Dagblaðið Vísir - DV - 02.10.1996, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 2. OKTÓBER 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT! 14,105 RVlK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimastða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, slmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins I stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
Milljón króna dagsverk
Ríkisstjómin hefur með sameinuðu átaki þriggja ráð-
herra ákveðið að tryggja fimm miUjóna króna árlega
fjárveitingu skattborgaranna til að leysa eitt af innri
vandamálum þjóðkirkjunnar, einkastyrjöld nokkurra fé-
lagslega vanþroskaðra einstaklinga í Langholtssókn.
íslendingar í Lúxemborg og nágrenni hafa ekki beðið
um þjónustuna, sem nú á að rétta þeim á silfurfati, né
hafa þeir verið með í ráðum. Þeir láta sér fátt um fmn-
ast og segja prestsverk þar vera þriggja daga vinnu ári.
Þeir vilja áfram snúa sér til íslenzka prestsins í London.
Ríkisstjórnin getur yfirleitt fúndið peninga, þegar
leysa þarf sérhagsmuni af ýmsu tagi. Stundum em þetta
bara litlir sérhagsmunir í minni háttar stofnunum og
samtökum. Oftar eru það því miður stórir og dýrir sér-
hagsmunir í voldugum stofnunum, samtökum og fyrir-
tækjum.
Lög em sett til að gæta hagsmuna tryggingafélaganna
gegn hagsmunum almennings. Sérleyfi em gefin út til að
gæta hagsmuna flugfélaga gegn hagsmunum almenn-
ings. Einkaréttur er notaður til að gæta hagsmuna síma-
og póststofnunar gegn hagsmunum almennings.
Pólitík á íslandi snýst í ríkum mæli um hagsmuni og
fyrirgreiðslur. Þingmenn em að meirihluta fulltrúar
hagsmuna á borð við staðbundna kjördæmahagsmuni,
sem kalla á fyrirgreiðslur af hálfu skattgreiðenda. Það er
kölluð byggðasteöia og þykir vænleg til endurkjörs.
Ef Alþingi og ríkisstjóm víkja af þessari braut, er það
ekki lengur vegna umbótavilja að innan, heldur vegna
þrýstings að utan. Flestar pólitískar ákvarðanir, sem
koma almenningi að gagni, em teknar samkvæmt skuld-
bindingum ríkisins í útlendum fjölþjóðastofnunum.
Þannig neyðast stjómvöld til að láta þýða mýgrút af
evrópskum lögum og reglum til notkunar hér á landi.
Annars em stjómvöld dregin fyrir evrópska dómstóla og
látin svara til saka fýrir brot á mannréttindum, brot á
heiðarlegum viðskiptaháttum og annað af því tagi.
Nú er svo komið, að íslenzkra almannahagsmuna er
fremur gætt úti í Genf og Brussel heldur en í Reykjavík.
Að utan koma réttarbætur almennings og þaðan kemur
opnun viðskiptahátta, sem nú hefur til dæmis leitt til
mikiilar lækkunar á kostnaði fólks af bílatryggingum.
Nú er svo komið, að íslenzkur almenningur getur átt-
að sig á, að fjandmenn hans sitja á Alþingi og í ríkis-
stjórn, en stuðningsmenn hans sitja á skrifstofum í er-
lendum stórborgum. Slík er orðin niðurlæging íslenzkra
stjórnmála í hagsmunapoti og fyrirgreiðslum.
Umtalsverður hluti af tíma og fyrirhöfh íslenzkra
stjómvalda fer í að snúast kringum framfarimar frá út-
löndum, tefja ffamgang þeirra og reyna að túlka þær al-
menningi í óhag. Það sýnir bezt dæmið af ofurtollunum,
sem hlaðið er á ýmis innflutt matvæli almennings.
Nýjar sagnffæðitúlkanir benda til, að þetta sé ekki ný
bóla. Fyrr á öldum reyndu kóngsins menn í Kaupmanna-
höfn með misjöfhum árangri að gæta hagsmuna ís-
lenzkrar alþýðu gegn innlenda embættis- og stórbænda-
valdinu, sem var oft illskeytt í garð almannahagsmuna.
Þannig er hefð fyrir því, að íslenzk stjómvöld hafi
ekki aflögu fimm milljónir króna hér og þar til að setja
í ákveðna þætti skólamála eða heilsugæzlu, en eigi jafn-
an slíka peninga aflögu, þegar leysa þarf sérhagsmuni,
sem að alls engu leyti þjóna hagsmunum almennings.
Fimm milljónir króna á ári til prests í Lúxemborg er
angi af eymd íslenzkra þjóðmála, linnulausri þjónustu
stjórnkerfíisins við kostnaðarsama sérhagsmuni.
Jónas Kristjánsson
Á síðastliðnu vori voru sam-
þykkt á Alþingi ný lög um fram-
haldsskóla. Sá hópur sem talaði af
mestri ákefð um nauðsyn þess að
sefja þessi lög bar því við að með
samþykkt þeiira yrði gjörbreyting
á allri starfsmenntun í landinu en
vildi minna koma inn á það í um-
ræðum að það sem raunverulega
lá að baki lagasetningunni var
ákveðin stjórnkerfisbreyting.
Þar var höfuðáhersla lögð á að
auka miðstýringu í framhalds-
skólakerfinu. Enda er sú raunin
að nú í upphafl nýs skólaárs er
búið að tryggja það að mennta-
málaráðherra hafl meirihluta i öll-
um skólanefndum framhaldsskóla
á íslandi en lítið fer fyrir þeim
breytingum á skipulagningu
kennslu sem boðaðar höfðu verið.
Og ekki er mér kunnugt um að ein
einasta tveggja ára starfsbraut
samkvæmt nýju lögunum hafi far-
ið af stað í haust en áformað er að
einhverjar slíkar brautir fari af
stað um áramót.
Hvar á aö spara?
Eitt hefur þó borið til tíðinda.
Nú þegar skólar hafa hafið starf og
Greinarhöfundur segir sjúkraliða ekki hafa fengið starfsréttindi sín lög-
vernduð. - Sjúkraliðar funda.
Niðurskuröur í
framhaldsskólum
kennarar standa
með starfssamn-
inga sína fýrir
þessa önn í hönd-
unum þá gengur sá
boðskapur út frá
hinu háa ráðuneyti
að á þessu skólaári
skuli spara 200
milljónir í fram-
haldsskólunum.
Ekki fylgir ein ein-
asta vísbending um
hvar eigi að spara
en aflir sem eitt-
hvað þekkja til vita
að í framhaldsskól-
unum hefur niður-
skurðarhnífnum
verið beitt ótæpi-
lega á undanförn-
um árum.
Allir vita að sparnaðurinn hlýt-
ur að lenda á seinni önninni því
engu verður breytt í starfssamn-
ingum sem gerðir voru áður en yf-
irstandandi önn
hófst. Hvað skyldi
nú liggja best við
hnífnum? Það
skyldu þó aldrei
vera þær skraut-
fjaðrir sem mest
var gumað af þegar
talað var fyrir fyrr-
nefndri lagasetn-
ingu, þ.e. aukin
stuðningskennsla
og námsráðgjöf. Og
eitthvað kostar væntanlega að
setja af stað tveggja ára starfs-
menntabrautimar sem skipu-
leggja á í samstarfi við atvinnulíf-
ið. Eða á ef til vill bara að fresta
því?
Það skyldi þó ekki koma á dag-
inn nú, eins og stundum
áður hefur gerst, að
verknámið lendi út und-
an þrátt fyrir fogur orð
og fyrirheit vegna þess
að það kostar peninga
sem ríkisvaldið er ekki
reiðubúið að láta af
hendi.
Hvaða samráö?
Ég hef talað fyrir þvi, og
það löngu áður en títt-
nefnd lög vom sett á
síðastliðnu vori, að
komið væri á styttri
starfsnámsbrautum fyr-
ir þá sem af ýmsum
ástæðum henta ekki
þeir valmöguleikar sem
nú em í boði. Ekki síst
hafði ég hugsað þessar
námsbrautir til að koma til móts
við þarfir atvinnulífsins fyrir
meiri menntun starfsfólks og tel
mjög brýnt, eins og reyndar er
gert ráð fyrir i frumvarpinu, að
slíkt nám fari fram í nánu samráði
og samvinnu við samtök launa-
fólks og atvinnurekendur.
En samráðið er nú reyndar ekki
nánara en það að ég veit ekki til
að neinar viðræður hafi enn farið
fram um stöðu þess fólks sem mun
hefja þessa starfsmenntun, t.d. úti
á vinnustöðunum á meðan á
námstíma stendur, þar sem vænt-
anlega þurfa aðrir starfsmenn að
leiðbeina þeim. Hvemig verður
þeim leiðbeinendum þá umbunað?
Hvemig verður tryggt að nemend-
urnir taki ekki vinnu, t.d. yfir-
vinnu, frá öðm starfsfólki og hver
verður staða þeirra þegar þeir
sækja um vinnu að loknu þessu
námi? Verður þeim tryggður ein-
hver forgangur til vinnu fram yfir
ófaglært starfsfólk?
Raunasaga sjúkraliöa
Við verðum að vera á varðbergi
gegn því að verið sé að stefna hóp-
um fólks út í starfsnám sem ekki
gefur nein raunvemleg réttindi og
nægir þar að benda á raunasögu
sjúkraliða sem vítin til að varast.
Þeir hafa ekki fengið starfsréttindi
sín lögvemduð. Það kemur fyrir
þegar auglýst er eftir starfsfólki
hjá umönnunarstofnunum og
sjúkraliðar sækja að forstöðu-
menn stofnananna segja: „Við vilj-
um helst ráða sjúkraliða en þeir
verða þá að vinna á Sóknarlaun-
um. Stofnunin hefur ekki efni á að
borga sjúkraliðalaun."
Já, spamaðurinn í ríkiskerfinu
hefur ýmsar skondnar hliðar. Og
það er deginum ljósara að 200
mifljónirnar sem menntamálaráð-
herra ætlar að spara í framhalds-
skólakerfinu á þessu skólaári
munu þýða að ekki verður svig-
rúm til að efla stórlega starfs-
menntun í landinu á næstunni. Til
þess að ná því göfuga markmiði
hefði þurft stóraukin framlög,
ekki niðurskurð.
Sigríður Jóhannesdóttir
Kjallarinn
Sigríöur
Jóhannesdóttir
alþingismaður
„Þaö skyldi þó ekki koma á dag-
inn nú, eins og stundum áður hef-
ur gerst, að verknámið lendi út
undan þrátt fyrir fögur orð og fyr■
irheit vegna þess að það kostar
peninga sem ríkisvaldið er ekki
reiðubúið að láta afhendi
Skoðanir annarra
I sátt og samlyndi
við ESB
„Nokkuð er til vinnandi að Evrópusambandið eigi
aðild að samkomulagi um veiðar úr síldarstofninum.
Þótt auðvitað verði að halda til streitu kröfum um að
tekið verði tillit til sögulegrar veiði úr stofninum og
til þess hversu háð ríki era fiskveiðum, er betra að
hafa ESB innanborðs en að sambandið haldi áfram
að skammta sér einhliða kvóta. ... Eins og Emma
Bonino minnti á í heimsókn sinni til íslands, eru ís-
lendingar og ríki ESB saman á úthöfunum og verða
að læra að lifa þar í sátt og samlyndi."
Úr forystugrein Mbl. 1. sept.
Afskiptaleysi biskups
„Það hefur sætt nokkurri gagnrýni hvernig staðið
er að nýrri stöðu prests á meginlandinu. Forsætis-
ráðherra hefur upplýst að alls hafi fjórir ráðherrar
komið að lausn málsins, sem meðal annars kallaði á
fimm mifljón króna fjárveitingu. ... Þjóðkirkjan á
hins vegar í slíkri tilvistarkreppu að leiðtogar henn-
£ir hafa ekki verið þess umkomnir að leiða hjörðina
úr ógöngunum. Afskipti biskups Islands af Lang-
holtskirkjudeilunni gerðu þannig illt verra á sínum
tíma, og ekki verður annað séð en hálf ríkisstjórnin
hafi að lyktum orðið að taka frá honum kaleikinn."
Úr forystugrein Alþbl. 1. okt.
Framtíð Flateyrar
„Auðvitað er uggur í mörgum út af komandi vetri,
það er ekki nema ár liðið frá snjóflóðunum og
hörmulegum afleiðingum þeirra, en við vinnum okk-
ur sameiginlega út úr því. Ungur maður er að skapa
sér eigin atvinnu með því að vinna rekavið og smíða
úr honum Euro-vörubretti og einnig hefur hann
unnið að viðhaldi og endurgerð íbúðarhúsnæðis á
staðnum. Þetta sæist ekki ef fólk hefði ekki trú á
framtíðarbúsetu hér á Flateyri."
Hinrik Kristjánsson í Degi-Timanum 1. okt.