vita, hvort ekki
væm í gangi Iög í landinu ( em í
sumum löndum öðmm) sem
bönnuðu áróður fyrir kynþátta-
hatri. En maður hennar sagði sem
svo:
Það er ekki verst að talað skuli
við fordómajaxla af þessu tagi.
Heldur hitt hvemig dæmið er sett
upp. í fyrsta lagi kom það ræki-
lega í ljós, að spyrill útvarpsins
var ósköp lítt undirbúinn og alls
ekki í stakk búinn til að andmæla
allskonar firmm viðmælandans
um yfirburði hins ariska kyn-
stofns og setja hlutina í stærra
samhengi. Hann leyfði hinum
kynþáttahreina að rausa mestan
part. í annan stað þvoði útvarps-
rásin hendur sínar af fordóma-
þmgli þessu með þvi að vísa til
þess, að næsta morgun yrði svo
talað við mannffæðing um þessar
sömu hugmyndir.
Þetta er réttmæt athugasemd.
Með því að raða viðmælendum
upp hlið við hlið með þessum
hætti er verið að gera fordóma-
súpu um aðrar þjóðir alltof hátt
undir höfði. Það er verið að setja
þær dellur á sama bát og ffæði-
grein, draga einskonar jafhaðar-
merki á milli og segja með grunn-
fæmu umburðarlyndi: þetta em
nú allt saman bara skoðanir í lýð-
ftjálsu landi. Slík uppsetning
dæmis hljómar ekki illa við fyrstu
sýn, en virkar fyrst og ffemst í þá
átt að gera alla umræðu tómlegri
og marklausari en hún þarf að
vera.
Gáum að þessu.
Þægilegur kristindómur.
Þegar Ameríkani fer til kirkju
vill hann ekki fara á stað sem sýn-
ist vera kirkja. Hann vill fara á
stað þar sem em nóg bílastæði,
skyndibitastaðir með lága prísa og
víðáttumikil íþróttaaðstaða. Þegar
farið er með guðsorð, þá skal búið
að laga orð ritninganna að skiln-
ingi þeirra sem missa þolinmæð-
ina og týna athyglinni ef einhver
fær að tala lengur en 45 sekúndur
í sjónvarp. Og guðsþjónustan sjálf
er í skemmtistíl.
Þetta kemur ffam í fróðlegri
frásögn sem birtist í Tímanum á
dögunum um nýjar hneigðir í
kirkjulífi í Bandarikjunum, svo-
nefndar megakirkjur. En þær em
fyrst og síðast hannaðar af mark-
aðsffæðingum með það fyrir aug-
um að ekkert óþægilegt verði til
að fæla fólk frá kirkju. Sem fyrr
segir: kirkjan má ekki líkjast
kirkju, ekki einu sinni í útliti, ann-
ars er hún ekki „að fylgjast með
tímanum og auka fylgi sitt „ (
m.ö.o. fjölga viðskiptavinum sín-
um). Og fyrst og síðast: hún má
ekki segja neitt óþægilegt. Það má
hvergi koma ffam, að einhvem-
tíma hafi nokkur maður átt það á
hættu að glatast. Það má hvergi
koma ffam að leiðin til sannleik-
ans sé þymum stráð. Þjáningin er
bannfærð: Kristur tók hana að sér
í eitt skipti fyrir öll og þú þarft
ekki að hafa áhyggjur af henni
meir. Því skalt þú gera allt í senn:
fara í körfúbolta, fá þér hamborg-
ara með öllu og hlusta á notalega
poppaðan sálm.
Flatneskjan einber
Það er svosem ekki nýtt að
menn frétti eitthvað í þessa vem
um afleiðingar hinnar freku mark-
aðssetningar kristindómsins í
Bandaríkjunum. Það er langt síð-
an ágætir höfúndar bentu á það,
hve vinsælum prédikurum þar í
landi var tamt að smjaðra fyrir
þeim sem peninga áttu og forðast
þá eins og heitan eldinn að minn-
ast á þau ummæli Krists, sem em
vægast sagt mjög grimm í garð
auðsöfnunar. En með hörðu kapp-
hlaupi sjónvarpsprédíkara og nú
síðast „megakirkna“ versnar
ástandið enn. Það skref er stigið til
fúlls sem segir að trúariðkanir eigi
að vera skemmtun eins og hvað
annað. Og hinir markaðsglöggu
prestar segja galvaskir: við náum
ekki eyrum ( og aurum) fólks
nema með því að segja því það
sem það vill heyra.
Og það er eins og engum detti
það í hug, að ef að Móses eða
Búdda eða Kristur eða Múham-
með hefðu barasta verið að boða
það sem „fólkið vildi" þá hefðu
aldrei orðið til nein þau trúar-
brögð sem flestir gera sér skylt að
gjalda einhveija varaþjónustu.
Og fyrst við erum í kristnu
landi sem svo á að heita: undarleg
slóttugheit em það, að koma sér
hjá því að sjá að kröfúr Krists til
manna em sist af öllu upphaf
þægindaiðnaðar. Enda em menn
ekki krossfestir fyrir að mæla sem
aðrir mæla. ÁB.
ÞJÓÐVIUINN
Síðumúla 37 — 108 Reykjavík
Sími: 681333
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélagið Bjarki h.f.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Helgi Guðmundsson
Ólafur H. Torfason.
Fréttastjóri: Sigurður Á. Friðþjófsson.
Aörir blaðamenn: Bergdis Ellertsdóttir, Dagur
Þorieifsson, Elías Mar (pr.), G. Pétur Matthíasson,
Garðar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiöarsson,
Hildur Finnsdóttir (pr.), Jim Smart (Ijósm.), Kristinn
Ingvarsson (Ijósm.), Ólafur Gislason, Ragnar
Karisson, Sævar Guöbjömsson.
Skrifstofustjóri: Sigrún Gunnarsdóttir.
Skrlfstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristln Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Steinar Harðarson.
Auglýslngar: Sigrlður Sigurðardóttir, Svanheiður
Ingimundardóttir, Unnur Ágústsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hrefna Magnúsdóttir.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Halla Pálsdóttir,
Þorgerður Sigurðardóttir, Þórunn Aradótir.
Bilstjórt: Jóna Sigurdórsdóttir.
Skrífstofa, afgreiðsla, rítstjóm, auglýsingar:
Sfðumúla 37, Rvlk.
Sími: 681333.
Simfax: 681935.
Auglýsingar: 681310, 681331.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Oddi hf.
Verð i lausasölu: 100 kr. Nýtt Helgarblaö: 150 kr.
Áskriftarverö á mánuði: 1100 kr.
4 SfÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 7. mars 1991