Þjóðviljinn - 04.09.1991, Qupperneq 7

Eklenbar FKETHK
AUmsión G. Pétur Matthfasson
Staða Jeltstns er sterk innan Sovétrikjanna núna, hann montaði sig af
því í gær að hafa platað meðlimi neyðamefndarinnar út fyrir veggi
Kremlar svo hægt væri að handtaka þá.
Tillagan
dregin til baka
Mikhafl Gorbatsjov forseti Sovétríkjanna dró til baka í gær
tillögu sína og fulltrúa tíu lýðvelda um sérstakt stjórn-
skipulag í Sovétríkjunum til bráðabrigða. Hann lagði til í
staðinn að Æðsta ráðið yrði áfram við völd en að því yrði
breytt þannig að í einni deild yrðu fulltrúarnir valdir af lýðveldun-
um og að í annarri yrðu fulltrúarnir kosnir beinni kosningu.
Stuðningur virðist vera við til-
lögumar um ríkisráð og efnahags-
nefhd, en fyrikomulagið átti að
gilda þar til ný stjómarskrá yrði
samþykkt.
I ræðu sinni á Fulltrúaþinginu í
gær talaði Gorbatsjov fyrir sam-
bandsríki fullvalda lýðvelda. Hann
talaði um sambandsríki sem lýð-
veldin gætu átt mismikla aðild að
eftir því hver málaflokkurinn væri.
Þessi hugmynd þýðir að mjög
laustengt samband lýðveldanna sé
vel hugsanlegt. Sum lýðveldi gætu
þannig einungis verið aukaaðilar
að Spvétríkjunum.
Á þinginu í gær var dreift til-
lögu þess efnis að þingið viður-
kenndi sjálfstæði allra þeirra lýð-
velda sem hafa lýst yfir sjálfstæði
og ekki einungis Eystrasaltsríkj-
anna. Verði drögin samþykkt þýðir
það að Eystrasaltsríkin fá viður-
kenningu Sovétríkjanna á sjálf-
stæði sínu.
Boris Jeltsín forseti Rússlands
sagði í gær við bandarísku sjón-
varpsstöðina CNN að hann hefði
platað valdaræningjana átta til af
fara suður á Krímskaga til að fá
Gorbatsjov til að skrifa undir yfír-
lýsingu. Þannig fengust meðlimir
neyðamefndarinnar til að fara ffá
Kreml en Jeltsin sagði að það hefði
ekki verið hægt að handtaka þá
nema koma þeim af staðnum.
Sjö af átta hafa verið kærðir
fyrir landráð og geta átt von á
dauðadómi, en sá áttundi, Boris
Pugo þáverandi innanríkisráðherra,
heftir framfylgt slíkum dómi á
sjálfum sér. Fjórir af átta flugu
suður á Krímskaga þar sem þeir
vom handteknir.
Reuter
Major forsætisráðherra
ver heimsókn sína til Kína
John Major forsætisráðherra
Bretlands sagði í gær að
heimsókn sín til Kína væri
besta leiðin til að ná árangri
annréttindamálum og öðrum
alþjóðlegum málum varðandi
Kína. Major er háttsettasti vest-
ræni stjórnmálamaðurinn sem
hefur heimsótt Kína í tvö ár eða
eftir atburðina á Torgi hins him-
neska friðar.
Major sagði að þeir atburðir
væm ekki gleymdir þegar kín-
verskir harðlínumenn sendu skrið-
dreka og herlið á stúdenta sem
kröfðust aukins lýðræðis í landinu.
Hann sagði að ekki þýddi að sitja
heima og bíða, rétta leiðin væri að
ræða við harðlínumennina.
Aðalástæða ferðar Majors var
að ganga ffá samningi um bygg-
ingu flugvallar í Hong Kong sem á
að kosta rúma 16 miljarða dollara.
Major sagðist hafa beðið Li
Peng leiðtoga kommúnista að
kanna persónulega mál nokkurra
andófsmanna, auk þess að rétta
honum lista yfir manréttindabrot
skráð af Amnesfy Intemational.
Major sagði að Li hefði lofað að
kanna málin en að tíminn yrði að
leiða i ljós hvað úr yrði.
Reuter
Eystrasaltsríkin sækja
um aðild að S.þ.
Eystrasaltsríkin þrjú, Eist-
land, Lettland og Litháen,
sóttu formlega um aðild
að Sameinuðu þjóðunum í
gær. í umsókninni er farið fram
á að málinu verði hraðað svo að
ríkin geti sótt allsherjarþing
samtakanna sem hefst 17. sept-
ember næstkomandi.
Frakkar og Bretar, sem eiga
fastafulltrúa í öryggisráði S.þ.,
styðja Eystrasaltsríkin í umsóknum
sínum en Eystrasaltsríkin færðu ut-
anríkisráðherra Frakklands, Ro-
land Dumas, umsóknimar í síðustu
viku. Það er öryggisráðið sem
mælir með aðild ríkis en allsherjar-
þingið þarf að samþykkja umsókn-
ina.
Sérffæðingar töldu ekki líklegt
í gær að Sovétríkin myndu beita
neitunarvaldi í öryggisráðinu til að
koma í veg fyrir aðild Eystrasalts-
ríkjanna að S.þ. Bandaríkin viður-
kenndu sjálfstæði ríkjanna í vik-
unni og þá hafa næstum 40 þjóð-
löndgert það.
Úkraína og Hvíta-Rússland em
hvortveggju aðilar að S.þ. þó að
þau hafí verið lýðveldi innan Sov-
étríkjanna.
Reuter
Stöðug
vopnahlésbrot
Leiðtogar Króatíu og fulltrú-
ar Sambandshers Júgósló-
vaíu rifust um það i gær
hver hefði brotið vopnahlé
sem komið var á á mánudag. Tíu
manns létust í átökum í gær. Báð-
ir aðilar segja að hinn hafl byrjað.
Króatar sögðu ffá því að bærinn
Osijek, sem er á mörkum Serbiu og
Króatíu, hefði lent í fimm tíma
langri sprengjuárás í gær og að 13
ára gömul stúlka og lögreglumaður
hefðu látið lífið í árásinni.
Forsætisráðherra Króatíu,
Franjo Greguric, krafðist þess að
forsætisráð Júgóslaviu kæmi þegar
saman til að ræða þessi átök sem
ekki virðist hægt að stöðva.
Þau eiga sér stað á sama tíma og
Evrópubandalagið reynir að hraða
ffiðarráðstefnu sinni en nú hefur
verið ákveðið að hún heijist strax á
laugardag en ekki mánudag. öll
lýðveldin sex hyggjast taka þátt í
ráðstefnunni. Flestar árásimar núna
em af völdum skæmliða sem ekki
lúta pólitískri stjóm af neinu tagi.
Serbar hafa verið sakaðir um að
beita Sambandshemum í sína þágu
til vamar 600 þúsund Serbum sem
búa innan Króatiu.
Reuter
Mæður í Júgóslavíu eru langt frá því að styðja menn sína í stööugum átökum þjóðernisbrota. Þær kreflast
þess að fá syni sína óskaddaða heim strax.
Fjöldagrafir
opnaðar í Chile
Verkamenn byrjuðu á
mánudag að grafa upp
fjöldagraflr í Chile, en
mannréttindadeild kaþ-
ólsku kirkjunnar telur að 105 lik
sé þar að flnna. Þeir telja að fólk-
ið hafl verið drepið af harðstjórn
Augustos Pinochets hershöfðingja
sem náði vöidum í landinu árið
1973 . með dyggri aðstoð Banda-
ríkjamanna.
Grafimar, sem em á afviknum
stað í kirkjugarði Santiagoborgar,
vom opnaðar sökum dómsúrskurð-
ar. Kirlcjan, sem í 16 og hálft ár
mótmælti herstjóminni, segir að lík-
in séu af verkalýðsfólki, sveitar-
stjómarmönnum, og fólki sem var
hlynnt stjóm Salvadors Allendes
forseta, en hann var drepinn í árás á
forsetahöllina 1973.
Nýleg skýrsla sem hin boigara-
lega stjóm landsins hefúr látið vinna
skýrir ffá þvi að herinn rændi, píndi
og myrti meira en 2.025 manns á ár-
unum 1973 þar til í fyrra er Pinochet
fór ffá. Lík að minnsta kosti 957
manna hafa aldrei fundist. Pinochet
afneitar skýrslunni.
Strangur lögregluvörður var við
grafimar, en lögffæðingar kirkjunn-
ar og um 60 ættingjar fylgdust með.
Fóllað var með myndir af ástvinum
sínum fest með nælum framan á sér.
Lögffæðingamir töldu að fyrsta lík-
ið væri af Bautista Van Schouwen,
en hann var einn af stofhendum
Byltingarsinnuðu vinstrihreyfingar-
innar sem var hluti af róttæku öflun-
um i samtökum Allendes.
Ekkja Schouwen, Astrid Heit-
mann, sagðist hafa leitað mannsins
síns í 18 ár og að það létti af henni
fargi að vera búin að finna líkið
þannig að hún gæti grafið mann
sinn.
Erfiðlega gekk að grafa líkin
upp þar sem mörgum líkum hafði
verið hent í hverja gröf, en búist var
við að þetta tæki fimm daga.
Reuter
Vilja ekki breyta
öllum lögum Thatchers
Arthur Scargill, leiðtogi
kolanámumanna í Bret-
landi, fékk ekki sam-
þykkta þá ályktun, á
ársþingi breskra verkalýðsfélaga í
§ær, að stjórn Verkamanna-
okksins yrði að Iáta fyrír róða
alla lagasetningu sem Margaret
Thatcher forsætisráðherra setti í
sinni tíð gegn verkalýðsfélögun-
um.
Hinsvegar samþykkti þingið að
þrýsta á Verkamannaflokkinn að
halda í eitthvað af lögunum sem
sum hafa verið vinsæl í röðum
millistéttarfólks. Til dæmis lög um
að það yrði að halda leynilega at-
kvæðagreiðslu um verkfoll innan
verkalyðsfélaganna. En Thatcher
setti einnig lög sem bönnuðu sam-
úðarverkfoll og verkfallsvörslu. Þau
lög stöðvuðu verkfall kolanámu-
manna sem hafði staðið í á annað ár.
Þessi and-verkalýðslagasetning
var vinsæl hjá milhstéttinni enda
setti fjöldi verkfalla mark sitt á Bret-
land eftirstríðsáranna og margir
töldu að verkalýðshreyfingin hefði
Verkamannaflokkinn í vasanum.
Þann stimpil vilja forráðamenn
flokksins forðast og þeir vilja ekki
að John Major og félagar hans í
grifiokknum geti sakað þá um að
a stjómað af i
verkalýðsfélögun-
Hæ:
vera
um.
Flokkurinn vonast til þess að al-
menningur verði ánægður með að
áffam eigi að láta kjósa um verkföll
og að kjósa eigi um forystu verka-
lýðsfélaganna þótt eitthvað yrði
dregið úr banni gegn samúðarverk-
follum.
Reuter
Tíu særast á Norður-írlandi
Sex breskir hermenn og
fjórir almennir borgarar
særðust í gær þegar hópur
fólks réðst á varðsveit fyr-
ir utan krá á Norður- írlandi.
Hermaður skaut skoti upp í loft-
ið, en enginn særðist af þess
völdum.
Sveitin er hluti af Ulsters vam-
arhersveitinni, en flestir í henni era
frá Norður-írlandi og hefúr aðsetur
í Galbally i Tyrone sýslu.
Síða 7
ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 4. september 1991